Το όνομα «Θεός»

Το όνομα «Θεός»είναι λογικό να αποδίδεται όχι μόνο επι των εμφανών, αλλά και επί των υπερουρανίων, επί των νοητικών και των νοητών αιτίων. Όπως λέγει δηλαδή λέει ο Σωκράτης της «Πολιτείας, 529.d», οι νοητοί αριθμοί έχουν την ίδια ταχύτητα καθεαυτή και την ίδια βραδύτητα καθαυτή. Για τούτο και μυηθήκαμε στον «Φαίδρο, 246.e» ότι οι απόλυτοι (ανεξάρτητοι) των όλων ηγεμόνες, όντας υπερκόσμιοι, “καλπάζουν με πτερωτό άρμα”, και πρίν από αυτούς, όπως λένε οι Θεολόγοι, οι νοητικοί Θεοί οδηγούν τέτοια άρματα, και ο ίδιος ο Ουρανός, ο συνοχέας και συνεκτικός των νοητικών Θεών (που παρέχει την
συνοχή και την ενότητα), έχει εν περιφορά την νόηση, ενώ οι πριν από αυτόν νοητικές αιτίες, που κι αυτές είναι άφθεγκτες, έχουν την κίνηση ταχεία και άχρονη. Άλλωστε και οι χρησμοί τις αποκαλούν “θοάς” (γρήγορες) και λένε ότι προερχόμενες από τον πατέρα “θέουν” (τρέχουν) προς αυτόν. Ο Ορφέας,  πάλι, μίλησε για τον (από)κρυφό διάκοσμο των Θεών ως εξής :

”το ατέρμονο σε κυκλική πορεία ακαταπόνιτα κινούνταν” (ορφικό απόσπασμα Νο.55).

Το όνομα τούτο, το Θεός, είναι δυνατόν να ερμηνευτεί και με άλλους τρόπους, διότι δηλώνει τους ποιητικούς και δημιουργικούς των πάντων αίτιους, καθώς το “θείναι”[1] και “θήσω” λαμβάνουν και τη σημασία του πειοίν.

Βλ. Πρόκλος, «Εις τον Κρατύλο του Πλάτωνος Εκλογαί χρήσιμοι, 126.1 – 12».

       in Cra 126.1 ` to     in Cra 127.1 126    Ὅτι οὐ μόνον ἐπὶ τῶν ἐμφανῶν, ἀλλὰ ἐπὶ τῶν ὑπερουρανίων καὶ νοερῶν καὶ νοητῶν αἰτίων τὸ <θεὸς> ὄνομα (p 397cd) εὐλόγως κεῖται. τὸ γὰρ αὐτὸ τάχος, φησὶν ὁ <ἐν Πολιτείᾳ> (VII p 529d) Σωκράτης, καὶ ἡ αὐτὴ βραδυτὴς ἐν τοῖς νοητοῖς ἀριθμοῖς· διὸ καὶ τοὺς ἀπολύτους τῶν ὅλων ἡγεμόνας ὑπερκοσμίους ὄντας <πτηνὸν ἅρμα ἐλαύνειν ἐν Φαίδρῳ> (p 246e) ἐμυήθημεν, καὶ πρὸ τούτων τοὺς νοεροὺς θεοὺς ἐφ᾽ ἁρμάτων τοιούτων ἡνιοχεῖν <οἱ θεολόγοι> (or chald p 40) <φασίν>, αὐτόν τε τὸν Οὐρανὸν τὸν συνοχέα τῶν νοερῶν θεῶν καὶ συνεκτικὸν ἐν περιφορᾷ τὴν νόησιν ἔχειν, τάς τε πρὸ τούτου νοερὰς αἰτίας καὶ ταύτας ἀφθέγκτους οὔσας ταχεῖαν καὶ ἄχρονον ἔχειν τὴν κίνησιν· <θοὰς> γὰρ αὐτὰς καὶ <τὰ λόγια> (or chald p 40) καλεῖ, καὶ προϊούσας ἀπὸ τοῦ πατρὸς <θέειν>[2] ἐπ᾽ αὐτόν· ὁ δ᾽ <Ὀρφεὺς> (fr 55) περὶ τοῦ κρυφίου διακόσμου τῶν θεῶν οὕτως ἔφη·

<τὸ δ᾽ ἀπειρέσιον κατὰ κύκλον ἀτρύτως ἐφορεῖτο>.

δυνατὸν δὲ καὶ ἕτερον τρόπον τὸ ὄνομα τοῦτο διερμηνεύειν· τοὺς γὰρ ποιητικοὺς καὶ δημιουργικοὺς δηλοῖ τῶν πάντων αἰτίους· τὸ γὰρ <θεῖναι> καὶ <θήσω εἰς> τὸ ποιεῖν μεταλαμβάνεται.

Για την συγγραφή : Κεφάλας Δ. Ευστάθιος (Αμφικτύων)

---

[1] <Θεῖναι>= ποιῆσαι. (Βλ. Λεξικό Σούδα και Ησύχιου).

[2]  <Θέειν> καὶ <Θεῖν>= τρέχειν. (Βλ Λεξικό Σούδα). <θέειν> = τρέχειν, δραμεῖν. (Βλ. Λεξικό Ησύχιου).

φιλοσοφούμεν γνησίως τε και ικανώς!