Το Αιγαίο ως Αρχιπέλαγος και το Αρχιπελαγικό σύμπλεγμα του Καστελλόριζου

Γράφει ο Γιώργος Χρήστου, Δικηγόρος LLMKent

Η υφαλοκρηπίδα για τους υδρογονάνθρακες και η ΑΟΖ για τα ψάρια ενός αρχιπελαγικού συμπλέγματος, όπως το Καστελλόριζο, ρυθμίζεται ενιαία για όλο το Αρχιπέλαγος.

Με το σημερινό σύστημα, τα 6 ή 12 νμ, τα νησάκια του αρχιπελάγους του Καστελλόριζου, όπως και του Αιγαίου, είναι απομονωμένα και χαράσσουν υφαλοκρηπίδα το καθένα ξεχωριστά.


Χωρικά ύδατα, άρα κυριαρχία, είναι μόνο οι δακτύλιοι, οι κύκλοι των 6 ή 12 νμ γύρω από τα νησιά. Τα μεταξύ των νησιών νερά αν αυτά απέχουν παραπάνω από 6 ή 12 νμ είναι διεθνή.

Τα νησιά του Αρχιπελάγους του Καστελλόριζου απέχουν λιγότερο από 6 νμ. Κι εδώ είναι το παράδοξο: το καθένα χαράσσει δική του υφαλοκρηπίδα, ενώ θα έπρεπε όλα μαζί ενωμένα, σα μία ενιαία και αδιάσπαστη αρχιπελαγική αλυσίδα, να παράγουν μία υφαλοκρηπίδα. Το ίδιο ισχύει και για το Αιγαίο.

Σύμφωνα με τα λεγόμενα «ειδικού συνεργάτη» γνωστού δημοσιογράφου, «Το Μέρος IV που αναφέρεται στα Αρχιπελαγικά Κράτη αποτελείται από ένα Άρθρο. Το Άρθρο 46 αναφέρει ότι τα Αρχιπελαγικά Κράτη είναι τα αμιγώς νησιωτικά κράτη.»

Το Μέρος IV που αναφέρεται στα Αρχιπελαγικά κράτη αποτελείται από 9 άρθρα.

Τα παραθέτω: 
PART IV. ARCHIPELAGIC STATES

Article 46. Use of terms
Article 47. Archipelagic baselines
Article 48. Measurement of the breadth of the territorial sea, the contiguous zone, the exclusive economic zone and the continental shelf
Article 49. Legal status of archipelagic waters, of the air space over archipelagic waters and of their bed and subsoil
Article 50. Delimitation of internalwaters
Article 51. Existing agreements, traditional fishing rights and existing submarine cables
Article 52. Righ to finno cent passage
Article 53. Right of archipelagic sea lanes passage
Article 54. Duties of ships and aircraft during their passage, research and survey activities, duties of the archipelagic State and laws and regulations of the archipelagic State relating to archipelagic sea lanes passage

Επίσης, και μιας και αναφερόμαστε στα Aρχιπελάγη, μια μικρογραφία των οποίων είναι το αρχιπελαγικό σύμπλεγμα του Καστελλόριζου, ορίστε και η αλήθεια και όχι η παραποίηση των λόγων μου από ανώνυμους «ειδικούς συνεργάτες».
Από παλαιότερο άρθρο μου: “Η χώρα δεν αποτελεί “αρχιπελαγικό κράτος” με την έννοια του αρθ 46, γιατί θα έπρεπε να αποτελείται εξ ολοκλήρου από νησιά, αλλά “Παράκτιο Αρχιπέλαγος”, με την έννοια του άρθρου 7 της Σύμβασης, το οποίο απαιτεί τη γειτνίαση Ηπειρωτικού – Αρχιπελαγικού χώρου.”

Ο εν λόγω «ειδικός συνεργάτης» σκοπίμως συγχέει τα δύο είδη αρχιπελαγών για να θολώσει τη συνείδηση, την κρίση και τη λογική του απλού αναγνώστη.
Σου λέει, σιγά μην ξέρει ο αναγνώστης τη διαφορά αρχιπελαγικού κράτους-Παρακτίου Αρχιπελάγους. Και θολώνει τα νερά. Την ίδια τακτική ακολουθούσε και ο Γκαίμπελς. Η αλήθεια από τη μια μεριά και τα αποπροσανατολιστικά δημοσιεύματα από την άλλη. Το αποκρουστικό είναι ότι «πατάει» στην άγνοια, όχι τη δική μου, αλλά του κόσμου.

Τελειώνω, με τη φράση του ίδιου. “Κάποιοι λένε «μην ασχολείστε με την ΑΟΖ, ο ορισμός του Αρχιπελάγους, που προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας, μας δίνει τη μεγάλη πλειοψηφία της θάλασσας του Αιγαίου».
Και αυτή είναι η πραγματικότητα στο Διεθνές Δίκαιο.

Η Συνθήκη της Λωζάννης, ΔΕΝ περιλαμβάνει όλα τα νησιά του Αιγαίου, παρά μόνο τα μεγάλα και κεντρικά. Τα υπόλοιπα, λέει το Διεθνές Δίκαιο, και ισχυρίζεται η Ελλάδα, ανήκουν στα μεγάλα και κεντρικά. Και όλα αυτά, με τη σειρά τους, σχηματίζουν ένα ενιαίο Αρχιπέλαγος, το οποίο ανήκει στη χώρα που κατέχει την κυριαρχία τους. Αυτή είναι η επίσημη θέση της Ελλάδας.

Έτσι, σύμφωνα με την παραπάνω Συνθήκη, και για παράδειγμα στο Βόρειο Αιγαίο, δεν αναφέρονται οι Οινούσσες και τα Ψαρά, αλλά μόνο η Χίος. Τα υπόλοιπα νησιά ανήκουν στο κεντρικό επειδή σχηματίζουν μικρό Αρχιπέλαγος –archipelagicunit-. Στην περίπτωση της Ελλάδας, όλα τα αρχιπελαγικά συμπλέγματα δημιουργούν ένα ενιαίο Αρχιπέλαγος, το Αιγαίο.
Στην Ιταλο-Τουρκική Συμφωνία του 1932 αναφέρονται όλα τα νησιά που σχηματίζουν το αρχιπελαγικό σύμπλεγμα του Καστελλόριζου.

Συνεπώς, οποιοσδήποτε λέει πως το Αιγαίο δεν είναι Αρχιπέλαγος σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, είναι επικίνδυνος. Όταν μάλιστα εκφέρει και δημόσιο λόγο, είναι άλλος ο χαρακτηρισμός. Το ίδιο ισχύει και για το αρχιπελαγικό σύμπλεγμα του Καστελλόριζου.

Η πολύ σημαντική απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης μεταξύ Νικαράγουας και Κολομβίας, η οποία αφορούσε το Αρχιπέλαγος του Σαν Αντρέ και την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ του, δημοσιεύτηκε στα Διεθνή.
Θα βάλω τον τίτλο, όμως, ειδησεογραφικού σάιτ: «Πρόβα Αιγαίου» η κόντρα Νικαράγουας-Κολομβίας για την ΑΟΖ – Τι αποφάσισε η Χάγη». Ανάμεσα στα άλλα αποφασίστηκε, κατά πάγια τακτική, κι όπως ορίζει το Διεθνές Δίκαιο, ότι η ΑΟΖ δεν έχει τίποτα να προσθέσει σε σχέση με την Υφαλοκρηπίδα.

«Πρόβα Αιγαίου» γιατί η Ελλάδα, όπως και η Κολομβία, κατέχουν και οι δύο αρχιπελάγη. Αποφασίστηκε, λοιπόν, ότι όλη η προηγούμενη υφαλοκρηπίδα του αρχιπελάγους του Σαν Αντρέ της Κολομβίας, την οποία είχε μονομερώς ανακηρύξει, περνάει στην κατοχή της Νικαράγουας.

Η γραμμή ΑΒ είναι η πρώην μέση γραμμή του αρχιπελάγους. Τα πρώην κομμάτια ΑΓΔΕ και ΖΗΘΒ της Κολομβίας, αποφάσισε το Διεθνές Δικαστήριο, πρέπει να περάσουν στα χέρια της Νικαράγουας.

Σε επίπεδο Αιγαίου, αυτό σημαίνει πως τα ελληνικά νησιά θα πρέπει να περικλειστούν σε τουρκικούς θύλακες. Το ίδιο ισχύει και για την περιοχή του Καστελλόριζου.

Όπως καταλήγει ο δημοσιογράφος του δημοσιεύματος, «Με την ανακήρυξη της ΑΟΖ της Νικαράγουα, αυτά τα νησιά (σ.σ. της Κολομβίας) είτε «αποκλείονται» σε θύλακες εθνικών υδάτων είτε δημιουργούν ένα μικρό κολομβιανό «αρχιπέλαγο» μέσα στην ΑΟΖ της Νικαράγουα.»

Επιτακτική είναι, λοιπόν, η ανάγκη το Αιγαίο να αναγνωριστεί ως Παράκτιο Αρχιπέλαγος, για να αποφύγουμε τα κενά των διεθνών υδάτων ανάμεσα στα ελληνικά νησιά, τα οποία με την παραπάνω απόφαση και με το σημερινό σύστημα των 6 ή 12 νμ, μπορεί να αναγνωριστούν ως διεθνή ή/και ως τουρκικά.

Υπενθυμίζω το χάρτη με τα χωρικά ύδατα του Αιγαίου, είτε με 6, είτε με 12 νμ. Ό,τι δεν καλύπτεται από χωρικά ύδατα, το λευκό δηλαδή, είναι διεθνή ύδατα.

Εάν διπλασιαστούν τα 6 σε 12 νμ, δεν είναι αλγεβρική η αύξηση, δηλαδή το διπλάσιο σε χωρικά ύδατα, αλλά γεωμετρική. Από το 40% του Αιγαίου που κατέχουμε σήμερα, θα πάμε στο 60%. Το υπόλοιπο 40%, δηλαδή σχεδόν το μισό Αιγαίο, θα παραμείνει Διεθνή Ύδατα ή/και τουρκικά.

- H Ελλάδα και η Ιταλία συμφώνησαν για οριοθέτηση ΑΟΖ, δηλαδή των υπεράνω της υφαλοκρηπίδας υδάτων. Τα δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα είναι ήδη εξασφαλισμένα από την οριοθέτηση του 1977.

Κι επειδή πολλοί δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει ΑΟΖ, ας ξεκινήσουν από αυτήν την οριοθέτηση.

Υφαλοκρηπίδα για τους υδρογονάνθρακες – Βυθός, υπέδαφος-, ΑΟΖ για την αλιεία –Τα υπεράνω της υφαλοκρηπίδας ύδατα, αλλά όχι η επιφάνεια. Η επιφάνεια είναι διεθνή ύδατα -.

Το ίδιο ισχύει και για την οριοθέτηση Ελλάδας –Κύπρου – Αιγύπτου. Θα γίνει οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, εφόσον ενδιαφερόμαστε για τους υδρογονάνθρακες, και παράλληλα της ΑΟΖ για τα υπερκείμενα ύδατα (αλιεία, ανεμογεννήτριες κλπ). Θα πρέπει, βέβαια, να ληφθεί υπόψη και η νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου, όπως αναλύθηκε παραπάνω.

- Ο εν λόγω «ειδικός συνεργάτης», που δεν είναι άλλος από τον γνωστό στους Έλληνες Καρυώτη, ενώ ανώνυμος χαρακτηρίζει το θέμα της Στρογγύλης ως «κουταμάρα», σπεύδει μετά από τρεις ημέρες, υπό το βάρος της δημόσιας κατακραυγής, να βγάλει καινούριο άρθρο όπου αναφέρει τα προβλήματα της Πορτογαλίας με την ανάλογη Στρογγύλη!
Αυτός, δηλαδή, που ως ανώνυμος υπερασπιστής των δικαίων της ΑΟΖ είπε ότι δε μειώνεται η ΑΟΖ της Ελλάδας, μετά από τρεις ημέρες έβγαλε επώνυμο άρθρο στο οποίο περιγράφει τα νόμιμα αιτήματα της Πορτογαλίας με την εκεί Στρογγύλη!
Στο πιο πρόσφατο άρθρο του, «Το Σχέδιο Β για την ΑΟΖ», αναφέρεται ξεκάθαρα στη σημασία της Στρογγύλης, ενώ, επιτρέψτε μου να επαναλάβω, με το ανώνυμο άρθρο του «Το Θέμα της Στρογγύλης», χαρακτηρίζει το θέμα ως «κουταμάρα»!
Είναι ο ίδιος που, όταν τον ρώτησαν ως καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας, είπε για τις μετοχές των 600 δις που θα έσωζαν την Ελλάδα από το χρέος. Μετά είπε ότι δεν είχε καμία σχέση.

Και για να μην υπάρχουν αμφιβολίες ως προς τη χρησιμότητα του ίδιου και της ΑΟΖ στο δημόσιο διάλογο, ορίστε άλλη μία «αναδίπλωση»: «Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλάβω ότι η αρχική αντίθεση της Τουρκίας στο ζήτημα της ΑΟΖ ήταν το θέμα της αλιείας και όχι το πετρέλαιο».

Αφορμή για την συνομολόγηση αυτή αποτέλεσε η πρόσφατη αναφορά για «νίκη» της Ελλάδας στις Βρυξέλλες για την ΑΟΖ, όπου ναι μεν οι επικεφαλίδες έλεγαν για ΑΟΖ, αλλά στο κυρίως κείμενο των άρθρων γινόταν σαφές πως η ΑΟΖ αφορά στην αλιεία.
Γι’ αυτό και η απόφαση πάρθηκε κάτω από την αιγίδα της «Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής».

Όπως δημοσιεύτηκε, «το ψήφισμα αυτό προτρέπει την ΕΕ να χρησιμοποιήσει τη διπλωματία της, για να προαγάγει το διάλογο μεταξύ κρατών – μελών και τρίτων χωρών, έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι θα εκτιμούν τις αρχές της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής της ΕΕ, και να παρακολουθεί τη συμμόρφωση με τους κανόνες της εν λόγω πολιτικής.

Επίσης, με ξεκάθαρο μήνυμα προς την τουρκική πλευρά, τονίζει ότι ιδίως οι υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες θα πρέπει να τηρούν τις αρχές της αλιευτικής πολιτικής της ΕΕ, καθώς και το σχετικό ενωσιακό και διεθνές δίκαιο που ισχύει για τις αλιευτικές δραστηριότητες.»

Αυτός είναι και ο λόγος που καμία άλλη κυβέρνηση στο παρελθόν δεν ασχολήθηκε με το «θέμα της ΑΟΖ» και παρόμοιες..«κουταμάρες».., κι όχι επειδή δήθεν αντιδρούσαν οι Τούρκοι ή ο διεθνής παράγοντας.
Οι Τούρκοι, όταν ήρθε ο Νταβούτογλου τον προηγούμενο Οκτώβριο και του έθεσαν το «θέμα της ΑΟΖ», ήταν σαφείς: «Πρώτα τα χωρικά ύδατα και η υφαλοκρηπίδα, και μετά η ΑΟΖ».

Και για να κλείσω, όταν ως αντιπρόσωπος της Ελλάδας στη Σύμβαση της για το Δίκαιο της Θάλασσας, – και ποιος ξέρει πώς επελέγη, αφού αντικείμενό του είναι η Πολιτική Οικονομία (βλ. παραπάνω για τις μετοχές των 600 δις..) κι όχι το Διεθνές Δίκαιο -, μετά από τόσα χρόνια που είσαι «ειδικός» στο θέμα, παραδέχεσαι ότι η ΑΟΖ δεν αφορά στο πετρέλαιο, αλλά στα ψάρια, ε, μετά από 30 χρόνια,κι αφού έχεις δημιουργήσει τέτοιο ντόρο, βγάλτε μόνοι σας τα συμπεράσματα, για το πόσο αστείος, ανεπαρκής και βλακωδώς επικίνδυνος ήσουνα και είσαι.

olympia