ΣΤ. ΟΙ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Κρούσοβο - Τύρνοβο – Μεγάροβο.
Οι τρεις βλάχικες Ελληνικές πόλεις της Βόρειας Μακεδονίας
Τα τρία φρούρια του Ελληνισμού.
Μεγάροβο
«Δεν αποτελούμε χωριστή ομάδα από το Ελληνικό γένος. Λεγόμαστε Βλάχοι. Οι πόθοι μας, τα αισθήματά μας, είναι συνταυτισμένα, αιώνες τώρα, με των ελληνοφώνων αδελφών μας.
Είμασταν και θα είμαστε Έλληνες».
12 Ιουνίου 1907,
Οι βλάχοι κάτοικοι στο Μεγάροβο Βόρειας Μακεδονίας
«Διακηρύσσουμε με βαθειά συναίσθηση της Ελληνικής καταγωγής μας, ότι θα παραμείνουμε στα πάτρια και ότι η βία και η καταπίεση από τους εχθρούς της πατρίδας μας δεν κατόρθωσαν, ούτε θα κατορθώσουν ποτέ να κλονίσουν τις εθνικές ελληνικές μας πεποιθήσεις».
5 Ιανουαρίου 1904
Οι βλάχοι κάτοικοι στο Τύρνοβο της Βόρειας Μακεδονίας
«Είμαστε Έλληνες στην καταγωγή και αυτό με πολλούς τρόπους και παλιότερα και τώρα το αποδείξαμε και στις τελευταίες δυστυχίες μας παραμένουμε πιστοί στην Ελληνική πατρίδα».
«Εσμέν Έλληνες την καταγωγήν ως τούτο πολλαχώς και πάλαι και νυν διετρανώσαμεν επιδειξάμενοι και εν τοις εσχάτοις δεινοπαθήμασι την εμμονήν ημών εις τα πάτρια».
24 Δεκεμβρίου 1903
Oι βλάχοι κάτοικοι στο Κρούσοβο της Βόρειας Μακεδονίας
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟΒΟ ΤΗΣ ΠΕΛΑΓΟΝΙΑΣ
Ο βλαχόφωνος ελληνισμός της Πελαγονίας
1. ΟΙ ΕΛΛΗΝΟΒΛΑΧΟΙ ΤΟΥ ΚΡΟΥΣΟΒΟΥ
2. ΤΟ ΘΡΥΛΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΟΥΣΟΒΟ
3. ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΒΛΑΧΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΧΟΡΕΥΟΥΝ ΣΤΟ ΘΡΥΛΙΚΟ ΚΡΟΥΣΟΒΟ.
4. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΗΛΟΒΙΣΤΑ ΜΕ ΤΗ ΜΑΓΙΑ ΤΣΟΚΛΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΜΕΡΤΖΟ
5. ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ. Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΣΤΑ ΣΚΟΠΙΑ.
6. ΕΛΛΗΝΙΑΔΗΣ – ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ.
7. 200.00 Έλληνες ζουν στα Σκόπια
8. ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ: "ΕΛΛΑΔΑ ΜΗ ΜΑΣ ΞΕΧΝΑΣ"
Το Μεγάροβο ήταν μια αμιγώς ελληνική κωμόπολη, κατοικούμενοι αποκλειστικά από βλαχόφωνους Έλληνες. Μετά την καταστολή της επανάστασης της Ηπείρου του 1767 που καταπνίγηκε δυο χρόνια αργότερα από τον Σιλιχτάρ Πασά, αρκετοί Ηπειρώτες –κυρίως από περιοχές της Βορείου Ηπείρου- κατέφυγαν στο Μεγάροβο. Εκείνη την εποχή αναφέρονται ως σλαβόφωνες, μόνο τρεις οικογένειες. Όλες οι άλλες είναι βλαχόφωνες και ελληνόφωνες. Το 1913 υπήρχαν 328 ελληνικές οικογένειες με σύνολο 2.417 άτομα.
Σε επιστολή της Κοινότητας Μεγάροβου στις 12 Ιουνίου 1907, που υπογράφεται από τους ιερείς και 102 οικογένειες, περιγράφεται με ακρίβεια η ταυτότητα της: ««… η δική μας κοινότητα, θεωρεί ιερό της καθήκον να ενώσει μαζί με των άλλων αδελφών μας και τις δικές μας διαμαρτυρίες. Δεν αποτελούμε χωριστή ομάδα από το ελληνικό γένος… Λεγόμαστε Βλάχοι… οι πόθοι μας, τα αισθήματά μας, είναι συνταυτισμένα, αιώνες τώρα, με των ελληνοφώνων αδελφών μας… Είμασταν και θα είμαστε Έλληνες» (ακολουθούν οι υπογραφές των ιερέων και 102 οικογενειών).
Η συνέχεια αυτής της κοινότητας ήταν πανομοιότυπη και των υπόλοιπων της FYROM. Εθνικές διώξεις από τους Σέρβους μετά το 1913 και επιβολή της σλαβοποίησης και του εκμακεδονισμού από τις γιουγκοσλαβικές αρχές μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
(Επιστολή προκρίτων του Μεγάροβου που βρίσκεται στο ΑΥΕ . Στην επιστολή περιγράφονται οι κίνδυνοι που απορρέουν από την εμφάνιση του σερβικού και βουλγαρικού εθνικισμού «Προφανούς πανταχόθεν επαπειλούντος τα πατρώα και πάτρια ημών κινδύνου και δη από των εντεύθεν και εκείθεν του Ίστρου….» Καταλήγει «…αίρομεν κραυγήν βαθείας οδύνης, κραυγήν αντλουμένην εκ της βαθείας συναισθήσεως της εξ Ελλήνων ημών καταγωγής…»
Ονομαστές οικογένειες του Μεγαρόβου και Τυρνόβου Πελαγονίας
Τηλέμαχου Αγγέλου,
Μεγάροβον και Τύρνοβον:
Τα δυο Ελληνικά Φρούρια της πόλεως Μοναστηρίου και Φωλεα του Ελληνισμού της Δυτικής Μακεδονίας.
Θεσσαλονίκη 1971.
(Απόσπασμα σελ. 20-22)
Εκ των κυριωτέρων οικογενειών του Μεγαρόβου και Τυρνόβου ενθυμούμαι τα ονόματα των κάτωθι:
Βίστα, Κίζα, Μούζα, Κουφονικόλα, Γκοντζάια, Χρυσικού, Τσιάντη, Δάια, Δαφίνη, Τσαπάνου, Δοσίου, Νασιόκου, Πίκουλι, Κουρίννα, Πίσκα, Μάλτου, Δάλλα, Πιτόσκα, Μπάλτα, Πέτρου, Μισυρλή, Φία, Δαλέγκα, Σιάπκα, Σουπίλλα, Χατζητζώτζια, Δούτση, Σαμαρά, Δουδούμη, Γραμμάτα, Γραίζου, Τσάια, Καλυβιάνου, Ιατρού Αθανασίου, Καλαούζου, Καραλή, Γαρδίκη, Ζιώγα, Τερπίνη, Μορένα Ζωγράφου, Μαρκίδη, Παλιούρη, Τσιέβα, Μαρούση, Τάχου, Μούσιου, Παπαχρήστου, Γρούια, Μαρούλη, Ταουσάνη, Αγγέλου, Γούδα, Χατζηνικόλα, Χατζηστεργίου, Ζουρδούμη, Βαρζάκου, Αποστολίδη, Ταχούλα, Καραπάνου, Δένδρου, Ρεσναλή, Κίτσα, Κοντογιάννη, Δούκα, Τσιθώντι, Νάστου, Μπάνου, Καπρινίδου, Κήτα, Βόσδου, Ζιούπα, Ισμυρλή, Μέλκου, Τζιουμάκα, Δόβα, Ρόκκου, Δαμούση, Παπαμάρτση, Παπανικόλα, Παπαναούμ, Παπαστεργίου, Παπασωτήρ, Παπαγιαννάκη, Τριστακτά, Παύλε, Μωραϊτη, Κυρλατζή, Γιάκα, Μπουγιάννα, Πλατύ, Γιαννούρα, Τάσκου Γρηγόρη, Φούνη, Θάνου, Τάκη, Κώστα, Αλτηπαρμάκ, Τσιούκα, Πέτρα, Τσιαλαμάνη, Κουκόνα, Κουσουρέτα, Αντωνίου, Βισάρη, Σιδέρη, Παναγιώτου, Μπίου, Δημάνη, Αργύρη, Σιαπαρντάνη, Κώττα, Γιαννώτα, Τέρπη ή τρυφωνίδη, Παπαμιχαήλ, Μοίρα, Άγνα, Τοπάλη, Καλλίνα, Λίτσια, Σαρρή, Στυλίδη, ευεργέτης καταθέσας εις την Εθνικήν Τράπεζα της Ελλάδος 25000 λίρες, εκ των τόκων των οποίων συνετηρούντο τα σχολεία του Μεγαρόβου. Κουσκουρίδας, Τσέλλιος, Κατεργάρη, Μπασιακούλη, Σόνη, Ταλιαδούρου, Πανίδη, Μπλισνάκου, Δινιτσκιώτου, Παπανάκη, Μέλη, Γκιάτα, Τριανταφύλλου, Γράβα, Γκιούσια, Πάζα, Φαρμακός, Καραπάνου, Καραγιώργου, Σκιπητάρου, Λάμπρου, Τομαντίνα, Πούπα, Μακρή, Τέλλη, Καρανίκα, Πούρδα, Κύργα, Τσιακάλη, Κάξου, Αγγελίνα, Δήμας, Φουνταλής, Αποστόλου, Βαγγέλη Πασπάλη, Βάνκα, Δάδου, Μιζώτη, Νικόλα, Ζιώτα, Φουνταλή, Μπάρμπα, Κικιμέου, Καραμπόλα, Μιρόστη, Λαναρά, Μάντης, Πάνου, Τζιάνη, Καρότσα, Στάθη, Γάλλου, Μιστόλκα, Καλύνα, Καρλαγάνη, Μένα, Γίτσα, Ζιούλα, Στέρπου, Νίντζα, Σιέμου, Μπράντη, Παπανάκη, Γούσιου Χρήστου, Κέρτσου, Μιχαηλίδης, Τσικ- τάια, Γκόγκου, Μπέλλα, Γούσιου Χρίστα, Βανάρου.
Αι πλείσται των άνω οικογενειών ευρίσκονται εις Θεσσαλονίκην και Φλώριναν, μερικοί εις Μοναστήριον, Μεγάροβον και Τύρνοβον, ένας μικρός αριθμός εις Αρδαίαν, και άλλοι εις το εξωτερικόν.
Κατωτέρω αναφέρω τους εκ Μεγαρόβου και Τυρνόβου, επιδοθέντας εις ανωτέρας σπουδάς:
Ιατροί:
Γεώργιος Δοσίου, σπουδάσας εν Γερμανία εγκατεστάθη εις Κωνσταντινούπολιν και διωρίσθη αρχίατρος του Σουλτάνου, και ιδιαίτερος ιατρός του χαρεμιού. Αργότερον έλαβε και τον τίτλον του πασσά.
Δημήτριος Βαφειάδης ή Μπογιατζής, παθολόγος, εγκατασταθείς εν Μοναστηρίω.
Κωστής Αθανασίου, διαμένων πάντοτε εν Μεγάροβω.
Βασίλειος Δουδούμης, εγκατασταθείς εν Ρουμανία, τελευταίως κατέλαβεν την θέσιν του αρχιάτρου του ρουμανικού στρατού. Οι Ρουμάνοι γνωρίζοντες τα ελληνικά αισθήματα και τον πατριωτισμό του, τον ονόμαζον Γραικομάν.
Αλέξανδρος Κορίννας, εγκατεστημένος εν Κραϊόβα Ρουμανίας.
Κωνσταντίνος Πίσκας, διευθυντής του Ιπποκρατίου Ελληνικού νοσοκομείου Βουκουρεστίου.
Μιχαήλ Σιάπκας, εγκατεστημένος εν Λαρίση και χρηματίσας επί σειράν ετών δήμαρχος Λαρίσης.
Αλκιβιάδης Μάλτου, ιατρός των Σ.Ε.Κ., εγκατεστημένος εν Θεσσαλονίκη.
Περικλής Ζιώγας, ιατρός εγκατεστημένος εν Τζουμαγιά.
Νικόλαος Ταουσάνης, οφθαλμίατρος, εγκατεστημένος εν Θεσσαλονίκη.
Αχιλλεύς Γρέζου, στρατιωτικός ιατρόςτου ελληνικού στρατού.
Ιωάννης Πιτόσκας, μόλις αποφοιτήσας εκ της στρατιωτικής ιατρικής σχολής Θεσσαλονίκης, υιός του Στέργιου Πιτόσκα.
Γεώργιος Δοσίου, ιατρός, πατήρ του Μιχαήλ Δοσίου φαρμακοποιού.
Φαρμακοποιοί:
Μιχαήλ Δοσίου, εγκατεστημένος εν Φλωρίνη προ τεσσαρακονταετίας, σπουδάσας εν Κωνσταντινούπολει. Επίσης και ο υιός του Γεώργιος Δοσίου, φαρμακοποιός, σπουδάσας εν Αθήναις.
Αναστάσιος Μάλτου, γυμνασιάρχης εν τω Ελληνικώ Παρθεναγωγείω Οδησσού.
Κουσκουρίδας, γυμνασιάρχης, σπουδάσας εν Γερμανία.
Γεώργιος Κίζας μαθηματικός εν τω Γυμνάσιω Θηλέων Θεσσαλονίκης.
Αλέξανδρος Αγγέλου διδάκτωρ του εν Καλλιφόρνια ΗΠΑ Πανεπιστημίου Μπέρκλεϋ, καθηγητής εν τη Ανωτάτη Εμπορική Σχολή Αθηνών.
Δημήτριος Γ. Τσιαπάνου, ποιητής και λογοτέχνης, αυτοδίδακτος, Μακεδονομάχος.
Ηρακλής Πίσκας, νομικός, εγκατεστημένος εν Βουκουρεστίω.
Μιχαήλ Ταουσάνης, νομικός, εγκατεστημένος εν Φλωρίνη.
Μιχαήλ Πίσκας, μηχανικός, εγκατεστημένος εν Βουκουρεστίω.
Δημ. Γραμμάτας, μηχανικός, διατελέσας επί σειρά ετών μηχανικός των σιδηροδρόμων Κίνας.
Μιχαήλ Παπαμιχαήλ, ιδρυτής του Πανεπιστημίου Ιασίου.
Κωνσταντίνος Παπαμιχαήλ, ταγματάρχης του ελληνικού στρατού,
Θωμάς Ζιώγας, αξιωματικός του πυροβολικού, υιός του άλλοτε διδασκάλου εν Μεγαρόβω Αποστόλου Ζιώγα.
Δημήτριος Λάλλας, μουσικός, μαθητής του περίφημου Γερμανού μουσικού Βάγνερ. Μαθητής δε του Λάλλα ο Ριάδης όστις επί σειράν ετών διετέλεσεν καθηγητής του Ωδείου Θεσσαλονίκης,
Γεώργιος Ζιώγας, δικηγόρος εγκατεστημένος εν Θεσσαλονίκη,
Αναστάσιος Νάστου, υιός του Νικολάου Νάστου ταγματάρχης εν ενεργεία,
Αθανάσιος Νάστου του Νικολάου εύελπις σφαγιασθείς υπό των συμμοριτών.
Νικόλαος Δουδούμης, γεωπόνος διευθυντής του φυτορείου Φλωρίνης και πτυχιούχος του Ωδείου Θεσσαλονίκης.
Ιωάννης Α. Τσιαπάνου, γεωπόνος,
Νικ. Μ. Αντωνίου γεωπόνος,
Μανώλης Μάνου, γεωπόνος,
Θωμάς Κατεργάρης γεωπόνος,
Θωμάς Τσιαπάνου, δασολόγος,
Σμαρώ Δουδούμη, καθηγήτρια των φυσικών,
Χριστίνα Δουδούμη, τελειόφοιτος της φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,
Μαρία Κίζα, παιδίατρος,
Κωνσταντίνος Ρόκκος, καθηγητής εις το Β' Γυμνάσιον αρρένων Θεσσαλονίκης
Θωμάς Κέρτσου, υποστράτηγος αεροπόρος εν αποστρατεία,
Κωνσταντίνος Μιχαηλίδης, σμηναγός πεσών κατά τον συμμοριτοπόλεμον.
Βιβλιογραφία για τους Βλάχους
ΜΕΡΟΣ Α: ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αβέρωφ-Τοσίτσας Ευάγγελος, “Η πολιτική πλευρά του Κουτσοβλαχικού Ζητήματος”, Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων, Ίδρυμα Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, Τρίκαλα 1992.
Αγγελής, Πέτρος Ι., “Νεστόριο. Μία εθνική έπαλξις του Γράμμου. Ιστορία,
Μυθολογία, Λαογραφία”, Νεστόριο 1959.
Μυθολογία, Λαογραφία”, Νεστόριο 1959.
Αγγελόπουλος Αθανάσιος Α.”Η συμβολή της επισκοπής Πέτρας εις τα εθνικά και
εκπαιδευτικά προβλήματα του Ελληνισμού της περιοχής Ολύμπου, (1890-1896)”,
Μακεδονικά 14, Θεσσαλονίκη 1974.
εκπαιδευτικά προβλήματα του Ελληνισμού της περιοχής Ολύμπου, (1890-1896)”,
Μακεδονικά 14, Θεσσαλονίκη 1974.
Αγγελόπουλος Αθανάσιος Α “Η εποπτεία της μητρόπολης Θεσσαλονίκης επί της
ελληνικής ορθοδόξου κοινότητας Βελεσών, 1876-1914″, Μακεδονικά 17, Θεσσαλονίκη 1977.
ελληνικής ορθοδόξου κοινότητας Βελεσών, 1876-1914″, Μακεδονικά 17, Θεσσαλονίκη 1977.
Αγγελόπουλος, Αθανάσιος Α., “Πατριαρχικά έγγραφα-πειστήρια περί της συμβιώσεως Ελλήνων και Σέρβων ορθοδόξων εν Βορείω Μακεδονία και Παλαιά Σερβία το β΄ ήμισυ του 19ου αιώνος”, Μακεδονικά 21, Θεσσαλονίκη 1981.
Αγγελόπουλος, Αθανάσιος Α., “Ελληνοορθόδοξες κοινότητες της σημερινής νοτίου Γιουγκοσλαβίας, Β’ μισό του 19ου αιώνα”, Συμπόσιο “Η διαχρονική πορεία του κοινοτισμού στη Μακεδονία”, Θεσσαλονίκη 1991.
Αγγέλου, Τηλέμαχος, “Μεγάροβο-Τύρνοβο τα δύο ελληνικά φρούρια της πόλεως Μοναστηρίου και φωλέα του ελληνισμού της Δυτικής Μακεδονίας”, Θεσσαλονίκη 1954.
Αγραφιώτης, Δημήτρης Κ., “Σχόλια σε ένα χωρίο της Άννας της Κομνηνής”, Θεσσαλικό Ημερολόγιο, τόμος 19ος, 1991.
Αδάμος, Γ.Α. – Κοινότητα Τσαρίτσανης, “Η Τσαρίτσανη”, Τσαρίτσανη 1989.
Αδάμου, Γιάννης Αθ.-Κοινότητα Κοκκινοπλού, “Ο Κοκκινοπλός”, Κοκκινοπλός 1992.
Αδάμου, Γ.Α. – Ράπτης, Γ., “Το Λιβάδι Ολύμπου στο Μακεδονικό Αγώνα”, Κατερίνη 1993.
Αδάμου, Γ.Α., “Τα Σέρβια κατά την περίοδο 1882-1912. (Από τα αρχεία του
ελληνικού προξενείου Σερβίων, με έδρα την Ελασσόνα)”, Μορφωτικός Όμιλος Σερβίων, “Τα Κάστρα” 4, Σέρβια 1995.
ελληνικού προξενείου Σερβίων, με έδρα την Ελασσόνα)”, Μορφωτικός Όμιλος Σερβίων, “Τα Κάστρα” 4, Σέρβια 1995.
Αδάμου, Γ.Α., “Το Πύθιον (Σέλλος) στο πέρασμα των αιώνων”, Έκδοση: Κοινότητα Πυθίου, Πύθιο 1997.
Αδάμου, Γ.Α., “Ξένες προπαγάνδες στην προξενική περιφέρεια Μοναστηρίου”, τόμος Α`, Αριστοτέλης 243-244, Φλώρινα 1997.
Αδάμου, Γ.Α. “Ξένες προπαγάνδες στην προξενική περιφέρεια Μοναστηρίου”, τόμος Β`, Αριστοτέλης 245-246, Φλώρινα 1997.
Α.Κ.Ο., “Κλεισούρα”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1909.
Ακριβόπουλος, Μιχάλης, “Λεύκωμα ιστορικό και φωτογραφικό των οικισμών Μπάρμπες, Κούτλες, Παλατίτσια από τον 14ο αιώνα μέχρι και το 1944″, Έκδοση Πολιτιστικού Συλλόγου Παλατιτσίων, Βέροια 1986.
Αλεξάκης, Ελευθέριος Π., “Χορός, εθνοτικές ομάδες και συμβολική συγκρότηση της κοινότητας στο Πωγώνι της Ηπείρου, μελέτη μίας περίπτωσης”, Εθνογραφικά τόμος 8.
Αλεξίου, Δ.Α. – Τρίτας, Γ.Θ. – Τρίτας, Δ.Θ., “Ιστορικά, λαογραφικά του χωριού μας”, Πολιτιστικός Σύλλογος Ανθούσης “Η Λιπινίτσα”, 1987.
Αλεξίου, Δημήτριος Α., “Η Λιπινίτζα Ασπροποτάμου”, Πολιτιστικός Σύλλογος Ανθούσης 1998.
Άμαντος, Κ, “Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους”, τόμος Α’, Αθήνα 1957.
About, Edmond, “Η Ελλάδα του Όθωνα. Η σύγχρονη Ελλάδα 1854″, Πρόλογος-Επιμέλεια: Τάσου Βουρνά, Mετάφραση: Α. Σπήλιου, Αφοι Τολίδη, Αθήνα.
Αναστασιάδης, Β.Κ., “Οι Βαλαάδες και οι μικρασιάτες πρόσφυγες του Νομού Γρεβενών” Πρακτικά Α΄ Συνεδρίου των απανταχού Γρεβενιωτών, 1994.
Angold, Michael, “Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία από το 1025 έως το 1204, μία πολιτική ιστορία”, Μετάφραση: Ευαγγελία Καργιανιώτη, Εκδόσεις Παπαδήμα, Αθήνα 1997.
Ανδρεάδης, Χρήστος Γ., “Ανέκδοτα έγγραφα των κατοίκων Μεγάροβου και Τυρνόβου”, Μακεδονικά 21, Θεσσαλονίκη 1981.
Ανθεμίδης, Α., “Τουρκία, η χώρα των θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων”, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1995.
Ανθεμίδης, Α., “Οι Βλάχοι της Ελλάδος”, Εκδόσεις Μαλλιάρης – Παιδεία,
Θεσσαλονίκη 1997.Ανωνύμου, “Βουλγαρικά θύματα εν Γευγελή και τοις πέριξ αυτής”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1910.
Θεσσαλονίκη 1997.Ανωνύμου, “Βουλγαρικά θύματα εν Γευγελή και τοις πέριξ αυτής”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1910.
Ανωνύμου, “Η Νεγοβάνη”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1908.
Ανωνύμου, “Το Χρονικό του Μορέως”, Εισαγωγή – Υποσημειώσεις – Επεξεργασία: Πέτρος Π. Καλονάρος, Εκδόσεις Εκάτη, Αθήνα.
Αραβαντινός, Π., “Χρονογραφία της Ηπείρου”, τόμοι Α’, Β’, Εν Αθήναις 1856.
Αραβαντινός, Π. “Μονογραφία περί Κουτσοβλάχων”, (γράφηκε το 1865), Αθήνα 1903.
Αραβαντινός, Π., “Περιγραφή της Ηπείρου”, μέρη Α’, B’, Γ`, (πρώτη έκδοση 1866), Ε.Η.Μ., Ιωάννινα 1984.
Αργυρόπουλος Π., Ζάννας Α., Μαζαράκης-Αινιάν Κ., Σουλιώτης-Νικολαϊδης Α., Σπανός Ναούμ, Σταυρόπουλος Β., “Ο Μακεδονικός Αγώνας, Απομνημονεύματα”, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1984.
Αρς, Γκριγκόρι Λ. “Η Αλβανία και η Ήπειρος στα τέλη του ΙΗ’ και στις αρχές του ΙΘ’ αιώνα “, Μετάφραση: Αντωνία Διάλλα, Guttenberg, Αθήνα 1994.
Αρσενίου, Λάζαρος Α., “Τα τσελιγγάτα”, β’ έκδοση, Αθήναι 1972.
Αρσενίου, Λάζαρος Α., “Το πρώτο αρματολίκι του Ολύμπου που αναγνώρισαν οι Τούρκοι”, Ανακοίνωση στο Α’ Πανελλήνιο Συνέδριο “Ο Όλυμπος στη ζωή των Ελλήνων”, Λαογραφική- Αρχαιολογική Εταιρεία Ελασσόνας, Ελασσόνα 1982.
Αρσενίου, Λάζαρος Α., “Η Θεσσαλία στην τουρκοκρατία”, Επικαιρότητα, Αθήνα 1984.Αρχιεπισκόπου Ιωάννου και Ανωνύμου, “Αγίου Δημητρίου Θαύματα. Ο βίος, τα θαύματα και η Θεσσαλονίκη του Αγίου Δημητρίου”, εισαγωγή – σχόλια – επιμέλεια: Χαράλαμπος Μπακιρτζής, μετάφραση: Αλόη Σιδέρη, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 1997.
Αυδίκος, Βαγγέλης Γρ., “Πρέβεζα 1945-1990. Όψεις της μεταβολής μίας επαρχιακής πόλης. Λαογραφική Εξέταση”, Διδακτορική Διατριβή, Εκδόσεις Δήμου Πρέβεζας 1991.
Βαβούσκος, Κ., “Η συμβολή του ελληνισμού της Πελαγονίας εις την ιστορίαν της νεώτερης Ελλάδας”, Θεσσαλονίκη 1959.
Βακαλόπουλος, Απόστολος Ε., “Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, Τόμος Α’, Αρχές και διαμόρφωση του”, έκδοση Β’, Θεσσαλονίκη 1974.
Βακαλόπουλος, Απόστολος Ε., “Ιστορία του Νέου Ελληνισμού. Τουρκοκρατία 1453-1669, Τόμος Β’, Οι ιστορικές βάσεις της νεοελληνικής κοινωνίας και οικονομίας”, έκδοση Β’, Θεσσαλονίκη 1976.
Βακαλόπουλος, Απόστολος Ε., “Ιστορικαί έρευναι εν Σαμαρίνα της Δυτικής Μακεδονίας”, “Παγκαρπία Μακεδονικής Γης”, Ε.Μ.Σ. 53, Θεσσαλονίκη 1980.
Βακαλόπουλος, Απόστολος Ε., “Προβλήματα αναφερόμενα στην ιστορία της περιοχής Θεσσαλονίκης-Βέροιας κατά τα μέσα του 14ου αιώνα”, “Παγκαρπία Μακεδονικής Γης”, Ε.Μ.Σ. 53, Θεσσαλονίκη 1980.
Βακαλόπουλος, Απόστολος Ε., “Ιστορία της Μακεδονίας, 1354-1833″, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1992.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος A., “Πολιτική, κοινωνική και οικονομική δομή του πασαλικίου Μοναστηρίου στα μέσα του 19ου αιώνα”, Μακεδονικά 21, Θεσσαλονίκη 1981.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Ο βόρειος ελληνισμός κατά την πρώιμη φάση του Μακεδονικού Αγώνα, 1878-1894. Απομνημονεύματα Αναστάσιου Πηχέωνα”, ΙΜΧΑ 196, Θεσσαλονίκη 1983.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Η Μακεδονία στις παραμονές του Μακεδονικού Αγώνα, 1894-1904″, Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 1986.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Νεώτερη ιστορία της Μακεδονίας”, 1986.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Μακεδονικός Αγώνας. Η ένοπλη φάση 1904-1908″, Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 1987.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Μακεδονία και Τουρκία 1830-1878″, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1987.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Νεότουρκοι και Μακεδονία, (1908-1912)”, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1988.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Ιστορία του Βόρειου Ελληνισμού. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ”, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1992.
Βακαλόπουλος, Κωνσταντίνος Α., “Ιστορία του Βόρειου Ελληνισμού, ΗΠΕΙΡΟΣ”, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1992.
Βακουφάρης, Περικλής, “Ο Κώδικας της κοινότητας Κλεισούρας, 1868-1880″, Έκδοση Συλλόγου απανταχού Κλεισουριέων ο “Άγιος Μάρκος” 2, Θεσσαλονίκη 1996.
Βασδραβέλλης, Ιωάννης Κ., “Ιωάννης Κωττούνιος, ο εκ Βεροίας σοφός”, Ε.Μ.Σ. 4, Θεσσαλονίκη 1943.
Βασδραβέλλης, Ιωάννης Κ., “Οι Μακεδόνες εις τους υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνας, 1796-1832″, Ε.Μ.Σ. 10, Θεσσαλονίκη 1950.
Βασδραβέλλης, Ιωάννης Κ., “Ιστορικά Αρχεία Μακεδονίας, Α’ Αρχείο Θεσσαλονίκης, 1695-1912″, Ε.Μ.Σ. 13, Θεσσαλονίκη 1952.
Βασδραβέλλης, Ιωάννης Κ., “Ιστορικά Αρχεία Μακεδονίας, Β’ Αρχείον
Βέροιας-Νάουσας, 1598-1886″, Ε.Μ.Σ. 19, Θεσσαλονίκη 1954.
Βέροιας-Νάουσας, 1598-1886″, Ε.Μ.Σ. 19, Θεσσαλονίκη 1954.
Βασιλείου, Πάνος Ι., “Η επισκοπή Λιτζάς και Αγράφων στην τουρκοκρατία. Με σύντομη επισκόπηση της ιστορίας της Ευρυτανίας, των μοναστηριών και των σχολών της”, Αθήνα 1960.
Βέλκος, Γρηγόριος Παν., “Η επισκοπή Δομενικού και Ελλασσώνος”, Έκδοση Μητρόπολης Ελασσόνας, Ελασσόνα 1980.
Βέλκος, Γρ., “Οι απόγονοι των Λαζαίων και η μετά την καταστροφή της Μηλιάς, Πάσχα 1822, δράση και εθνική προσφορά τους”, Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Κ. Μηλιάς Πιερίας “Οι Λαζαίοι” – ΝΕΛΕ Πιερίας, Πρακτικά Συμποσίου “Οι Λαζαίοι και η εποχή τους”, 1989.
Βέλκος, Γρηγόριος Π., “Τα επώνυμα και τα βαφτιστικά ονόματα της Σέλιτσας (Εράτυρας) 1650-1940”, Ελασσόνα 1998.
Βελλιανίτης, Θ., “Μία εξαφανισθείσα πόλις, η Μοσχόπολις της Β. Ηπείρου”, Ημερολόγιο Μεγάλης Ελλάδος 1922.
Βενιαμήν εκ Τουδέλης, “Το βιβλίο των ταξιδιών στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική”, Εισαγωγή-Σχόλια: Κοσμάς Μεγαλομμάτης, Μετάφραση: Φωτεινή Βλαχοπούλου, Επιμέλεια μετάφρασης: Κοσμάς Μεγαλομμάτης, Βιβλιογραφία: Αλέξης Σαββίδης, Στοχαστής, Αθήνα 1994.
Βερέμης, Θ. – Κουλουμπής Θ. – Νικολακόπουλος Η., “Ο Ελληνισμός της Αλβανίας”, Βιβλιοθήκη Διεθνών Ευρωπαϊκών Μελετών, Πανεπιστήμιο Αθηνών-ΕΛΙΑΜΕΠ, Εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα 1995.
Βόγας, Αναστάσης, “Φλάμπουρο Φλωρίνης, 1861-1944”, Φλώρινα 1993.
Βουλτσιάδης, Γεώργιος Κ., “Η Προσωτσάνη μέσα από την ιστορία”, Θεσσαλονίκη 1995.
Βλασίδης, Βλάσης, “Συνέπειες των δημογραφικών και κοινωνικών ανακατατάξεων στο βλάχοφωνο στοιχείο της ελληνικής Μακεδονίας, 1923-1926″, (ανέκδοτο).
Γεωργιάδης, Ηλίας Γ., “Ανθεμούς”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1910.
Γεωργιάδης, Θεόφραστος, “Μοσχόπολη”, Έκδοσις Συλλόγου προς Διάδοση των Ελληνικών Γραμμάτων, Αθήναι 1975.
Γεωργιάδης, Ν., “Θεσσαλία”, (πρώτη έκδοση 1880), Έλλα, Λάρισα 1995.
Γιαννόπουλος, Ιωάννου Γ., “Τα τσιφλίκια του Βελή Πασά, υιού του Αλή Πασά”, περιοδικό “Μνήμων”, Β’ τόμος, 1972.
Γιαννούλης, Ν.Κ., “Κώδικας της Τρίκκης”, Αθήνα 1980.
Γιαννούλης, Ν.Κ., “Τ’ Ασπροπόταμο Πίνδου και ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος”, Αφοι Κυριακίδη, Φ.Ι.ΛΟ.Σ Tρικάλων 6, Θεσσαλονίκη 1992.
Γκατσόπουλος,ΣταύροςΜατθ., “Μοσχόπολις”, Ίδρυμα Βορειοηπειρωτικών Ερευνών, Ιωάννινα 1979.
Γκλαβέρης, Θεόδωρος Αθ., “Ο κάμπος της Θεσσαλονίκης”, Θεσσαλονίκη 1998,
Γκόγκος, Ανδρέας, Κ., “Παρακάλαμος, Α’ τόμος, από τα προϊστορικά χρόνια ως την απελευθέρωση το 1913″, Δωδώνη, Γιάννινα 1995.
Γκούμας, Ε.Κ., “Λιβάδι, γεωγραφική, ιστορική, λαογραφική επισκόπησις”, Λιβάδι 1973.
Γκούμας, Ε.Μ., “Η παιδεία στο Λιβάδι κατά την τουρκοκρατία”, Θεσσαλικό
Ημερολόγιο 5, 1983.
Ημερολόγιο 5, 1983.
Γ.Μ., “Περί Καραγκούνηδων”, Περιοδικό Πανδώρα, τόμος ΙΗ’, φύλλο 415, 1 Ιουλίου 1867.
Γουγουλάκη, Ευαγγελία, “Μύθια και αλήθεια από το μικρό χωριό μας”, Βιβλίο Β’, Τρίκαλα 1986.
Γουγουλάκη-Ζιώζια, Ευαγγελία, “Οι Οθωμανοί της Βεντίστης (Αμάραντου) Καλαμπάκας και το `Χρονικό του Κουβαρά’”, Τρικαλινά 16, Τρίκαλα 1996.
Γουναρίδης, Πάρις, “Γένος Ρωμαίων: Βυζαντινές και Νεοελληνικές Ερμηνείες” Ίδρυμα Γουλανδρή – Χορν, Βυζαντινή Πραγματικότητα και Νεοελληνικές Ερμηνείες 2, Αθήνα 1996.
Γουναρόπουλος, Κ., “Τα Κοζανικά”, Πανδώρα, Τόμος ΚΒ’, Αθήνα Απρίλιος 1871 και Απρίλιος 1872.
Δαμάνης, Δημήτριος Γ., “Νιγρίτα-Σύρπα”, Μακεδονικό Ημερολόγιο, Αθήνα 1911.
Δημητράκης-Δημητρακόπουλος, Ν.Δ., “Οι Άλπεις της Πίνδου”, Αθήναι 1991.
Δημητριάδης, Βασίλης, “Η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία κατά τον Εβλιγιά Τσελεμπή”, Ε.Μ.Σ. 39, Θεσσαλονίκη 1973.
Δημητριάδης, Βασίλης, “Ο Kannuname και οι χριστιανοί κάτοικοι της Θεσσαλονίκης γύρω στα 1525″, Μακεδονικά 19, Θεσσαλονίκη 1979.
Δημητριάδης Βασίλης, “Φορολογικές κατηγορίες των χωριών της Θεσσαλονίκης κατά την Τουρκοκρατία”, Μακεδονικά 20 Θεσσαλονίκη 1980.
Δημητριάδης, Βασίλης, “Τοπογραφία της Θεσσαλονίκης κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας, 1430-1912″, Ε.Μ.Σ. 61, Θεσσαλονίκη 1983.
Δημητριάδης, Βασίλης, “Ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης και η ελληνική κοινότητα της το 1913″, Μακεδονικά 23, Θεσσαλονίκη 1983.
Δημητριάδης, Βασίλης, “Η Θεσσαλονίκη της παρακμής. Η ελληνική κοινότητα της Θεσσαλονίκης κατά τη δεκαετία του 1830 με βάση ένα οθωμανικό κατάστιχο απογραφής του πληθυσμού”, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997.
Δημόπουλος, Γρηγόριος Ιωαν., “Αι παιδικαί μου αναμνήσεις. Νεοχώρι-Ασβεστοχώρι”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1909.
Δήμος, Απόστολος, “Το Νεραϊδοχώρι της Πίνδου. Η λαογραφία του χωριού”, Έκδοση Μορφωτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Νεραϊδοχωρίου Τρικάλων “Η Αγία Παρασκευή”, Τρίκαλα.
Δήμος, Απόστολος, “Αναμνήσεις Νεραϊδοχωρίου ή Βετερνίκ”, Αθήνα 1982.
Δήμου, Βασίλειος Απ., “Εθνολογικά στοιχεία στα έργα του Δημήτριου Χωματιανού”, Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου για το Δεσποτάτο της Ηπείρου, (Άρτα, 27-31 Μαϊου 1990), Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος Άρτης “Ο Σκουφάς”.
Διβάνη, Λένα, “Ελλάδα και Μειονότητες. Το σύστημα διεθνούς προστασίας της Κοινωνίας των Εθνών”, Νεφέλη, Αθήνα 1995.
Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, ΓΕΣ, “Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα”, Έκδοσις Διεύθυνσης Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1979.
Δρούγιας, Θ., “Η Βωβούσα στο χώρο και στο χρόνο”, Ιωάννινα 1995.
Ε.Α.Π., Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας, Τμήμα Στατιστικής, “Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών Μακεδονίας με τας νέας ονομασίας”, 1928.
Heuzey, L., “Oδοιπορικό στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία το 1858″,
σχόλια-επιμέλεια: Θεόδωρος Α. Νημάς, μετάφραση: Χρίστος Δημητρουλόπουλος, Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων 4, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1991.
σχόλια-επιμέλεια: Θεόδωρος Α. Νημάς, μετάφραση: Χρίστος Δημητρουλόπουλος, Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων 4, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1991.
Έκδοση Δήμου Βεροίας, “Βέροια”, Βέροια 1986.
Έκδοσις Νομαρχίας Κοζάνης, “Γνωριμία με τον Νομόν Κοζάνης”, Θεσσαλονίκη 1970.
Ενισλείδης, Χρήστος Μ., “Η Πίνδος και τα χωριά της, Σπήλαιο – Γρεβενά -
Σαμαρίνα”, Αθήνα 1951.
Σαμαρίνα”, Αθήνα 1951.
Έξαρχος, Γιώργης, “Αδελφοί Μανάκια, πρωτοπόροι του κινηματογράφου στα Βαλκάνια και το “βλάχικο ζήτημα””, Γαβριηλίδης, Αθήνα 1991.
Έξαρχος, Γιώργης, “Αυτοί είναι οι Βλάχοι”, Γαβριηλίδης, Αθήνα 1994.
Έξαρχος, Γιώργης, “Αυτοί είναι οι Τσιγγάνοι”, Γαβριηλίδης, Αθήνα 1996.
Έξαρχος, Ν., “Το Ντομπρίνοβο”, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφέλιμων Βιβλίων, Αθήνα.
Έξαρχος, Χρήστος Γ., “Η Φούρκα της Ηπείρου, (Ιστορία-Λαογραφία)”, Θεσσαλονίκη 1987.
Εξωραϊστικός Εκπολιτιστικός Σύλλογος Περιβολίου “Βάλια Κάλντα”, “Το Περιβόλι της Πίνδου. Αναζητώντας την κοινότητα του σήμερα , ιχνηλατώντας την κοινότητα του χθες”, Περιβόλι-Τρίκαλα 1995.
Εργολάβος, Σπύρος, “Τα Ζαγοροχώρια στις αρχές του αιώνα μας. Δύο πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα”, Εκδόσεις Ήπειρος, Ιωάννινα 1993.
Ευπραξιάδου, Αλήθεια Λ., “Ένα ποτήρι νερό με γεύση από Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη”, Θεσσαλονίκη 1996.
Ζαχαρίου, Γιώργος, “Σελίδες από την ιστορία της Μαγνησίας”, Βόλος 1994.
Ζέγκου, Π., “Περιγραφή της Δάρδας”, Εν Αθήναις 1930.
Ζησόπουλος, Κώστας Αθ., “Ντοπιολαλιές και τοπωνύμια Ανθήλης Φθιώτιδας”, Λάρισα 1987.
Ζιάγκος, Ν. Γ., “Φεουδαρχική Ήπειρος και Δεσποτάτο της Ελλάδος. Συμβολή στο Νέο Ελληνισμό”, Αθήναι 1974.
Ζιάγκος, Ν. Γ., “Τουρκοκρατούμενη Ήπειρος. Τιμαριωτισμός, αστισμός, νεοελληνική αναγέννηση (1648-1820)”, Αθήνα 1974.
Ζώτος Μολοσσός, Β.Δ., “Δρομολόγιον της Ελληνικής Χερσονήσου”, τεύχος Α΄, B’, Γ’, Αθήνα 1887.
Ηλιάδου-Τάχου, Σοφία, “Η αστική αποκατάσταση των Μοναστηριωτών προσφύγων και η δημιουργία προϋποθέσεων για εγκατάστασή τους στη Φλώρινα από το 1914 και εξής”, ανακοίνωση στο Συνέδριο με θέμα “Χριστιανική Μακεδονία – Πελαγονία – μία άλλη Ελλάδα”, Θεσσαλονίκη 27-29 Σεπτεμβρίου 1996.
Θεοχαρίδης, Γεώργιος Ι., “Ιστορία της Μακεδονίας κατά τους μέσους χρόνους, 285-1354″, Ε.Μ.Σ. 55, Θεσσαλονίκη 1980.
Θεσπρωτός, Κοσμάς – Ψαλίδας, Αθανάσιος, “Γεωγραφία Αλβανίας και Ηπείρου”, Ε.Η.Μ., Ιωάννινα 1964.
Θωμάς, Γιώργος, “Οι Αρβανιτόβλαχοι της Όθρης. Παράξενα έθιμά τους από το 1851″, Ηπειρωτική Εστία 1989.
Ι.Δ., “Σημειώματα περί του εν Γευγελή και τη περίχωρω ελληνισμό”, Μακεδονικά Ημερολόγιο 1911.
Ιωαννίδου-Μπιτσιάδου, Γεωργία, “Νέα στοιχεία για τη Θρησκευτική και κοινοτική δράση του Ασβεστοχωρίου κατά την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα”, Βαλκανικά Σύμμεικτά 4, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1992.
Καζάζης, Νεοκλής, “Το Μακεδονικό Πρόβλημα”, Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1992.
Καϊμακάμης, Βασίλης Δ., “Οι Ελληνόβλαχοι (Κουτσόβλαχοι), Κοκκινοπλός το βλαχοχώρι του Ολύμπου”, Μαίανδρος, Θεσσαλονίκη 1984.
Καϊμακάμης, Βασίλης Δ., “Το ημερολόγιο ενός χωριού, Καλύβια Ελασσόνας”, Εκδόσεις Μαίανδρος, Θεσσαλονίκη 1985.
Κακκαβός, Δημήτριος, “Απομνημονεύματα, Μακεδονικός Αγών”, Ε.Μ.Σ. 38, Θεσσαλονίκη 1972.
Καλινδέρης, Μιχ. Αθ., “Σημειώματα ιστορικά εκ Δυτικής Μακεδονίας”, Πτολεμαϊς 1939.
Καλινδέρης, Μιχ. Αθ., “Γραπτά μνημεία από τη Δυτική Μακεδονία, χρόνων
Τουρκοκρατίας”, Πτολεμαϊς 1940.
Τουρκοκρατίας”, Πτολεμαϊς 1940.
Καλινδέρης, Μιχ. Αθ., “Ο βαρώνος Κωνσταντίνος Δ. Βέλιος, 1772-1838. Η ζωή και η υπέρ του έθνους προσφορά του”, Ε.Μ.Σ. 40, Θεσσαλονίκη 1973.
Καλινδέρης, Μιχ. Αθ., “Συμβολή εις την μελέτη του θέματος των Βαλλαάδων”, Μακεδονικά 17, Θεσσαλονίκη 1977.
Καλινδέρης, Μιχ. Αθ., “Ο βίος της κοινότητας Βλάστης επί τουρκοκρατίας”, Ε.Μ.Σ. 58, Θεσσαλονίκη 1982.
Καλλιμάχου, Δημ., “Η Μοσχόπολη όπως την είδα το 1913″, Ηπειρωτική Εστία 1958.
Καλοδήμος, Θωμάς Γ., “Η φυγή και ο διασκορπισμός των Σαρακατσαναίων στα χρόνια του Αλή Πασά, (1744-1822)”, Φθιωτικός Λόγος, τεύχος 5, Λαμία 1993.
Καλούσιος, Δ.Γ., “Το Ματσούκι Ιωαννίνων”, Τόμος Α’ Ιστορικά, Τόμος Β’
Λαογραφικά, Ματσούκι-Τρίκαλα 1994.
Λαογραφικά, Ματσούκι-Τρίκαλα 1994.
Καλούσιος, Δημήτριος, “Κρανιά, μικρό οδοιπορικό στον Ασπροπόταμο, 1984-85″, Τρικαλινό Ημερολόγιο 1986.
Καλούσιος, Δημήτριος, “Οδοιπορικό στον Ασπροπόταμο, Παλαιοχώρι, Κονάκια, Κρανιά, Καλλιρρόη”, Τρικαλινό Ημερολόγιο 1988.
Καλούσιος, Δημήτριος, “Η μονή της Παναγίας του Χρυσίνου”, Θεσσαλικό Ημερολόγιο 1989.
Καλούσιος, Δημήτριος, “Το μοναστήρι της Κηπίνας”, Ηπειρωτική Εστία 1991.
Καλούσιος, Δημήτριος, “Η Χρυσομηλιά Καλαμπάκας”, Τρίκαλα 1992.
Καλούσιος, Δημήτριος, “Η Βυλίζα”, Ματσούκι Ιωαννίνων 1992.
Καραβίδας, Κ.Δ., “Αγροτικά”, φωτογραφική ανατύπωση από την έκδοση του 1931, Εκδόσεις Παπαζήση.
Καραβίτης, Ιωάννης, “Ο Μακεδονικός Αγών. Απομνημονεύματα”, Eπιμέλεια: Πετσίβας, Γιώργος, Τόμοι Α’ & Β’, Αθήνα 1994.
Καραθανάσης, Αθ. Ε. – Σατραζάνης, Αν. Δ., “Πρακτικά του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου της Έδεσσας, 1872-1874″, Ε.Μ.Σ., Θεσσαλονίκη 1991.
Καραϊσκος, Κ., “Δέση”, Τρικαλινό Ημερολόγιο 1981.
Καρανάσιος, Α.Γ., “Ιστορικά, λαογραφικά, παραδόσεις Γαρδικίου Αθαμάνων”, Τρίκαλα 1979.
Καρατζένης, Δ.Φ., “Επανάστασις και καταστροφή Καλαρρυτών – Συρράκου, Ιούλιος 1821″, Ε.Η.Μ., Ιωάννινα 1988.
Καρατζένης, Ν.Β., “Οι Νομάδες κτηνοτρόφοι των Τζουμέρκων”, Άρτα 1991.
Καρδάρας, Χρήστος Δ., “Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ο αλύτρωτος ελληνισμός της Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου, μετά το Συνέδριο του Βερολίνου”, Επικαιρότητα, Αθήνα 1996.
Kαρμίτσης Χ., “Γεωγραφία της Κορυτσάς και της περιοικίδος”, Εν Θεσσαλονίκη 1888.
Καρπολόγος, “Σημειώσεις περί Βέροιας”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1911.
Κασομούλης, Νικόλαος Κ., “Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επανάστασης των Ελλήνων, 1821-1833. Προτάσσεται Ιστορία του Αρματωλισμού”, Τόμος Α΄. Εισαγωγή-Σημειώσεις: Γιάννης Βλαχόπουλος, Εκδόσεις Δημιουργία – Απ. Α. Χαρίσης, Αθήνα 1997.
Καστελλάν, Ζωρζ, “Η ιστορία των Βαλκανίων”, Μετάφραση: Βασιλική Αλιφέρη, Εκδόσεις Γκοβόστη, Αθήνα 1991.
Κατσάνης, Ν. – Ντίνας, Κ., “Γραμματική της Κοινής Κουτσοβλαχικής”, Αρχείο Κουτσοβλαχικών Μελετών 1, Θεσσαλονίκη 1990.
Κατσάνης, Νικόλαος Α., “Ονομαστικό Νυμφαίου (Νέβεσκας)”, Ε.Μ.Σ. 72, Θεσσαλονίκη 1990.
Κατσάνης, Νικόλαος Α., “Η δημιουργία βλάχικης αστικής τάξης, (η περίπτωση της Μοσχόπολης, Μετσόβου, Νυμφαίου κ.λ.π.)”, Πρακτικά Α’ Συνεδρίου Μετσοβίτικων Σπουδών, Μέτσοβο 28-30 Ιουνίου 1991, Εξωραϊστικός Σύλλογος Μετσόβου, Αθήνα 1993.
Κατσογιάννης, Ν., “Τα Τρίκαλα και οι συνοικισμοί τους”, Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Τρικκαίων 2, Λάρισα 1992.
Κατσουγιάννης, Τηλέμαχος Μ., “Περί των Βλάχων των ελληνικών χωρών” Α’, Ε.Μ.Σ. 22, Θεσσαλονίκη 1964.
Κατσουγιάννης, Τηλέμαχος Μ., “Περί των Βλάχων των ελληνικών χώρων”, Τόμος Β’, Ε.Μ.Σ. 23, Θεσσαλονίκη 1966.
Κατσουλέας, Σταύρος Γ., “Τα επώνυμα της Βλάστης Κοζάνης”, Β Συμπόσιο Γλωσσολογίας του Βορειοελληνικού Χώρου, Institute for Balkan Studies 159, Θεσσαλονίκη 1983.
Καφταντζής, Γ. – Τενεκετζής, Θ., “Η ιστορία της Ηράκλειας Νομού Σερρών και λαογραφικά Ηράκλειας”, Τόμος Α’, Τόμος Β’, Σέρρες 1973.
Καφταντζής, Γιώργος, “Ιστορία της πόλεως Σερρών και της περιφέρειάς της. Τόμος 3ος, Βυζαντινή Περίοδος – Τουρκοκρατία – Νεότεροι Χρόνοι”, Θεσσαλονίκη 1996.
Κεκαυμένος, “Στρατηγικόν”, γ’ έκδοση, Εισαγωγή – Μετάφραση – Σχόλια: Δημήτρης Τσουγκράκης, Εκδόσεις Κανάκη, Αθήνα 1996.
Κεκρίδης, Ευστάθιος Ν., Δρ. Θ., “Θεόδωρος Αναστασίου Καβαλλιώτης, (1718;-1789). Ο δάσκαλος του Γένους”, Εκδόσεις “Παρουσία”, Καβάλα 1991.
Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, “Η Έξοδος, τόμος Β’. Μαρτυρίες από τις Επαρχίες της Κεντρικής και Νότιας Μικρασίας”, εισαγωγή-εποπτεία: Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδη, επιμέλεια: Γιάννης Μορέλος, Αθήνα 1982.
Κεραμόπουλος, Αντώνιος Δ., “Τι είναι οι Κουτσόβλαχοι;”, Αθήνα 1939.
Κεραμόπουλος, Αντώνιος Δ., “Περί των τάφων της Τρεμπένιστας και περί κατά την Λιχνιδόν λαών”, Μακεδονικά 2, Θεσσαλονίκη 1941-1952.
Κιαγχίδης, Παναγιώτης Ι., “Ιστορία του Ροδοχωρίου, (Μέγα Ρέματος)”, Βέροια 1969.
Κίζας, Γεώργιος, “Μεγάροβο”, Μακεδονικό Ημερολόγιο, Αθήνα 1910.
Κοεμτζόπουλος, Κίμωνας Γ., “Οι Λαζαίοι του Ολύμπου και απόγονοι”, Δωδώνη, Αθήνα-Ιωάννινα 1994.
Κοεμτζόπουλος, Νικ., “Ένας προδότης εκτελείται”, Μακεδονικό Ημερολόγιο, Θεσσαλονίκη 1969.
Κοινότητα Δαμασίου, “Το Δαμάσι και η ιστορία του”, Πρακτικά Ιστορικής Ημερίδας 19 Μαρτίου 1994, Δαμάσι 1995.
Kόκκας, Παναγιώτης Γ., “Οικογένεια Γκαρμπόλα και η πρώτη ελληνική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης”, Μακεδονικά 25, Θεσσαλονίκη 1981.
Κολιόπουλος, Ιωάννης Σ., “Λεηλασία Φρονημάτων. Το Μακεδονικό Ζήτημα στην κατεχόμενη Δυτική Μακεδονία, 1941-1944″, Εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1994.
Κολτσίδας, Αντώνιος Μιχ., “Ιδεολογική Συγκρότηση και Εκπαιδευτική Οργάνωση των Ελληνόβλαχων στο Βαλκανικό Χώρο, 1850-1913″, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1994.
Κολτσίδας, Αντώνιος Μιχ., “Κουτσόβλαχοι. Οι Βλαχόφωνοι Έλληνες. Εθνολογική, λαογραφική και γλωσσολογική μελέτη”, Αφοι Κυριακίδη Θεσσαλονίκη 1993.
Κολτσίδας, Αντώνης Μιχ., “Ιστορία της Βωβούσας. Απομνημονεύματα Απόστολου Χατζή ή Τσαρούχα για τη Βωβούσα Ιωαννίνων του 19ου αιώνα”, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1997.
Κομνηνή, Άννα, “Αλεξιάς”, Τόμος Α’, Mετάφραση: Αλόη Σιδέρη, Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 1990.
Koder, J., “Oι Βλάχοι, αντιπρόσωποι του νομαδισμού στο Βυζάντιο”, Συμπόσιο Δήμου Βέροιας “Οι Βλάχοι στην ιστορία του ελληνισμού, παρελθόν-προοπτικές”, Βέροια 25-26 Ιουνίου 1994.
Κορδάτος, Γιάννης, “Ιστορία της επαρχίας Βόλου και Αγιάς”, Εκδόσεις 20ος αιώνας, Αθήνα 1960.
Κορνάρος, Βιτσέντζος, “Ερωτόκριτος”, γ’ έκδοση, Κριτική έκδοση Στυλιανός Αλεξίου, Εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1994.
Κουκούδης, Αστέρης – Ι Γούναρης, Βασίλης Κ., “Από την Πίνδο έως τη Ροδόπη. Αναζητώντας τις εγκαταστάσεις και την ταυτότητα των Βλάχων”, περιοδικό Ίστωρ, τεύχος 10, 1997.
Κουρίλλας, Ευλόγιος Λ., “Κορυτσά”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1909,
Κουρίλλας, Ευλόγιος Λ., “Νέα Ακαδημία Μοσχοπόλεως”, Αθήνα 1932.
Κουτρούμπα, Δ.Γ., “Η επανάστασις του 1854 και αι εν Θεσσαλία επιχειρήσεις”, Αθήνα 1976.
Κούτσιας, Γ.Ι., “Τζούρτζια, αναδρομή στο χρόνο”, Τρίκαλα 1986.
Kρυστάλλης, Κ., “Οι Βλάχοι της Πίνδου”, Άπαντα Β’ Έκδοση, Αθήνα 1959.
Κωστόπουλος, Ηλίας Γ., “Οι Βλάχοι. (Οι Βλάχοι στα Τρίκαλα. Καταγωγή των Βλάχων. Η βλάχικη γλώσσα)”, Τρικαλινό Ημερολόγιο 1984.
Κωστόπουλος, Ηλίας Γ., “Η εθνική συνείδηση των Βλάχων και ο ρόλος τους στη συγκρότηση του Νέου Ελληνισμού”, Τρικαλινά 10, 1990.
Κωστόπουλος, Ηλίας Γ., “Ιστορικά-Λαογραφικά Αηδόνας Καλαμπάκας”, Τρίκαλα 1991.
Κωφός, Ευάγγελος, “Η επανάσταση της Μακεδονίας κατά το 1878″, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1969.
Κωφός, Ευάγγελος, “Ο αντάρτης επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος”, Δωδώνη,
Αθήνα-Γιάννινα 1992.
Αθήνα-Γιάννινα 1992.
Λαζάρου, Αχιλλέας Γ., “Η Αρωμουνική και αι μετά της Ελληνικής σχέσης αυτής. Βλάχοι, Ιστορική Φιλολογική Μελέτη”, β’ έκδοση, Αθήνα 1986.
Λαζάρου, Αχιλλέας Γ., “Βαλκάνια και Βλάχοι”, Εκδόσεις Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός, Αθήνα 1993.
Λαζάρου, Αχιλλέας Γ., “Καταγωγή και επίτομη ιστορία των Βλάχων της Αλβανίας”, Επιτροπή ενημέρωσης για τα εθνικά θέματα, Σειρά μελετημάτων αυτοτελών και σε ανάτυπα, Ιωάννινα 1994.
Λαζάρου, Αχιλλεύς Γ., “Βλάχοι Ελλάδος και Ευρωπαϊκή Ένωση”, Επιτροπή Ενημερώσεως για τα Εθνικά Θέματα, Αθήνα 1996.
Λαμπρίδης, Ι., “Ζαγοριακά”, Εν Αθήναις 1870.
Λαμπρίδης Ι., “Περί των εν Ηπείρω αγαθοεργημάτων”, μέρος Β’, Εν Αθήναις 1880.
Λαμπρίδης Ι., “Πολιτική εξάρτησις και διοίκησις Μαλακασίου”, Παρνασσός, 1887.
Λαμπρίδης Ι., “Ηπειρωτικές Μελέτες, τεύχος 2. Ο Τεπελενλής Αλή Πασάς”, Εν Αθήναις 1887.
Λαμπρίδης, Ι., “Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 3, Κουρεντιακά και
Τσαρκοβιστιακά”, Εν Αθήναις 1888.
Τσαρκοβιστιακά”, Εν Αθήναις 1888.
Λαμπρίδης, Ι., “Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 4, Μαλακασιακά, μέρος Α’”, Εν Αθήναις 1888.
Λαμπρίδης Ι., “Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 5, Μαλακασιακά, μέρος Β’, Μέτσοβον και Σεράκου”, Εν Αθήναις 1888.
Λαμπρίδης, Ι., “Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 8, Ζαγοριακά”, Εν Αθήναις 1889.
Λαμπρίδης, Ι., “Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 9, Ζαγοριακά”, Εν Αθήναις 1889.
Λαμπρόπουλος, Κοσμάς, “Ιωάννης Απόκαυκος. Συμβολή στην έρευνα του βίου και του συγγραφικού έργου του”, Ιστορικές Μονογραφίες 6, Ιστορικές Εκδόσεις Στ. Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 1988.
Λάμπρου, Σπυρίδων Π., “Σελίδες εκ της ιστορία του εν Oυγγαρία και Αυστρία Μακεδονικού Ελληνισμού”, (πρώτη έκδοση “Νέος Ελληνισμός” 8, 1911), Ελεύθερη Σκέψις, Αρχείο Ιστορικών Λόγων 4, Αθήνα 1991.
Λιάκος, Σωκράτης Ν., “Τα 150 ονόματα των οικισμών της Λύγκου. Τεκμήρια καταγωγής των προ το 1912 κατοίκων της Μακεδονίας ειδικά και της Μικρευρώπης γενικά”, Μικροευρωπαϊκές Μελέτες, Θεσσαλονίκη 1961.
Λιάκος, Σωκράτης, “Που βρίσκονταν η Πρώτη Ιουστινιανή”, Αριστοτέλης 32, Φλώρινα 1962.
Λιάκος, Σωκράτης Ν., “Καταγωγή των Βλάχων ή Αρμανίων”, Μικροευρωπαϊκές (ήτοι Βαλκανικές) Μελέτες 2, Θεσσαλονίκη 1965.
Λιάκος, Σωκράτης Ν., “Τι πράγματι ήσαν οι Σκλαβήνοι (=Asseclae) έποικοι του Θέματος Θεσσαλονίκης, (Δρογουβίται – Ρυγχίνοι – Σαγουδάτοι)”. “Μικροευρωπαϊκές (ήτοι Βαλκανικές) Μελέτες 4″, Θεσσαλονίκη 1971.
Λιάκος, Σωκράτης Ν., “Λινοτόπι”, Περιοδικό Μακεδονική Ζωή, τ.69, Φεβρουάριος 1972.
Λιάκος, Σωκράτης Ν., “Σύντομη επισκόπησις της ιστορίας των Αρμενταρίων της Μικρευρώπης”, Μικροευρωπαϊκές (ήτοι Βαλκανικές) Μελέτες 8, Θεσσαλονίκη 1974.
Λιάκος Σωκράτης Ν., “Τα εκατόν δέκα ονόματα Κουρεστίων, Στενών Πισοδερίου και Πρέσπας”, Θεσσαλονίκη 1976.
Λιθοξόος, Δημήτρης, “Δύο ανέκδοτα ντοκουμέντα για την ιστορία και την συνείδηση της σλαβομακεδονικής μειονότητας κατά την προμεταξική περίοδο”, (Αρχ. Αθ. Σουλιώτη-Νικολαϊδη, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη), Περιοδικό Εκτός Ορίων, Αθήνα 6 Ιουνίου 1992.
Leake, W.M., “H Ήπειρος 1805-1810″, Mετάφραση: Γεώργιος Δ. Στάθης, Εκδόσεις Ροσσολάτος, Αθήνα 1976.
Λιούφης, Παναγιώτης Ν., “Ιστορία της Κοζάνης”, Αθήνα 1924.
Λουκάτος, Σπύρος Δημ., “Πολιτειογραφία της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης, κατά την αυγή της δευτέρας από την απελευθέρωση της, 1923, Μέρος Α’, Υποδιοικήσεις: Βερροίας-Θεσσαλονίκης-Κατερίνης”, Ελληνική επιτροπή σπουδών Ν.Α. Ευρώπης-Κέντρο Σπουδών Ν.Α. Ευρώπης 21, Αθήνα 1987.
Λουκόπουλος Δ., “Ποιμενικά της Ρούμελης”, Εκδόσεις Σιδέρης Αθήνα 1930.
Λουκόπουλος Δ., “Πως υφαίνουν και ντύνονται οι Αιτωλοί”, Ιστορική και Λαογραφική Βιβλιοθήκη 1, Αθήνα 1927.
Λούστας, Ν.Α., “Η ιστορία του Νυμφαίου-Νέβεσκας Φλωρίνης”, Θεσσαλονίκη 1994.
Λυρίτζης, Γ., “Αι Μακεδονικαί Κοινότητες της Αυστροουγγαρίας επί Τουρκοκρατίας”, Κοζάνη 1952.
Μάγνης, Νικόλαος Ι., “Περιήγησις ή τοπογραφία της Θεσσαλίας και Θετταλικής Μαγνησίας”, Εν Αθήναις 1860, (επανέκδοση Καραβίας, Βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών 192).
Μακρής, Γ.Α., – Παπαγεωργίου, Σ.Π., “Το χερσαίο δίκτυο επικοινωνίας στο κράτος του Αλή Πασά Τεπελενλή”, Παπαζήση, Αθήνα 1990.
Μακρής, Ευριπίδης Π., “Τα Ζαγοροχώρια, ιστορική αναδρομή – τουριστική
περιήγηση”, Ιωάννινα 1996.
περιήγηση”, Ιωάννινα 1996.
Μακρής, Ευριπίδης Π., “Ζωή και παράδοση των Σαρακατσαναίων, με ιστορικά στοιχεία και ειδικότερες αναφορές στην Ήπειρο”, β’ έκδοση, Ιωάννινα 1997.
Μακρής, Νικ., “Η Φούρκα”, Ημερολόγιο Δυτικής Μακεδονίας 1938.
Μαλαβάκης, Νίκος Χ., “Πολυθέα Ασπροποτάμου”, με τη φροντίδα του Συνδέσμου των εν Αθήναις εκ Πολυθέας Ασπροποτάμου, 1995.
Μαλιγκούδης, Φ., “Πρώιμες ειδήσεις για τους Βλάχους στην περιοχή του Βερμίου”, Συμπόσιο “Οι Βλάχοι στην ιστορία του ελληνισμού. Παρελθόν-Προοπτικές”, Δήμος Βέροιας, 25-26 Ιουνίου 1994 (αδημοσίευτο).
Μαλούτας, Μηνάς Εμμ., “Τα Σέρβια, ιστορική και λαογραφική επισκόπησις”, Θεσσαλονίκη 1956.
Μαμέλη-Πολύζου, Κλ., “Ιστορία του Κολινδρού”, Θεσσαλονίκη 1972.
Μαραβελάκης Μ. – Βακαλόπουλος Α., “Οι προσφυγικές εγκαταστάσεις στην περιοχή της Θεσσαλονίκης”, ανατύπωση εκδόσεις Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1993.
Μαρτινιανός, Ι., “Συμβολαί εις την ιστορία της Μοσχοπόλεως”, Εκδόσεις Δημητάκου, Αθήναι 1939.
Μαρτινιανός, Ι., “Η Μοσχόπολης, 1330-1930″, Ε.Μ.Σ. 21, Θεσσαλονίκη 1957.
Ματζιώρη, Δήμητρα, “Ηπειρώτες του Νομού Δράμας”, σειρά άρθρων με ημερομηνία από 20-01-1996 έως 04-02-1996, Εφημερίδα “Πρωινός Τύπος” Δράμας.
Μέγας, Γιάννης, “Οι “βαρκάρηδες” της Θεσσαλονίκης. Η αναρχική βουλγαρική ομάδα και οι βομβιστικές ενέργειες του 1903″, Τροχαλία, Αθήνα 1994.
Μέλλιος, Λάζαρος Α., “Ο εξισλαμισμός του Μητροπολίτη Μογλενών – Πέλλης”, Έκδοση της Ιεράς Μονής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Αριδαίας 2.
Μέρτζος, Γ.Α., “Λάιστα Ζαγορίου Ιωαννίνων”, Θεσσαλονίκη 1991.
Μέρτζος, Κωνσταντίνος Δ., “Μνημεία Μακεδονικής Ιστορίας”, Ε.Μ.Σ. 7, Θεσσαλονίκη 1947.
Μεταλλινού-Τσιώμου, Αγγελική, “Οι Μοναστηριώται κατά τον Μακεδονικό Αγώνα”, Θεσσαλονίκη 1948.
Μ.Ι., “Βλάστη”, Μακεδονικό Ημερολόγιο, Αθήνα 1911.
Μίντσης, Γεώργιος Ι., “80 χρόνια ελεύθερη Έδεσσα, 1912-1992, Σύγχρονη ιστορία της πόλης και της περιοχής “, Εταιρεία μελέτης Ιστορίας της Έδεσσας 2, Δήμος Έδεσσας, Έδεσσα 1992.
Μίντσης, Γεώργιος Ι., “Ιστορία της Έδεσσας, εκκλησιαστική και πολιτική, 1ος-20ος αιώνας”, Εταιρεία Μελέτης Ιστορίας της Έδεσσας, Έδεσσα 1993.
Μίντσης, Γεώργιος Ι., “Εθνολογική σύνδεση της Μακεδονίας, (αρχαιότητα,
μεσαίωνας, νέοι χρόνοι)”, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη 1997.
μεσαίωνας, νέοι χρόνοι)”, Ηρόδοτος, Θεσσαλονίκη 1997.
Μόδης, Γ. Χ., “Μορίχοβο”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1909.
Μοσκώφ, Κωστής, “Θεσσαλονίκη, τομή της μεταπρατικής πόλης”, Στοχαστής, Αθήνα 1978.
Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, “Τα γεγονότα του 1903 στη Μακεδονία μέσα από την ευρωπαϊκή διπλωματική αλληλογραφία”, Εισαγωγή: Βασίλης Κ. Γούναρης, Επιμέλεια-Σχολιασμός: Βασίλης Κ. Γούναρης, Άννα Α. Παναγιωτοπούλου, Άγγελος Α. Χοτζίδης, Θεσσαλονίκη 1993.
Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, “Οι απαρχές του Μακεδονικού Αγώνα, (1903-1904). 100 έγγραφα από το Αρχείο του Υπουργείου των Εξωτερικών της Ελλάδος”, Εισαγωγή: Βασίλης Κ. Γούναρης, Επιμέλεια-Σχολιασμός: Περσεφόνη Καραμπατάκη, Πελαγία Γ. Κολτούκη, Χρήστος Μ. Μανδατζής, Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης, Άγγελος Α. Χοτζίδης, Θεσσαλονίκη 1996.
Μουσελίμης, Σπυρ. Γ., “Ιστορικοί περίπατοι ανά τη Θεσπρωτία”, Θεσσαλονίκη 1976.
Μουστάκης, Γ., “Το Συρράκο και η Πρέβεζα”, Πρεβεζάνικα Χρονικά, τεύχ.27-28, Ιαν.-Δεκ. 1992.
Μπάλλας, Νικόλαος, “Ιστορία του Κρουσόβου”, Ε.Μ.Σ. 56, Θεσσαλονίκη 1962.
Μπάρκερ, Ελίζαμπεθ, “Η Μακεδονία στις διαβαλκανικές σχέσεις και συγκρούσεις”, (πρώτη έκδοση 1950), Μετάφραση: Άννα Κολιοπούλου, Επιμέλεια και πρόλογος: Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1996.
Μπαρμπάλης, Χ.Β., “Το Χαλίκι, ιστορικά σημειώματα”, Τρίκαλα 1953.
Μπασλής, Γιάννης, “Ο Κάτω Όλυμπος στην προεπαναστατική περίοδο”, Ανακοίνωση στο Α’ Πανελλήνιο Συνέδριο “Ο Όλυμπος στη ζωή των Ελλήνων”, Λαογραφική-Αρχαιολογική Εταιρεία Ελασσόνας, Ελασσόνα 1982.
Beldiceanu, N., – Nasturel, P.S., “H Θεσσαλία στην περίοδο 1454/55-1506″,
Θεσσαλικό ημερολόγιο, τόμος 19ος, Λάρισα 1991.
Θεσσαλικό ημερολόγιο, τόμος 19ος, Λάρισα 1991.
Belle, Henri, “Ταξίδι στην Ελλάδα, 1861-1874″, Μέρος Β’, μετάφραση: Λίνα
Σταματιάδη, εισαγωγή-σχόλια: Γιάννης Γρυντάκης, Ιστορήτης, Αθήνα 1993.
Σταματιάδη, εισαγωγή-σχόλια: Γιάννης Γρυντάκης, Ιστορήτης, Αθήνα 1993.
Berard, V., “Tουρκία και ελληνισμός. Οδοιπορικό στη Μακεδονία. Έλληνες, Τούρκοι, Βλάχοι, Αλβανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι”, εισαγωγή-σχόλια: Πυλαρινός, Θ., μετάφραση: Μ. Λυκούδης, Τροχαλία, Αθήνα 1987.
Μπίρκας, Κ., “Αβδέλλα”, Ιωλκός, Αθήνα 1978.
Βαν Μπουσχότεν, Ρίκη, “Ανάποδα Χρόνια. Συλλογική μνήμη και ιστορία στο Ζιάκα Γρεβενών (1900-1950)”, Εκδόσεις Πλέθρον, Αθήνα 1997.
Brown, Keith, “Ανάμεσα στο κράτος και την ύπαιθρο: Το Κρούσοβο από το 1903 και εφαξής”, στην εργασία “Ταυτότητες στη Μακεδονία” Επιμέλεια: Βασίλης Κ. Γούναρης – Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης – Γιώργος Β. Αγγελόπουλος, Πρόλογος: Θάνος Βερέμης, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1997.
Brezeanu, Stelian, “Από τους εκλατινισμένους πληθυσμούς στους Βλάχους της Βαλκανικής”, μετάφραση: Α.Ε. Καραθανάσης, Βαλκανική Βιβλιογραφία, Τόμος V-1976, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1979.
Μυρτίλος-Αποστολίδης, Κ., “Ο Στενήμαχος”, Αθήνα 1929.
Μυρτίλος-Αποστολίδης, Κοσμάς, “Δύο έγγραφα εκ Φιλιππουπόλεως από των αρχών του 19ου αιώνα”, Θρακικά 2, 1929.
Μυρτίλος-Αποστολίδης, Κοσμάς, “Η της Φιλιππούπολης Ιστορία”, Αθήνα 1959.
Νασίκας, Γ.Αθ., “Το χωριό μας η Σμίξη του Νομού Γρεβενών”, Αθήνα 1971.
Νάστος, Κλεάνθης Αθαν., “Καταφύγι Πιερίων – Κοζάνης, ιστορική, λαογραφική επισκόπηση”, Θεσσαλονίκη 1971.
Νάτσινας, Θεόδωρος, “Οι Μακεδόνες πραματευτάδες εις τα χώρας της Αυστρίας και Ουγγαρίας”, Θεσσαλονίκη 1939.
Νέος, Θ., “Νεραϊδοχώρι-Χατζηπέτριο”, Τρικαλινό Ημερολόγιο 1981.
Νημάς, Θεόδωρος Α., “Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Μετέωρα, Πίνδος, Χάσια”, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1987.
Νημάς, Θεόδωρος Α., “Η εκπαίδευση στη Δυτική Θεσσαλία κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας”, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1995.
Nicol, Donald M., “Το Δεσποτάτο της Ηπείρου, 1267-1479. Μία συνεισφορά στην ελληνική ιστορία κατά τον Μεσαίωνα”, Ελληνική Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1991.
Νικολαϊδου, Ελευθερία Ι., “Ξένες προπαγάνδες και εθνική αλβανική κίνηση στις μητροπολιτικές επαρχίες Δυρραχίου και Βελεγράδων κατά τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα”, Εταιρεία Μελετών Ιονίου και Αδριατικού Χώρου, Ιωάννινα 1978.
Νικολαϊδου, Ελευθερία Ι., “Συμβολή στην ιστορία τεσσάρων κοινοτήτων της Αυστροουγγαρίας, (Zemun, Novi Sad, Orsova, Temesvar)”, Δωδώνη 9, Ιωάννινα 1980.
Νικολαϊδου, Ελευθερία Ι., “Η στάση της ρουμανικής προπαγάνδας στην προσάρτηση της Ήπειρο-Θεσσαλίας στην Ελλάδα. Αντιδράσεις και Επιπτώσεις”, Δωδώνη 13, Ιωάννινα 1984.
Νικολαϊδου, Ελευθερία Ι., “Η ρουμανική προπαγάνδα στο βιλαέτι Ιωαννίνων και στα βλαχόφωνα χωριά της Πίνδου, τ.Α’, μέσα 19ου αι.-1900″, Ε.Η.Μ, Ιωάννινα 1995.
Νικολαϊδης, Κωνσταντίνος, (πρώην γυμνασιάρχης), “Ετυμολογικόν Λεξικόν της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης”, τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου, Εν Αθήναις 1909.
Νιτσιάκος, Βασίλης Γ., “Αετομηλίτσα”, Γιάννινα 1979.
Νιτσιάκος, Βασίλης Γ., “Οι ορεινές κοινότητες της Βόρειας Πίνδου, Στον απόηχο της μακράς διάρκειας”, Πλέθρον – Λαϊκός Πολιτισμός / Τοπικές κοινωνίες, Αθήνα 1995.
Νιτσιάκος, Βασίλης Γ., “Λαογραφικά ετερόκλητα”, Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 1997.
Νοτάρης, Γ., “Αρχείον Σ. Τ. Δραγούμη, ανέκδοτα έγραφα για την επανάσταση του 1878 στη Μακεδονία”, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1966.
Ντόντος, Γ., – Παπαθανασίου, Γ., “Το Περιβόλι, η αετοφωλιά της Πίνδου”,
Θεσσαλονίκη 1973.
Θεσσαλονίκη 1973.
Ducellier, Alain, “Οι Αλβανοί στην Ελλάδα, 13ος-15ος αι.. Η μετανάστευση μίας κοινότητας”, μετάφραση: Κατερίνα Νικολάου, Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Όψεις της βυζαντινής κοινωνίας 15, Αθήνα 1994.
Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Μαρία, “Οι βαλκανικοί λαοί, από την τουρκική κατάκτηση στην εθνική αποκατάσταση (14ος-19ος αι.)”, Βάνιας, θεσσαλονίκη 1991.
Ξάνθος, Ιωάννης Γ., “Ιστορία της Γευγελής και εθνική δράσις των κατοίκων αυτής και των πέριξ χωρίων”, Θεσσαλονίκη 1954.
Ξενιώτης, Κώστας Δ., “Ο Ανθεμούς και η Σουρωτή. Συμβολή στη λεπτομερειακή ιστορική μελέτη της Μακεδονίας”, (Μία πρωτοβουλία της κοινότητας Σουρωτής), Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1996.
Οικονόμος, Κωνσταντίνος, “Εγχειρίδιον περί της επαρχίας Φιλιππουπόλεως ή περιγραφή αυτής”, Βιέννη 1819.
Οικονόμου, Κων. Ευ., “Τοπωνυμικό της περιοχής Ζαγορίου”, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής, “Δωδώνη”: παράρτημα αριθμ. 45, Ιωάννινα 1991.
Οικονόμου, Παντελής Π., “Το Λέχοβο στην ιστορική του πορεία”, Θεσσαλονίκη 1976.
Οικονόμου, Φωτεινή, “Βλάχικη γυναικεία φορεσιά από το Χιονοχώρι Σερρών”, Μακεδονικά 1973, Θεσσαλονίκη.
Ostrogorsky, Georg, “Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους”, Τόμος 3ος, Μετάφραση: Ιωάννης Παναγόπουλος, Εποπτεία: Ευάγγελος Κ. Χρυσός, Εκδόσεις Στεφ. Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 1981.
Walker, Mary Adelaide, “Δια της Μακεδονίας ως τις αλβανικές λίμνες, Οχρίδα και Μαλίκης”, Μετάφραση: Κ. Πύρζας, Σχόλια: Σ. Λιάκος, Θεσσαλονίκη 1973.
Παδιώτης, Γεώργιος, “Farserotesti, Τραγούδια Φαρσαριωτών-Αρβανιτόβλαχων”, Τοπικοί Πολιτισμοί αρ.2, Εταιρεία Αρωμανικού (Βλάχικου) Πολιτισμού, Αθήνα 1991.
Παλατίδης, Αναστάσιος, “Υπόμνημα ιστορικό περί της αρχής και προόδου και της σημερινής ακμής του εν Βιέννη Ελληνικού Συνοικισμού”, Βιέννη 1845.
Πάλλης, Αλέξανδρος, “Στατιστική μελέτη περί των φυλετικών μεταναστεύσεων Μακεδονίας και Θράκης”, Αθήνα 1925.
Παπαβασιλείου, Α., “Ιστορικά σημειώματα για τους Βλάχους ή Κουτσόβλαχους”, Βέροια 1969.
Παπαγεωργίου, Γεώργιος, “Οι συντεχνίες στα Γιάννενα κατά τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα”, διδακτορική διατριβή, έκδοση Β΄, ΙΜΙΑΧ 10, Ιωάννινα 1988.
Παπαγεωργίου, Γ., “Οικονομικοί και κοινωνικοί μηχανισμοί στον ορεινό χώρο. Ζαγόρι μέσα 18ου αρχές 20ου αι.”, Ριζάρειος Σχολή, Ιωάννινα 1995.
Παπαγεωργίου, Μαρία Γ., “Το χωριό Χώστιανες του Θέματος Μογλενών”, Μακεδονικά 1969.
Παπαγεωργίου, Μαρία Γ., “Απόψεις για τους “σταυρούς” των τάφων του Σκρά”, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 1976.
Παπαγεωργίου, Πέτρος Ν., “Ο εξισλαμισμός του μακεδονικού χωριού Νοτίων, ανέκδοτος ιστορική παράδοσις του ΙΗ’ αιώνος”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1909.
Παπαγεωργίου, Στέφανος Π., “Έλληνες Ευεργέτες, Άξιοι της Εθνικής Ευγνωμοσύνης”, Εκδόσεις Παπαζήση, Δήμος Αθηναίων Πολιτισμικός Οργανισμός, Αθήνα 1997.
Παπαγιάννης, Σταύρος Αστερίου, “Τα παιδιά της Λύκαινας. Οι επίγονοι της 5ης Ρωμαϊκής Λεγαώνας κατά τη διάρκεια της Κατοχής (1941-1944)”, Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα 1998.
Παπαδόπουλος, Ν., “Τοπωνύμια Σελίου Βέροιας”, Μακεδονικά 13, Θεσσαλονίκη 1973.
Παπαδόπουλος, Στέφανος Ι., “Εκπαιδευτική και κοινωνική δραστηριότητα του ελληνισμού της Μακεδονίας κατά τον τελευταίο αιώνα της τουρκοκρατίας”, Ε.Μ.Σ. 31, Θεσσαλονίκη 1970.
Παπαδόπουλος, Στέφανος Ι., “Οι επαναστάσεις του 1854 και 1878 στην Μακεδονία”, Ε.Μ.Σ 22, Θεσσαλονίκη 1970.
Παπαδόπουλος, Στέφανος Ι., “Η κατάσταση της παιδείας το 1906 στην ύπαιθρο του καζά Θεσσαλονίκης. (Μία ανέκδοτη έκθεση του Δημήτριου Μ. Σάρρου)”, Μακεδονικά ΙΕ’, Θεσσαλονίκη 1975.
Παπαδόπουλος, Στέφανος Ι., “Οι ελληνικές κοινότητες της Ουγγαρίας και η συμβολή τους στην οικονομική ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας”, Δωδώνη 18, Ιωάννινα 1989.
Παπαδριανός, Ιωάννης Α., “Οι Έλληνες πάροικοι του Σεμλίνου, (18ος-19ος αι.). Διαμόρφωση της παροικίας, δημογραφικά στοιχεία, διοικητικό σύστημα, πνευματική και πολιτιστική δραστηριότητα”, ΙΜΧΑ 210, Θεσσαλονίκη 1988.
Παπαδριανός, Ιωάννης Α., “Οι Έλληνες απόδημοι στις Γιουγκοσλαβικές χώρες, 18ος-20ος αι.”, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1993.
Παπαζήσης, Δ., “Βλάχοι, (Κουτσόβλαχοι)”, Ηπειρωτική Εστία 1975.
Παπαζήσης, Δημ. Τρ., “Μοσχόπολη-Αμπελάκια”, Ηπειρωτική Εστία 1982.
Παπαζώτος Θανάσης, “Μεσαιωνική τοπογραφία της Πιερίας”, “Οι αρχαιολόγοι μιλούν για την Πιερία, καλοκαίρι 1986″, ΝΕΛΕ Πιερίας 1990.
Παπαθανασίου, Γιάννης, “Ιστορία των Βλάχων”, Μπαρμπουνάκης, Θεσσαλονίκη 1994.
Παπαθανασίου, Ζ., “Συμβολή στην ιστορία της Λάιστας Ζαγορίου”, Ηπειρωτική Εστία 1955.
Παπαμιχαήλ, Μιχαήλ Κ., “Κλεισούρα Δυτ. Μακεδονίας”, Θεσσαλονίκη 1972.
Παπανικολάου, Κ.Β., “Πύρρα”, Τρικαλινό Ημερολόγιο 1981.
Παπανικολάου, Ν., “Διονύσιος Πύρρος ο Θεσσαλός”, Μορφωτικός και Ευεργετικός Σύλλογος Καστανιάς “Ο Στίνος”, Τρίκαλα 1996.
Παπανικολάου, Νικόλαος Γ., “Καστανιά, το χωριό μου”, Με την επιμέλεια και δαπάνη του Μορφωτικού και Ευεργετικού Συλλόγου Καστανιάς “Ο Στίνος”, Τρίκαλα 1997.
Παπαρηγόπουλος, Κ., “Ιστορία του ελληνικού έθνους”, (πρώτη έκδοση 1885), βιβλίο 14ο, Κάκτος, Αθήνα 1992.
Παπαστάθης, Χ., “Οι Έλληνες της Ρέσνης κατά τας αρχάς του 20ου αιώνα. Συμβολή στην δημογραφική και οικονομική δομή της πελαγονικής κωμόπολης”, Μακεδονικά, Θεσσαλονίκη 1974.
Παπασωτηρίου, Ι.Β., “Επαρχία Καλαμπάκας”, Τρικαλινά 7, Τρίκαλα 1987, (πρώτη έκδοση 1935-39).
Παπασωτηρίου, Ι.Β., “Επαρχία Τρικάλων”, Τρικαλινά 7, Τρίκαλα 1987, (πρώτη έκδοση 1935-39).
Papahagi, V., “Οι Μοσχοπολίται και το μετά της Βενετίας εμπόριον κατά τον 18ο αιώνα”, Ηπειρωτικά Χρονικά 9, 1934.
Papahagi, V., “Νέαι συμβολαί εις την ιστορία των κατά τον ΙΗ’ αιώνα εμπορικών σχέσεων των Μοσχοπολιτών μετά της Βενετίας”, Ηπειρωτικά Χρονικά 10, 1935.
Παράσχος, Δημήτρης, “Καταγωγή κατοίκων του χωριού Νάματα (Πιπιλίστα) Βοϊου Κοζάνης”, Βοϊακή Ζωή 120, Νοεμ.-Δεκ. 1992.
Πατριαρχικό Τυπογραφείο, “Επίσημα έγγραφα περί της εν Μακεδονία οδυνηράς καταστάσεως, εν Κωνσταντινουπόλει, εκ του Πατριαρχικού Τυπογραφείου 1906″, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1993.
Paillares, M., “H Mακεδονική Θύελλα, τα πύρινα χρόνια 1903-1907″, μετάφραση: Β. Καρδιόλακα, εισαγωγή-σχόλια: Κ.Α. Βακαλόπουλος, Τροχαλία, Αθήνα 1994.
Πελασγίδης, Ευστάθιος, “Η αποκατάσταση των προσφύγων στην Δυτική Μακεδονία, 1923-1930″, Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1994.
Πέννας, Π.Θ., “Τα Άνω Πορόια Σερρών. Το διαμάντι του Μπέλλες, Ιστορία και Λαογραφία”, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Σερρών – Μελενίκου, Αθήνα 1989.
Πέτσας, Φ., “Νιάουστα-Γλυτουνιάουστα”, Μακεδονικά 7, Θεσσαλονίκη 1966-1967.
Πίσπας Ι.Σ., “Κλεινοβός Καλαμπάκας”, Καλαμπάκα 1995.
Πλατάρης, Γ., “Το σημειωματάρι ενός Μετσοβίτη, 1871-1943″, Αθήνα 1972.
Πλίτσης, Μιχάλης Ζ., “Οι χοροί της Σαμαρίνας”, Αθήνα 1993.
Πολύζου-Μαμέλη, Κλεοπάτρα, “Ιστορία του Κολινδρού, με ευρύτατη επισκόπηση γεωγραφική ιστορική εθνολογική της Πιερίας”, Θεσσαλονίκη 1972.
Pouqueville, F., “Tαξίδι στην Ελλάδα. Τα ηπειρωτικά”, τόμος Α’, προλεγόμενα-μετάφραση: Κώστας Π. Βλάχος, Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, Ιωάννινα 1994.
Pouqueville, F., “Ταξίδι στην Ελλάδα, Ήπειρος”, μετάφραση: Παναγιώτα Γ. Κώτσου, Αφοι Τολίδη, Αθήνα 1994.
Pouqueville, F., “Ταξίδι στην Ελλάδα, Μακεδονία-Θεσσαλία”, μετάφραση: Νίκη Μολφέτα, Αφοι Τολίδη, Αθήνα 1995.
Pouqueville, F, “Ταξίδι στην Ελλάδα, Στερεά Ελλάδα-Αττική-Κορινθία”, πρόλογος: Γιώργης Έξαρχος, μετάφραση: Μίρκα Σκάρα, Αφοι Τολίδη, Αθήνα 1995.
Πουλιανού, Δάφνη Α., “Κουπατσαραίοι, ζωντανό παρελθόν στα ριζά της Ανατολικής Πίνδου”, Βιβλιοθήκη Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος, αρ.7, Αθήνα 1994.
Πουλιόπουλος, Νικ. Δημ., “Ο Βλάχικος Γάμος”, Αθήνα 1966.
Πούλιος, Χαρ., “Εθνολογική Στατιστική των εν Μακεδονία Βιλεατίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1911.
Πουρναράς, Σ.Ι., “Η Βλαχομηλιά της Πίνδου, Αμέρου”, Έκδοση Πολιτιστικού Συλλόγου Μηλιάς, Θεσσαλονίκη 1987.
Ρεμπέλης, Χαραλ. Ν., “Η ιερά μονή Ζέρμας”, Ηπειρωτικά Χρονικά 1930.
Ριζάλ, Π., (Νεχαμά, Ιωσήφ), “Θεσσαλονίκη η περιπόθητη πόλη”, (πρώτη έκδοση στα γαλλικά το 1917), μετάφραση: Βασίλης Τομανάς, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 1997.
Ρόζιας, Γεώργιος Κ., “Εξετάσεις περί των Ρωμαίων ή των ονομαζομένων Βλάχων, όσοι κατοικούσιν αντίπεραν του Δουνάβεως, επί παλαιών μαρτυριών τεθεμελιωμέναι”, (ελληνικά και γερμανικά), Ρesth 1808.
Ρίζος, Αντώνης, “Αρβανίτες και Γκαραγκούνηδες τον 14ο αιώνα”, Τα Ιστορικά, Τόμος 15ος, Τεύχος 28-29, Ιούνιος-Δεκέμβριος 1998.
Ρόκκου, Β., “Υφαντική οικιακή βιοτεχνία, Μέτσοβο 18ος-20ος αιώνας”, Κέντρο Έρευνας Παράδοσης και Πολιτισμού Ιωάννινα, Αθήνα 1994.
Ρούφος, Δ.Κ., “Χρούπιστα” Μακεδονικό Ημερολόγιο 1908.
Σαββίδης, Αλέξης Γ.Κ., “Οι Τούρκοι και το Βυζάντιο. Α’, Προοθωμανικά φύλα στην Ασία και στα Βαλκάνια”, Εκδόσεις Δόμος, Αθήνα 1996.
Σαμσάρης, Δημήτριος Κ., “΄Έρευνες στην ιστορία, την τοπογραφία και τις λατρείες των ρωμαϊκών επαρχιών Μακεδονίας και Θράκης”, Θεσσαλονίκη 1984.
Σαμσάρης, Δημήτριος Κ., “Οι Ρωμαίοι και η Χαλκιδική”, Μακεδονικά 25, Θεσσαλονίκη 1985-86.
Σαμσάρης, Δημήτριος Κ., “Ατομικές χορηγήσεις της Ρωμαϊκής πολιτείας (civitasRomana) και η διάδοσή της στη ρωμαϊκή επαρχία Μακεδονία ΙΙ. Η περίπτωση της Βέροιας, έδρας του Κοινού των Μακεδόνων”, Μακεδονικά 27, Θεσσαλονίκη 1989-1990.
Σαράντης, Θεόδ. Κ.Π., “Οι Βλάχοι των ελληνικών χωρών”, Ηπειρωτική Εστία 1975.
Σαράντης, Θεοδ. Κ.Π., “Το χωριό Περιβόλι Γρεβενών”, Αθήνα 1977.
Σαράντης, Θεοδ. Κ.Π., “Τα Γρεβενά”, Μακεδονικά 26, Θεσσαλονίκη 1988.
Σαρρηγιάννης, Γεώργιος, “Η εξέλιξη του οικιστικού δικτύου του Ζαγορίου”, Πρακτικά Α΄ Συμποσίου Λόγου – Ο Λόγος για το Ζαγόρι, Ιωάννινα 1986.
Σάρρος, Γ.Ν., – Στρατής, Α.Δ., “Ιστορία της Κουτσούφλιανης (Παναγία
Καλαμπάκας)”, Έκδοση “Αδελφότητος Παναγίας”, Αθήνα 1997.
Καλαμπάκας)”, Έκδοση “Αδελφότητος Παναγίας”, Αθήνα 1997.
Sivignon, Michel, “Θεσσαλία. Γεωγραφική ανάλυση μιας ελληνικής περιφέρειας”, μετάφραση: Γιούλη Αναστοπούλου, Μορφωτικό Ινστιτούτο Αγροτικής Τράπεζας, Αθήνα 1992.
Σερεμέτης, Δημήτρης Γ., “Ο φιλικός Κωνσταντίνος Παν. Τάττης (1787-1864)”, Μακεδονικά 23, Θεσσαλονίκη 1983.
Σερεμέτης, Δημήτρης Γ., “Ο Στέφανος Κων. Τάττης (1825-1910), στη δομή της κοινωνίας της τουρκοκρατούμενης Θεσσαλονίκης (19ος αι.)”, Μακεδονικά 25, Θεσσαλονίκη 1986.
Σιμόπουλος, Κυριάκος, “Ξένοι ταξιδιώτες στην Ελλάδα, 1810-1821″, Τόμος Γ2, έκδοση 4η, Αθήνα 1992.
Σιώρης, Μακεδόν, “Η ελληνορθόδοξος κωμόπολις Βυσόκα”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1909.
Σκαφίδας, Β.Κ., “Ιστορία του Μετσόβου”, Ηπειρωτική Εστία, τόμοι 10-14, Ιωάννινα 1961-1964.
Σκενδέρης, Κων. Χ., “Ιστορία της αρχαίας και συγχρόνου Μοσχοπόλεως”, Εν Αθήναις 1928.
Σκουβαράς, Ευάγγελος, “Μονή Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας”, Αθήνα 1967.
Σμυρναίου-Παπαθανασίου, Βιολέττα, “Μοναστήρι. Ιστορική περιπλάνηση στην πάτρια γη”, Μαίανδρος Θεσσαλονίκη 1993.
Σπανός, Βασίλης Κ., “Ιστορία – Προσωπογραφία της ΒΔ. Θεσσαλίας το Β` μισό του ΙΔ` αιώνα, με βάση μοναστηριακά έγγραφα της περιοχής”, Όμιλος Φίλων της Θεσσαλικής Ιστορίας, Βιβλιοθήκη Θεσσαλικών Μελετών – 4, Λάρισα 1995.
Σπανός, Κ., “Η Ραψάνη του Ολύμπου δια μέσου των αιώνων”, Ανακοίνωση στο Α’ Πανελλήνιο Συνέδριο “Ο Όλυμπος στη ζωή των Ελλήνων”, Λαογραφική – Αρχαιολογική Εταιρεία Ελασσόνας, Ελασσόνα 1982.
Σπανός, Κ., “Τα χωριά της Καλαμπάκας στα 1754 στο κατάστιχο 225 της Μονής Βαρλαάμ”, Θεσσαλικό Ημερολόγιο 1986.
Σπανός, Κ., “Ιστορικά στοιχεία οικισμών Νομού Γρεβενών”, Μακεδονικά 1989-90.
Σπηλιοτόπουλος, Αντώνιος, “Οι Βλαχόφωνοι Έλληνες και η ρωμανική προπαγάνδα”, Αθήνα 1905.
Στάικος, Μιχαήλ Θ., “Ορθόδοξος Ελληνική και Μακεδονοβλαχική εκκλησιαστική κοινότης Βουδαπέστης”, Σταχύς (περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Αυστρίας), Ιαν-Ιουν. 1968, τεύχος 12-13.
Σταλίδης, Κωνσταντίνος, “Η Έδεσσα στα χρόνια της τουρκοκρατίας, 14ος
αιώνας-1912″, Έδεσσα 1988.
αιώνας-1912″, Έδεσσα 1988.
Στεργίου, Δημήτρης Λ., “Παλαιομάνινα. Από τα βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα”, Αθήνα 1996.
Στόγιογλου, Γεώργιος Α., “Ιστορία Επισκόπων Μακεδονίας, Θεόφιλος Παπαφίλης, Επίσκοπος Καμπανίας”, Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1992.
Στουγιαννάκης, Ευστάθιος, “Νάουσα”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1911.
Στουγιαννάκης, Ευστάθιος, “Ιστορία της Νάουσας από της ιδρύσεως μέχρι την επανάσταση του 1822″, Θεσσαλονίκη 1976.
Στυλιάδης, Χαράλαμπος Ι., “Το χωριό Φλάμπουρο (Νεγοβάνη), Ν. Φλώρινας”, Θεσσαλονίκη 1990.
Στυλιάδης, Χαράλαμπος Ι., “Λαογραφικά του γάμου στα χωριά Φλάμπουρο και Δροσοπηγή Νομού Φλωρίνης”, Θεσσαλονίκη 1993.
Σύλλογος Αδενδριωτών Θεσσαλονίκης, “Αδενδριώτες”, Θεσσαλονίκη 1990.
Συνεφάκης, Ιωάννης Γ. – Σύλλογος των εν Κατερίνη Λιβαδιωτών “Γεωργάκης Ολύμπιος”, “Λιβάδι. Η πατρίδα του Γεωργάκη Ολύμπιου”, Κατερίνη 1973.
Σχινάς, Νικόλαος Θ., “Οδοιπορικαί Σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, Νέας οροθετικής γραμμής και Θεσσαλίας”, Τόμο Α’, Β’, Γ’, Αθήνα 1887.
Σωτηρίου, Στέφανος Ν., “Οι Βλαχόφωνοι του ευρωπαϊκού και βαλκανικού χώρου”, Εκδόσεις Πελασγός, Αθήνα 1998.
Τανιμανίδης, Παναγιώτης Γ., “Ποντιακοί οικισμοί στην Ελλάδα”, Έκδοση Σωματείου Παναγία Σουμελά, Θεσσαλονίκη 1988.
Ταρφαλή, Ορέστης, “Θεσσαλονίκη, από τις απαρχές μέχρι τον ΙΔ’ αιώνα”, μετάφραση: Αγγελική Νικολοπούλου, επιμέλεια: Α.Γ.Κ. Σαββίδης, Τροχαλίας, Θεσσαλονίκη 1994.
Τάτσης, Δ.Δ., “Γνωριμία με την επαρχία της Κόνιτσας”, Κόνιτσα 1993.
Τζαφερόπουλος, Απόστολος Μ., “Τουριστικός οδηγός Ημαθίας, Βέροια, Νάουσα, Αλεξάνδρεια, Περίχωρα”, Θεσσαλονίκη 1969.
Τζινίκου-Κακούλη, Αθηνά, “Η Μακεδόνισσα στο θρύλο και στην ιστορία”, Θεσσαλονίκη 1986.
Τζίφρας, Παρμενίων Ν., “Σύντομη ιστορία του Βογατσικού
(Ν.Καστοριάς-Δ.Μακεδονίας)”, Αθήνα 1992.
(Ν.Καστοριάς-Δ.Μακεδονίας)”, Αθήνα 1992.
Τζιώγος, Αριστοτέλης Ι., “Συνοπτική ιστορία της Κλεισούρας Δυτικής Μακεδονίας”, Θεσσαλονίκη 1961.
Τομανάς, Κώστας, “Οι Ταβέρνες της παλιάς Θεσσαλονίκης”, Εξάντας, θεσσαλονίκη 1991,
Τομανάς, Κώστας, “Χρονικό της Θεσσαλονίκης, 1875-1920″, Νησίδες, Θεσσαλονίκη 1995.
Thompson, Maurice S. – Wace, Alan J.B., “Oι Νομάδες των Βαλκανίων, Περιγραφή της ζωής και των εθίμων των Βλάχων της Βόρειας Πίνδου”, Eισαγωγή-Σχόλια: Νίκος Κατσάνης, Μετάφραση: Πάνος Καρογιώργος, Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων, Αφοι Κυριακίδη Θεσσαλονίκη 1989.
Τοπάλης Α., “Τα χωριά Άνω και Κάτω Μπεάλα. Η λιμνολεκάνη Στρούγκας Αχρίδας”, Μακεδονικά, Θεσσαλονίκη 1972.
Τουσίμης, Γεώργιος, – Στουγιαννάκη, Αλίκη-Αικατερίνη, “Ιερά Μονή Αρχάγγελου Μιχαήλ, Αριδαίας – Πέλλης, ιστορική έρευνα”, έκδοση της Ιεράς Μονής του Αρχάγγελου Μιχαήλ αριθ. 1, Έδεσσα 1992.
Τρίτος, Μ.Γ., “Το Μέτσοβο”, Αθήνα 1990.
Τρίτος, Μ.Γ., “Η Πατριαρχική Εξαρχία Μετσόβου, 1659-1924. Η θρησκευτική, εθνική και κοινωνική ζωή”, Διδακτορική Διατριβή, Έκδοση Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα, Ιωάννινα 1991.
Τσάλλης, Παντελής, “Το δοξασμένο Μοναστήρι”, Θεσσαλονίκη 1932.
Τσάμη, Αντιγόνη Λ., “Το Πισοδέρι Φλώρινας στο πέρασμα των αιώνων”, Θεσσαλονίκη 1992.
Τσαρμανίδης, Α.Γ., “Ιστορικά στοιχεία για την εκπαίδευση και τη μετανάστευση στο Βελβεντό”, “Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου Βελβεντού”, Θεσσαλονίκη 1994.
Τσαρμανίδης, Α.Γ., “Συμβολή στην ιστορία της επαρχίας Σερβίων, κατά την περίοδο 1350-1912. Τόμος Α’, 1350-1880″, Μορφωτικός Όμιλος Σερβίων “Τα Κάστρα”, Σέρβια 1995.
Τσέκος, Χ.Γ., “Ιστορία του Ασβεστοχωρίου”, Θεσσαλονίκη 1957.
Τσελεμπή, Εβλιγιά, “Ταξίδι στην Ελλάδα”, Έρευνα-Λογοτεχνική Απόδοση: Νίκος Χειλαδάκης, Εκάτη, Αθήνα 1991.
Τσίρος, Ζ.Γ., “Η Βλάστη (τέως Μπλάτσι)”. τόμοι 1-3, Θεσσαλονίκη 1964.
Τσιώλη, Ζωή, “Βλάχοι και Καραγκούνηδες της Θεσσαλίας. Ανθρωπολογική Μελέτη”, Αθήνα 1980.
Τσότσος, Γεώργιος Π., “Οι μετοικεσίες βλαχοφώνων από τη Βόρειο Ήπειρο στη Δυτική Μακεδονία”, Δυτικομακεδονικά Γράμματα, Τόμος Ζ’, Κοζάνη 1996.
Τσουκαλάς, Γεώργιος, “Ιστοριογεωγραφική περιγραφή της επαρχίας Φιλιππουπόλεως”, (Βιέννη 1851), Β’ έκδοση, Νέα Πορεία, Θεσσαλονίκη 1980.
Υπουργείο Εσωτερικών – Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, “Πίνακες των Επαρχιών Ηπείρου και Θεσσαλίας κατά την απογραφή του 1881″, Αθήνα 1884, επανέκδοση Βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών 147, Καραβίας, Αθήνα MCMLXXX.
Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος, “Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού της Ελλάδος της 15-16 Μαϊου 1928″, τόμος IV.
Φιλιππίδης, Δανιήλ – Κωνσταντάς, Γρηγόριος, “Γεωγραφία Νεωτερική”, Επιμέλεια: Κουμαριανού, Αικατερίνη, Ερμής, Αθήνα 1988, (πρώτη έκδοση, Βιέννη 1791).
Φιλιππίδης, Δημήτριος, “Η Μακεδονία ιστορικώς, εθνολογικώς, γεωγραφικώς, στατιστικώς”, Εν Αθήναι 1906.
Φιλιππίδης, Ν.Γ., “Η επανάσταση και η καταστροφή της Νάουσας”, Αθήνησι 1881.Filipovic, Mil. S., “Cincari u Velesu”, (Juzni Pregled, Skoplje sv.5, Maj 1936),Mετάφραση: Ι. Παπαδριανός, Βαλκανική Βιβλιογραφία, τόμος V-1976, ΙΜΧΑ, Θεσσαλονίκη 1979.
Φραγκούλης, Οδυσσέας Θ., “Το Σκαμνέλι. Συμβολή στην ιστορία του, ήθη – έθιμα – παραδόσεις”, Έκδοση Συνδέσμου Σκαμνελιτών Ζαγορίου Ιωαννίνων 1988.
Φωτιάδου-Μπαλαφούτη, Γιώτας “Εμείς οι Βλάχοι”, Καλέντης, Αθήνα 1991.
Φωτόπουλος, Ιωάννης Ν., “Ιστορία Σελίτσης-Εράτυρος από τους ρωμαϊκούς χρόνους μέχρι του 1912 και εν μέρη μέχρι σήμερον”, Αθήνα 1939.
Χαλκιόπουλος, Αθ., “Η Μακεδονία. Εθνολογική στατιστική Βιλαετίων Θεσσαλονίκη και Μοναστηρίου”, Αθήνα 1910.
Χαμτσάς, Ε.Ν., “Το Περτούλι”, Τρικαλινό Ημερολόγιο 1981.
Χανιώτης, Ν.Δ., “Η Καλλιθέα Γρεβενών”, Αθήνα 1978.
Harvey, Alan, “Οικονομική ανάπτυξη στο Βυζάντιο, 900-1200″, Μετάφραση: Ελένη Σταμπογλή, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1997.
Χατζηγάκης, Α.Κ., “Τ’ Ασπροπόταμο Πίνδου, Ιστορικά”, Μαυρίδης, Αθήνα 1961.
Χατζηγάκης, Α.Κ., “Περτούλι το χωριό μου”, Αθήνα 1963.
Χατζηκυριακού, Γ., “Οδηγός της Ελλάδος, τμήμα Α’, 1910-11, Μακεδονία μετά του παρακείμενου τμήματος της Θράκης”, έκδοση Νικ. Γ. Ιγγλέση, Αθήναι 1911.
Χατζηφώτης, Ιωάννης Μ., “Οι Μετσοβίτες στην Αλεξάνδρεια”, Πρακτικά Α’ Συνεδρίου Μετσοβίτικων Σπουδών, Μέτσοβο 28-30 Ιουνίου 1991, Εξωραϊστικός Σύλλογος Μετσόβου, Αθήνα 1993.
Χεκίμογλου, Ευάγγελος, “Ιωάννης Γούτας Καυτατζόγλου, το πρόσωπο μέσα στην εποχή του”, Γρηγόριος Παλαμάς, τεύχος 758.
Χεκίμογλου, Ευάγγελος, “Τράπεζες και Θεσσαλονίκη 1900-1936: όψεις λειτουργίας και προβλήματα χωροθέτησης”, Θεσσαλονίκη 1987.
Χεκίμογλου, Ευάγγελος Α., “Θεσσαλονίκη, Τουρκοκρατία και Μεσοπόλεμος. Κείμενα για την ιστορία και την τοπογραφία της πόλης”, “Ιστορία και Πολιτισμός” 3, Διεύθυνση: Π. Πετρίδης-Γ. Αναστασιάδης, Έκφραση-University Studio Press 1996.
Χιονίδης, Γ.Χ., “Ιστορία της Βέροιας”, τομ. 2ος, Βυζαντινοί χρόνοι, Θεσσαλονίκη 1970.
Χιονίδης, Γ.Χ., “Λιόλιος Ξερολιβαδιώτης”, Έκδοση Τουριστικού Ομίλου Ξερολιβάδου, Θεσσαλονίκη 1977.
Χιονίδης, Γ.Χ., “Νέα στοιχεία για τη χρονολόγηση του “χαλασμού” της Νάουσας και των μοναστηριών στο 1822″, Μακεδονικά 21, Θεσσαλονίκη 1981.
Χιονίδης, Γ.Χ., “Οι ανέκδοτες αναμνήσεις του Γιώτη, (Παναγιώτη), Ναούμ για τους Βλάχους της Ηπείρου και της Μακεδονίας στη διάρκεια του 19ου αιώνα και για την επανάσταση του 1878 στη Μακεδονία”, Μακεδονικά ΚΔ’, Θεσσαλονίκη 1984.
Χιονίδης, Γ.Χ., “Τα έγγραφα του αρχείου του Αλή πασά των Ιωαννίνων της
Γενναδείου Βιβλιοθήκης, που αναφέρονται στην ΚΔ. Μακεδονία”, Μακεδονικά 26, Θεσσαλονίκη 1988.
Γενναδείου Βιβλιοθήκης, που αναφέρονται στην ΚΔ. Μακεδονία”, Μακεδονικά 26, Θεσσαλονίκη 1988.
Χιονίδης, Γ.Χ., “Η αρχαία και η Βυζαντινή Βέροια”, Βέροια 1993.
Holland, H., “Tαξίδι στη Μακεδονία και Θεσσαλία, 1812-1813″, μετάφραση: Χρήστος Ιωαννίδης, πρόλογος-επιμέλεια: Τάσος Βουρνάς, Αφοι Τολίδη, Αθήνα 1989.
Χουλιαράκης, Μιχαήλ, “Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος, 1821-1971″, τόμος Β’, Εθνικόν Κέντρον Κοινωνικών Ερευνών, Αθήναι 1975.
Χουλιαράκης, Μιχαήλ, “Εξέλιξεις του πληθυσμού των Αγροτικών Περιοχών της Ελλάδος 1920-1981″, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα 1988.
Χρηστίδης, Ι., “Η Μηλόβιστα”, Μακεδονικό Ημερολόγιο 1910.
Χρήστου, Κωνσταντίνου Π., “Αρωμούνοι, μελέτες για την καταγωγή και την ιστορία τους”, Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 1996.
Χρυσοχόος, Αθανάσιος Ι., “Οι Βλάχοι της Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Ηπείρου”, Ε.Μ.Σ. 2, Θεσσαλονίκη 1942.
Χρυσοχόος, Αθανάσιος Ι., “Η κατοχή εν Μακεδονία. Βιβλίον Β’. Η δράση της βουλγαρικής προπαγάνδας, τεύχος Β’ 1943-1944″, Ε.Μ.Σ. 15, Θεσσαλονίκη 1950.
Χρυσοχόου, Αθανάσιος Ι., “Η κατοχή εν Μακεδονία. Βιβλίον Γ’. Η δράσις της ιταλορουμανικής προπαγάνδας”, Ε.Μ.Σ. 16, Θεσσαλονίκη 1951.
Ψαθάς, Α. Δ. – Ψαθά-Μήτρακλη, Β., “Ιστορία και Λαογραφία Ν. Σερρών”, Τόμος Α’, Σέρρες 1976.
ΜΕΡΟΣ Β: ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Amadori-Virgilji Giovanni, “La Questione Rumeliota, ( Macedonia – Vecchia Serbia –Albania – Epiro ), e la politica italiana, T.1, Bitonto 1908.
Anastassiadou, Meropi, “Yanni, Nikola, Lifder et les autres … Le profil
demographique et socio-professionnel de la popoulation orthodoxe de Salonique a la veille des Tanzimat”, Sudost- Forschungen, Band 53/1994.
demographique et socio-professionnel de la popoulation orthodoxe de Salonique a la veille des Tanzimat”, Sudost- Forschungen, Band 53/1994.
Αncel, Jacques, “Peuples et nations des Balkans”, Paris 1930.
Αncel, Jacques, “La Macedoine, son evolution contemporaine”, Paris 1930,
Antonijevic, D., “Τradition and innovation at Tzintzars in Ovce Polje in the
Socialist Republic of Macedonia”, Balcanica 1974.
Socialist Republic of Macedonia”, Balcanica 1974.
Balimaci, Nicholas S., “Can the Vlachs write their own History ?”, Journal of
the Hellenic Diaspora, 17/1 1991.
the Hellenic Diaspora, 17/1 1991.
Beuermann, Arnold, “Fernweidewirtschaft in Sudosteuropa”, Georg Westermann Verlag, Munchen 1967.
Βlanc, Andre, “L’evolution contemoraire de la vie pastorale en Albanie
meridionale”, Revue de Geographie Alpine, Vol.51, No 3, 1963.
meridionale”, Revue de Geographie Alpine, Vol.51, No 3, 1963.
Brancoff, D.M., “La Macedoine et sa population chretienne”, Paris 1905.
Capidan, Th., “Meglenoromanii”, βιβλίο Α’, Bucuresti 1925.
Capidan, Th., “Romani Nomazi”, Cluj 1926.
Capidan, Th., “Farserotii”, Cluj-Bucuresti 1930.
Capidan, Th., “Meglenoromanii”, Bucuresti 1936.
Caranica, Nikolas, “Les Aroumains, recherches sur l’identite d’une ethnie”,
Universite de Franche-Comte, Departement des Sciences Humaines U.F.R. des Sciences du Langage, de l’ Homme et de la Societe, These pour le Doctorat Nouveau Regime presentee par Nicolas Caranica sous la direction de Monsieur le Professeur Pierre Leveque Doyen de la Faculte de Lettres, Paris 28 Juin 1990.
Universite de Franche-Comte, Departement des Sciences Humaines U.F.R. des Sciences du Langage, de l’ Homme et de la Societe, These pour le Doctorat Nouveau Regime presentee par Nicolas Caranica sous la direction de Monsieur le Professeur Pierre Leveque Doyen de la Faculte de Lettres, Paris 28 Juin 1990.
Chatzopoulos, M., “Photiki-Colonie romaine en Thesprotie et les destinees de la latinite epirote”, Balkan Studies, 21/1 (1980).
Christodoulou, Christos K., “The Manakis brothers, the greek pioneers of the balkan cinema”, Organization for the Cultural Capital of Europe Thessaloniki 1997.
Cousinery, M.E.M., “Voyage dans la Macedoine”, βιβλίο Ι, Paris 1831.
Cusa, Nicolae, “Aromanii (Macedonenii) in Romania”, Editura Muntenia,
Constanta1996.
Constanta1996.
Cvijic, J,. “La peninsule Balcanique”, Paris 1918, (Α’ έκδοση Paris 1860).
Cvijic, J., “Remarques sur l’ethnographie de la Macedoine, 2eme ed. augmentee d’une carte de la Vieille Serbie”, Paris 1907.
Dahmen, Wolfgang-Kramer, Johannes, “Aromunischer Sprachatlas”, Band I, Balkan Archiv, Neue Folge-Beiheft, Hamburg 1985.
Diamandi-Amincianul, Vasile, “Romanii din Peninsula Balcanica”, Bucuresti 1938.
Divani, Lena, “The Vlachs of Greece and the Italo-Rumanian Propaganda”, Thetis, Band 3, Mannheim 1996.
Draghicesco, D., “Les Roumains de Serbie”, Paris 1919.
Filipovic, Milenko, “Nomadski Cincari na Ograzden”, Glasnik Geografskog Pruztva XXIV, Beograd 1938.
Filipovic, Milenko, “Cincars (Aromuns) in Bosnia”, Zbornik Radova XIV,
Etnografski Institut 2, Beograd 1951.
Etnografski Institut 2, Beograd 1951.
Gardikas-Katsiadakis, Helen, “Greece and the Balkan Imbroglio. Greek foreign policy, 1911-1913″, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφέλιμων Βιβλίων 55, Αthens 1995.
Gopgevic, Spiridion, “Makedonien und Alt-Serbien”, Wien 1889.
Haciu, Anastase N., “Aromanii. Comert, industrie, arte, expansiune,
civilizatie”, Focsani 1936.
civilizatie”, Focsani 1936.
Ηammond, N.G.L., “Migrations and invasions in Greece and adjacent areas”, Noyes Press, Park Ridgen, New Jersey 1976.
Heuzey L., “Le mont Olympe et l’Acarnanie”, Paris 1860.
Kancof, Vasil, “Mακεδονία-Εθνογραφία και Στατιστική”, (βουλγαρικά), Sofia 1900.
Laffan, R.G.D., “The Serbs, the guardians of the gate”, Dorset Press 1989.
Lascaris M., “Les Vlachorynchines”, Revue des Etudes Sud-Est Europeenes 20, (1943).
Leake, William Martin, “Travels in Northern Greece”, Vol.Ι, III, Amsterdam 1967, (ανατύπωση έκδοσης Λονδίνου, 1835).
Lenormant, Francois, “Les patres valaques de la Grece”, Paris 1865.
Lory, B., “Immigration et indegration sociale a Plovdiv au XIXe s.”, Revue du Monde Musulman et de la Mediterranee, no 66, 1992/4.
Matkovski, Aleksandar, “About the Wallachian livestock breeding organization in the Balkans with special attention to katun”, Review XXXI 2, Skopje 1987.
Νardis, J.G., “The Aromani: Approches to the evidence”, Balkan Archiv, NF, Beiheft, Bd.5, “Die Aromunen”, Ed. Rupprecht Rohr, Hamburg 1987.
Νοe, Constantin-Dr. Popesco-Spineni, Marin, “Les Roumains en Bulgarie”, Craiova 1939.
Papahagi, Valeriu, “Aromanii Moscopoleni si Comertul Venetian”, Bucuresti 1935.
Picot, M.E., “Les Roumains de la Macedoine”, Paris 1875.
Popescu, Radu Sp.,-Balkanski, Todor, “Aromanii din Bulgariei si graiullor”,
Editura Beladi, Craiova 1995.
Editura Beladi, Craiova 1995.
Popovic, J.,”O Cincarima”, (σερβικά), Beograd 1937.
Poulton Hugh, “The Balkans, minorities and states in conflict”, Minority Rights Publication, London 1994.
Rakshieva, Svetla, “The shepherds from Gramos”, (βουλγαρικά), Balgarska Etnologia XXII.1, Sofia 1996.
Rubin, A., “Les Roumains de la Macedoine”, Bucarest 1913.
Samsaris, Dimitrios C., “La vallee du Bas Strymon a l’ epoque imperiale.
Contribution epigraphique a la topographie, l’ onomastique, l’ histoire et aux cultes de la province romaine de Macedoine”, Δωδώνη 18, Ιωάννινα 1989.
Contribution epigraphique a la topographie, l’ onomastique, l’ histoire et aux cultes de la province romaine de Macedoine”, Δωδώνη 18, Ιωάννινα 1989.
Saramandu, Nicolae, “Cercetari asupra aromanei vorbite in Dobrogea. Fonetica observatii asupra sistemului fonologic”, Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, Bucuresti 1972.
Scarlatou, E., “La Romanite Balkanique: origines et diffusion”, Revue des Etudes Sud-Est Europeenes, XXIX, 3-4, 1991.
Σιμόβσκι, Τοντώρ, “Τα κατωκημένα μέρη της Μακεδονίας του Αιγαίου. Γεωγραφικοί, εθνικοί και οικονομικοί χαρακτηρισμοί”, Βιβλίο Α’, Σκόπια 1978, (μετάφραση βιβλιοθήκης ΙΜΧΑ).
Tagliavini, C., “Le origini delle lingue neolatine”, Bologna 1964.
Τrajanovski, Todor, “Vlazkite rodovi vo Struzko”, Skopje 1979,
Trifunovski, Jovan, “Gopes”, Faculte de Philosophie de l’Universite de Skopje, Tome 10 (1957), Skopje.
Τrifunovski, Jovan, “O cincarskim selima na Peristeru”, Geografski Horizont VII 1-2, Zagreb 1957.
Trifunovski, Jovan, “Danasnji cincarski stocari na Plackovici”, Geografski
Horizont VII 1-2, Zagreb 1961.
Horizont VII 1-2, Zagreb 1961.
Trifunovski, Jovan, “Cincarski stocari na Osogovu”, Geografski Horizont VIII 3, Zagreb 1962.
Trifunoski, Jovan, “Moskopolje”, Geografski Horizont, XIV 1-2, Zagreb 1968.
Trifunovski, Jovan, “Bitolsko-Prilepskata koltina”, Skopje 1970.
Trifunoski, Jovan, “Cincari u slivu Bregalnice”, Vranjski Glasnik VII, Vranje
1972.
1972.
Trifunoski, Jovan, “Zaboravljeni Starobalkanci. Cincari u republici Makedoniji”, Lunjina-Mida Spes, Beograd 1994.
Un Valaque du Pinde, (Μαργαρίτης, Απόστολος). “Les Grecs les Valaques, les Albanais et l` Empire Ottoman”, Bruxelles 1886.
Βασίλεβα, Μαργαρίτα, “Εθνογραφία της Μακεδονίας”, τόμος 2, Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, Σόφια 1992, (βουλγαρικά).
Vucinich, Wayne S., “A study in social survival: the Katun in Bileca Rudine”,
University of Denver 1975.
University of Denver 1975.
Weigand, G., “Die sprache des Olympo-Walachen”, Leipzing 1888.
Weigand, G., “Wlacho-Meglen”, Leipzing 1892.
Weigand, G., “Die Aromunen”, τόμος A’, Leipzing 1895.
Weigand, G., “Rumanen und Aromunen in Bulgarien”, Leipzing 1907.
Weigand, G, “Rumanen und Aromunen in Bosnien”, Jahresbericht des Instituts fur Rumanische Sprache, Runanische Seminar Leipzig, τόμος 14 (1908).
Weigand, G., “Die Aromunen in Nordalbanien”, Jahresbericht des Instituts fur Rumanische Sprache, Runanische Seminar Leipzig, τόμος 16 (1910).
Weigand, G., “Ethnographie von Makedonien”, Leipzing 1924.
Winnifrith, T.J., “The Vlachs, the history of a balkan people”, Duckworth,
London 1987.
London 1987.
Winnifrith, T.J., “Shattered Eagles, Balkan Fragments”, Duckworth, London 1995.
Woodhouse, C.M., “Rhigas Velestinlis, the proto-martyr of the greek revolution”, Denise Harney, Limni Evia 1995.
Yeager, Ruth Marie, “Refugee and village change in the district of Serres
Greece, 1912-1940”, Vol.I-II, Δημοτική Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών.
Greece, 1912-1940”, Vol.I-II, Δημοτική Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών.
Bibliography PDF Print E-mail
Part I Sources in Greek
About, Edmond, Η Ελλάδα του Όθωνα. Η σύγχρονη Ελλάδα 1854 (La Grèce contemporaine), edited and with a foreword by Tassos Vournas, Gr. tr. A. Spilios, Tolidis Bros., Athens
Adamou, G. A. and the Community of Tsaritsani, Η Τσαρίτσανη (Tsaritsani), Tsaritsani 1989
Adamou, G. A. and the Community of Kokkinoplos, Ο Κοκκινοπλός (Kokkinoplos), Kokkinoplos 1992
Adamou, G. A. and G. Raptis, Το Λιβάδι Ολύμπου στο Μακεδονικό Αγώνα (Livadi on Olympos in the Macedonian Struggle), Katerini 1993
Adamou, G. A., Τα Σέρβια κατά την περίοδο 1882-1912. (Από τα αρχεία του ελληνικού προξενείου Σερβίων, με έδρα την Ελασσόνα) (Servia in the Period 1882–1912 (From the Archives of the Greek Consulate in Servia Based in Elassona)), Ta Kastra: Cultural Association of Servia, 4, Servia 1995
―――, Το Πύθιον (Σέλλος) στο πέρασμα των αιώνων (Pythio (Sellos) Down the Ages), Community of Pythio, Pythio 1997
―――, ‘Ξένες προπαγάνδες στην προξενική περιφέρεια Μοναστηρίου’ (Foreign Propaganda in the Consular District of Monastir), Aristotelis 243–4, Florina 1997
Agrafiotis, Dimitris K., ‘Σχόλια σε ένα χωρίο της Άννας της Κομνηνής’ (Comments on a Passage by Anna Komnena), Thessaliko Imeroloyio, vol. 19, 1991
A.K.O., ‘Κλεισούρα’ (Klissoura), Makedoniko Imeroloyio 1909
Akrivopoulos, Mihalis, Λεύκωμα ιστορικό και φωτογραφικό των οικισμών Μπάρμπες, Κούτλες, Παλατίτσια από τον 14ο αιώνα μέχρι και το 1944 (A History and Photograph Album of the Villages of Barbes, Koutles, and Palatitsia from the Fourteenth Century to 1944), Cultural Association of Palatitsia, Veria 1986
Alexakis, Eleftherios P., ‘Χορός, εθνοτικές ομάδες και συμβολική συγκρότηση της κοινότητας στο Πωγώνι της Ηπείρου, μελέτη μίας περίπτωσης’ (Dance, Ethnic Groups, and the Symbolic Formation of the Community at Pogoni in Epiros: A Case Study), Ethnografika, vol. 8
Alexiou, D. A., G. T. Tritas, and D. T. Tritas, Ιστορικά, λαογραφικά του χωριού μας (The History and Folklore of Our Village), Lipinitsa, Cultural Association of Anthoussa, 1987
Alexiou, Dimitrios A., Η Λιπινίτζα Ασπροποτάμου (Lipinidza in Aspropotamos), Cultural Association of Anthoussa 1998
Amandos, K., Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους (History of the Byzantine Empire), vol. I, Athens 1957
Anastasiadis, V. K., ‘Οι Βαλαάδες και οι μικρασιάτες πρόσφυγες του Νομού Γρεβενών’ (The Valaades and the Asia Minor Refugees in Grevena Prefecture), Proceedings of the 1st Congress of Greveniots Everywhere, 1994
Andreadis, Christos G., ‘Ανέκδοτα έγγραφα των κατοίκων Μεγάροβου και Τυρνόβου’ (Unpublished Documents of the Inhabitants of Magarevo and Trnovo), Makedonika 21, Thessaloniki 1981
Angelis, Petros I., Νεστόριο. Μία εθνική έπαλξις του Γράμμου. Ιστορία, Μυθολογία, Λαογραφία (Nestorio, a National Bastion on Grammos: History, Mythology, and Folklore), Nestorio 1959
Angelopoulos, Athanasios A., ‘Η συμβολή της επισκοπής Πέτρας εις τα εθνικά και εκπαιδευτικά προβλήματα του Ελληνισμού της περιοχής Ολύμπου (1890-1896)’ (The Contribution of the Bishopric of Petra to the National and Educational Problems of the Greeks in the Olympos Area (1890–1896)), Makedonika 14, Thessaloniki 1974
―――, ‘Η εποπτεία της μητρόπολης Θεσσαλονίκης επί της ελληνικής ορθοδόξου κοινότητας Βελεσών, 1876-1914’ (The Supervision by the Metropolitanate of Thessaloniki of the Greek Orthodox Community of Velesa, 1876–1914), Makedonika 17, Thessaloniki 1977
―――, ‘Πατριαρχικά έγγραφα-πειστήρια περί της συμβιώσεως Ελλήνων και Σέρβων ορθοδόξων εν Βορείω Μακεδονία και Παλαιά Σερβία το β΄ ήμισυ του 19ου αιώνος’ (Patriarchal Documents Proving the Co-existence of Greek and Serbian Orthodox in Northern Macedonia and Old Serbia in the Second Half of the Nineteenth Century), Makedonika 21, Thessaloniki 1981
―――, ‘Ελληνοορθόδοξες κοινότητες της σημερινής νοτίου Γιουγκοσλαβίας, β’ μισό του 19ου αιώνα’ (Greek Orthodox Communities in What is Now Southern Yugoslavia in the Second Half of the Nineteenth Century), symposium H diahroniki poreia tou kinotismou sti Makedonia, Thessaloniki 1991
Angelou, Tilemahos, Μεγάροβο-Τύρνοβο τα δύο ελληνικά φρούρια της πόλεως Μοναστηρίου και φωλέα του ελληνισμού της Δυτικής Μακεδονίας (Magarevo and Trnovo: The Two Greek Fortresses of the City of Monastir and Refuge of the Greeks in Western Macedonia), Thessaloniki 1954
Angold, Michael, Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία από το 1025 έως το 1204, μία πολιτική ιστορία (The Byzantine Empire, 1025–1204: A Political History), Gr. tr. Evangelia Karyanoti, Papadima Publications, Athens 1997
Anon., ‘Βουλγαρικά θύματα εν Γευγελή και τοις πέριξ αυτής’ (Victims of the Bulgarians in Gevgelija and the Surrounding Area), Makedoniko Imeroloyio 1910
Anon., ‘Η Νεγοβάνη’ (Negovani), Makedoniko Imeroloyio 1908
Anon., Το Χρονικό του Μορέως (The Chronicle of the Morea), Introduction, footnotes, compilation: Petros P. Kalonaros, Ekati Publications, Athens
Anthemidis, A., Τουρκία, η χώρα των θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων (Turkey, the Land of Religious and Ethnic Minorities), Kyriakidis Bros., Thessaloniki 1995
―――, Οι Βλάχοι της Ελλάδος (The Vlachs of Greece), Malliaris – Paideia Publications, Thessaloniki 1997
Aravandinos, P., Χρονογραφία της Ηπείρου (Chronicle of Epiros), 2 vols., Athens 1856
―――, Μονογραφία περί Κουτσοβλάχων (Monograph on the Koutsovlachs) (written in 1865), Athens 1903
―――, Περιγραφή της Ηπείρου (Description of Epiros), 3 parts (1st ed. 1866), Society for Epirot Studies, Ioannina 1984
Archbishop John and Anon., Αγίου Δημητρίου Θαύματα. Ο βίος, τα θαύματα και η Θεσσαλονίκη του Αγίου Δημητρίου (Miracles of St Demetrios: The Life, the Miracles, and the Thessaloniki of St Demetrios), edited and with an introduction and commentary by Charalambos Bakirtzis, tr.: Aloi Sideri, Agra Publications, Athens 1997
Arsh, Grigori L., Η Αλβανία και η Ήπειρος στα τέλη του ΙΗ’ και στις αρχές του ΙΘ’ αιώνα (Albanija i Epir v Konce XVIII – nacale XIX v.), Gr. tr.: Andonia Dialla, Gutenberg, Athens 1994
Arseniou, Lazaros A., Τα τσελιγγάτα (The Tselingata), 2nd ed., Athens 1972
―――, ‘Το πρώτο αρματολίκι του Ολύμπου που αναγνώρισαν οι Τούρκοι’ (The First Armatoliki on Olympos to be Recognised by the Turks), paper read at the 1st Panhellenic Congress on Olympos in the Life of the Greeks, Folklore and Archaeological Association of Elassona, Elassona 1982
―――, ‘Η Θεσσαλία στην τουρκοκρατία’ (Thessaly under Ottoman Rule), Epikairotita, Athens 1984
Aryiropoulos, P. et al., Ο Μακεδονικός Αγώνας, Απομνημονεύματα (The Macedonian Struggle: Memoirs), Institute for Balkan Studies, Thessaloniki 1984
Association of Natives of Adendro in Thessaloniki, Αδενδριώτες (People of Adendro), Thessaloniki 1990
Avdikos, Vangelis G., Πρέβεζα 1945-1990. Όψεις της μεταβολής μίας επαρχιακής πόλης. Λαογραφική Εξέταση (Preveza 1945–1990: Aspects of Change in a Provincial Town. A Folklore Examination), doctoral thesis, Municipality of Preveza, 1991
Averof-Tositsas, Evangelos, Η πολιτική πλευρά του Κουτσοβλαχικού Ζητήματος (The Political Aspect of the Koutsovlach Question), Philological, Historical, and Literary Association of Trikala and the Evangelos Averof-Tositsas Foundation, Trikala 1992
Ballas, Nikolaos, Ιστορία του Κρουσόβου (History of Krushevo), Society for Macedonian Studies 56, Thessaloniki 1962
Barbalis, H. V., Το Χαλίκι, ιστορικά σημειώματα (Haliki: Historical Notes), Trikala 1953
Barker, Elizabeth, Η Μακεδονία στις διαβαλκανικές σχέσεις και συγκρούσεις (Macedonia: Its Place in Balkan Power Politics), (1st ed. 1950), Gr. tr.: Anna Koliopoulou, edited and with a foreword by Ioannis S. Koliopoulos, Paratiritis, Thessaloniki 1996
Baslis, Yannis, ‘Ο Κάτω Όλυμπος στην προεπαναστατική περίοδο’ (Lower Olympos in the Period before the War of Independence), paper read at the 1st Panhellenic Congress on Olympos in the Life of the Greeks, Folklore and Archaeological Association of Elassona, Elassona 1982
Beldiceanu, N., and P. S. Nasturel, ‘H Θεσσαλία στην περίοδο 1454/55-1506’ (Thessaly in the Period 1454/5–1506), Thessaliko Imeroloyio, vol. 19, Larissa 1991
Belle, Henri, Ταξίδι στην Ελλάδα, 1861-1874 (Voyage en Grèce: Trois années en Grèce), part II, Gr. tr.: Lina Stamatiadi, introduction and comments: Yannis Gryndakis, Istoritis, Athens 1993
Benjamin of Tudela, Το βιβλίο των ταξιδιών στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική (The Itinerary of Benjamin of Tudela), with an introduction and commentary by Kosmas Megalommatis, Gr. tr.: Fotini Vlahopoulou, translation revised by: Kosmas Megalommatis, bibliography compiled by: Alexis Savvidis, Stohastis, Athens 1994
Bérard, V., Tουρκία και ελληνισμός. Οδοιπορικό στη Μακεδονία. Έλληνες, Τούρκοι, Βλάχοι, Αλβανοί, Βούλγαροι, Σέρβοι (La Turquie et l’hellénisme contemporain: LaMacédoine, Hellènes, Bulgares, Valaques, Albanais, Autrichiens, Serbes), introductionand comments: T. Pylarinos, Gr. tr.: M. Lykoudis, Trohalia, Athens 1987
Birkas, K., Αβδέλλα (Avdella), Iolkos, Athens 1978
van Boeschoten, Riki, ‘Ανάποδα Χρόνια. Συλλογική μνήμη και ιστορία’ (Times out of Joint: Collective Memory and History), in: Ziaka Grevenon (1900-1950), Plethron Publications, Athens 1997
Brezeanu, Stelian, Από τους εκλατινισμένους πληθυσμούς στους Βλάχους της Βαλκανικής, Gr. tr.: A. E. Karathanassis, Valkaniki Vivliografia, vol. V – 1976, Institute for Balkan Studies, Thessaloniki 1979
Brown, Keith, ‘Ανάμεσα στο κράτος και την ύπαιθρο: Το Κρούσοβο από το 1903 και εφαξής’ (Between the State and the Countryside: Krushevo from 1903 Onwards), in Taftotites sti Makedonia, edited by Basil K. Gounaris, Iakovos D. Mihaïlidis, and Yorgos V. Angelopoulos, foreword: Thanos Veremis, Papazissi Publications, Athens 1997
Castellan, Georges, Η ιστορία των Βαλκανίων (Histoire des Balkans), Gr. tr.: Vassiliki Aliferi, Govosti Publication, Athens 1991
Celebi, Evliya, Ταξίδι στην Ελλάδα, research and Gr. tr.: Nikos Hiladakis, Ekati, Athens 1991
Centre for Asia Minor Studies, Η Έξοδος, τόμος Β’. Μαρτυρίες από τις Επαρχίες της Κεντρικής και Νότιας Μικρασίας (The Exodus, vol. II. Testimonies from the Provinces of Central and Southern Asia Minor), introduction and supervision: Paskhalis M. Kitromilidis, edited by Yannis Morelos, Athens 1982
Community of Damassi, ‘Το Δαμάσι και η ιστορία του’ (Damassi and its History), Proceedings of a History Conference, 19 March 1994, Damassi 1995
Damanis, Dimitrios G., ‘Νιγρίτα-Σύρπα’ (Nigrita – Syrpa), Makedoniko Imeroloyio, Athens 1911
Dimitrakis-Dimitrakopoulos, N. D., Οι Άλπεις της Πίνδου (The Alps of the Pindos), Athens 1991
Dimitriadis, Vassilis, Η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία κατά τον Εβλιγιά Τσελεμπή (Central and Western Macedonia According to Evliya Celebi), Society for Macedonian Studies 39, Thessaloniki 1973
―――, ‘Ο Kannuname και οι χριστιανοί κάτοικοι της Θεσσαλονίκης γύρω στα 1525’ (The Kannuname and the Christian Inhabitants of Thessaloniki circa 1525), Makedonika 19, Thessaloniki 1979
―――, ‘Φορολογικές κατηγορίες των χωριών της Θεσσαλονίκης κατά την Τουρκοκρατία’ (Taxation Categories of the Villages in Thessaloniki Prefecture under Ottoman Rule), Makedonika 20, Thessaloniki 1980
―――, Τοπογραφία της Θεσσαλονίκης κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας, 1430-1912 (Topography of Thessaloniki during the Period of Ottoman Rule, 1430–1912), Society for Macedonian Studies 61, Thessaloniki 1983
―――, ‘Ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης και η ελληνική κοινότητα της το 1913’ (The Population of Thessaloniki and its Greek Community in 1913), Makedonika 23, Thessaloniki 1983
―――, Η Θεσσαλονίκη της παρακμής. Η ελληνική κοινότητα της Θεσσαλονίκης κατά τη δεκαετία του 1830 με βάση ένα οθωμανικό κατάστιχο απογραφής του πληθυσμού (Thessaloniki in Decline: The Greek Community of Thessaloniki in the 1830s on the Basis of an Ottoman Census List), University of Crete Publications, Iraklio 1997
Dimopoulos, Grigorios I., ‘Αι παιδικαί μου αναμνήσεις. Νεοχώρι-Ασβεστοχώρι’ (My Childhood Memories: Neohori – Asvestohori), Makedoniko Imeroloyio 1909
Dimos, Apostolos, Το Νεραϊδοχώρι της Πίνδου. Η λαογραφία του χωριού (Neraïdohori in the Pindus: The Folklore of the Village), published by Ayia Paraskevi, Educational and Cultural Asociation of Neraïdohori, Trikala Prefecture, Trikala
―――, Αναμνήσεις Νεραϊδοχωρίου ή Βετερνίκ (Memories of Neraïdohori or Veternik), Athens 1982
Dimou, Vassilios A., ‘Εθνολογικά στοιχεία στα έργα του Δημήτριου Χωματιανού’ (Ethnological Data in the Works of Demetrios Chomatianos), Proceedings of an International Symposium on the Despotate of Epiros (Arta, 27–31 May 1990), published by O Skoufas, Musical and Literary Society of Arta
Directorate of Military History, General Staff, Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα (The Macedonian Struggle and the Events in Thrace), Directorate of Military History Publications, Athens 1979
Divani, Lena, Ελλάδα και Μειονότητες. Το σύστημα διεθνούς προστασίας της Κοινωνίας των Εθνών (Greece and Minorities: The League of Nations’ System of International Protection), Nefeli, Athens 1995
Dodos, G. and G. Papathanassiou, Το Περιβόλι, η αετοφωλιά της Πίνδου (Perivoli, the Eyrie of the Pindos), Thessaloniki 1973
Drouyias, T., Η Βωβούσα στο χώρο και στο χρόνο (Vovoussa in Space and Time), Ioannina 1995
Ducellier, Alain, Οι Αλβανοί στην Ελλάδα, 13ος-15ος αι.. Η μετανάστευση μίαςκοινότητας (Les Albanais en Grèce aux XIIIème – XVème siècles: Une migration communautaire), Gr. tr.: Katerina Nikolaou, Goulandri–Horn Foundation, Opsis tis vyzandinis kinonias 15, Athens 1994 15
Dzaferopoulos, Apostolos M., Τουριστικός οδηγός Ημαθίας, Βέροια, Νάουσα,Αλεξάνδρεια, Περίχωρα (A Tourist Guide to Imathia, Veria, Naoussa, Alexandria, and the Surrounding Area), Thessaloniki 1969
Dzifras, Parmenion N., Σύντομη ιστορία του Bογατσικού (N. Kαστοριάς – Δ. Mακεδονίας (A Brief History of Vogatsiko (Kastoria Prefecture, Western Macedonia)), Athens 1992
Dzinikou-Kakouli, Athina, Η Μακεδόνισσα στο θρύλο και στην ιστορία (Macedonian Women in Legend and in History), Thessaloniki 1986
Dziogos, Aristotelis I., Συνοπτική ιστορία της Κλεισούρας Δυτικής Μακεδονίας (A Brief History of Klissoura in Western Macedonia), Thessaloniki 1961
EAP (Refugee Settlement Commission), General Directorate for the Colonisation of Macedonia, Statistics Dept., Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμών Μακεδονίας με τας νέας ονομασίας (List of the Refugee Settlements in Macedonia with the New Names), 1928
Efpraxiadou, Alithia L., Ένα ποτήρι νερό με γεύση από Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη (A Glass of Water Flavoured with Epiros, Macedonia, and Thrace), Thessaloniki 1996
Enislidis, Christos M., Η Πίνδος και τα χωριά της, Σπήλαιο – Γρεβενά – Σαμαρίνα (The Pindos and its Villages: Spilaio, Grevena, and Samarina), Athens 1951
Ergolavos, Spyros, Τα Ζαγοροχώρια στις αρχές του αιώνα μας. Δύο πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα (The Zagorohoria at the Dawn of Our Century: Two Valuable Historical Documents), Epiros Publications, Ioannina 1993
Exarhos, Christos G., Η Φούρκα της Ηπείρου, (Ιστορία-Λαογραφία) (Fourka in Epiros (History and Folklore)), Thessaloniki 1987
Exarhos, N., Το Ντομπρίνοβο (Dobrinovo), Association for the Dissemination of Improving Books, Athens
Exarhos, Yoryis, Αδελφοί Μανάκια, πρωτοπόροι του κινηματογράφου στα Βαλκάνια και το ‘βλάχικο ζήτημα’ (The Manakias Brothers, Pioneers of the Cinema in the Balkans, and the ‘Vlach Question’), Gavriilidis, Athens 1991
―――, Αυτοί είναι οι Βλάχοι (These are the Vlachs), Gavriilidis, Athens 1994
―――, Αυτοί είναι οι Τσιγγάνοι (These are the Gypsies), Gavriilidis, Athens 1996
Filipovic, M. S., ‘Cincari u Velesu’ Juzni Pregled (Skopje, 5 May 1936), Gr. tr.: I. Papadrianos, Valkaniki Vivliografia, vol. V – 1976, Institute for Balkan Studies, Thessaloniki 1979
Filippidis, Daniil and Grigorios Konstandas, Γεωγραφία Νεωτερική (Modern Geography), edited by: Ekaterini Koumarianou, Ermis, Athens 1988 (1st ed. Vienna 1791)
Filippidis, Dimitrios, Η Μακεδονία ιστορικώς, εθνολογικώς, γεωγραφικώς, στατιστικώς (A Historical, Ethnological, Geographical, and Statistical Study of Macedonia), Athens 1906
Filippidis, N. G., Η επανάσταση και η καταστροφή της Νάουσας (The War of Independence and the Destruction of Naoussa), Athens 1881
Fotiadou-Balafouti, Yota, Εμείς οι Βλάχοι (We Vlachs), Kalendis, Athens 1991
Fotopoulos, Ioannins N., Ιστορία Σελίτσης-Εράτυρος από τους ρωμαϊκούς χρόνους μέχρι του 1912 και εν μέρη μέχρι σήμερον (History of Selitsa/Eratyra from the Roman Period to 1912 and Partially to the Present Day), Athens 1939
Frangoulis, Odysseas T., Το Σκαμνέλι. Συμβολή στην ιστορία του, ήθη – έθιμα – παραδόσεις (Skamneli, a Contribution to its History: Cultural Practices, Customs, and Traditions), published by the Association of Skamnelians in Zagori, Ioannina 1988
Gatsopoulos, Stavros M., Μοσχόπολις (Moschopolis), Institute for Northern Epirot Research, Ioannina 1979
Glaveris, Theodoros A., Ο κάμπος της Θεσσαλονίκης (The Plain of Thessaloniki), Thessaloniki 1998
G. M., ‘Περί Καραγκούνηδων’ (On the Karagounides), Pandora, vol. XVIII, No. 415, 1July 1867
Gogos, Andreas K., Παρακάλαμος, Α’ τόμος, από τα προϊστορικά χρόνια ως την απελευθέρωση το 1913 (Parakalamos, vol. I, From the Prehistoric Period to Liberation in 1913), Dodoni, Ioannina 1995
Gougoulaki, Evangelia, Μύθια και αλήθεια από το μικρό χωριό μας (Fact and Fiction from Our Little Village), Book II, Trikala 1986
Gougoulaki-Ziozia, Evangelia, ‘Οι Οθωμανοί της Βεντίστης (Αμάραντου) Καλαμπάκας και το “Χρονικό του Κουβαρά”’ (The Ottomans of Vendisti (Amarando) near Kalambaka and the ‘Chronicle of Kouvaras’), Trikalina 16, Trikala 1996
Goumas, E. K., Λιβάδι, γεωγραφική, ιστορική, λαογραφική επισκόπησις (Livadi: A Review of its Geography, History, and Folklore), Livadi 1973
Goumas, E. M., ‘Η παιδεία στο Λιβάδι κατά την τουρκοκρατία’ (Education in Livadi Under Ottoman Rule), Thessaliko Imeroloyio 5, 1983
Gounaridis, Paris, Γένος Ρωμαίων: Βυζαντινές και Νεοελληνικές Ερμηνείες (The Nation of the Romaii: Byzantine and Modern Greek Interpretations), Goulandri–Horn Foundation, Byzantine Reality and Modern Greek Interpretations 2, Athens 1996
Gounaropoulos, K., ‘Τα Κοζανικά’ (Kozani), Pandora, vol. XXII, Athens April 1871 and April 1872
Hadzifotis, Ioannis M., ‘Οι Μετσοβίτες στην Αλεξάνδρεια’ (The Metsovites in Alexandria), Praktika A΄Synedriou Metsovitikon Spoudon, Metsovo 28–30 Iouniou 1991, Conservation Society of Metsovo, Athens 1993
Hadzigakis, A. K., Τ’ Ασπροπόταμο Πίνδου, Ιστορικά (A History of Aspropotamos in the Pindos), Mavridis, Athens 1961
―――, Περτούλι το χωριό μου (Pertouli, my Village), Athens 1963
Hadzikyriakou, G., Οδηγός της Ελλάδος, τμήμα Α’, 1910-11, Μακεδονία μετά του παρακείμενου τμήματος της Θράκης (A Guide to Greece, Part I. 1910–11: Macedonia with the Adjacent Part of Thrace), pubished by N. G. Inglessi, Athens 1911
Halkiopoulos, A., Η Μακεδονία. Εθνολογική στατιστική Βιλαετίων Θεσσαλονίκη και Μοναστηρίου (Macedonia: Ethnological Statistics of the Vilayets of Thessaloniki and Monastir), Athens 1910
Hamtsas, E. N., ‘Το Περτούλι’ (Pertouli), Trikalino Imeroloyio 1981
Haniotis, N. D., Η Καλλιθέα Γρεβενών (Kallithea in Grevena Prefecture), Athens 1978
Harvey, Alan, Οικονομική ανάπτυξη στο Βυζάντιο, 900-1200 (Economic Expansion in the Byzantine Empire, 900–1200), Gr. tr.: Eleni Stambogli, National Bank Cultural Foundation, Athens 1997
Hekimoglou, Evangelos, ‘Ιωάννης Γούτας Καυτατζόγλου, το πρόσωπο μέσα στην εποχή του’ (Ioannis Goutas Kaftadzoglou: The Person in his Time), Grigorios Palamas, No. 758
―――, Τράπεζες και Θεσσαλονίκη 1900-1936: όψεις λειτουργίας και προβλήματα χωροθέτησης (Banks and Thessaloniki 1900–1936: Aspects of their Operation and Problems of Space), Thessaloniki 1987
―――, Θεσσαλονίκη, Τουρκοκρατία και Μεσοπόλεμος. Κείμενα για την ιστορία και την τοπογραφία της πόλης (Thessaloniki During the Ottoman Period and between the Wars), Istoria kai Politismos 3, P. Petridis and G. Anastassiadis (eds.), University Studio Press 1996
Hellenic Ministry of the Interior, Department of Public Finance and Statistics, Πίνακες των Επαρχιών Ηπείρου και Θεσσαλίας κατά την απογραφή του 1881 (Tables of the Provinces of Epiros and Thessaly According to the Census of 1881), Athens 1884, republished Library of Historical Studies 147, Karavias, Athens MCMLXXX
Hellenic Ministry of National Finance, General Statistical Service of Greece, Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού της Ελλάδος της 15-16 Μαϊου 1928 (Statistical Results of the Population Census in Greece on 15–16 May 1928), vol. IV
Heuzey, L., Oδοιπορικό στην τουρκοκρατούμενη Θεσσαλία το 1858 (Excursion dans la Thessalie turque en 1858), edited and with comments by Theodoros A. Nimas, Gr. tr.: Christos Dimitroulopoulos, Philological, Historical, and Literary Association of Trikala 4, Kyriakidis Bros., Thessaloniki 1991
Hionidis, G. H., Ιστορία της Βέροιας, τομ. 2ος, Βυζαντινοί χρόνοι (History of Veria, vol. 2. The Byzantine Period), Thessaloniki 1970
―――, Λιόλιος Ξερολιβαδιώτης (Liolios Xerolivadiotis), published by the Tourist Association of Xerolivado, Thessaloniki 1977
―――, ‘Νέα στοιχεία για τη χρονολόγηση του “χαλασμού” της Νάουσας και των μοναστηριών στο 1822’ (New Data on the Dating of the ‘Destruction’ of Naoussa and the Monasteries in 1822), Makedonika 21, Thessaloniki 1981
―――, ‘Οι ανέκδοτες αναμνήσεις του Γιώτη, (Παναγιώτη), Ναούμ για τους Βλάχους της Ηπείρου και της Μακεδονίας στη διάρκεια του 19ου αιώνα και για την επανάσταση του 1878 στη Μακεδονία’ (The Unpublished Recollections of Yotis (Panayotis) Naoum about the Vlachs of Epiros and Macedonia in the 19th Century and about the Rebellion of 1878 in Macedonia), Makedonika 24, Thessaloniki 1984
―――, ‘Τα έγγραφα του αρχείου του Αλή πασά των Ιωαννίνων της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, που αναφέρονται στην ΚΔ. Μακεδονία’ (The Documents from the Archive of Ali Pasha of Ioannina in the Yennadios Library Relating to Central and Western Macedonia), Makedonika 26, Thessaloniki 1988
―――, Η αρχαία και η Βυζαντινή Βέροια (Ancient and Byzantine Veria), Veria 1993
Holland, H., Tαξίδι στη Μακεδονία και Θεσσαλία, 1812-1813 (Travels in the Ionian Isles, Albania, Thessaly, Macedonia during the Years 1812 and 1813), Gr. tr.: Hristos Ioannidis, edited and with a foreword by Tassos Vournas, Tolidis Bros., Athens 1989
Houliarakis, Mihaïl, Γεωγραφική, διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος, 1821-1971 (Geographical, Administrative, and Demographic Development of Greece, 1821–1971), vol. II, National Centre for Social Studies, Athens 1975
―――, Εξέλιξεις του πληθυσμού των Αγροτικών Περιοχών της Ελλάδος 1920-1981 (Development of the Population of Greece’s Rural Areas, 1920–1981), National Centre for Social Studies, Athens 1988
Hristidis, I., ‘Η Μηλόβιστα’ (Malovishte), Makedoniko Imeroloyio 1910
Hristou, Konstandinos P., Αρωμούνοι, μελέτες για την καταγωγή και την ιστορία τους (Aroumanians: Studies on their Origins and their History), Kyromanos, Thessaloniki 1996
Hryssohoös, Athanassios I., Οι Βλάχοι της Μακεδονίας, Θεσσαλίας και Ηπείρου (The Vlachs of Macedonia, Thessaly, and Epiros), Society for Macedonian Studies 2, Thessaloniki 1942
―――, Η κατοχή εν Μακεδονία. Βιβλίον Β’. Η δράση της βουλγαρικής προπαγάνδας, τεύχος Β’ 1943-1944 (The Occupation in Macedonia, Book II. The Activity of Bulgarian Propaganda, part II. 1943–1944), Society for Macedonian Studies 15, Thessaloniki 1950
―――, Η κατοχή εν Μακεδονία. Βιβλίον Γ’. Η δράσις της ιταλορουμανικής προπαγάνδας (The Occupation in Macedonia, Book III. The Activity of Italo-Romanian Propaganda), Society for Macedonian Studies 16, Thessaloniki 1951
I.D., ‘Σημειώματα περί του εν Γευγελή και τη περίχωρω ελληνισμό’ (Notes on the Greeks in Gevgelija and the Surrounding Area), Makedoniko Imeroloyio 1911
Ikonomos, Konstandinos, Εγχειρίδιον περί της επαρχίας Φιλιππουπόλεως ή περιγραφή αυτής (A Guide to the Province of Philippopolis or a Description of It), Vienna 1819
Ikonomou, Fotini, ‘Βλάχικη γυναικεία φορεσιά από το Χιονοχώρι Σερρών’ (Vlach Women’s Clothing from Hionohori, Serres Prefecture), Makedonika 1973, Thessaloniki
Ikonomou, Pandelis P., Το Λέχοβο στην ιστορική του πορεία (The History of Lehovo), Thessaloniki 1976
Iliadou-Tahou, Sophia, ‘Η αστική αποκατάσταση των Μοναστηριωτών προσφύγων και η δημιουργία προϋποθέσεων για εγκατάστασή τους στη Φλώρινα από το 1914 και εξής’ (The Urban Rehabilitation of the Refugees from Monastir and the Creation of the Preconditions for Settling Them in Florina from 1914 Onwards), paper read at the conference on Christian Macedonia – Pelagonia – Another Greece, Thessaloniki 27–29 September 1996
Ioannidou-Bitsiadou, Yeoryia, ‘Νέα στοιχεία για τη θρησκευτική και κοινοτική δράση του Ασβεστοχωρίου κατά την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα’ (New Data on the Religious and Social Activity of Asvestohori in the Third Decade of the 19th Century), Valkanika Symmeikta 4, Institute for Balkan Studies, Thessaloniki 1992
Kaftandzidis, Y. and T. Tenekedzis, Η ιστορία της Ηράκλειας Νομού Σερρών και λαογραφικά Ηράκλειας (The History and Folklore of Iraklia, Serres Prefecture), 2 vols., Serres 1973
Kaftandzis, Yorgos, Ιστορία της πόλεως Σερρών και της περιφέρειάς της. Τόμος 3ος, Βυζαντινή Περίοδος – Τουρκοκρατία – Νεότεροι Χρόνοι (History of the Town of Serres and the Surrounding District, vol. 3. Byzantine Period, Ottoman Period, and Modern Period), Thessaloniki 1996
Kaïmakamis, Vassilis D., Οι Ελληνόβλαχοι (Κουτσόβλαχοι), Κοκκινοπλός το βλαχοχώρι του Ολύμπου (The Greek Vlachs (Koutsovlachs): Kokkinoplos, the Vlach Village of Olympos), Maiandros, Thessaloniki 1984
―――, Το ημερολόγιο ενός χωριού, Καλύβια Ελασσόνας (The Diary of a Village: Kalyvia in Elassona), Maiandros Publications, Thessaloniki 1985
Kakkavos, Dimitrios, Απομνημονεύματα, Μακεδονικός Αγών (Memoirs: The Macedonian Struggle), Society for Macedonian Studies 38, Thessaloniki 1982
Kalinderis. M. A., Σημειώματα ιστορικά εκ Δυτικής Μακεδονίας (Historical Notes from Western Macedonia), Ptolemaïda 1939
―――, Γραπτά μνημεία από τη Δυτική Μακεδονία, χρόνων Τουρκοκρατίας (Written Monuments from Western Macedonia during the Period of Ottoman Rule), Ptolemaïda 1940
―――, Ο βαρώνος Κωνσταντίνος Δ. Βέλιος, 1772-1838. Η ζωή και η υπέρ του έθνους προσφορά του (Baron Konstandinos D. Velios, 1772–1838: His Life and Service to the Nation), Society for Macedonian Studies 40, Thessaloniki 1973
―――, ‘Συμβολή εις την μελέτη του θέματος των Βαλλαάδων’ (A Contribution to the Study of the Question of the Valaades), Makedonika 17, Thessaloniki 1977
―――, Ο βίος της κοινότητας Βλάστης επί τουρκοκρατίας (The Life of the Community of Vlasti under Ottoman Rule), Society for Macedonian Studies 58. Thessaloniki 1982
Kallimahou, D., ‘Η Μοσχόπολη όπως την είδα το 1913’ (Moschopolis as I Saw it in 1913), Epirotiki Estia 1958
Kalodimos, Thomas G., ‘Η φυγή και ο διασκορπισμός των Σαρακατσαναίων στα χρόνια του Αλή Πασά, (1744-1822)’ (The Flight and the Diaspora of the Sarakatsani in the Time of Ali Pasha (1744–1822)), Fthiotikos Logos, No. 5, Lamia 1993
Kaloussios, Dimitrios, Το Ματσούκι Ιωαννίνων, Τόμος Α’ Ιστορικά, Τόμος Β’ Λαογραφικά (Matsouki, Ioannina Prefecture, vol. I. History, vol. II. Folklore), Matsouki and Trikala 1994
―――, ‘Κρανιά, μικρό οδοιπορικό στον Ασπροπόταμο, 1984-85’ (Krania: A Brief Journey to Aspropotamos, 1984–85), Trikalino Imeroloyio 1986
―――, ‘Οδοιπορικό στον Ασπροπόταμο, Παλαιοχώρι, Κονάκια, Κρανιά, Καλλιρρόη’ (A Journey in Aspropotamos: Paliohori, Konakia, Krania, Kalliroï), Trikalino Imeroloyio 1988
―――, ‘Η μονή της Παναγίας του Χρυσίνου’ (The Monastery of the Virgin at Hryssinos), Thessaliko Imeroloyio 1989
―――, ‘Το μοναστήρι της Κηπίνας’ (The Monastery of Kipina), Epirotiki Estia 1991
―――, Η Χρυσομηλιά Καλαμπάκας (Hryssomilia near Kalambaka), Trikala 1992
―――, Η Βυλίζα (Vyliza), Matsouki, Ioannina prefecture, 1992
Karadzenis, D. F., Επανάστασις και καταστροφή Καλαρρυτών – Συρράκου, Ιούλιος 1821 (Rebellion and Destruction of Kalarrytes and Syrrako, July 1821), Society for Epirot Studies., Ioannina 1988
Karadzenis, N. V., Οι Νομάδες κτηνοτρόφοι των Τζουμέρκων (The Nomadic Stockbreeders of Dzoumerka), Arta 1991
Karaïskos, K., ‘Δέση’ (Dessi), Trikalino Imeroloyio 1981
Karanassios, A. G., Ιστορικά, λαογραφικά, παραδόσεις Γαρδικίου Αθαμάνων (History, Folklore, and Traditions of Gardiki near Athamania), Trikala 1979
Karathanassis, A. E. and A. D. Satarazanis, Πρακτικά του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου της Έδεσσας, 1872-1874 (Proceedings of the Educational Association of Edessa, 1872–1874), Society for Macedonian Studies, Thessaloniki 1991
Karavidas, K. D., Αγροτικά (Agrarian Issues), photographic reprint of the 1931 edition, Papazissis Publications
Karavitis, Ioannis, Ο Μακεδονικός Αγών. Απομνημονεύματα (The Macedonian Struggle: Memoirs), edited by Yorgos Petsivas, 2 vols., Athens 1994
Kardaras, Christos D., Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και ο αλύτρωτος ελληνισμός της Μακεδονίας, Θράκης, Ηπείρου, μετά το Συνέδριο του Βερολίνου (The Oecumenical Patriarchate and the Unredeemed Greeks of Macedonia, Thrace, and Epiros after the Berlin Congress), Epikairotita, Athens 1996
Karmitsis, C., Γεωγραφία της Κορυτσάς και της περιοικίδος (Geography of Korçë and the Surrounding Area), Thessaloniki 1888
Karpologos, ‘Σημειώσεις περί Βέροιας’ (Notes on Veria), Makedoniko Imeroloyio 1911
Kassomoulis, Nikolaos K., Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επανάστασης των Ελλήνων, 1821-1833. Προτάσσεται Ιστορία του Αρματωλισμού (Military Memoirs of the Greek War of Independence, 1821–1833, Preceded by a History of the Armatoles), vol. I, with an introduction and notes by Yannis Vlahopoulos, Dimiouryia – A. A. Harissis Publications, Athens 1997
Katsanis, N. and K. Dinas, Γραμματική της Κοινής Κουτσοβλαχικής (A Grammar of Common Koutsovlach), Arheio Koutsovlahikon Meleton 1, Thessaloniki 1990
Katsanis, Nikolaos A., Ονομαστικό Νυμφαίου (Νέβεσκας) (An Onomasticon of Nymfaio (Neveska)), Society for Macedonian Studies 72, Thessaloniki 1990
―――, ‘Η δημιουργία βλάχικης αστικής τάξης, (η περίπτωση της Μοσχόπολης, Μετσόβου, Νυμφαίου κ.λ.π.)’ (The Creation of a Vlach Middle Class: The Case of Moschopolis, Metsovo, Nymfaio, and Other Towns), Praktika A΄ Synedriou Metsovitikon Spoudon, Metsovo 28–30 Iouniou 1991, Metsovo Conservation Society, Athens 1993
Katsouleas, Stavros G., ‘Τα επώνυμα της Βλάστης Κοζάνης’ (The Surnames of Vlasti, Kozani Prefecture), B΄ Symposio Glossoloyias tou Voreioellinikou Horou, Institute for Balkan Studies 159, Thessaloniki 1983
Katsoyannis, N., Τα Τρίκαλα και οι συνοικισμοί τους (Trikala and its Villages), Cultural Organisation of the Municipality of Trikala 2, Larissa 1992
Katsouyannis, Tilemahos M., Περί των Βλάχων των ελληνικών χωρών (Concerning the Vlachs of Greece), vol. I, Society for Macedonian Studies 22, Thessaloniki 1964
―――, Περί των Βλάχων των ελληνικών χώρων (Concerning the Vlachs of Greece), vol. II, Society for Macedonian Studies 23, Thessaloniki 1966
Kazazis, Neoklis, Το Μακεδονικό Πρόβλημα (The Macedonian Problem), Kyromanos, Thessaloniki 1992
Kekaumenos, Στρατηγικόν (Strategikon), 3rd ed., introduction, mod. Gr. tr., commentary by: Dimitris Tsougranis, Kanaki Publications, Athens 1996
Kekridis, Efstathios N., Θεόδωρος Αναστασίου Καβαλλιώτης, (1718;-1789). Ο δάσκαλος του Γένους (Theodoros Anastassiou Kavalliotis (1718?–1789): The Teacher of the Nation), Paroussia Publications, Kavala 1991
Keramopoulos, Andonios D., Τι είναι οι Κουτσόβλαχοι; (What Are the Koutsovlachs?), Athens 1939
―――, ‘Περί των τάφων της Τρεμπένιστας και περί κατά την Λιχνιδόν λαών’ (On the Tombs of Trebenishte and the Peoples around Lake Ohrid), Makedonika 2, Thessaloniki 1941–52
Kianhidis, Panayotis I., Ιστορία του Ροδοχωρίου (Μέγα Ρέματος) (History of Rodohori (Mega Rema)), Veria 1969
Kizas, Yeoryios, ‘Μεγάροβο’ (Magarevo), Makedoniko Imeroloyio, Athens 1910
Koder, J., ‘Oι Βλάχοι, αντιπρόσωποι του νομαδισμού στο Βυζάντιο’ (The Vlachs, Representatives of Nomadism in Byzantium), Symposium organised by the Municipality of Veria, I Vlahi stin istoria tou ellinismou, parelthon – prooptikes, Veria 25–26 June 1994
Koemdzopoulos, Kimonas G., Οι Λαζαίοι του Ολύμπου και απόγονοι (The Lazos Family of Olympos and their Descendants), Dodoni, Athens and Ioannina 1994
Koemdzopoulos, N., ‘Ένας προδότης εκτελείται’ (A Traitor is Executed), Makedoniko Imeroloyio, Thessaloniki 1969
Kofos, Evangelos, Η επανάσταση της Μακεδονίας κατά το 1878 (The Macedonian Rising in 1878), Institute for Balkan Studies, Thessaloniki 1969
―――, Ο αντάρτης επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος (The Rebel Bishop of Kitros, Nikolaos), Dodoni, Athens and Ioannina 1992
Kokkas, Panayotis G., ‘Οικογένεια Γκαρμπόλα και η πρώτη ελληνική εφημερίδα της Θεσσαλονίκης’ (The Garbolas Family and the First Greek Newspaper in Thessaloniki), Makedonika 25, Thessaloniki 1981
Koliopoulos, Ioannis S., Λεηλασία Φρονημάτων. Το Μακεδονικό Ζήτημα στην κατεχόμενη Δυτική Μακεδονία, 1941-1944 (The Plundering of Convictions: The Macedonian Question in Occupied Western Macedonia, 1941–1944), Vanias Publications, Thessaloniki 1994
Koltsidas, Andonios M., Ιδεολογική Συγκρότηση και Εκπαιδευτική Οργάνωση των Ελληνόβλαχων στο Βαλκανικό Χώρο, 1850-1913 (The Ideological Make-up and the Educational Organisation of the Greek Vlachs in the Balkans, 1850–1913), Kyriakidis Bros., Thessaloniki 1994
―――, Κουτσόβλαχοι. Οι Βλαχόφωνοι Έλληνες. Εθνολογική, λαογραφική και γλωσσολογική μελέτη (Koutsovlachs. The Vlach-speaking Greeks: An Ethnological, Folklore, and Linguistic Study), Kyriakidis Bros., Thessaloniki 1993
―――, Ιστορία της Βωβούσας. Απομνημονεύματα Απόστολου Χατζή ή Τσαρούχα για τη Βωβούσα Ιωαννίνων του 19ου αιώνα (History of Vovoussa: Memoirs of Apostolos Hadzis or Tsarouhas of Vovoussa, Ioannina Prefecture, in the 19th Century), Kyriakidis Bros., Thessaloniki 1997
Komnena, Anna, Aλεχιάς (Alexiad), vol. I, mod. Gr. tr.: Aloï Sideri, Agra Publications, Athens 1990
Kordatos, Yannis, Ιστορία της επαρχίας Βόλου και Αγιάς (History of the Province of Volos and Ayia), Ikostos Aionas Publications, Athens 1960
Kornaros, Vicenzos, Ερωτόκριτος (Erotokritos), 3rd ed., critical edition by Stylianos Alexiou, Ermis Publication, Athens 1994
Kostopoulos, Ilias G., ‘Οι Βλάχοι. (Οι Βλάχοι στα Τρίκαλα. Καταγωγή των Βλάχων. Η βλάχικη γλώσσα)’ (The Vlachs: The Vlachs in Trikala, the Origin of the Vlachs, and the Vlach Language), Trikalino Imeroloyio 1984
―――, ‘Η εθνική συνείδηση των Βλάχων και ο ρόλος τους στη συγκρότηση του Νέου Ελληνισμού’ (The National Consciousness of the Vlachs and their Role in the Make-up of Modern Hellenism), Trikalina 10, 1990
―――, Ιστορικά-Λαογραφικά Αηδόνας Καλαμπάκας (History and Folklore of Aïdona near Kalambaka), Trikala 1991
Koukoudis, Asteris I. and Basil K. Gounaris, ‘Από την Πίνδο έως τη Ροδόπη. Αναζητώντας τις εγκαταστάσεις και την ταυτότητα των Βλάχων’ (From the Pindos to the Rhodope: In Search of the Settlements and the Identity of the Vlachs), Istor, No. 10, 1997
Kourillas, Evloyios L., ‘Κορυτσά’ (Korytsa), Makedoniko Imeroloyio 1909
―――, Νέα Ακαδημία Μοσχοπόλεως (The New Academy of Moschopolis), Athens 1932
Koutroumba, D. G., Η επανάστασις του 1854 και αι εν Θεσσαλία επιχειρήσεις (The Rebellion of 1854 and the Operations in Thessaly), Athens 1976
Koutsias, G. I., Τζούρτζια, αναδρομή στο χρόνο (Dzourdzia: A Retrospection), Trikala 1986
Krystallis, K., ‘Οι Βλάχοι της Πίνδου’ (The Vlachs of the Pindos), Apanda, 2nd ed., Athens 1959
Lambridis, I., Ζαγοριακά (Zagori), Athens 1870
―――, Περί των εν Ηπείρω αγαθοεργημάτων (On the Benevolent Work Carried out in Epiros), part II, Athens 1880
―――, Πολιτική εξάρτησις και διοίκησις Μαλακασίου (The Political Dependence and Administration of Malakassi), Parnassos, 1887
―――, Ηπειρωτικές Μελέτες, τεύχος 2. Ο Τεπελενλής Αλή Πασάς (Epirot Studies, No. 2. Ali Pasha of Tepelenë), Athens 1887
―――, Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 3, Κουρεντιακά και Τσαρκοβιστιακά (EpirotStudies, No. 3. Kourenda and Tsarkovista), Athens 1888
―――, Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 4, Μαλακασιακά (Epirot Studies, No. 4,Malakassi), part I, Athens 1888
―――, Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 5, Μαλακασιακά, μέρος Β’, Μέτσοβον και Σεράκου (Epirot Studies, No. 5. Malakassi, part II. Metsovo and Serakou), Athens 1888
―――, Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 8, Ζαγοριακά (Epirot Studies, No. 8, Zagoria),Athens 1889
―――, Ηπειρωτικά Μελετήματα, τεύχος 9, Ζαγοριακά (Epirot Studies, No. 9, Zagori),Athens 1889
Lambropoulos, Kosmas, Ιωάννης Απόκαυκος. Συμβολή στην έρευνα του βίου και του συγγραφικού έργου του (John Apokaukos: A Contribution to Research into his Life andhis Writings), Istorikes Monografies 6, S. D. Vassilopoulos Historical Publications,Athens 1988
Lambrou, Spyridon P., Σελίδες εκ της ιστορία του εν Oυγγαρία και Αυστρία Μακεδονικού Ελληνισμού (Pages from the History of the Macedonian Greeks inHungary and Austria), 1st ed. Neos Ellinismos 8, 1911, Eleftheri Skepsis, HistoricalWritings Archive 4, Athens 1991
Lazarou, Ahilleas G., Η Αρωμουνική και αι μετά της Ελληνικής σχέσης αυτής. Βλάχοι, Ιστορική Φιλολογική Μελέτη (Aroumanian and Its Relationship to Greek: A Historical and Philological Study of the Vlachs), 2nd ed., Athens 1986
―――, Βαλκάνια και Βλάχοι (The Balkans and the Vlachs), Parnassos Philological Association, Athens 1993
―――, Καταγωγή και επίτομη ιστορία των Βλάχων της Αλβανίας (The Ancestry and a Brief History of the Vlachs of Albania), Committee for Information on National Issues, series of integral studies and offprints, Ioannina 1994
―――, Βλάχοι Ελλάδος και Ευρωπαϊκή Ένωση (The Greek Vlachs andthe European Union), Committee for Information on National Issues, Athens 1996
Leake, W. M., H Ήπειρος 1805-1810 (Travels in Northern Greece), Gr. tr.: Yeoryios D. Stathis, Rossolatos Publications, Athens 1976
Liakos, Sokratis N., Τα 150 ονόματα των οικισμών της Λύγκου. Τεκμήρια καταγωγής των προ το 1912 κατοίκων της Μακεδονίας ειδικά και της Μικρευρώπης γενικά (The 150 Names of the Villages of Lyngos: Documentation of the Ancestry of the Inhabitants of Macedonia in Particular and Europa Minor in General before 1912), Mikroevropaïkes Meletes, Thessaloniki 1961
―――, ‘Που βρίσκονταν η Πρώτη Ιουστινιανή’ (The Location of Justiniana Prima), Aristotelis 21, Florina 1962
―――, Καταγωγή των Βλάχων ή Αρμανίων (The Ancestry of the Vlachs or Aroumanians), Mikroevropaïkes (iti Valkanikes) Meletes 2, Thessaloniki 1965
―――, Τι πράγματι ήσαν οι Σκλαβήνοι (=Asseclae) έποικοι του Θέματος Θεσσαλονίκης, (Δρογουβίται – Ρυγχίνοι – Σαγουδάτοι) (What the Asseclae who Colonised the Theme of Thessalonike Really Were (Drougovitae, Runchini, Sagoudati)), Mikroevropaïkes (iti Valkanikes) Meletes 4, Thessaloniki 1971
―――, ‘Λινοτόπι’ (Linotopi), Makedoniki Zoï, vol. 69, February 1972
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
Διαβάστε επίσης:
ΟΙ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Έλληνες του Μοναστηρίου (Βιτώλειον–Μπιτόλια)
H ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ
ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΤΟ 1873 - 1874 - Α' Μέρος , Β' Μέρος, Γ' Μέρος
Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ ΜΙΣΣΙΟΣ, ΕΝΑΣ ΒΛΑΧΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΟΥΣΟΒΟ, ΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ ΜΙΣΣΙΟΣ, ΕΝΑΣ ΒΛΑΧΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΟΥΣΟΒΟ, ΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
Στην επικράτεια της ΠΓΔΜ ζει μια ευμεγέθης ελληνική μειονότητα; Πρόκειται για ανυπόστατη κατασκευή που δεν στηρίζεται σε κανένα πραγματικό δεδομένο. Το αρχικό έναυσμα δόθηκε από μια σφυγμομέτρηση του περιοδικού «PULS» (1991) κατά την οποία, σε περίπτωση διάλυσης της ΠΓΔΜ, ένα 10,88 % των ερωτηθέντων θα προτιμούσε να ζήσει στην Ελλάδα κι όχι σε κάποια άλλη γειτονική χώρα -προτίμηση που από ελληνικά ΜΜΕ (και το Α2 του ΓΕΣ) ερμηνεύθηκε σαν εκδήλωση ελληνικής εθνικής συνείδησης! Ζουν Έλληνες στη χώρα αυτή, πράγματι, αλλά ελάχιστοι, όχι τόσοι πολλοί ώστε να σχηματίζουν μία ευμεγέθη μειονότητα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπίσημες πηγές δέχονται ότι «το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων» της Σερβικής Μακεδονίας (5.000 άτομα) μετανάστευσε στην Ελλάδα το 1913 (Α.Α. Πάλλης, «Στατιστική μελέτη περί των φυλετικών μεταναστεύσεων Μακεδονίας και Θράκης», Αθήναι 1925, σ.6).
Οπως επισημαίνει ο επί τρεις δεκαετίες εμπειρογνώμων του ΥΠΕΞ, Ευάγγελος Κωφός, «αφότου άρχισε να λειτουργεί μετά τον πόλεμο το Γενικό Προξενείο Σκοπίων, κανείς από τις περίπου δυο δεκάδες προξένους που υπηρέτησαν εκεί δεν κατέγραψε ελληνική μειονότητα παρόμοιων διαστάσεων στην περιοχή. Υπήρχαν μερικά απομεινάρια Ελλήνων Βλάχων, αν και οι περισσότεροι ή είχαν 'μακεδονοποιηθεί' ή προέβαλλαν χωριστή 'βλάχικη' ταυτότητα» («Αντί» 3.1.1997).
Η εικόνα αυτή δεν άλλαξε μέχρι σήμερα. Οι μόνοι πολίτες της ΠΓΔΜ που διεκδικούν δημόσια τη σχέση τους με την Ελλάδα, είναι οι σλαβόφωνοι πολιτικοί πρόσφυγες του Εμφυλίου που, ως «μη Ελληνες το γένος», αποκλείστηκαν από τον ελεύθρο επαναπατρισμό του 1982.
Η Ελληνική μειονότητα των Σκοπίων είναι δυστυχώς η πιο αδικημένη, η πιο λησμονημένη και η πιο αγνοημένη από όλες τις ελληνικές μειονότητες και παροικίες του εξωτερικού. Η μειονότητα που αντιμετωπίζεται με τον χειρότερο τρόπο από το «ελληνικό» πολιτικό σύστημα, το «ελληνικό» υπουργείο των εξωτερικών και τα ελληνόφωνα ΜΜΕ. Η επίσημη Αθήνα των πρακτόρων πολιτικών της, δια της κυβέρνησης και του τύπου της, υπερασπίζεται με πρωτοφανή ζήλο και πάθος τα συμφέροντα της FYROM σε βάρος της Ελληνικής Μακεδονίας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑ. Η απογραφή που έκαναν το 1941 οι Γερμανοί κατακτητές. Απ’ αυτήν προκύπτει ότι σε σύνολο 800.000 της Γιουγκοσλαυικής επαρχίας Βαρδάσκα, το 12%, δηλαδή 100.000, ήταν Έλληνες.
Β. Στην εβραιοκομμουνιστική εποχή των Εβραίων Τίτο και Πιάντε, στην απογραφή του 1951, θα απογραφούν 158.000 που δηλώνουν Έλληνες στην ίδια περιοχή. Απ’ αυτούς οι 25.000 ήταν γηγενείς Έλληνες κάτοικοι Μοναστηρίου, 100.000 βλαχόφωνοι και 32.000 πολιτικοί πρόσφυγες. Σε σύνολο 900.000 οι ελληνικής συνείδησης κάτοικοι ανέρχονταν στο 18%.
Στη συνέχεια, οι εβραιοκομμουνιστικές αρχές θα εκπονήσουν πολιτική μείωσης του αριθμού των Ελλήνων. Αυτό θα το πετύχουν με την υποχρεωτική καταγραφή των Βλάχων ως «Αρομούνων» ή ως «Μακεδόνων». Αντίστοιχα θα επιχειρήσουν και με τους πολιτικούς πρόσφυγες, μικρό μέρος των οποίων προερχόταν από το «σλαβομακεδονικό» αυτονομιστικό κίνημα. Ο διωγμός των ελληνικής συνείδησης κατοίκων της περιοχής αυτής της τότε ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, πήρε το χαρακτήρα της υποχρεωτικής τους διάσπασης σε διαφορετικές εθνοτικές ομάδες: Βλάχοι, Σαρακατσάνοι, «Μακεδόνες», Γιουγκοσλάβοι.
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
"ανέρχονταν στο 18%"
ΔιαγραφήΑφαιρόντας τους πολιτικούς πρόσφυγες που στην πλειοψηφία οτυς δήλωναν "Μακεδόνες", το ποσοστό βγαίνει 14%. Επίσης, οι 100.000 της απογραφής των Γερμανών του 1941 ήταν -οι περισσότεροι- Βλάχοι, όχι Έλληνες.
Γ. Οι απογραφές του 1961 και του 1971 δίνουν τελείως ασαφή στοιχεία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔ. Και αυτό συνέβη μόνο στην απογραφή του 1991, στην οποία βασίστηκε ο Γκλιγκόροφ για να δημοσιοποιήσει την προσωπική του εκτίμηση. Έτσι ο Κίρο Γκλιγκόροφ (Κύρος Γρηγορόπουλος), πρώτος πρόεδρος της FYROM, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παλαιότερα απογραφικά στοιχεία, τις εκτιμήσεις της αμερικανικής πρεσβείας και τις εκτιμήσεις των δικών του υπηρεσιών κατά την περίοδο των πρώτων συνομιλιών για την επίτευξη συμφωνίας για το όνομα του νέου κράτους, δήλωσε στην τσεχική εφημερίδα Cesny Denik τον Ιούνιο του ‘92, ότι στα Σκόπια ζουν τουλάχιστον 100.000 πολίτες ελληνικής καταγωγής. Η δήλωση αυτή είναι μέρος μιας ευρύτερης συνέντευξης και απάντησης στην παρακάτω ερώτηση:
[CESKY DENIK]: «Macedonia itself has not solved its own minority problems. Apart from Turks, Serbs, Greeks, and Romanians, there are also Albanians. According to the official figures, 21 percent of people in Macedonia are of Albanian origin. Ismet Ramadani, chairman of the Club of Deputies of the Albanian Labor Party in the Macedonian Parliament told us that these figures were not valid, and that Albanians form a third, if not more».
[Gligorov]: «Look, it is not in our interest to make the number of Albanians smaller than it actually is. What are these estimates that there are 30, or even 50 percent Albanians in our country based on? Are they private estimates saying so much or so little? In the Balkans, many nations compete as regards numbers, and they all present themselves as the largest. The Greeks say that there are 250,000 Greeks here, while according to the statistics, there are only 100,000». («ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΛΕΝΕ ΟΤΙ ΣΤΑ ΣΚΟΠΙΑ ΖΟΥΝ 250.000 ΕΛΛΗΝΕΣ, ΕΝΩ ΣΤΙΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΧΟΥΜΕ ΜΟΝΟ 100.000», εφημ. Cesny Denik, Πράγα, 10 Ιουνίου 1992, σελ. 5)
Έτσι σύμφωνα με την επίσημη απογραφή και τις στατιστικές που πραγματοποιήθηκαν στη Δημοκρατία των Σκοπίων το 1991, το αποτέλεσμα των οποίων ποτέ δεν παρουσιάστηκε δημοσίως, αλλά και από άλλες δημοσιογραφικές και διπλωματικές πηγές που παρουσιάστηκαν, έχει προκύψει ότι το 18% των 2.000.000 κατοίκων της Δημοκρατίας των Σκοπίων είναι Ελληνικής Καταγωγής.
Δηλαδή, περίπου 360.000 γηγενείς Έλληνες.
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
"Κίρο Γκλιγκόροφ (Κύρος Γρηγορόπουλος)" Δεν είναι Κύρος Γρηγορόπουλός. Είναι Κίρο Γκλιγκόροφ.
Διαγραφή"περίπου 360.000 γηγενείς Έλληνες" Και μετά ΞΎΠΝΗΣΕΣ. Θα υπήρχαν τότσοι Έλληνες εκεί, και δεν θα το είχαν πάρει παγκοσμίως χαμπάρι.
Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣύμφωνα με τους ίδιους τους βουλγάρους των Σκοπίων
το 1991 το 18% των κατοίκων των Σκοπίων, δηλαδή 360.000 ήταν ΕΛΛΗΝΕΣ.
Στην απογραφή του 1994 που έγινε στο κράτος των Σκοπίων, είχαν δηλωθεί 349 Έλληνες και 8.300 Βλάχοι ως ξεχωριστή εθνική ομάδα. Στην πρόσφατη απογραφή του 2002, δήλωσαν ελληνική καταγωγή 422 άτομα.
H εκτίμηση αυτή του Γκλιγκόροφ αναδημοσιεύτηκε από τα βρώμικα, πουλημένα και διεφθαρμένα ΜΜΕ στην Ελλάδα για πρώτη φορά στην εφημερίδα «Μεσημβρινή» της 16-6-1993.
Κάποιες από τις δηλώσεις των ιδίων των Σκοπιανών, διπλασιάζουν την εκτίμηση Γκλιγκόροφ, ενώ ανεπιβεβαίωτες πηγές που δημοσιεύτηκαν στον αντιπολιτευόμενο Τύπο, ισχυρίζονται ότι στην απογραφή του 1991 –στην οποία βασίζεται και ο Γκλιγκόροφ- περί τις 200.000 άτομα δήλωσαν ελληνική εθνική συνείδηση.
Σε έκθεση του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών για τα δικαιώματα των μειονοτήτων που δημοσιεύτηκε στις 31 Ιανουαρίου 1995, έκανε λόγο για«καταπιεζόμενη ελληνική μειονότητα».
Την έκθεση αυτή, όπως και την παραδοχή-ομολογία Γκλιγκόρωφ, δεν χρησιμοποίησαν ποτέ οι διεφθαρμένοι «έλληνες» πολιτικοί.
Αδιευκρίνιστος παραμένει ο βαθμός ταύτισης της δήλωσης «Βλάχος» με το «Έλληνας». Ο Κωσταντίνος Χολέβας αφού αναφέρει την εκτίμηση του σερβικού περιοδικού «Zabavnik» (Δεκέμβριος 1988) της εφημερίδας Politikaότι στην περιοχή των Σκοπίων υπήρχαν 150.000 «Βλαχόφωνοι ή Τσίντσαροι», υποστηρίζει: «Ως προς τους Ελληνοβλάχους, η απογραφή του 1948 τους υπολόγιζε σε 148.000. Στη στατιστική υπηρεσία των Σκοπίων φαίνεται ότι το 1953 αναγνώριζαν 80-100.000 Βλάχους, όπως τους έλεγαν, προσπαθώντας πονηρά να αποκόψουν τους Βλαχόφωνους Έλληνες από την ελληνική τους ρίζα και να τους μετατρέψουν σε ξεχωριστή μειονότητα.
Οι Βλάχοι όμως, και στην Αλβανία και στα Σκόπια, δε δέχτηκαν ποτέ την Αλβανοποίηση ή Σκοπιανοποίηση, αλλά επειδή φοβούνταν να πουν «Έλληνας», κράτησαν τον όρο «Βλάχος» ως την τελευταία γραμμή άμυνας του ελληνισμού».
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
"το 1991 το 18% των κατοίκων των Σκοπίων, δηλαδή 360.000 ήταν ΕΛΛΗΝΕΣ"
ΔιαγραφήΔεν ήταν.
700.000 ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι υπόδουλοι Έλληνες των Βουλγαροσκοπίων είναι σήμερα (Ιούλιος 2016) πάνω από 700.000.
Ελάχιστοι απ' όσους έχουν ελληνική καταγωγή τολμούν να εκδηλωθούν ανοιχτά, επειδή υπάρχει ένας απέραντος φόβος καθώς και η βεβαιότητα ότι το ελληνικό κράτος δεν πρόκειται να τους προστατεύσει. Οι Έλληνες αναγκάζονται να κρύψουν την εθνική τους ταυτότητα έτσι ώστε να κάνουν καριέρα ως δημόσιοι υπάλληλοι ή σε οποιοδήποτε άλλο τομέα.
Στην Δημοκρατία των Σκοπίων οι Έλληνες αναγκάζονται με οποιοδήποτε τρόπο, ακόμη και δωροδοκία, να δηλώνουν ότι είναι Σλαβομακεδόνες, παραβιάζοντας μ’ αυτό τον τρόπο την εθνική τους ταυτότητα. Οι περισσότεροι Έλληνες και ιδίως πιο οι επιφανείς παρακολουθούνται από την αστυνομία και συχνά καλούνται από τις αστυνομικές αρχές να δώσουν εξηγήσεις για τις κινήσεις και τις επαφές τους, παραβιάζοντας έτσι το δικαίωμά τους στην ελεύθερη μετακίνηση. Οι Έλληνες δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα δημοσίως ούτε να εκφράσουν ελεύθερα την εθνική τους ταυτότητα. Οι Έλληνες απαγορεύεται να ιδρύσουν τοπικές και πολιτιστικές οργανώσεις, παραβιάζοντας με αυτό τον τρόπο το δικαίωμα στην ελεύθερη επικοινωνία με άλλους και το δικαίωμα της ελληνικής μειονότητας να διατηρήσει και να αναπτύξει την πολιτισμική της ταυτότητα.
Για πληροφορίες:
1. Ρωτήστε τον ακατάβλητο Έλληνα της Ρέσνας Νικόλαο Κωνσταντινίδη.
2. Ρωτήστε τον Δημήτρη Αποστόλου, πρόεδρο του συλλόγου Σαρακατσάνων στα Σκόπια με την επωνυμία «Το Χελιδόνι», με 320 εγγεγραμμένα μέλη με ελληνική συνείδηση και γλώσσα.
3. Ρωτήστε τον μεγαλύτερο δικηγόρο του Μοναστηρίου, Γεώργιο Πίλη, πρόεδρο του συλλόγου Ελληνοβλάχων του Μοναστηρίου η «Πελαγονία»: Είναι ο μεγαλύτερος ελληνικός σύλλογος στο Μοναστήρι. Έχει πολλά φροντιστήρια, με γύρω στους 400 Έλληνες μαθητές.
4. Ρωτήστε την η ΗΡΩΪΔΑ Κατερίνα Βίδα, δασκάλα, που στην Πριλεπή λειτουργεί Ελληνικό φροντιστήριο.
5. Ρωτήστε τον Άλκη Σδράλλα, που στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΟΥΣΟΒΟ των 10.000 Ελληνοβλάχων δημιούργησε 2 ελληνικά φροντιστήρια.
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
"ο μεγαλύτερος ελληνικός σύλλογος στο Μοναστήρι"
ΔιαγραφήΔεν είναι ελληνικός σύλλογος. Είναι βλάχικος.
Υ.Γ.
Οι Σαρακατσάνοι είναι Έλληνες, δεν είναι Βλάχοι.
Το Κρούσεβο -και όχι Κρούσοβο- δεν είναι ελλνικό. Ένα μέρος μόνο των εκεί Βλάχων δηλώνουν Έλληνες. Υπάρχουν και αρβανιτόβλάχοι που δηλώνουν Αλβανοί.
6. Ρωτήστε τον αρχιεπίσκοπο Ιωάννη Μπρανισκόφκι, που μπαινοβγαίνει στις φυλακές του Ιντρίζεβο, καταδικασμένος για «αντιμακεδονισμό». Ο Μητροπολίτης Γιοβάν Βρανισκόφσκι είναι 100% Έλληνας. Το έγραψε ακόμα και η βουλγάρικη εφημερίδα των Σκοπίων «Ουτρίνσκι Βέσνικ» ότι είναι: «Τσίντσαρος και πιο φανατικός Έλληνας από τους Έλληνες» (αυτός είναι ένας γενικός χαρακτηρισμός με τον οποίο χαρακτηρίζουν τους Τσιντσάρους δηλ. τους Βλάχους). Ο Γιόβαν τα ελληνικά τα έμαθε από το σπίτι του, από το χωριό του, κοντά στην πόλη Στρούγκα, από τον παππού και την γιαγιά του. Βγήκε όμως κανείς από την Αθήνα να τον στηρίξει; Τόσες φυλακές και τόσους εξευτελισμούς;
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ βία που ασκήθηκε και ασκείται σε αυτή την εκκλησία και τους κληρικούς της (το ποίμνιο της είναι αποκλειστικά Έλληνες Βορειομακεδόνες), είναι τεράστια.
Ακολουθούν τα γεγονότα:
1) Τον Φεβρουάριο του 2004, ανεξέλεγκτος όχλος, υποκινούμενος από τις επίσημες αρχές της ΦΥΡΟΜ και την «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία», πυρπολεί την Ιερά Μονή που βρίσκεται στο χωριό Νιζέπολιε (Αρχαίο Ελληνικό χωριό Νιζόπολη). Πιάνουν τους Μοναχούς και αφού τους κακοποιούν, τους κουρεύουν, τους ξυρίζουν και τους διώχνουν βιαία, επειδή αποδέχτηκαν την δικαιοδοσία του κανονικού Αρχιεπισκόπου.
2) Την ίδια εποχή εκκενώνουν δια της βίας και άλλες 4 Μονές, που ακολούθησαν τον κανονικό Αρχιεπίσκοπο Αχρίδας Ιωάννη (Γιόβαν).
3) Το Οκτώβριο του 2004, γκρέμισαν με μπουλντόζες τον Ι. Ναό του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, τον οποίο έκτιζαν οι Βορειομακεδόνες στην πόλη του Μοναστηρίου. Με παρόμοιο τρόπο κατέστρεψαν και το παρεκκλήσιο του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης. (υπάρχουν φωτογραφίες των Ναών αλλά και του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη στο ναΐδριο του Αγ. Νεκταρίου Αιγίνης με Βορειομακεδόνες πιστούς).
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
"Ο Μητροπολίτης Γιοβάν Βρανισκόφσκι είναι 100% Έλληνας"
ΔιαγραφήΟ Μητροπολίτης Γιοβάν Βρανισκόφσκι είναι 100% Βλάχος.
4) Τον Δεκέμβριο του 2004, λαβαίνουν χώρα μεγάλης έκτασης επεισόδια σε βάρος Βορειομακεδόνων, κυρίως βλαχοφώνων, στις πόλεις Πριλεπή (Στύβερρα) και Ρέσνα (καθαρή ελληνοβλαχική κωμόπολη). Καταστρέφονται οικίες, πυρπολούνται περιουσίες και κινδυνεύουν ζωές.
ΑπάντησηΔιαγραφή5) Τον Ιούνιο του 2006, γίνεται απόπειρα λιντσαρίσματος του ιδίου του Αρχιεπισκόπου Ιωάννη και των πιστών του, Βορειομακεδόνων, μπροστά από την αστυνομική διεύθυνση του Μοναστηρίου. Εκατοντάδες Σκοπιανοί, με επικεφαλής τον «ιερέα» Γκόραν επιτίθενται στους Έλληνες και στον Αρχιεπίσκοπο με αξίνες, λοστούς, τσάπες κ.λ.π.. Τραυματίζεται βαριά ο ΕΛΛΗΝΑΣ ιερέας Borijan Vitanov, της κανονικής εκκλησίας, που προΐσταται ο Ιωάννης. Την ίδια μέρα ο Αρχιεπίσκοπος μεταφέρεται στις φυλακές Ιντρίζοβο των Σκοπίων. Εκεί τον κούρεψαν, τον ξύρισαν, του αφαίρεσαν τα ράσα, του απαγορεύουν πρόσβαση στην ελληνική και σερβική αλληλογραφία. Το δικαστήριο έκκρινε πώς στην ΦΥΡΟΜ επιτρέπεται να υπάρχει μόνο η «Μακεδονική Εκκλησία».
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
Borijan Vitanov και Έλληνας; Έλεος.
ΔιαγραφήΔεν υπάρχει πόλη Πριλεπή. Υπάρχει Πρίλεπ.
Υπάρχουν χιλιάδες Έλληνες στην Π.Γ.Δ.Μ.; Πρόκειται για ανυπόστατη κατασκευή που δεν στηρίζεται σε κανένα πραγματικό δεδομένο. Το αρχικό έναυσμα δόθηκε από μια σφυγμομέτρηση του περιοδικού «PULS» (1991) κατά την οποία, σε περίπτωση διάλυσης της ΠΓΔΜ, ένα 10,88 % των ερωτηθέντων θα προτιμούσε να ζήσει στην Ελλάδα κι όχι σε κάποια άλλη γειτονική χώρα -προτίμηση που από ελληνικά ΜΜΕ (και το Α2 του ΓΕΣ) ερμηνεύθηκε σαν εκδήλωση ελληνικής εθνικής συνείδησης!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑκολούθησε η πανηγυρική υποδοχή της προκήρυξης μιας «Οργάνωσης Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας» (19.2.93), που σύντομα αποδείχθηκε κατασκεύασμα του εγχώριου «Στόχου». Οπως επισημαίνει και ο Κωφός, η όλη παραφιλολογία (στην οποία μετείχε ακόμη και η υφυπουργός Εξωτερικών Βιργινία Τσουδερού, ανεβάζοντας μάλιστα το ποσοστό της «ελληνικής μειονότητας» σε 18,6) «ενίσχυε την εντύπωση σε τρίτους ότι η Ελλάδα αναζητεί ή κατασκευάζει ερείσματα για επέμβαση στη γειτονική χώρα.».
Επίσημες πηγές δέχονται ότι «το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων» της Σερβικής Μακεδονίας (5.000 άτομα) μετανάστευσε στην Ελλάδα το 1913. (Α.Α. Πάλλης, «Στατιστική μελέτη περί των φυλετικών μεταναστεύσεων Μακεδονίας και Θράκης», Αθήναι 1925, σ.6)
Οπως επισημαίνει ο επί τρεις δεκαετίες εμπειρογνώμων του ΥΠΕΞ, Ευάγγελος Κωφός, «αφότου άρχισε να λειτουργεί μετά τον πόλεμο το Γενικό Προξενείο Σκοπίων, κανείς από τις περίπου δυο δεκάδες προξένους που υπηρέτησαν εκεί δεν κατέγραψε ελληνική μειονότητα παρόμοιων διαστάσεων στην περιοχή. Υπήρχαν μερικά απομεινάρια Βλάχων, αν και οι περισσότεροι ή είχαν 'μακεδονοποιηθεί' ή προέβαλλαν χωριστή 'βλάχικη' ταυτότητα.» («Αντί» 3.1.1997). Η εικόνα αυτή δεν άλλαξε μέχρι σήμερα.
Οι μόνοι πολίτες της ΠΓΔΜ που διεκδικούν δημόσια τη σχέση τους με την Ελλάδα, είναι οι σλαβόφωνοι πολιτικοί πρόσφυγες του Εμφυλίου που, ως «μη Ελληνες το γένος», αποκλείστηκαν από τον ελεύθρο επαναπατρισμό του 1982.
Σήμερα, δεν αρνούμαστε ότι οι Βλάχοι (τουλάχιστον αυτοί της Ελλάδας αλλά και πολλοί των Σκοπίων και της Αλβανίας) έχουν αποκτήσει ελληνική εθνική συνείδηση και μάλιστα έχουν προσφέρει πολλούς ευεργέτες στο ελληνικό έθνος (Αβέρωφ, Τοσίτσας, Ζάππας, Σούτσος, Σίνας, Αρσάκης, κ.α.). Την προσήλωση των Βλάχων των Σκοπίων στον ελληνισμό για παράδειγμα επισημαίνει και ο Σκοπιανός ιστορικός Bitoski, ο οποίος αναφέρει ότι: «Αυτοί οι Βλάχοι, βαθμιαία καθίστανται η κύρια δύναμη στο πλευρό της Μητροπόλεως Πελαγονίας για την προώθηση της Μεγάλης Ελληνικής Ιδέας. Οι ναοί και τα σχολεία της πόλης του Μοναστηρίου ήταν κατά τα μέσα του 19ου αιώνα σε ελληνικά χέρια…».
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίδαμε τι είπε ο Bitoski για τους Βλάχους των Σκοπίων. Ας δούμε κάτι εδώ σχετικά με την καταγωγή του Ιουστινιανού. Οι Έλληνες όπως είπαμε ισχυρίζονται ότι οι Βλάχοι είναι οι απόγονοι ελληνικών αυτόχθονων πληθυσμών που λατινοφώνησαν. Εκτός από τους Έλληνες, υπήρξαν όμως στα Βαλκάνια και άλλοι πληθυσμοί που λατινοφώνησαν, διαφορετικής καταγωγής, όπως π.χ. αρκετοί Ιλλυριοί. Θα μπορούσε για παράδειγμα ένα ποσοστό των Βλάχων να είναι απόγονοι Ιλλυριών που λατινοφώνησαν. Αν λέγαμε κάτι τέτοιο, οι Έλληνες θα έλεγαν ότι κάνουμε αλβανική προπαγάνδα. Ωστόσο, οι πηγές λένε ότι θα μπορούσε να ισχύει κάτι τέτοιο. Ο Ρώσος ιστορικός Μ. Β. Λεφτσένκο για παράδειγμα γράφει: «Ο Ιουστινιανός ήταν ανιψιός του Ιουστίνου και καταγόταν από οικογένεια Ιλλυριών αγροτών που ζούσαν κοντά στους Σκοπούς (Σκόπια), στα σύνορα Μακεδονίας και Αλβανίας, στο τμήμα του Ιλλυρικού, όπου μιλούσαν ακόμα τη λατινική γλώσσα.» (Ιστορία του Βυζαντίου, έκδ. 1952, σελ. 61-62)
Υπάρχει λοιπόν μία θεωρία ότι ο Ιουστινιανός και πολλοί κάτοικοι της περιοχής της Δαρδανίας μιλούσαν βλάχικα. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία το πραγματικό όνομα του Ιουστινιανού ήταν ‘Ουπράβδα’, το όνομα του πατέρα του ‘Ιστόκ’ (κατ’ άλλους ‘Σαββάτιος’) και της μητέρας του ‘Βιγλενίτζα’. Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος μη γνωρίζοντας βλάχικα, νόμιζε ότι τα ονόματα αυτά ήταν σλαβικά, και έτσι θεώρησε τον Ιουστινιανό σλαβικής καταγωγής. Αλλά όμως οι Σλάβοι δεν είχαν έρθει ακόμα στα Βαλκάνια. Το όνομά του και τα ονόματα των γονέων του, ετυμολογούνται από τα Βλάχικα. Το ‘Ουπράβδα’ ετυμολογείται από τη βλάχικη λέξη ‘πράβντα’ που σημαίνει ‘ισχυρός, δυνατός’. Το ‘Ιστόκ’ ετυμολογείται από τη βλάχικη λέξη ‘ίτσκου’ (αναγραμματισμένη) που σημαίνει ‘δυνατός, ανδρείος’. Το ‘Βιγλενίτζα’ ετυμολογείται από τη βλάχικη λέξη ‘βίγλα’ που σημαίνει ‘σκοπός, φύλακας’.
Ας δούμε τώρα ένα ενδιαφέρον δημοσίευμα με μαρτυρίες Βλάχων από το Κρούσεβο (Krushevë) και το Μοναστήρι των Σκοπίων. Σύμφωνα με το αλβανικό πρακτορείο iliria, ο Σύλλογος “Kongresi i Bashkimit” (Συνέδριο της Ένωσης) που έχει έδρα στο Μοναστήρι αντέδρασε εναντίον της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των Βλάχων, η οποία δήλωσε ότι οι Βλάχοι του Κρουσόβου και της γύρω περιοχής είναι Έλληνες και η καταγωγή τους είναι καθαρά ελληνική. Τις τελευταίες ημέρες, η Ελληνική Ομοσπονδία των Βλάχων (οι οποίοι δηλώνουν ότι είναι Βλάχοι ελληνικής καταγωγής) έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία στην περιοχή, σχετικά με την ευαισθητοποίηση των Βλάχων της περιοχής του Κρουσόβου για να δηλώσουν Έλληνες. Στο ζήτημα αυτό δεν έχουν αντιδράσει ούτε τα σκοπιανά μέσα ενημέρωσης - όπως αναφέρει το δημοσίευμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ αλβανικός σύλλογος “Kongresi i Bashkimit” ανακοίνωσε ότι οι πρώτες οικογένειες που έφθασαν στο Κρούσεβο είναι κυρίως αλβανικής καταγωγής και Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Αλλά, ένα μέρος από αυτούς ανήκουν στους εθνικά Βλάχους. «Οι οικογένειες που ζουν τώρα στην περιοχή του Κρουσόβου κατάγονται από τη νότιο Αλβανία και ζούσαν σε πεδινές περιοχές όπως είναι τα χωριά του Κρουσόβου: Nerova, belahan, Presilla, Vrbovci» δήλωσε ο Koço Haxhilega (Κότσο Χατζηλέγας), 80 ετών που δήλωσε ότι είναι εθνικά Βλάχος.
Αναφέρει μάλιστα, προς το αλβανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο, ότι εκτός από τους Βλάχους στο Κρούσεβο (Krushevë) ζουν και Αλβανοί Ορθόδοξοι, οι οποίοι έχουν αναμιχθεί με τους Βλάχους με μικτούς γάμους.
Ο Saim Islami 67 ετών και ο 90χρονος Karem Alili από τη Νερόβα του Κρουσόβου ισχυρίζονται ότι όλοι οι ηλικιωμένοι Βλάχοι του Κρουσόβου γνωρίζουν την αλβανική, όπως αυτή ομιλείται στο Ντέβολ και στην Κορυτσά. Ισχυρίζονται, επίσης, ότι οι Βλάχοι μαζί με κάποιες αλβανικές οικογένειες ήρθαν στην περιοχή αυτή μετά την πτώση του Αλή Πασά.
Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία και έγγραφα που έχει ο σύλλογος “Kongresi i Bashkimit”, οι Βλάχοι του Κρουσόβου έλκουν καταγωγή από την Μοσχόπολη, το Βιθκούκι, το Ντέβολ της Κορυτσάς, καθώς και από το Δέλβινο, Κολόνια και Γιάννενα. Αυτό επιβεβαιώνεται από την μαρτυρία του Koço Nica (Κότσο Νίτσα), Βλάχου από το Κρούσεβο, που είναι πρόεδρος μιας ένωσης Βλάχων στο Μοναστήρι:
«Εμείς δεν είχαμε ποτέ σχέσεις με την Ελλάδα γιατί η καταγωγή μας είναι από τη Μοσχόπολη και την περιοχή της Κορυτσάς και αναγνωριζόμαστε τα Βλάχικα όπως και τα Αλβανικά» δήλωσε ο Νίτσα.
Σύμφωνα, επίσης, με μάρτυρες οι Σλάβοι των Σκοπίων ήρθαν πολύ αργότερα στο Κρούσεβο και στη γύρω περιοχή και σε πολλές περιπτώσεις μετά απ'αυτό συνέβη η εγκατάλειψη των οικισμών από την πλειοψηφία των Βλάχων και των Αλβανών που μετοίκησαν στην πόλη των Σκοπίων και στο Μοναστήρι.
Οι εκπρόσωποι της βλάχικης κοινότητας υποστηρίζουν ότι οι υποστηρικτές της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Βλάχων είναι η μειοψηφία, και είναι χειραγωγημένοι και εργάζονται για τα ελληνικά και βουλγαρικά συμφέροντα. Να σημειώσουμε ότι η Πανελλήνια Ομοσπονδία Βλάχων (της Ελλάδας) είναι η μόνη που δεν είναι μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Βλάχων και δεν μετέχει στις εκδηλώσεις της.