Αστικοί μύθοι #5: Υγρό Πόσιμο Κολλαγόνο ως συμπλήρωμα διατροφής!

Κολλαγόνο, η «κόλλα» του σώματος

Tο κολλαγόνο είναι μια πρωτεΐνη που αποτελεί βασικό συστατικό του συνδετικού ιστού (περιτονίας) του σώματός μας. Ο συνδετικός ιστός υπάρχει παντού μέσα μας, καθώς συνδέει τα όργανα μεταξύ τους (έτσι πχ κρατιούνται σταθερά στη θέση τους, μέσα στον θώρακα και την κοιλιά), συνδέει τις ίνες των ιστών μεταξύ τους μέσα στα όργανα, καθώς και τα κύτταρα μεταξύ τους μέσα στις ίνες των ιστών. Ουσιαστικά, όλο το σώμα μας (ακόμα και τα οστά) χτίζεται πάνω, γύρω και μέσα στην περιτονία, όπως τα τούβλα «γεμίζουν» τον τσιμεντένιο σκελετό για να φτιαχτεί ένα σπίτι.

Επίσης, σε διάφορες μορφές ανάλογα με το όργανο, το κολλαγόνο βρίσκεται

στους τένοντες, στην καρδιά, στα νύχια, στα μαλλιά, στο δέρμα, στα ούλα, στα μάτια, στις αρθρώσεις και στα αιμοφόρα αγγεία μας· είναι αυτό που δίνει συνοχή και ελαστικότητα στους ιστούς, όπως για παράδειγμα στο δέρμα, τους χόνδρους, τις αρτηρίες και τις αρθρώσεις. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που το κολλαγόνο αντιστοιχεί περίπου στο 30% του σωματικού μας βάρους.

Κολλαγόνο ως συμπλήρωμα διατροφής;

Από όλα τα συμπληρώματα διατροφής, ένα από τα περισσότερο «ευρηματικά» είναι το «υγρό πόσιμο κολλαγόνο». Το βλέπω να διαφημίζεται όλο και περισσότερο, τόσο στο Facebook, όσο και σε φαρμακεία και online καταστήματα καλλυντικών και συμπληρωμάτων διατροφής (υπάρχει σχετική ελληνική σελίδα στο Facebook με σχεδόν 18.000 πάνω από 26.000 like!!!)

Η προώθηση του πόσιμου υγρού κολλαγόνου γίνεται βάσει συνδυασμού δύο πραγμάτων:

Πρώτον: Οι ισχυρισμοί υπέρ

Διαβάζοντας τις διαφημίσεις, μαθαίνει κανείς για τις γνωστές ιδιότητες του κολλαγόνου, ότι δηλαδή μεταξύ άλλων βελτιώνει την υγεία των μαλλιών, των νυχιών, του δέρματος και των αρθρώσεων· μαθαίνει όμως και πρωτότυπα «καινούργια» πράγματα, όπως ότι:

• Λευκαίνει το δέρμα
• Μειώνει την κυτταρίτιδα
• Αυξάνει τις καύσεις του οργανισμού και αδυνατίζει
• Θεραπεύει την ακμή, τη δερματίτιδα και την ψωρίαση

Δεύτερον: Μικρές παραπλανησούλες

Οι περισσότεροι από εκείνους που προωθούν το υγρό πόσιμο κολλαγόνο φροντίζουν να αποκρύπτουν μια μικρή λεπτομέρεια, ενώ άλλοι προχωράνε ανερυθριάστως (για τους κάτω των 40: αυτό σημαίνει «χωρίς να κοκκινίζουν από ντροπή») και σε διατύπωση ανακριβειών, στα όρια του ψεύδους.

Η λεπτομέρεια που δεν λένε είναι ότι όλα τα καλά και αγαθά που προσμετρώνται στα οφέλη του κολλαγόνου, αφορούν το κολλαγόνο που υπάρχει ήδη μέσα στο σώμα μας. Ωστόσο, άλλο το κολλαγόνο που υπάρχει μέσα στο σώμα μας, το οποίο έχει κατασκευάσει ο οργανισμός μας και άλλο το κολλαγόνο που παίρνουμε ως συμπλήρωμα διατροφής.

Για να καταλάβουμε τη διαφορά, υπενθυμίζουμε ότι το κολλαγόνο είναι μια πρωτεΐνη. Άρα, αποτελείται από αμινοξέα. Άρα, όταν το λαμβάνουμε μέσω του πεπτικού συστήματος ως τροφή ή συμπλήρωμα διατροφής, μεταβολίζεται· δηλαδή, δε μένει να κυκλοφορεί μέσα στον οργανισμό μας αυτούσιο όπως το φάγαμε ή το ήπιαμε σαν κολλαγόνο, ούτε πάει και κάθεται όπως είναι μέσα στις αρθρώσεις και τους ιστούς. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το χωνεύουμε κανονικότατα όπως όλες τις άλλες τροφές – δηλαδή, διασπάται από τα οξέα του στομάχου στα αμινοξέα από τα οποία αποτελείται, τα οποία στη συνέχεια απορροφώνται από το λεπτό έντερο.

Ο οργανισμός θα χρησιμοποιήσει κάποια από τα αμινοξέα για ενέργεια, ενώ κάποια άλλα θα τα χρησιμοποιήσει για να συνθέσει εκ νέου πρωτεΐνες και ιστούς (μεταξύ των οποίων και νέο κολλαγόνο). Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι το κολλαγόνο που μας πουλάνε σε συσκευασίες των 500ml (όπως τα μικρά μπουκαλάκια νερού) για 50 ευρώ το μπουκάλι, είναι απλά… άλλη μια πηγή πρωτεϊνών!

Να το πούμε ξανά: Το υγρό πόσιμο κολλαγόνο είναι απλά άλλη μια διατροφική πηγή πρωτεϊνών! Εδώ πρόκειται για ένα είδος παραπλανητικής διαφήμισης: Οι εκπληκτικές ιδιότητες που διαφημίζονται, είναι αυτές που αντιστοιχούν στο κολλαγόνο που έχει κατασκευάσει ο οργανισμός μας, όχι στο κολλαγόνο που τρώμε. Άρα, άλλο πράγμα διαφημίζεται και άλλο πράγμα πωλείται!

Την ακραία ανακρίβεια, την οποία αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς εάν έχει υπόψη του όλα τα παραπάνω, τη διάβασα σε δύο ελληνικούς ιστότοπους lifestyle (όπου το «ενημερωτικό» άρθρο προωθούσε συγκεκριμένο προϊόν):

Δυστυχώς το κολλαγόνο δεν μπορούμε να το προσλάβουμε από το φαγητό, συνεπώς η χορήγησή του στον οργανισμό μέσω συμπληρωμάτων διατροφής καθίσταται απαραίτητη.

Έλεος, πραγματικά!

Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα;

Υπάρχουν ελάχιστες σχετικές επιστημονικές έρευνες στο internet σχετικά με το πόσιμο υγρό κολλαγόνο και ακόμα λιγότερες που να δείχνουν ότι υπάρχει πραγματικό όφελος από τη χρήση του. Μια από τις λίγες της δεύτερης κατηγορίας θα τη βρείτε στην πηγή #3, στο τέλος του άρθρου. Εκεί μπορείτε να διαβάσετε για μία κλινική μελέτη, η οποία καταλήγει στο ότι το συμπλήρωμα κολλαγόνου τύπου UC-II είχε καλύτερα αποτελέσματα για την ανακούφιση του πόνου της οστεοαρθρίτιδας, απ’ ό,τι ένας συνδυασμός γλυκοζαμίνης και χονδροϊτίνης (glucosamine and chondroitin, G+C).

Χωρίς να είμαι σε θέση από επιστημονικής πλευράς να κρίνω τα αποτελέσματα της έρευνας, το μόνο για το οποίο έχω επιφυλάξεις είναι ότι η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από την InterHealth (πηγή #4), δηλαδή την ίδια την Αμερικανική εταιρεία κοντά στο Σαν Φρανσίσκο που εφήυρε το κολλαγόνο τύπου UC-II (undenatured type II collagen complex).

Από την άλλη, υπάρχουν και ανεξάρτητες μελέτες που δείχνουν ότι δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί τελεσίδικα η αποτελεσματικότητα του συστατικού αυτού (πηγές #5 και #6).

Τέλος, υπάρχουν και μελέτες (πχ πηγές #7 και #8) όπου φαίνεται ότι τα πράγματα μάλλον είναι αρκετά πιο πολύπλοκα απ’ ό,τι φαίνεται στην αρχή – για παράδειγμα, παίζει μεγάλο ρόλο η δοσολογία, καθώς και η ταυτόχρονη λήψη βιταμινών C, D και E. Αλλά προσοχή! Μην προσπαθήσετε από μόνοι σας να κάνετε συνδυασμούς, ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας.

Μια πολύ καλή παρουσίαση των μέχρι τώρα δεδομένων, από Έλληνα διατροφολόγο, μπορείτε να διαβάσετε και στη σελίδα της πηγής #9.

Βοήθεια στον οργανισμό μας

Ας δούμε όμως πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας, παρέχοντάς του τα κατάλληλα υλικά για να φτιάξει το τόσο ωφέλιμο κολλαγόνο: Πώς κατασκευάζει ο οργανισμός μας κολλαγόνο; Χρησιμοποιώντας αμινοξέα και πρωτεΐνες που λαμβάνει μέσω της διατροφής. Άρα δίνοντάς του αμινοξέα και πρωτεΐνες τον βοηθάμε; Ναι, τον βοηθάμε. Άρα μήπως αυτό σημαίνει ότι βοηθάει και το υγρό πόσιμο κολλαγόνο; Φυσικά και βοηθάει, εφόσον είναι, όπως είπαμε, άλλη μία διατροφική πηγή πρωτεϊνών. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να έχει υψηλότερη απορροφησιμότητα από άλλα συμπληρώματα. ΟΚ, άρα ποιο είναι το θέμα;

Το θέμα είναι ότι και πάλι το μάρκετινγκ μας πουλάει κάτι που στόχο έχει να αντιμετωπίσει το σύμπτωμα και όχι την αιτία. Αντί να μας εκπαιδεύουν στο να διατηρούμαστε υγιείς, μας μαθαίνουν να καταναλώνουμε με χαρά και χωρίς πολλές ερωτήσεις τη νέα εύκολη λύση, το χαπάκι που θα διορθώσει εκείνο που θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει. Η εμπέδωση από το ευρύ κοινό του τι σημαίνει υψηλής ποιότητας (και όχι απαραίτητα δαπανηρή) διατροφή και η παροχή απλών οδηγιών για έξυπνους τρόπους φυσικής άσκησης, προφανώς δεν θα απέδιδε τα ίδια κέρδη.

Εναλλακτικές προτάσεις

Τι μας λένε όλα τα παραπάνω; Μας λένε ότι τα αποτελέσματα του υγρού πόσιμου κολλαγόνου θα έπρεπε να συγκρίνονται με τα αντίστοιχα αποτελέσματα άλλων διατροφικών συμπληρωμάτων, όχι με τα αποτελέσματα μιας φυσικής, ισορροπημένης και υγιεινής φυσικής διατροφής και ενός τρόπου ζωής που εμπεριέχει την άσκηση και τη σωματική δραστηριότητα, μέσω της οποίας αναπλάθονται όλοι οι ιστοί του σώματος.

Συμπληρώματα διατροφής

Εάν αντιμετωπίζετε κάποιο πρόβλημα υγείας, τότε καταλληλότερος για να σας βοηθήσει στην επιλογή συμπληρώματος είναι ο γιατρός σας ή ο φαρμακοποιός σας. Ο κατάλογος με τα συμπληρώματα που περιέχουν γλυκοσαμίνη και χονδροϊτίνη είναι μεγάλος.

Τα συμπληρώματα αυτά καθαυτά μπορείτε να τα παραγγείλετε και από το internet, αν και θα συνιστούσα μόνο από μεγάλα ηλεκτρονικά καταστήματα και μόνο για γνωστές εταιρείες συμπληρωμάτων. Ενδεικτικές περιπτώσεις:

• Solgar, Glucosamine Chondroitin Complex (150 tablets), το οποίο περιέχει και βιταμίνη C και μαγγάνιο
• Solgar, Glucosamine Hyaluronic Acid Chondroitin MSM (120 tablets), το οποίο περιέχει και BioCell Collagen Type II

(παρένθεση)

Πληροφορίες για όσους αγοράζουν ή ενδιαφέρονται να αγοράσουν συμπληρώματα:

Οι παραπάνω σύνδεσμοι οδηγούν στο κατάστημα iHerb.com, ένα από τα μεγαλύτερα και γνωστότερα παγκοσμίως.Τα συγκεκριμένα προϊόντα προέκυψαν ως αποτελέσματα ενδεικτικής αναζήτησης στο website, για προϊόντα μιας εταιρείας που είναι δημοφιλής στην Ελλάδα.  Δεν αποτελούν ιατρική συμβουλή, ούτε πρόταση αγοράς. Για παράδειγμα, πατήστε εδώ για να ψάξετε για θειική γλυκοζαμίνη. Ή μπορείτε για δοκιμή να αναζητήσετε προϊόντα που ήδη παίρνετε.

Ωστόσο, εάν τελικά αποφασίσετε να πάρετε οτιδήποτε από την iHerb, συγκρίνετε τις τιμές, προκειμένου να βεβαιωθείτε ότι έχετε σημαντικό κέρδος στο τελικό κόστος σε σχέση με την Ελλάδα. Τα έξοδα αποστολής, για παραγγελίες μεταξύ 40 και 80 δολαρίων, ανέρχονται περίπου στα 4 δολάρια (3 ευρώ). Δε συνιστώ μεγαλύτερης αξίας μεμονωμένη παραγγελία, καθώς δεν υπάρχει δυνατότητα ασφάλισης της αξίας του περιεχομένου για αποστολές στην Ελλάδα. Όταν παίρνω πχ βιταμίνες, τις παραγγελίες μεγαλύτερης αξίας τις σπάω σε μικρότερες. Η παραλαβή γίνεται μέσω ΕΛΤΑ (παραλαμβάνετε από το ταχυδρομείο). Συνιστώ απαραιτήτως να διαβάσετε και τις οδηγίες που παρέχονται για διεθνείς παραγγελίες.

Τέλος, σημειώστε πως εάν στην πρώτη παραγγελία σας (για οποιοδήποτε προϊόν) βάλετε κωδικό σύστασης (reference code) CEZ461, τότε η iHerb θα σας κάνει έκπτωση 5 ή 10 δολάρια σε αυτή την πρώτη παραγγελία. Επιπλέον, θα λάβετε δικό σας προσωπικό κωδικό σύστασης, τον οποίο μπορείτε να δώσετε σε φίλους και γνωστούς. Οι παραγγελίες τους θα σας χαρίζουν κάποια έκπτωση στις επόμενες αγορές σας 

(τέλος παρένθεσης)

Φυσικές λύσεις

Εάν δεν αντιμετωπίζετε όντως κάποιο πρόβλημα υγείας (πχ οστεοαρθρίτιδα), τότε συνιστώ να προσπεράσετε τα καλέσματα του μάρκετινγκ και να μην πάρετε κανένα σχετικό συμπλήρωμα. Οι εναλλακτικές προτάσεις που αναφέρουμε παρακάτω είναι κομμάτι μια ευρύτερης αντίληψης περί διατήρησης της υγείας και της ομορφιάς, η οποία παρουσιάζεται και σε άλλα άρθρα μας, αναλυτικότερα. Δεν αποσκοπεί στη θεραπεία καμμίας συγκεκριμένης ασθένειας ή παθολογικής κατάστασης – αν υπάρχει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού σας.

Όσο για τις προτάσεις, είμαι σίγουρος ότι θα προτιμήσετε τις παρακάτω πηγές πρωτεϊνών υψηλής ποιότητας, τόσο λόγω γεύσης, όσο και λόγω κόστους.  Και σε ό,τι αφορά στη δοσολογία, με μόλις 100 γραμμάρια από αυτές τις τροφές, παίρνετε τρεις ή τέσσερις φορές περισσότερες πρωτεΐνες απ’ ό,τι με μία δόση 10ml από τα συμπληρώματα! Και σας περισσεύουν και χρήματα!

Άντε, καλή όρεξη!   

Αυγά, λιπαρό ψάρι, γιαούρτι (ειδικά στραγγιστό)

Σολομός

Γαλοπούλα

Τυρί cottage

Στραγγιστό γιαούρτι (Greek yogurt, image by Mitch Mandel)

Τόνος

Φακές

Φασολάκια

Μοσχαράκι φιλέτο

Εξωτερικές Πηγές

1. http://www.tlife.gr/Article/HEALTHANDFITNESS-health/0-57-23564.html
2. http://www.marieclaire.gr/beauty/fitness/article/1692/giati-oloi-miloyn-gia-to-posimo-kollagono/
3. Crowley DC, Lau FC, Sharma P, Evans M, Guthrie N, Bagchi M, Bagchi D, Dey DK, Raychaudhuri SP. Safety and efficacy of undenatured type II collagen in the treatment of osteoarthritis of the knee: a clinical trial. Int J Med Sci 2009; 6(6):312-321. doi:10.7150/ijms.6.312. Available from http://www.medsci.org/v06p0312.htm
4. http://www.interhealthusa.com/About/Company-History.aspx
5. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22521757
6. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11072596
7. http://umm.edu/health/medical/altmed/supplement/chondroitin
8. https://myjointpain.org.au/treatments/complementary-medicines/
9. http://metavolismos.com/?p=4510
10. http://www.healthyliving.gr/2012/07/18/%CF%85%CE%B3%CF%81%CF%8C-%CF%80%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%BF-%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%8D-%CE%BA%CE%B1%CE%BA%CF%8C-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF/
11. http://www.healthaliciousness.com/articles/foods-highest-in-protein.php
12. http://sg.entertainment.yahoo.com/news/myth-eating-collagen-good-skin-050954747.html
13. http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_foods_by_protein_content
14. http://fitbie.msn.com/slideshow/20-protein-packed-foods-slim

http://laspas.gr/2013/01/25/%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%BB%CE%AE%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1-%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE%CF%82/