ΑΟΖ, Λιβύη και Στρατηγική Διαπραγμάτευσης

του Νίκου Λυγερού


Ασχολούμαστε συνεχώς με την Τουρκία λόγω των προβλημάτων που προκαλεί κι όμως όσον αφορά στην ΑΟΖ, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ασχοληθούμε με τα άλλα κράτη. Αλλιώς εγκλωβιζόμαστε σε μια αδιέξοδο, διότι η Τουρκία δεν έχει όφελος με το θέμα της ΑΟΖ, γιατί λοιπόν να προωθήσει σε διακρατικό επίπεδο όταν γνωρίζει ότι θα πρέπει να παρακάμψει το Δίκαιο της θάλασσας, διότι δεν θέλει ν' ακούσει για μια δίκαιη επίλυση του θέματος. Μια σημαντική διαπραγμάτευση που οφείλουμε να κάνουμε είναι με τη Λιβύη. Σε αυτή την περίπτωση, βέβαια, πρέπει να έχουμε στο νου μας και τις ΑΟΖ της Ιταλίας αλλά και της Μάλτας, ακόμα και αν δεν συνορεύει η τελευταία με τη δική μας. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να βάλουμε την όλη διαπραγμάτευση στο πλαίσιο της θεωρίας παιγνίων κατά Nash, για να απεγκλωβιστούμε από τα παίγνια μηδενικού αθροίσματος. Σε γενικές γραμμές η Λιβύη είναι θετική για να καθοριστούν τα σύνορα των ΑΟΖ, απλώς αμφισβητεί το νησί της Γαύδου ως αντικείμενο της ΑΟΖ. Είναι βέβαια λάθος κατά το Δίκαιο της θάλασσας αφού η Γαύδος είναι κατοικημένη και κατά συνέπεια έχει de facto και de jure ΑΟΖ. Επιπλέον, από την άλλη πλευρά η Λιβύη διεκδικεί μια γραμμή βάσεων όσον αφορά στον κόλπο της Σύρτης που αποτελεί μια υπέρβαση για τους κανόνες του Δίκαιου της θάλασσας. Σε αυτό το σημείο πρέπει να υπενθυμίσουμε το εξής. Σε προηγούμενο κύκλο διαπραγμάτευσης δεχθήκαμε πολύ γρήγορα αυτήν την απαίτηση της Λιβύης και δεν συμπεριλάβαμε το αίτημά μας μέσα στο παίγνιο, πράγμα το οποίο αποδείχθηκε ότι ήταν σφάλμα, διότι δεν άλλαξε τη γνώμη της η Λιβύη για το θέμα της Γαύδου. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ένα αντικειμενικό στρατηγικό λάθος. Διότι η αποδοχή του κλεισίματος του κόλπου της Σύρτης έχει επιπτώσεις όχι μόνο στη δική μας ΑΟΖ αλλά και στις ΑΟΖ της Μάλτας και της Ιταλίας. Με άλλα λόγια η αποδοχή επιβαρύνει και άλλα συμμαχικά κράτη. Αφού λοιπόν η διαπραγμάτευση δεν κατέληξε, είναι σημαντικό να κάνουμε χρήση της έννοιας της tabula rasa. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εξετάσουμε ορθολογικά τα εμβαδά για τα οποία μιλάμε όταν χρησιμοποιούμε τη Γαύδο και τον κόλπο της Σύρτης. Έτσι αντιλαμβανόμαστε ότι αν η Λιβύη δεν αποδεχθεί τη Γαύδο κι εμείς ως απάντηση δεν αποδεχθούμε τον κόλπο της Σύρτης, το κόστος για τη Λιβύη είναι μεγαλύτερο και χάνει μεγάλη έκταση. Επιπλέον με την Μάλτα και την Ιταλία δημιουργούμε ένα συμμαχικό πλαίσιο, όπου το παίγνιο δεν είναι προς όφελος της Λιβύης. Η στρατηγική εξέταση του θέματος και όχι μόνο η διπλωματική κατασκευάζει ένα θετικό πεδίο δράσης. Η Γαύδος δεν είναι πια μια αδυναμία όπως νομίζουν οι δικοί μας αλλά ένα δυνατό χαρτί που έχει την ικανότητα να προκαλέσει μια ισορροπία του Nash που έχει ως αποτέλεσμα ένα win-win.