Στη Χάγη ακόμη και για τα χωρικά ύδατα

Αγγελος Αθανασόπουλος-ΒΗΜΑ
 Η προωθημένη δέσμη μέτρων της «Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων» για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών

Δέσμη τεσσάρων μέτρων για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας στο Αιγαίο προτείνει η γνωστή δεξαμενή σκέψης «Διεθνής Ομάδα Κρίσεων» (International Crisis Group - ICG). To ICG θεωρεί ότι έχει έρθει η στιγμή που οι δύο χώρες μπορούν να φθάσουν σε λύση των προβλημάτων στο Αιγαίο, σημειώνοντας ότι η οικονομική κρίση στην Ελλάδα που προκαλεί ανάγκη για περικοπές στις αμυντικές δαπάνες, η νέα επικράτηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και η ανεπίσημη άρση των υπερπτήσεων πάνω από ελληνικά νησιά εντός του 2011 συνθέτουν ένα σκηνικό ώριμο για λύση, παρά τα προβλήματα που θα υπάρξουν, ειδικά στην Ελλάδα, ώστε μία λύση να περάσει από την κοινή γνώμη.


Οι δέσμες μέτρων που προτείνει το ICG είναι:

1. Η επισημοποίηση της άρσης των υπερπτήσεων σε κατοικημένα ελληνικά νησιά από την Τουρκία (σσ. δεν αναφέρει τι πρέπει να συμβεί με τις υπερπτήσεις σε ακατοίκητα νησιά). Παράλληλα, η Ελλάδα θα πρέπει να δεσμευτεί να αποστρατιωτικοποιήσει νησιά του Αιγαίου, βάσει δεσμεύσεων που έχει αναλάβει από παλαιότερες διεθνείς συνθήκες, εφόσον μία συνολική λύση για το Αιγαίο γίνει πραγματικότητα. Η Αγκυρα θα πρέπει να διαλύσει ή να μεταφέρει στην ενδοχώρα την επονομαζόμενη «Στρατιά του Αιγαίου».

2. Και οι δύο πλευρές πρέπει να δεσμευτούν να διαπραγματευθούν ειδικές ρυθμίσεις για το Αιγαίο, βάσει των όσων προβλέπει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και ιδιαίτερα βάσει των προβλέψεών της για ευθιδικία και ειδικές περιστάσεις. Η Ελλάδα, κατά το ICG, θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η Τουρκία, ως παράκτιο κράτος, έχει δικαιώματα στις θαλάσσιες ζώνες στο Αιγαίο. Η Αγκυρα θα πρέπει να δεσμευτεί ότι θα επικυρώσει τη Σύμβαση και να αναγνωρίσει το δικαίωμα της Ελλάδος να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. Παράλληλα, οι δύο πλευρές πρέπει να συμφωνήσουν στη διατήρηση θαλασσίων διαδρόμων στην ανοιχτή θάλασσα προς διευκόλυνση της διεθνούς ναυσιπλοϊας.

3. Βάσει του κανόνα των 12 μιλίων, οι δύο χώρες πρέπει να ορίσουν τα χωρικά τους ύδατα. Για να γίνει αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μέση γραμμή, αλλά και η μείωση των ελληνικών χωρικών υδάτων ώστε να διευκολυνθεί η διεθνής ναυσιπλοϊα. Ελλάδα και Τουρκία πρέπει να συμφωνήσουν εκ των προτέρων ότι θα παραπέμψουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης όποια διαφορά προκύψει σχετικά με την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων - μία πρόταση που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να παραπαμφθεί στη Χάγη ακόμη και το θέμα των «γκρίζων ζωνών».

4. Οποιο άλλο θέμα - και ειδικά η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας - δεν επιλυθεί διμερώς, θα πρέπει επίσης να παραπεμφθεί στη Χάγη. Και αυτή η πρόταση κλίνει ελαφρώς υπέρ των θέσεων της Αγκυρας που επιμένει να θέτει στο τραπέζι των συνομιλιών περισσότερα του ενός ζητήματα.