Ήφαιστος - Ο Θεός της φωτιάς

Οι Ολύμπιοι θεοί, ενώ ήταν πλασμένοι από τους αρχαίους Έλληνες με ανθρώπινη μορφή και ανθρώπινο σώμα, διακρίνονταν για την εξαιρετική τους ομορφιά. Τα μαλλιά και το πρόσωπό τους ακτινοβολούσαν και η μορφή τους μπορούσε να μαγέψει και να γαληνέψει και τα πιο άγρια θηρία της φύσης. Τα σώματά τους ήταν αρμονικά πλασμένα με τις τελειότερες αναλογίες. Όμως ανάμεσά τους ζούσε και ένας θεός που εκτός από την ακατανίκητη δύναμή του και την αθανασία του, δεν έμοιαζε καθόλου με τους υπόλοιπους. Αυτός ήταν ο Ήφαιστος, ο θεός της φωτιάς και της μεταλλουργίας, που η ασχήμια του πολλές φορές προκαλούσε τα γέλια και τις κοροϊδίες των υπόλοιπων θεών, πράγμα που τον πίκραινε πάρα πολύ.

Ο Ήφαιστος παρουσιαζόταν με παχιά και μακριά γενειάδα. Ήταν πολύ μαυριδερός στο πρόσωπο, με χοντρά και άσχημα χαρακτηριστικά. Επιπλέον, ήταν κοντός και χοντρός, με αδύναμα πόδια που δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν εύκολα το βάρος του. Είχε δασύτριχο στήθος και τα μπράτσα του ήταν τεράστια από τη συνεχή δουλειά στο εργαστήρι του. Επίσης ήταν κουτσός.

Ο Ήφαιστος ήταν γιος του Δία και της Ήρας. Μάλιστα, λένε, ότι η Ήρα τον γέννησε πριν γίνει ακόμη νόμιμη σύζυγος του Δία, από τις ερωτικές σχέσεις που είχε μαζί του. Άλλοι μυθογράφοι μας διηγούνται ότι η Ήρα γέννησε τον Ήφαιστο χωρίς να μεσολαβήσει αρσενικό στοιχείο, όπως ακριβώς είχε γεννήσει τα πρωτότοκα παιδιά της η Γαία. Η θεά τον γέννησε στη Λήμνο και μετά τον εμπιστεύτηκε σ' ένα Νάξιο σιδηρουργό, τον Κηδαλίωνα, που έμαθε στο νέο θεό να σφυρηλατεί και να δουλεύει τα μέταλλα.

Σχετικά με τα πρώτα χρόνια της ζωής του και την αναπηρία που αντιμετώπιζε στο πόδι του, δίνονται πολλές και ποικίλες εξηγήσεις. Μια παράδοση μας αναφέρει ότι η Ήρα μόλις γέννησε τον Ήφαιστο πάνω στον Όλυμπο, ζήτησε να δει το μωρό της. Μόλις όμως αντίκρισε το κουτσό και μαυριδερό βρέφος που της παρουσίασαν έγινε έξω φρενών. Πώς ήταν δυνατόν να γεννήσει αυτή, μια πανέμορφη θεά, ένα τόσο άσχημο μωρό; Σκέφτηκε ότι δε θα μπορούσε με κανένα τρόπο ν' αντιμετωπίσει τις κοροϊδίες των υπόλοιπων θεών και τα ειρωνικά τους γέλια. Έτσι λοιπόν άρπαξε μανιασμένη το μωρό και το πέταξε από τον Όλυμπο. Ο Ήφαιστος κατέληξε στον Ωκεανό. Εκεί τον βρήκαν και τον περιμάζεψαν η Θέτιδα και η Ευρυνόμη. Ο Ήφαιστος πέρασε μαζί τους τα εννιά πρώτα χρόνια της ζωής του, σε μια θαλάσσια σπηλιά, το παλάτι του Νηρέα. Με τα κοράλλια και τα μαργαριτάρια ο Ήφαιστος έφτιαχνε θαυμαστά κοσμήματα στις θεές που τον προστάτευαν. Έτσι τους έδειχνε την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του.

Ένας άλλος μύθος διηγείται ότι ο Ήφαιστος έπαθε το ατυχές γεγονός σε μεγαλύτερη ηλικία. Ήταν μια μέρα, όπως πολλές άλλες, που το θεϊκό ζευγάρι ο Δίας και η Ήρα μάλωναν. Οι φωνές της πρώτης θεάς αντηχούσαν σ' ολόκληρο τον Όλυμπο και προκαλούσαν τα σχόλια των υπολοίπων. Δεν μπορούσε να διανοηθεί πώς κατάφερε ο σύζυγός της, παρόλες τις δικές της προσπάθειες να τον παρακολουθεί συνέχεια, να συνάψει ερωτικές σχέσεις με μια θνητή, την Αλκμήνη. Το χειρότερο απ' όλα ήταν ότι απέκτησε μαζί της κι ένα γιο, τον Ηρακλή. Ο Δίας άρχισε ν' αστράφτει και να βροντά από τα νεύρα του· δεν άντεχε άλλο την αρρωστημένη ζήλια της Ήρας. Ο καημένος ο Ήφαιστος σ' αυτόν τον τρικούβερτο καβγά πήρε το μέρος της μητέρας του. Ο πατέρας του τότε, θολωμένος καθώς ήταν από την οργή του, άρπαξε τον άσχημο γιο του, που ποτέ δεν τον συμπάθησε πραγματικά, και τον πέταξε μ' όλη του τη δύναμη κάτω από τον Όλυμπο. Ο Ήφαιστος μια ολόκληρη μέρα στροβιλιζόταν στην ατμόσφαιρα και τελικά κατέληξε με ορμή πάνω στη Λήμνο. Το σώμα του βρόντηξε σε κάποια βράχια του νησιού και από τότε ο Ήφαιστος κουτσάθηκε για όλη του τη ζωή.

Γενικά, τα πρώτα χρόνια της ζωής του ο Ήφαιστος έζησε μακριά από τον Όλυμπο και είτε από μόνος του, είτε με τη βοήθεια κάποιου δασκάλου έγινε ο πρώτος τεχνίτης ανάμεσα στους θεούς. Οι γονείς του δεν τον αντιμετώπισαν ποτέ ως ίσο με τα υπόλοιπα παιδιά τους. Ο Ήφαιστος ήταν καλόκαρδος και υπομονετικός, όμως πάντα σκεφτόταν τη συμπεριφορά των γονιών του και εκνευριζόταν· τον έπιανε το παράπονο και πολλές φορές έπαιρνε την εκδίκησή του.

Η συμπεριφορά του προς τη μητέρα του παρουσιάζεται με δυο διαφορετικές μορφές. Στην Ιλιάδα, σε δυο διαφορετικές περιπτώσεις, παρακολουθούμε μια ιδανική σχέση αγάπης μεταξύ μητέρας και γιου. Στη μια περίπτωση η Ήρα παρακαλεί τον Ήφαιστο να βοηθήσει τον Αχιλλέα στη μονομαχία του με τον ποταμό Σκάμανδρο. Είναι μάλιστα μια από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου παρακολουθούμε το θεό σ' όλο του το μεγαλείο. Σκορπίζει σ' ολόκληρο το στρατόπεδο τις φλόγες του και καίγονται έτσι όλα τα νεκρά σώματα των πολεμιστών. Η πύρινη φλόγα στη συνέχεια κατατρώγει λαίμαργα τεράστιες εκτάσεις δάσους και αμέσως κάνει την τελική της επίθεση. Χυμάει ορμητικά πάνω στον ποταμό. Ο Σκάμανδρος παρόλη την υγρή του μορφή δεν μπορεί ν' αντισταθεί στην πύρινη λαίλαπα. Τα νερά του αρχίζουν να βράζουν και να εξατμίζονται, η κοίτη του να ξεραίνεται και με σπαρακτικά λόγια ζητά το έλεος του θεού.

Στη δεύτερη περίπτωση παρακολουθούμε τον Ήφαιστο να παρηγορεί τη μητέρα του με τα πιο γλυκά λόγια, μετά από έναν τρομερό καβγά της με τον Δία. Την παρακαλεί να δείξει υποταγή στο σύζυγό της, τον πατέρα των θεών και των ανθρώπων, και να τον καλοπιάσει με όμορφες κουβέντες.

Αντίθετα, υπάρχει ένας αστείος μύθος που δείχνει τον Ήφαιστο να εκδικείται τη μητέρα του για την αρχική της συμπεριφορά απέναντί του. Μια φορά που η Ήρα είχε τη γιορτή της και γινόταν μεγάλο γλέντι πάνω στον Όλυμπο, ο Ήφαιστος της χάρισε έναν ολόχρυσο θρόνο. 

Δυο ολόκληρους μήνες έβαλε όλη του την τέχνη για να πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα. Σκάλισε επάνω εικόνες και παραστάσεις από τα γλέντια των θεών και από την καθημερινή τους ζωή. Η Ήρα πραγματικά ενθουσιάστηκε από το δώρο του γιου της και το δοκίμασε αμέσως. Κάθισε αρκετή ώρα καμαρώνοντας και συζητώντας με τους υπόλοιπους θεούς. Όταν όμως θέλησε να σηκωθεί, ανακάλυψε με μεγάλη έκπληξη ότι αυτό της ήταν αδύνατο. Ο Ήφαιστος είχε τοποθετήσει αόρατα δεσμά που την εμπόδιζαν να απομακρυνθεί από το θρόνο.

- Αυτό, γλυκιά μου μανούλα, είναι το δώρο μου για να σου ξεπληρώσω την αγάπη που μου έδειξες όταν ήμουν μικρός. Μήπως έφταιγα εγώ που γεννήθηκα άσχημος και μαυριδερός κι εσύ με πέταξες από τον Όλυμπο;

Η Ήρα ζητούσε να τη συγχωρέσει και με κλάματα τον παρακαλούσε να λύσει τα αόρατα δεσμά. Όλοι οι θεοί πήραν το μέρος της και άρχισαν να μαλώνουν τον Ήφαιστο. Ο Άρης, ο θεός του πολέμου, που ήταν και αυτός γιος της Ήρας, θύμωσε πάρα πολύ. Όρμησε στον Ήφαιστο για να τον πείσει με τη βία, όμως ο αδερφός του είχε κιόλας αρπάξει έναν αναμμένο δαυλό και τον είχε εκσφενδονίσει εναντίον του. Ο Άρης φοβήθηκε πολύ και κούρνιασε ανάμεσα στις θεές. Κατόπιν ο Ήφαιστος αποχώρησε για τη Λήμνο, που ήταν το αγαπημένο του νησί, αφήνοντας σύξυλους τους υπόλοιπους θεούς που με το ζόρι συγκρατούσαν τα γέλια τους βλέποντας την Ήρα σ' αυτή την κωμική κατάσταση.

Ο Διόνυσος, αγαπημένος φίλος του Ήφαιστου, ανέλαβε να σώσει την κατάσταση. Πήγε αμέσως στη Λήμνο, στο εργαστήρι του θεού, και τον πέτυχε την ώρα του δείπνου. Κάθισε μαζί του για φαγητό και έστειλε ένα Σάτυρο να του φέρει κρασί από τα αμπέλια του. Έτσι κατάφερε να μεθύσει τον Ήφαιστο και τον έπεισε να γυρίσει μαζί του στον Όλυμπο και να λύσει την Ήρα από τα δεσμά της. Μετά από λίγη ώρα έφτασαν και οι δυο μπροστά στους υπόλοιπους θεούς καβάλα σ' ένα μουλάρι. Ο Δίας μόλις είδε το γιο του του είπε αγριεμένος.

-Άντε, λοιπόν, Ήφαιστε, παρατράβηξε το αστείο. Εμπρός, λύσε γρήγορα τη μητέρα του.

Αυτός τραυλίζοντας από το μεθύσι είπε ότι θα έλυνε την Ήρα μόνο αν ο Δίας του υποσχόταν ότι θα πραγματοποιούσε οποιαδήποτε χάρη του ζητούσε. Ο βασιλιάς των θεών, μη μπορώντας κάνει κι αλλιώς, δέχτηκε. Ο Ήφαιστος έλυσε την Ήρα και αμέσως ζήτησε για γυναίκα του την Αφροδίτη. Όλοι οι θεοί σάστισαν· ο πιο άσχημος να παντρευτεί τη θεά της ομορφιάς! Ο Δίας όμως δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά, γιατί είχε δώσει όρκο. Το πρόσωπο της Αφροδίτης σκοτείνιασε, δεν μπορούσε όμως ν' αντισταθεί στη θέληση του πατέρα της. Γι' αυτό άπλωσε το χέρι της στον Ήφαιστο. Βέβαια, η θεά της ομορφιάς δεν ήταν και η πιο πιστή σύζυγος.

Οι σχέσεις του Ήφαιστου με τον Δία ήταν σχέσεις σεβασμού και υποταγής. Εκτελούσε πάντοτε με προθυμία τις εντολές του πατέρα του, που τον φοβόταν πολύ. 

Τον βοήθησε στη Γιγαντομαχία και του έκανε αμέτρητα δώρα. Με εντολή του έφτιαξε από χώμα την Πανδώρα και συνέβαλε στην τιμωρία του Προμηθέα, καρφώνοντάς τον πάνω στον Καύκασο ως λεία για ένα γύπα που του κατέτρωγε το στήθος.

Ο Όμηρος μας πληροφορεί ότι ο θεϊκός σιδηρουργός είχε στημένο το εργαστήρι του πάνω στον Όλυμπο. Εκεί μέσα περνούσε όλη του τη μέρα και με τα εργαλεία του, το σφυρί, το αμόνι και το φυσερό μαστόρευε συνέχεια. Το εργαστήρι του ήταν πλήρως εξοπλισμένο. Έκαιγαν συγχρόνως είκοσι καμίνια που με τη διαταγή του θεού δυνάμωναν τις φλόγες τους και σκορπούσαν τόση θερμότητα, όση χρειαζόταν ο μάστορας για να επεξεργαστεί το χαλκό, το ασήμι και το χρυσάφι.

Ο Ήφαιστος έκανε πάρα πολλές κατασκευές για τον εαυτό του μα και πάρα πολλά δώρα στους θεούς. Πρώτα απ' όλα, το παλάτι του ήταν περίλαμπρο. Ολόκληρο από ατόφιο χρυσάφι, σκαλισμένο και δουλεμένο τόσο πολύ, όσο δε θα μπορούσαν να δουλέψουν οι καλύτεροι τεχνίτες όλου του κόσμου, αν δούλευαν σ' όλη τους τη ζωή. Ήταν γεμάτο από διάφορα στολίδια καμωμένα από ζαφείρια και διαμάντια.

Τα πιο φανταστικά απ' όλα τα δημιουργήματά του ήταν τα χρυσά αγάλματα που κατασκεύασε για να τον υπηρετούν. Αυτά είχαν τη μορφή νεαρών κοριτσιών και ο Ήφαιστος τους είχε δώσει δύναμη, σκέψη και ζωή. Ήταν οι αχώριστοι συνοδοί του παντού και πάντα. Τον ακολουθούσαν στις συνελεύσεις των θεών και τον βοηθούσαν να στέκεται όρθιος, όταν κουραζόταν.

Ο Ήφαιστος κατασκεύασε όλα τα επιβλητικά παλάτια του Ολύμπου και χάρισε στους θεούς δώρα ανεκτίμητης αξίας. Στον Δία δώρισε την αιγίδα και το σκήπτρο, στη Δήμητρα το δρεπάνι και στον Απόλλωνα και την Άρτεμη τα βέλη τους. Στον Ήλιο χάρισε το λαμπρό άρμα του με το οποίο διέσχιζε αδιάκοπα τον ουρανό και στον Διόνυσο ένα ολόχρυσο κύπελλο. Στη φιλάρεσκη Αφροδίτη, τη γυναίκα του, χάρισε εξαιρετικά περιδέραια και άλλα κοσμήματα από πολύτιμα πετράδια, όπως επίσης και ένα μαλαματένιο καθρεφτάκι που δεν το αποχωριζόταν ποτέ. Δική του έμπνευση ήταν και οι μαγικοί τρίποδες που χάρισε στους θεούς. Όταν συγκεντρώνονταν για να πάρουν μια σοβαρή απόφαση, οι τρίποδες αυτομάτως έπαιρναν θέση πίσω από κάθε θεό. Μόλις τελείωνε η συνεδρίαση, αμέσως ο κάθε τρίποδας πήγαινε στο παλάτι του κατόχου του.

Ο θεϊκός σιδηρουργός χάριζε απλόχερα τα δώρα του και στους θνητούς. Έτσι έδωσε στον Ηρακλή ένα χρυσό θώρακα, στην Αριάδνη ένα στεφάνι από πολύτιμα μέταλλα και πετράδια και στον Κάδμο ένα περιδέραιο για το γάμο του με την Αρμονία. Στον Αιήτη δώρισε δυο άγριους ταύρους που έβγαζαν φωτιές από τα ρουθούνια τους και είχαν χάλκινα πόδια και στον Αλκίνοο ασημένια σκυλιά που φρουρούσαν τα ανάκτορά του.Μια από τις πιο σημαντικές κατασκευές του είναι και τα όπλα του Αχιλλέα, μετά από παράκληση της Θέτιδας. Ο Όμηρος αφιερώνει μισή ραψωδία για να περιγράψει την περίλαμπρη ασπίδα που είχε τη μορφή πέντε ομόκεντρων κυκλικών δίσκων. Ο Ήφαιστος ζωγράφισε πάνω σ' αυτό το όπλο ολόκληρη τη ζωή των θεών και των ανθρώπων. Έφτιαξε πρώτα απ' όλα τα πρωταρχικά στοιχεία της φύσης: τη Γη, τον Ουρανό, τον Ήλιο και τον Ωκεανό που περικλείει τα πάντα. Έπειτα ζωγράφισε όλα τ' αστέρια τ' ουρανού, τις Πλειάδες, τις Υάδες, τον Ωρίωνα και την Άρκτο. Αναπαράστησε σκηνές γάμου και γαμήλιου γλεντιού, δίκης στην αγορά και μάχες μπροστά στα τείχη πολιορκημένης πόλης. Αμέσως μετά ζωγράφισε σκηνές πιο ήπιες, πιο καθημερινές σε καιρό ειρήνης: το θερισμό και τον τρύγο, μα και λευκά πρόβατα να βόσκουν σε καταπράσινο λιβάδι και πλάι τους στάβλους και τις καλύβες των βοσκών. Δίπλα υπήρχε μια παράσταση χορού. Έφηβοι και νεαρές κοπέλες στεφανωμένοι με λουλούδια και ντυμένοι με αστραφτερά ρούχα και μακρείς χιτώνες. Και ο θεϊκός τραγουδιστής που έπαιζε τη λύρα του και ρύθμιζε τα βήματά τους.

Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθως φαντάζονταν τον Ήφαιστο σαν έναν απλό εργάτη μέσα στο εργαστήρι του με μουντζουρωμένο από καπνούς πρόσωπο και μουσκεμένο στον ιδρώτα. Φορούσε πάντοτε έναν κοντό αμάνικο χιτώνα για να μη δυσκολεύεται στις κινήσεις του. Όταν τέλειωνε τις δουλειές του ή έπρεπε επειγόντως να πάει στις συγκεντρώσεις των θεών, έσβηνε τις φωτιές από τα καμίνια, μάζευε σ' ένα ασημένιο κιβώτιο τα εργαλεία του, στράγγιζε μ' ένα σφουγγάρι τον ιδρώτα του και φορούσε ένα χρυσό χιτώνα.

Κάποιοι μύθοι λένε πως το εργαστήρι του ήταν όχι στον Όλυμπο, αλλά στη Λήμνο. Πίστευαν μάλιστα πως βρισκόταν μέσα στο ηφαίστειο του νησιού. Οι φλόγες και οι ατμοί που έβγαιναν από τον κρατήρα προέρχονταν από τα καμίνια του θεού και οι υπόκωφοι θόρυβοι που ακούγονταν ήταν τα χτυπήματα του σφυριού με τα οποία ο Ήφαιστος έδινε θαυμάσιες μορφές στα πολύτιμα μέταλλα που επεξεργαζόταν. Γενικά, η σύνδεση του Ήφαιστου με τη Λήμνο είναι διάχυτη σ' όλους τους σχετικούς μύθους και εκεί ήταν ιδιαίτερα διαδομένη η λατρεία του.

Οι ερωτικές περιπέτειες του θεού σε σύγκριση με των άλλων Ολύμπιων ήταν λιγοστές. Μολονότι ήταν ο πιο άσχημος θεός, η παράδοση τον θέλει να έχει τις ομορφότερες συζύγους. Η Ιλιάδα του αποδίδει ως γυναίκα τη Χάρη, που ήταν η προσωποποίηση της ομορφιάς. Ο Ησίοδος του δίνει ως γυναίκα την Αγλαΐα, την πιο νέα από τις Χάριτες. Μα η πιο γνωστή σύζυγός του ήταν η Αφροδίτη.Η Αφροδίτη βέβαια δεν άντεξε για πολύ να μείνει πιστή στον άντρα της. Πολύ σύντομα σαγηνεύτηκε από την ομορφιά και την τέλεια σωματική διάπλαση του φιλοπόλεμου Άρη και έγινε ερωμένη του. Ο Ήλιος που παρακολουθεί τα πάντα πάνω από το άρμα του, όταν είδε κάποια φορά τον Άρη και την Αφροδίτη να πλαγιάζουν πάνω στο κρεβάτι του Ήφαιστου μέσα στο ίδιο του το παλάτι, έτρεξε και του το φανέρωσε. Τότε ο θεός ζήτησε από τον Ήλιο να μη φανερώσει σε κανέναν άλλο το μυστικό και σκαρφίστηκε ένα σχέδιο. Άπλωσε πάνω στο κρεβάτι του ένα αόρατο δίχτυ. Έτσι την επόμενη φορά που συναντήθηκαν οι δυο εραστές και πλάγιασαν στο κρεβάτι, μπλέχτηκαν μέσα στο δίχτυ. Απεγνωσμένα προσπαθούσαν να ελευθερωθούν. Μάταια όμως, όσο περισσότερο προσπαθούσαν, τόσο περισσότερο μπλέκονταν. Ο Ήφαιστος μόλις γύρισε στο παλάτι του βρήκε τους παράνομους συντρόφους γυμνούς και ακινητοποιημένους πάνω στο κρεβάτι. Αυτοί ντροπιασμένοι δεν μπορούσαν να τον αντικρίσουν. Γεμάτος οργή μα και παράπονο ο Ήφαιστος τα έβαλε με τον Άρη, που αν και ήταν αδερφός του δε δίστασε να τον προδώσει, αλλά και με τη γυναίκα του, που δεν εκτιμούσε καθόλου την αγάπη και τη φροντίδα που της έδειχνε. Για να πάρει την εκδίκησή του φώναξε τον Δία και τους υπόλοιπους θεούς και τους έδειξε τους αδιάντροπους εραστές που ήταν ακόμη μπλεγμένοι στα μαγικά δίχτυα. Οι θεοί όλοι κατηγορούσαν την άπιστη σύζυγο και τον άκαρδο αδερφό και τους έβριζαν για το αμάρτημά τους. Μόνο έτσι ξεθύμανε η οργή του Ήφαιστου και τους ελευθέρωσε. Η Αφροδίτη, κατακόκκινη από την ντροπή της, το έβαλε στα πόδια και όλοι οι θεοί γελούσαν ασταμάτητα.

Μετά από αυτή την απιστία και ο Ήφαιστος στράφηκε αλλού. Ποθούσε πολύ την Αθηνά που ο ίδιος είχε βοηθήσει στη γέννησή της. Κάποια μέρα που η πολεμική θεά πήγε στο εργαστήρι του για να του παραγγείλει καινούρια πανοπλία, ο θεϊκός μάστορας όρμησε επάνω της και προσπάθησε να τη βιάσει. Η Αθηνά, που συμβόλιζε την αιώνια αγνότητα, πάλεψε μαζί του και κατάφερε στο τέλος να του ξεφύγει. Μα μετά είδε πως πάνω στα γόνατά της είχε μείνει το σπέρμα του Ήφαιστου. Η Αθηνά μ' ένα κομμάτι ύφασμα σκούπισε το σπέρμα και το πέταξε πάνω στη Γη. Έτσι γεννήθηκε ο Εριχθόνιος, που η Αθηνά τον αντιμετώπιζε σαν να ήταν πραγματικός της γιος.Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση, ο Ήφαιστος έσμιξε με την Καβειρώ, την κόρη του θαλασσινού θεού Πρωτέα. Απ' αυτή τη σχέση του απέκτησε τρεις γιους, τους Καβείρους. Ήταν επίσης πατέρας ενός από τους πιο γνωστούς ληστές της αρχαιότητας, του Περιφήτη. Αυτός σκότωνε τους περαστικούς μ' ένα τεράστιο ρόπαλο, ώσπου πολύ αργότερα τον εξόντωσε ο Θησέας. Ως γιος του Ήφαιστου αναφέρεται και ο Πύλιος, που στη Λήμνο θεράπευσε τον Φιλοκτήτη. Ακόμη ο Αργοναύτης Παλαίμονας ή και ο Άρδαλος, ένας μυθικός γλύπτης, που όπως και ο Παλαίμονας είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του την επιδεξιότητα στα χέρια.

Ο Ήφαιστος ήταν ο θεός των ηφαιστείων. Γι' αυτό συνδέθηκε και μ' όλες τις ηφαιστειογενείς περιοχές της Μεσογείου. Υπήρχε μάλιστα ένας μύθος που αναφερόταν στη διαμάχη του με τη Δήμητρα για την κατοχή της Σικελίας. Η διαμάχη αυτή λύθηκε με τη μεσολάβηση της Αίτνας, της κόρης του Βριάρεου, από την οποία πήρε το όνομά του το βουνό.

Εξάλλου κάτω από το βουνό αυτό θάφτηκε ο τελευταίος αντίπαλος του Δία, ο φοβερός Τυφώνας, και για να μη δραπετεύσει, ο Ήφαιστος κάθησε πάνω στο βουνό. Άλλοι πάλι διηγούνται ότι ο θεός της φωτιάς για να ακινητοποιήσει τον Τυφώνα κρέμασε στο λαιμό του τον άκμονα (το αμόνι).

Ο Ήφαιστος ήταν για τους αρχαίους Έλληνες η προσωποποίηση της φωτιάς, που τόσο βοήθησε το ανθρώπινο γένος στα πρώτα του στάδια, με τη μεσολάβηση βέβαια του Προμηθέα. Σπάνια παρουσιάζεται να χρησιμοποιεί τη φωτιά ως μέσο καταστροφικό. Συνήθως τη χρησιμοποιεί ως μέσο για την επεξεργασία πολύτιμων μετάλλων. Γι' αυτό όλοι οι τεχνίτες και ιδιαίτερα οι σιδηρουργοί τον θεωρούσαν προστάτη τους.

Ο θεϊκός σιδηρουργός ήταν ίσως λίγο παραπεταμένος πάνω στον Όλυμπο μα τιμημένος ανάμεσα στους ανθρώπους. Συμβόλιζε την εκπολιτιστική δύναμη της φωτιάς και προστάτευε τη μεταλλουργία και τους τεχνίτες της. Σύμβολά του ήταν το σφυρί, το αμόνι και η λαβίδα.

Πηγή: http://www.ellinikoarxeio.com