Ιατρικά μυστικά τριάντα τριών αιώνων

Ποιες αρρώστιες ταλαιπωρούσαν τους αρχαίους Ελληνες; Με ποια γιατροσόφια αντιμετωπίζονταν; Ηταν επιτυχημένες οι εγχειρήσεις στην αρχαιότητα; Οι απαντήσεις θα δοθούν από τον Νοέμβριο στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Μαίρη Αδαμοπούλου  

Στα ράφια του φαρμακείου του μπορεί να βρει κάποιος κρασί, λάδι και βότανα όπως θυμάρι, παπαρούνα και αλόη, χώμα με θεραπευτικές ιδιότητες από τη Λήμνο (Λημνία Γη) και μιθριδάτιο - απαραίτητο σε περιπτώσεις επιθέσεων από άγρια ζώα και δηλητηριάσεων -, για την παρασκευή του οποίου χρειάζονται
περίπου 60 υλικά.

Αν ψάξει κάποιος την τσάντα του, μπορεί να βρει από λαβίδες και τανάλιες έως καθετήρες και βεντούζες και θερμοφόρες από πηλό, ενώ από τον χειρουργικό εξοπλισμό του δεν λείπουν τα μαχαιρίδια για την αφαίρεση αμυγδαλών, τα νυστέρια και τα τρυπάνια για τις επεμβάσεις στα οστά.

Μην αναζητήσετε τον γιατρό που περιγράφουμε στους καταλόγους των ομοιοπαθητικών, διότι δεν θα τον βρείτε. Ο γιατρός ο οποίος φέρει τον εξοπλισμό που μόλις περιγράψαμε, έζησε πριν από τουλάχιστον 2.500 χρόνια στην αρχαία Ελλάδα και θα είναι εκ των πρωταγωνιστών της μεγάλης αρχαιολογικής έκθεσης που ετοιμάζει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης υπό τον τίτλο «Ιασις: υγεία, νόσος, θεραπεία από τον Ομηρο στον Γαληνό».

«Πρόκειται για μια έκθεση που για πρώτη φορά εξετάζει το ζήτημα της υγείας σε όλο του το φάσμα και προσφέρει μια θεαματική διαδρομή στην εξέλιξη της ιατρικής όχι μόνο από την πλευρά της επιστήμης, αλλά και από την πλευρά της ποιότητας ζωής που παρέχει» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του μουσείου Νίκος Σταμπολίδης, ο οποίος μαζί με τον αρχαιολόγο Γιώργο Τασούλα επιμελείται την έκθεση, που αποτελεί μέρος της τριλογίας που ξεκίνησε με τον «Ερωτα» και θα ολοκληρωθεί με τον «Θάνατο».

Για να συντεθεί το πανόραμα από τα χρόνια του Ομήρου - ο οποίος αναφέρει 150 όρους ανατομίας και περιγράφει 147 τραυματισμούς στην «Ιλιάδα», εκ των οποίων 114 είναι θανατηφόροι - έως τα χρόνια του Γαληνού (2ος αι. μ.Χ.) στην καρδιά της Αθήνας, θα συγκεντρωθούν 282 αρχαιότητες από 41 μουσεία της Ελλάδας, της Κύπρου, της Ιταλίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Δανίας και της Ολλανδίας. Επί της υποδοχής δεν θα μπορούσε παρά να βρίσκεται η Υγεία - το εντυπωσιακό μαρμάρινο άγαλμα από την Κω - έχοντας στο πλευρό της τον θεό της Ιατρικής, Ασκληπιό, αλλά και τον «πατέρα» της επιστήμης, Ιπποκράτη.

Η υγιεινή θα έχει την τιμητική της στην πρώτη ενότητα της έκθεσης, με αγγεία νυκτός και χάλκινες στλεγγίδες - ξύστρες της λάσπης από τα σώματα των αθλητών - να «μιλούν» για την ατομική και δημόσια υγιεινή.

Μεσογειακή αναιμία, σκολίωση και ελεφαντίαση είναι ορισμένες μόνο από τις ασθένειες που ήταν γνωστές ήδη από την αρχαιότητα, κάτι που αποδεικνύεται όχι μόνο μέσα από τα μαρμάρινα τάματα και τα ειδώλια, αλλά και από τις μαρτυρίες (ενότητα «Νόσος»).

Τη μερίδα του λέοντος ωστόσο καταλαμβάνει η θεραπεία. Και για την παρουσίασή της επιστρατεύονται από πινακίδες της Γραμμικής Β' με τις λέξεις φάρμακο (pa-ma-ko) και ιητήρ (i-ja-te), ο κόσμος των ιερών του Ασκληπιού και ο τρόπος θεραπείας των ασθενών μέσω των ονείρων που έβλεπαν, χωρίς βεβαίως να λείπει η επιστημονική πλευρά, που αποκαλύπτεται μέσα από κρανία με ίχνη χειρουργικών επεμβάσεων - όπου υπάρχουν αποδείξεις ότι οι ασθενείς επιβίωσαν ακόμη και δύο δεκαετίες μετά την εγχείρηση -, έως σκηνές ιατρικής εξέτασης και από αγγεία που περιείχαν φάρμακα - στα οποία αναγράφονται συχνά η συνταγή και το όνομα του παρασκευαστή εν είδει σήματος κατατεθέντος - έως ιατρικά εργαλεία που βρέθηκαν σε τάφους γιατρών.

Των πρώτων αυτών επιστημόνων η μνήμη θα τιμηθεί με ενεπίγραφες ταφικές στήλες και ψηφίσματα επειδή ανταποκρίθηκαν στις έκτακτες ανάγκες της πόλης, αλλά και με την παρουσίαση νομισμάτων που κόπηκαν για να τιμηθούν, όπως συνέβη με τον Γάιο Στερτίνιο Ξενοφώντα από την Κω, μεγάλο ευεργέτη του νησιού και προσωπικό γιατρό του ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαύδιου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

http://www.tanea.gr/news/culture/article/5099337/iatrika-mystika-trianta-triwn-aiwnwn/