Η Ελλάδα σε μία ανατολική Μεσόγειο που «βράζει»

Του Δημήτρη Μπεκιάρη 

Η ανατολική Μεσόγειος βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος εξαιτίας των σοβαρών και ραγδαίων εξελίξεων που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή σε πολιτικό, οικονομικό, γεωπολιτικό, γεωστρατηγικό, γεωοικονομικό και στρατιωτικοπολεμικό επίπεδο. Στη Συρία η ανθρωπιστική κρίση συνεχίζεται, με τη διεθνή κοινότητα να αδυνατεί να παρέμβει εξαιτίας των διεθνών συσχετισμών και των ειδικών συνθηκών που δημιουργούν η ρωσική, η κινεζική και η ιρανική στήριξη προς τη Δαμασκό. Έχουν πλέον επιβεβαιωθεί πλήρως όλοι εκείνοι, οι οποίοι υποστήριζαν εξαρχής ότι «η Συρία, δεν είναι Λιβύη».
Στην Αίγυπτο, ο Μοχάμεντ Μόσρι, έγινε ο πρώτος μουσουλμάνος Πρόεδρος της χώρας και ο Αμερικανικός παράγοντας αναζητά πλέον σήμερα την φόρμουλα τις ισορροπίας ανάμεσα στους αδελφούς Μουσουλμάνος και στο μιλιταριστικό κατεστημένο. Οι ΗΠΑ, που σύμφωνα με το νέο αμυντικό τους δόγμα έχουν μετατοπίσει το επίκεντρο των στρατηγικών τους προτεραιοτήτων στην Ασία και στον Ειρηνικό Ωκεανό, επιθυμούν να διασφαλίσουν τη συνεργασία με την Αίγυπτο σε ότι αφορά στη συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ και στην πρόσβαση των ΗΠΑ στη διώρυγα του Σουέζ. Η Κύπρος, η οποία μόλις ανέλαβε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει υποβάλλει αίτημα, το οποίο έγινε δεκτό, για ένταξη στον EFSF. Τα μέλη της αντιπροσωπείας της Τρόικας, ήδη ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για τη Λευκωσία και έχει καταστεί πλήρως αντιληπτό ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση, σε ότι έχει να κάνει με το μέλλον της οικονομίας της. Η Τουρκία, μετά την κατάρριψη του τουρκικού μαχητικού αεροσκάφους, από τα συριακά πυροβόλα, «βρυχάται», ετοιμάζει ασκήσεις στη θαλάσσια περιοχή της Καρπασίας στην κατεχόμενη Κύπρο, ενώ στο Ισραήλ η τουρκική αντίδραση δεν έχει περάσει απαρατήρητη. Πριν από μερικές ημέρες το ισραηλινό JSS News σχολίαζε την τουρκική στάση απέναντι στις εξελίξεις, τόσο στην ανατολική Μεσόγειο, όσο και στη Μέση Ανατολή, αλλά και την αντίδραση στην κατάρριψη του μαχητικού αεροσκάφους ως εξής: «Όπως πάντα όταν οι Τούρκοι τα κάνουν μαντάρα, παραπονούνται για το χαστούκι που πήρανε και μετά γαυγίζουν όσο πιο δυνατά μπορούν, για να δείξουν ότι αν θέλουν μπορούν να τα κάνουν ακόμα χειρότερα». Την ίδια στιγμή το θερμόμετρο της έντασης στα σύνορα της Συρίας με την Τουρκία ανεβαίνει. Ο γεωγραφικός χώρος της ανατολικής Μεσογείου, μεταβάλλεται σταδιακά σε πεδίο ανάπτυξης όχι μόνο συμφερόντων, αλλά και διεθνών πολιτικών, διπλωματικών και στρατιωτικών συσχετισμών. Αφετηρία των ανακατατάξεων και των μεταβολών, υπήρξαν οι εξεγέρσεις της «Αραβικής Άνοιξης» σε ολόκληρο τον βορειοαφρικανικό γεωγραφικό χώρο και στη Μέση Ανατολή. Οι ανταγωνισμοί εντάθηκαν και οξύνθηκαν, δεδομένης της διαπίστωσης ότι η ανατολική Μεσόγειος κρύβει κάτω από το βυθό της τεράστια αποθέματα υδρογοναθράκων, φυσικού αερίου και πετρελαίου. Δεν υπήρξαν λίγοι εκείνοι, οι οποίοι υποστήριξαν ότι οι πολιτικές ανακατατάξεις στην βόρειο Αφρική συνδέονται άρρηκτα, με τις εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας. Μέσα σε αυτή την συγκεχυμένη ατμόσφαιρα, το Ισραήλ και η Κύπρος, πραγματοποίησαν σταθερά βήματα συνεργασίας και συγκρότησης στρατηγικής σημασίας άξονα στα πεδίο της εξόρρυξης και της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων και της Άμυνας. Η Ελλάδα παρά το γεγονός ότι συμμετείχε στις διαδικασίες συγκρότησης του στρατηγικού άξονα με το Ισραήλ και στην Κύπρο, δεν επέδειξε τόλμη σε ότι αφορά στον καθορισμό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, ούτε ριζοσπαστικοποίησε την εξωτερική της πολιτική ώστε να λάβει αποφάσεις προς την κατεύθυνση της ουσιαστικής ενοποίησης του θαλάσσιου χώρου που συνδέει τη χώρα μας με την Κύπρο και το Ισραήλ. Η Κύπρος, ανεξάρτητα από την πορεία της οικονομίας της, θα είναι παρούσα στους γεωπολιτικούς, γεωστρατηγικούς και γεωοικονομικούς σχεδιασμούς του μέλλοντος, διότι οι τελευταίες κυβερνήσεις της έχουν θέσει τις βάσεις, με όχημα την αντίληψη περί συνέχειας του κράτους. Σε όλη τη διάρκεια του προεκλογικού διμήνου, εκφράστηκαν από διάφορες πλευρές σοβαροί φόβοι, ότι εκτός από το γεγονός ότι η χώρα μας αδυνατούσε να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στην περιοχή, θα διέτρεχε κινδύνους εξαιτίας της πολιτικής αστάθειας. Και φυσικά αναφέρονταν στην τουρκική απειλή. Η νέα κυβέρνηση υποτίθεται ότι πρέπει να λάβει σοβαρότατες αποφάσεις στο πεδίο των διεθνών σχέσεων. Μία από αυτές είναι η περεταίρω εμβάθυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, αλλά και ο καθορισμός με σαφήνεια των στρατηγικού χαρακτήρα προσανατολισμών της ελληνικής διπλωματίας, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό εξαιτίας της … ευρωπαϊκής προσήλωσης των κυβερνώντων. Αν κάτι πέτυχε η κυβέρνηση Παπανδρέου από το 2009 μέχρι το 2011, στον τομέα της άσκησης της διεθνούς διπλωματίας, αυτό ήταν η σύσφιγξη των σχέσεων με το Ισραήλ, σε μία συγκυρία που ο στρατηγικός άξονας Τελ Αβίβ – Άγκυρας είναι διαρραγεί πλήρως και το Ισραήλ αναζητούσε το στρατηγικό του βάθος στη Μεσόγειο. Πλέον η Αθήνα καλείται να ισορροπήσει στο τεντωμένο σχοινί που δημιουργούν οι διεθνείς ανταγωνισμοί στην ανατολική Μεσόγειο, όπου πλέον είναι εμφανής η παρουσία των ΗΠΑ, της Ρωσία και της Κίνας, αλλά και το ζοφερό μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πράγματι είναι δύσκολο, η ελληνική κυβέρνηση να πραγματοποιήσει τολμηρά βήματα στο πεδίο των διεθνών σχέσεων όταν έχει επιφορτιστεί με το … βάρος της διάσωσης της οικονομίας, μέσα σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον, στο οποίο οι εξαρτήσεις ετεροπροσδιορίζουν, κατά τα ψέματα, τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής και δημιουργούν περιορισμούς. Η Ελλάδα, αν πραγματικά επιθυμεί να έχει μέλλον στις διεθνείς εξελίξεις, πρέπει να καθορίσει με σαφήνεια τις διεθνείς συμμαχίες της, κυρίως με την Ουάσιγκτον και με το Τελ Αβίβ και να πάψει να αποτελεί τον μοχλό άσκησης της πολιτικής του Βερολίνου, ιδιαίτερα δε όταν η συνοχή πλέον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κάθε άλλο παρά διασφαλισμένη είναι. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί το μέλλον της Ευρωζώνης. Αν ή όταν ο ήλιος της ευρωζώνης «σβήσει», μπορεί εκείνος μιας ευρωμεσογειακής ένωσης να ανατείλει. Και η Ελλάδα πρέπει να έχει σχεδιάσει τον ρόλο της από σήμερα.