ΑΟΖμη διπλωματία: Τα κοιτάσματα της Μεσογείου και η σχέση Ελλάδας-Κύπρου και Ισραήλ

■Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Πολύ μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου εντόπισε σε τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ και στην περιοχή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, η αμερικανική εταιρεία Noble Energy, που τα παρουσίασε πρόσφατα στο Χιούστον του Τέξας.

Αυτά όμως είναι και τα μόνα κοιτάσματα που ερευνώνται προς το παρόν, αφού η κυβέρνηση Χριστόφια μοιάζει να έχει “παγώσει” τον δεύτερο διαγωνισμό που επρόκειτο να προκηρύξει. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες ακόμα πιο πλούσια κοιτάσματα πιθανολογούνται στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ δυτικά του νησιού και προς το Καστελόριζο, κοιτάσματα που προφανώς συνεχίζονται και εκεί που θα μπορούσε η Ελλάδα να κηρύξει τη δική της ΑΟΖ.

Η Αθήνα όμως έχει αρνηθεί μέχρι τώρα να κάνει χάραξη της ΑΟΖ, που πρότεινε η Λευκωσία και οι δύο πρωτεύουσες κινούνται με όλο και πιο ήπιους, συμβιβαστικούς τόνους στο θέμα. Το αποτέλεσμα είναι βεβαίως να έχει πλήρως αποθρασυνθεί η Άγκυρα, όχι μόνο αποτρέποντας κυπριακές έρευνες, αλλά κάνοντας η ίδια στην ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα.

Cyprus A και η περιοχή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ

Το κοίτασμα στο “οικόπεδο 12” της κυπριακής ΑΟΖ, που η εταιρεία βάφτισε Cyprus A, υπολογίζεται ότι περιέχει περί τα 300 δισεκατομμύρια κ.μ. Με τους σημερινούς ρυθμούς κατανάλωσης, καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες της Κύπρου για έναν αιώνα.

Σύμφωνα με τον κυπριακό “Φιλελεύθερο”, οι επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης του Cyprus A αναμένονται ανάλογες των δαπανών για το γειτνιάζον ισραηλινό Tamar, δηλαδή 15 δολλάρια ανά 1000 κ.μ. και συνολικά 4,5 δις δολλάρια και αναμενόμενη ημερήσια παραγωγή φυσικού αερίου περί τα 40 εκατ. κ.μ., σταθερά για είκοσι τουλάχιστο χρόνια. Με σημερινές τιμές, το ετήσιο όφελος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα μπορούσε να ξεπερνά το μισό δις δολλάρια.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρονιάς η Noble Energy πιστοποίησε με γεωτρήσεις την ύπαρξη δύο πολύ μεγάλων κοιτασμάτων σε γειτονική περιοχή κοντύτερα στο Ισραήλ. Πρόκειται για το κοίτασμα Tamar, με 240 δις κ.μ. ανακτήσιμα αποθέματα και το Dalit με 15 δις. Στη συνέχεια η Noble έκανε τριδιάστατη σεισμική καταγραφή στα δύο κοιτάσματα και στα γειτονικά, περιλαμβανομένου του οικοπέδου 12, από τα οποία αποδείχθηκε με βεβαιότητα η ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων αερίου στη μείζονα περιοχή μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ. Τα πιθανώς πολύ μεγάλα κοιτάσματα είναι το Leviathan και το Cyprus A, που παρουσιάζει εξάλλου μεγάλη γεωφυσική, γεωλογική και διατρητική συγγένεια με τα ήδη ανακαλυφθέντα Tamar Dalit, συγγένεια που συνηγορεί υπέρ του ενδιαφέροντος και των άλλων κοιτασμάτων. Κατ΄ αναλογίαν, υποστηρίζει ο Φιλελεύθερος, αναμένεται για μεν το Leviathan ένα απόθεμα της τάξης των 300 δις κ.μ., για δε το Dalit ένα ύψος αποθεμάτων 300 δις κ.μ.

Στο μεταξύ, η ισραηλινή κρατική εταιρεία φυσικού αερίου Delek που συνεργάζεται με τη Νοble ανακοίνωσε ότι αύξησε τις μετοχές της στην αμερικανική εταιρεία στο 4%. Η Delek ζήτησε επίσης έγκριση για να ασκήσει δικαίωμα που απορρέει από τη συμφωνία με τη Noble για να συμμετάσχει στο κεφάλαιό της σχετικά με το οικόπεδο 12. Μέχρι στιγμής, η κυπριακή κυβέρνηση δεν αποφάσισε να δώσει την απαραίτητη έγκριση.

Kυπριακή "μετριοπάθεια"

Αν εξαιρέσουμε πάντως το οικόπεδο 12, η κυβέρνηση Χριστόφια έχει αποφύγει να προχωρήσει προς το παρόν στην δεύτερη φάση του διεθνούς διαγωνισμού, που προγραμματιζόταν για τον Ιανουάριο 2009. Η αναβολή εντάσσεται στα πλαίσια της ακραίας μετριοπάθειας που επιδεικνύει η Λευκωσία, στη λογική “να μη χαλάσει το κλίμα των διαπραγματεύσεων και να μη δημιουργηθούν προβλήματα με την Τουρκία”.

Στο παρελθόν, η αποφασιστική στάση της κυβέρνησης Παπαδόπουλου με Υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Λιλλήκα, επέτρεψε την οριοθέτηση της κυπριακής ΑΟΖ με τον Λίβανο και την Αίγυπτο, την υπογραφή συμφωνίας συνεκμετάλλευσης με το Κάιρο, στην περιοχή επαφής της αιγυπτιακής και κυπριακής ΑΟΖ, τη συνεννόηση με το Ισραήλ, που αρνείται μεν να οριοθετήσει επισήμως ΑΟΖ γιατί αρνείται να σταθεροποιήσει τα εν γένει σύνορά του, δεν έχει όμως αντίρρηση για να γίνει η εκμετάλλευση με εκατέρωθεν συμφωνίες και με συνεκμετάλλευση στη ζώνη επαφής.

Η κυβέρνηση Παπαδόπουλου-Λιλλήκα επιπλέον αντέδρασε τότε έντονα στην απειλητική παρουσία του τουρκικού ναυτικού και τις απειλές του κ. Ερντογάν, μπλοκάροντας το κεφάλαιο Ενέργεια των ευρωτουρκικών σχέσεων και τις σχέσεις της Τουρκίας με τον αμυντικό οργανισμό της ΕΕ, γεγονός που στοίχισε πολύ μεγάλα ποσά στην ‘Aγκυρα. ‘Εκτοτε όμως, Λευκωσία και Αθήνα ανοίγουν τα κεφάλαια το ένα μετά το άλλο, παρόλο που η ‘Aγκυρα αναβαθμίζει το επίπεδο των προκλήσεών της, “ανταμοίβοντας” ουσιαστικά αυτή την αναβάθμιση!

Συμμαχία με το Ισραήλ; ¨Αξονες και Αγωγοί

Με την ευκαιρία πάντως και της ανακάλυψης των κοιτασμάτων στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και του Ισραήλ, ξανάρχισε το απίστευο γαϊτανάκι διαφόρων δημοσιογράφων, σχολιαστών, αυτοχρησθέντων αναλυτών και δεν συμμαζεύεται, σε Ελλάδα και Κύπρο, που πλασάρουν τις τεράστιες αρετές μιας υπό εκκόλαψη “στρατηγικής συμμαχίας” Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας. Δεν ξέρουμε αν αυτή η ξαφνική εμφάνιση πληθώρα αναλύσεων, που δεν στηρίζονται σε κανένα απολύτως στοιχείο, βοηθάει την οικονομική κατάσταση ή την καριέρα όσων τις γράφουν. Το βέβαιο είναι ότι ουδείς έχει περιγράψει το γιατί χρειάζεται μια στρατηγική συμμαχία με το Ισραήλ, προκειμένου να αντληθούν οι υδρογονάνθρακες από την περιοχή της Κύπρου. Υπάρχει ενδεχομένως ένα κοινό συμφέρον συνεννόησης για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στο μέσο της απόστασης Κύπρου και Ισραήλ, καλοδεχούμενη η υποστήριξη της διεθνούς νομιμότητας από όλους, του Ισραήλ περιλαμβανομένου, ποιό όμως είναι το ακριβές περιεχόμενο όρων όπως “στρατηγική συμμαχία”, ή ”στρατηγική προσέγγιση” που “εκτοξεύονται”;

Αυτό που θάχε όντως μεγάλο στρατηγικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα και για την Κύπρο, αλλά που, παραδόξως δεν το πολυσκέφτονται οι διάφοροι στρατηγικοί μας εγκέφαλοι, θα ήταν η μεταφορά αερίου υποθαλασσίως από την Ασία στην Ελλάδα με παράκαμψη της Τουρκίας και ποικίλες δυνητικές διαδρομές και πηγές προέλευσης. Μέχρι τώρα όμως και με την εξαίρεση του αγωγού South Stream, οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν είχαν πολιτική αγωγών, αλλά περιορίζονταν, με την καθοδήγηση της Ουάσιγκτον, να σιγοντάρουν τους αγωγούς που περνούσαν μέσω Τουρκίας, αγωγοί που είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της Ελλάδας από μια χώρα που την απειλεί, όπως και την αύξηση της στρατηγικής αξίας της ‘Aγκυρας. Ϊσως τώρα, που για δικούς του λόγους το Ισραήλ και οι Αμερικανοεβραίοι δεν καλοβλέπουν την Τουρκία, να μπορέσει και η Αθήνα να σκεφτεί διαφορετικά. ‘H μήπως είμαστε πολύ αισιόδοξοι;

Πηγή