Έγκυρα νεώτερα
επιστημονικά δεδομένα: το αρχαιότερο δέντρο της Ευρώπης βρίσκεται
στην Ελληνική Πίνδο.
Η
Πίνδος, η ξακουστή ορεινή ραχοκοκαλιά
της Ελλάδας, η χιλιοτραγουδισμένη για τους μύθους και τους θρύλους που την
διέπουν, είναι αιώνια συνδεδεμένη με την
αντίστοιχη ιστορική διαδρομή του Ελληνικού Έθνους.
Σύμφωνα
με επιστήμονες από την Σουηδία
και τις ΗΠΑ, ένα πεύκο που βρέθηκε
πρόσφατα στην Πίνδο και χρονολογήθηκε με σχετική ακρίβεια στα 1.075 χρόνια, το
καθιστά «το γηραιότερο γνωστό εν ζωή
δέντρο στην Ευρώπη».
Το δέντρο έχει διάρκεια ζωής 1.075 χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι φύτρωσε στην οροσειρά της Πίνδου το 941 μ.Χ. Πρόκειται για ένα πεύκο που ανήκει στο είδος Pinus heldreichii (λευκόδερμη πεύκη), γνωστό και ως ρόμπολο.
Το δέντρο έχει διάρκεια ζωής 1.075 χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι φύτρωσε στην οροσειρά της Πίνδου το 941 μ.Χ. Πρόκειται για ένα πεύκο που ανήκει στο είδος Pinus heldreichii (λευκόδερμη πεύκη), γνωστό και ως ρόμπολο.
Η
ομάδα βάφτισε ανεπίσημα τον
χιλιόχρονο οργανισμό με
το όνομα «Άδωνις».
Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν επίσης «περισσότερα από μια ντουζίνα» άλλα ρόμπολα με ηλικία που κυμαίνεται στη μία χιλιετία.
Στην ίδια περιοχή βρέθηκαν επίσης «περισσότερα από μια ντουζίνα» άλλα ρόμπολα με ηλικία που κυμαίνεται στη μία χιλιετία.
ΤΑ
ΔΕΝΤΡΑ - ΚΛΩΝΟΙ
ΜΕ ΗΛΙΚΙΑ 10.000
ΧΡΟΝΙΑ - ΣΥΝΕΧΩΣ ΑΝΑΝΕΩΝΟΝΤΑΙ
Μπορεί
να υπάρχουν δέντρα στην Ευρώπη που η ηλικία τους αγγίζει έως και τα 10.000
χρόνια, αλλά στην ουσία πρόκειται για “κλώνους” δηλαδή δέντρα που συνεχώς
ανανεώνονται από το ίδιο ριζικό σύστημα και
όχι για το ίδιο δέντρο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μάλιστα, στην
συγκεκριμένη περιοχή της Πίνδου βρίσκονται τουλάχιστον δέκα ακόμη δέντρα που
ζουν περισσότερο από 1.000 χρόνια.
Για την χρονολόγηση του πεύκου η ομάδα πήρε δείγμα από τον
κορμό του, ο οποίος έχει διάμετρο περίπου ένα μέτρο. Το συγκεκριμένο είδος δέντρου μεγαλώνει κατά ακριβώς έναν δακτύλιο κάθε
χρόνο, άρα η μέθοδος μέτρησης των δακτυλίων του, επιτρέπει να βρει κανείς την
ακριβή του ηλικία.
ΤΟ
ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ
ΕΠΙΒΙΩΣΕ ΜΟΝΟ ΤΟΥ
“Η επιβίωση δέντρων με
το σύστημα της κλωνοποίησης είναι μία εντυπωσιακή στρατηγική της φύσης, αλλά
δεν ισχύει το ίδιο σε αυτό το δέντρο.
Είναι σαν να μπορείς να επιβιώσεις εσύ
μόνος σου, με τους δικούς σου μηχανισμούς για πάνω από 1.000 χρόνια και αυτό
είναι πολύ εντυπωσιακό”.
ΜΕΓΑΛΟΣ, ΠΕΡΙΠΛΟΚΟΣ,
ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ 1.075
ΕΤΩΝ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ
ΠΙΝΔΟΥ
«Είναι
αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι αυτός ο μεγάλος, περίπλοκος και εντυπωσιακός
οργανισμός έχει επιζήσει τόσο καιρό σε αυτό το αφιλόξενο περιβάλλον και σε μία περιοχή με ανθρώπινη παρουσία εδώ και
3.000 έτη» λέει
ο δενδροχρονολόγος Πάουλ Κρούζικ του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, επικεφαλής
της διεθνούς ομάδας που ανακάλυψε το πεύκο.
Οι αποστολές κατά τις οποίες ανακαλύφθηκαν τα υπεραιωνόβια ρόμπολα οργανώθηκαν από το Navarino Environmental Observatory, μια συνεργασία ανάμεσα στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, την Ακαδημία Αθηνών και την εταιρεία TEMES S.A, με τη συμμετοχή ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Μάινζ στη Γερμανία και της Αριζόνα στις ΗΠΑ.
Στόχος ήταν ο εντοπισμός υπεραιωνόβιων δέντρων, των οποίων οι δακτύλιοι ανάπτυξης μπορούν να προσφέρουν πολύτιμα στοιχεία για το κλίμα της Μεσογείου τους τελευταίους αιώνες.
Οι αποστολές κατά τις οποίες ανακαλύφθηκαν τα υπεραιωνόβια ρόμπολα οργανώθηκαν από το Navarino Environmental Observatory, μια συνεργασία ανάμεσα στο πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, την Ακαδημία Αθηνών και την εταιρεία TEMES S.A, με τη συμμετοχή ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Μάινζ στη Γερμανία και της Αριζόνα στις ΗΠΑ.
Στόχος ήταν ο εντοπισμός υπεραιωνόβιων δέντρων, των οποίων οι δακτύλιοι ανάπτυξης μπορούν να προσφέρουν πολύτιμα στοιχεία για το κλίμα της Μεσογείου τους τελευταίους αιώνες.
ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΑΛΙΟΤΕΡΑ
ΔΕΝΤΡΑ;
ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ
ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ΦΕΡΕΙ
1.075 ΔΑΚΤΥΛΙΟΥΣ
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν άλλα δέντρα στην Ευρώπη των οποίων η ηλικία εκτιμάται ότι υπερβαίνει κατά πολύ την ηλικία του συγκεκριμένου ρόμπολου.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν άλλα δέντρα στην Ευρώπη των οποίων η ηλικία εκτιμάται ότι υπερβαίνει κατά πολύ την ηλικία του συγκεκριμένου ρόμπολου.
Ένα
άλλο δέντρο του ίδιου είδους στη Βουλγαρία, γνωστό με την ονομασία «πεύκο Μπαϊκούσεφ», εκτιμάται ότι μπορεί υπερβαίνει
τα 1.300 χρόνια, ενώ η «Ελιά των Βουβών»,
η ελιά - σύμβολο της Κρήτης
στο Κολυμπάρι Κρήτης δεν αποκλείεται να ξεπερνά τα 2.000 χρόνια.
Η ΕΛΙΑ ΤΩΝ ΒΟΥΒΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Η διαφορά είναι ότι στις περιπτώσεις αυτές δεν υπάρχουν άμεσες μετρήσεις αλλά μόνο προσεγγιστικές εκτιμήσεις, δεδομένου ότι τα υπεραιωνόβια αυτά δέντρα έχουν κούφιο κορμό και η καταμέτρηση των δακτυλίων ανάπτυξης είναι αδύνατη.
Ο Άδωνις, αντίθετα, έχει σκληρό ξύλο που αντιστέκεται στη φθορά, ιδιαίτερα στις χαμηλές θερμοκρασίες του βουνού. Οι ερευνητές κατάφεραν έτσι να τρυπήσουν τον κορμό και να μετρήσουν άμεσα τους δακτυλίους. «Ο πυρήνας [ξύλου] έχει μήκος ένα μέτρο και φέρει 1.075 δακτυλίους» αναφέρει ο Κρούζικ. Η ανακοίνωση των ερευνητών δεν διευκρινίζει πάντως αν οι μετρήσεις έχουν υποβληθεί για δημοσίευση στον επιστημονικό Τύπο.
Πιθανότατα να υπάρχουν και άλλα μεγαλύτερης
ηλικίας δέντρα στην περιοχή, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει αντίστοιχες
μετρήσεις.
ΤΟ ΠΕΥΚΟ ΜΠΑΪΚΟΥΣΕΦ
Η πεύκη η λευκόδερμος απαντάται σε μεγάλο μέρος της Ελληνικής χερσονήσου (Βοσνία, Βουλγαρία, Αλβανία, Σερβία, ΠΓΔΜ, Ιταλία, Ελλάδα) αλλά μόνο σε μεγάλο υψόμετρο, εκεί όπου τελειώνουν τα δάση ελάτης και άλλων ειδών πεύκου. Συνήθως φύεται διάσπαρτα και δεν σχηματίζει πυκνό δάσος.
Όπως γίνεται συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ερευνητές δεν διευκρινίζουν στην ανακοίνωσή τους την ακριβή τοποθεσία όπου βρίσκεται ο «Άδωνις» και η υπέργηρη παρέα του -για την ασφάλεια αυτών των φυσικών μνημείων, τα πλήθη είναι καλύτερο να μείνουν μακριά.
Μυστική, εξάλλου, έχει κρατηθεί η ακριβής θέση των γηραιότερων ζωντανών δέντρων του κόσμου, πευκών του είδους Pinus longaeva σε οροσειρές των νοτιοδυτικών ΗΠΑ.
Μετρήσεις δενδροχρονολόγησης και ραδιοχρονολόγησης έχουν δείξει ότι ένα τέτοιο πεύκο στα Λευκά Όρη της Καλιφόρνια θα γίνει φέτος 5.066 ετών.
ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΟΤΑΝ ΦΥΤΡΩΣΕ ΤΟ ΡΟΜΠΟΛΟ ΣΤΗΝ ΠΙΝΔΟ
ΡΩΜΑΝΟΣ Α΄,
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ.
Ο Ρωμανός Α΄ ο Λεκαπηνός ή Λακαπηνός ή
Αβάστακτος (Λέκαπα ή Λάκαπα Καππαδοκίας, περίπου 870 – Πρώτη Πριγκιποννήσων, 15 Ιουνίου 948)
ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου, στα έτη
920 με 944.
Το 913, όταν πέθανε ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος, αδελφός και διάδοχος του Λέοντος ΣΤ΄ (886-912) και ο θρόνος περιήλθε στον ανήλικο Κωνσταντίνο Ζ΄ τον Πορφυρογέννητο, γιο του Λέοντα, ζητήθηκε από τον Ρωμανό να είναι σύμβουλος και προστάτης του Κωνσταντίνου Ζ΄. Ο Ρωμανός έλαβε και αυτόγραφη επιστολή του αυτοκράτορα.
Στις 25 Μαρτίου 919 εισήλθε με όλο τον στόλο στο λιμάνι του Βουκολέοντα, ακριβώς κάτω από το Παλάτι. Εμφανίστηκε μπροστά στον Αυτοκράτορα και ορκίστηκε πίστη και αφοσίωση, ενώ διορίστηκε και Μάγιστρος και Μέγας εταιρειάρχης. Μετά περίπου ένα μήνα μνήστευσε την κόρη του Ελένη με τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ΄ λαμβάνοντας έτσι τον τίτλο του Βασιλεοπάτορος.
Αυτή όμως η γρήγορη εξέλιξη και τα αξιώματα προκάλεσαν αφενός τον φθόνο των στρατηγών, αφετέρου την ανησυχία των αρχόντων περί την Μακεδονική Δυναστεία ακόμα και της ίδιας της βασιλομήτορος Ζωής Καρβωνοψίνας· φοβήθηκαν μήπως ο πανίσχυρος πλέον Ρωμανός (που είχε και τέσσερις γιους) θελήσει να φθάσει να σφετερισθεί το θρόνο, εκθρονίζοντας τον νεαρό αυτοκράτορα. Έτσι εξαρχής ο Ρωμανός αντιμετώπισε σοβαρές αντιδράσεις.
Ο στρατηγός Λέων Φωκάς ευρισκόμενος στη Μικρά Ασία και με την ενθάρρυνση του πεθερού του Κωνσταντίνου του παρακοιμώμενου, σχεδίασε συνωμοσία αρπαγής του θρόνου. Άλλη συνωμοσία σχεδιαζόταν στη Κωνσταντινούπολη από τους άρχοντες Κωνσταντίνο Κτηματινό, Δαυίδ Κουμουλιανό και άλλους. Τις ενέργειες όμως όλων αυτών ματαίωσε ο Ρωμανός με ταχύτατες ενέργειες, συλλαμβάνοντάς τους όλους, ακόμη και τον παιδαγωγό του αυτοκράτορα και την
Αυτή όμως η γρήγορη εξέλιξη και τα αξιώματα προκάλεσαν αφενός τον φθόνο των στρατηγών, αφετέρου την ανησυχία των αρχόντων περί την Μακεδονική Δυναστεία ακόμα και της ίδιας της βασιλομήτορος Ζωής Καρβωνοψίνας· φοβήθηκαν μήπως ο πανίσχυρος πλέον Ρωμανός (που είχε και τέσσερις γιους) θελήσει να φθάσει να σφετερισθεί το θρόνο, εκθρονίζοντας τον νεαρό αυτοκράτορα. Έτσι εξαρχής ο Ρωμανός αντιμετώπισε σοβαρές αντιδράσεις.
Ο στρατηγός Λέων Φωκάς ευρισκόμενος στη Μικρά Ασία και με την ενθάρρυνση του πεθερού του Κωνσταντίνου του παρακοιμώμενου, σχεδίασε συνωμοσία αρπαγής του θρόνου. Άλλη συνωμοσία σχεδιαζόταν στη Κωνσταντινούπολη από τους άρχοντες Κωνσταντίνο Κτηματινό, Δαυίδ Κουμουλιανό και άλλους. Τις ενέργειες όμως όλων αυτών ματαίωσε ο Ρωμανός με ταχύτατες ενέργειες, συλλαμβάνοντάς τους όλους, ακόμη και τον παιδαγωγό του αυτοκράτορα και την βασιλομήτορα Ζωή. Τους απομάκρυνε από τα Ανάκτορα και τους εξόρισε, η δε Ζωή εκάρη μοναχή και κλείστηκε στη μονή της Αγίας Ευφημίας.
Μετά απ΄ αυτά ο Ρωμανός Α΄ στις 14 Σεπτεμβρίου 920 αναγορεύτηκε Καίσαρ και στις 17 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους συναυτοκράτορας του Βυζαντίου από τον ίδιο τον Κωνσταντίνο Ζ΄ και τον Πατριάρχη Νικόλαο Α΄ τον Μυστικό. Στις 6 Ιανουαρίου 921 στέφει βασίλισσα και τη σύζυγό του Θεοδώρα.
Μη αρκούμενος σε αυτά, στις 17 Μαρτίου 921 προσλαμβάνει ως συμβασιλέα το γιο του Χριστόφορο και αργότερα και τους άλλους δύο γιους του Στέφανο και Κωνσταντίνο. Αυτή είναι και η μοναδική περίοδος του Βυζαντίου με πέντε συμβασιλείς με τον τίτλο του Αυτοκράτορα. Παρά ταύτα, ο Ρωμανός ακόμη φοβόταν τον Κωνσταντίνο και τον υποβίβασε σε δεύτερο τη τάξει. Αργότερα, το 933 ο Ρωμανός Α΄ αναγόρευσε τον 16ετή γιο του Θεοφύλακτο σε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Νόμισμα με την μορφή του Ρωμανού
ΙΚΑΝΟΤΑΤΟΣ ΗΓΕΤΗΣ
Ο Ρωμανός Α’ Λεκαπηνός ή Λακαπηνός υπήρξε ένας από τους
ικανότατους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Διέθετε εξαιρετικές πολιτικές,
διπλωματικές και στρατιωτικές ικανότητες. Ως χαρακτήρας ήταν δραστήριος, σταθερός,
συνετός και μετριοπαθής. Επίσης, διέθετε μια από τις πιο σπουδαίες αρετές ενός
ηγέτη, δηλαδή, την ικανότητα εκλογής ικανών συνεργατών, όπως ο
«πρωτοβεστιάριος» και αργότερα «παρακοιμώμενος» Θεφάνης και ο έξοχος στρατηγός
Ιωάννης ο Κουρκούας, ο οποίος το 923 διορίστηκε από τον Ρωμανό «δομέστικος των
σχολών», δηλαδή, αρχιστράτηγος.
Μερικοί
σύγχρονοι μας, ιστορικοί θεωρούν τον Ρωμανό Λεκαπηνό, ως το μεγαλοφυέστερο
Βυζαντινό αυτοκράτορα.
Είναι αναμφισβήτητο ότι κατά την εποχή της βασιλείας του
επιτεύχθηκε η ομόνοια της Εκκλησίας, αποκαταστάθηκαν καλές σχέσεις με τη Ρώμη
και η ειρήνη με τη Βουλγαρία μετά από μακρόχρονους πολέμους. Το κυριότερο,
όμως, επίτευγμα του Ρωμανού Α’ υπήρξε η αποκατάσταση του ασιατικού συνόρου της
Ελληνικής Αυτοκρατορίας.
Οι πόλεμοι
κατά των Βουλγάρων
Όταν ο Συμεών των
Βουλγάρων πληροφορήθηκε ότι ο
Ρωμανός Α’ ανήλθε στον Ελληνικό αυτοκρατορικό
θρόνο (το 920), καταλήφθηκε από οργή γιατί έβλεπε να ματαιώνονται τα σχέδια του
οριστικά. Γι' αυτό το λόγο ζητούσε σε μια επιστολή του προς τον Πατριάρχη
Νικόλαο την απομάκρυνση του Ρωμανού από το θρόνο. Ο Νικόλαος του απάντησε ότι
ζητούσε αδύνατα πράγματα, εάν πίστευε ότι ήταν δυνατόν να καθαιρεθεί ο
πανίσχυρος Ρωμανός. Ο Συμεών αντί άλλης απάντησης, εισέβαλε το θέρος του 921
στη Θράκη και προχώρησε μέχρι τους Κατασύρτες. Αποκρούστηκε, όμως, κοντά στη
Θερμόπολη. Το επόμενο έτος (922), βουλγαρικά στρατεύματα πυρπόλησαν τα ανάκτορα
των Πηγών. Το 923, ο Συμεών επανέλαβε τις επιδρομές του, πολιόρκησε και
κατέλαβε την Αδριανούπολη, την οποία, όμως, σχεδόν αμέσως ανακατέλαβαν οι
Βυζαντινοί. Στη συνέχεια, ο Συμεών επεδίωξε και πέτυχε να συνάψει συμμαχία με
τους Άραβες της Αιγύπτου (Φατιμίδες) με σκοπό να επιτεθούν από κοινού κατά της
Κωνσταντινούπολης. Όμως, ο Ρωμανός με δώρα και υποσχέσεις διέσπασε τη συμμαχία
και απέτρεψε την επίθεση κατά της πρωτεύουσας και από την ξηρά και από τη
θάλασσα. Κατά το Σεπτέμβριο του 924, ο Συμεών εξεστράτευσε με όλο του το Στρατό
και αφού λεηλάτησε σύμφωνα με την πάγια συνήθεια του την πολύπαθη γη της Θράκης
έφτασε μπροστά από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Αλλά για δεύτερη φορά ο
Συμεών θαμπώθηκε από τη μεγαλοπρέπεια της Κωνσταντινούπολης και δίστασε να
επιχειρήσει επίθεση και ζήτησε να συναντήσει τον αυτοκράτορα. Πράγματι, η
συνάντηση έγινε στις 9 Σεπτεμβρίου του 924 στο Κοσμίδιο και αποτελεί μια από
τις δραματικότερες σκηνές της Ιστορίας. Στα πρόσωπα των δύο αυτών ηγετών
εκπροσωπούνται δύο εκ διαμέτρου αντίθετοι κόσμοι: Από τη μία πλευρά ο Συμεών
που εκπροσωπούσε το βαρβαρικό κόσμο της αλαζονείας, ενώ από την άλλη ο Ρωμανός
Α’ που εκπροσωπούσε τον ήμερο και πολιτισμένο ελληνοχριστιανικό κόσμο. Και ενώ
ο Βούλγαρος ηγεμόνας προσήλθε με πολυτελή φρουρά, που την αποτελούσαν
στρατιώτες «χρυσάσπιδες» και «αργυράσπιδες», για να προκαλέσει εντύπωση,
αντίθετα ο Ρωμανός, αφού προσευχήθηκε στο ναό των Βλαχερνών, καταβρέχοντας με
δάκρυα το άγιο έδαφος, υποδέχτηκε στην αποβάθρα κοντά στο Κοσμίδιο τον
υπερφίαλο Βούλγαρο το ωμοφόριο «ώσπερ τινά θώρακα αδιάρρηκτον περιβαλλόμενος».
Οι χρονογράφοι, παραθέτουν το κείμενο της ομιλίας του
Ρωμανού Α’, ο οποίος είπε περίπου τα εξής: «Είσα θνητός, σε περιμένει ο θάνατος
και η κρίση. Σήμερα ζεις και αύριο θα πεθάνεις. Ένας πυρετός θα στραγγίσει την
περηφάνειά σου. Όταν θα βρεθείς μπροστά στον Θεό τι θα απολογηθείς για τις
άδικες σφαγές;». Τι συζητήθηκε σ' αυτή τη συνάντηση; Σύμφωνα με τις μαρτυρίες
των χρονογράφων, ο Ρωμανός ζήτησε από τον Συμεών ειρηνική πολιτική και ο Συμεών
«κατένευε την ειρήνην ποιήσασθαι» (Λέων Γραμματικός). Δεν συνομολογήθηκε μεταξύ
τους γραπτή συνθήκη, αλλά συμφώνησαν προφορικά οι μεν Βυζαντινοί να καταβάλουν
χρήματα μαζί με τα «μεγαλοπρεπή δώρα» που δίδονταν σύμφωνα με πάγια συνήθεια
της βυζαντινής αυλής, οι δε Βούλγαροι να αποδώσουν τα ελληνικά εδάφη που είχαν
καταλάβει. Δεν επρόκειτο, όμως, να τηρήσει τις υποσχέσεις του ο Βούλγαρος
ηγεμόνας, ο οποίος αφού διεπίστωσε ότι δεν ήταν δυνατόν να γίνει κύριος του
Βυζαντινού Κράτους, άρχισε με άλλους τρόπους να επιδιώκει την πραγματοποίηση
των υπερφίαλων φιλοδοξιών του. Πρώτα-πρώτα, άρχισε να ονομάζει τον εαυτό του
«βασιλέα Ρωμαίων» ή «Βουλγάρων και Ρωμαίων» και στη συνέχεια, απέσπασε από το
Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως τη Βουλγαρική Εκκλησία. Μετά το θάνατο του
Συμεών (27 Μαΐου 927), κατέρρευσαν οι εφήμερες βουλγαρικές κατακτήσεις και
διαλύθηκε το όνειρο της παγκόσμιας επικράτησης, του οποίου προϋπόθεση ήταν το
βυζαντινό, αυτοκρατορικό στέμμα. Ο γιος και διάδοχος του Πέτρος ακολούθησε
φιλειρηνική, πολιτική με το Βυζάντιο, η οποία, μάλιστα, επισφραγίστηκε με το
γάμο του με τη Μαρία τη Λεκαπηνή, εγγονή του γιου του Χριστόφορου. Ο γάμος
τελέστηκε με λαμπρότητα στο Ναό της Θεοτόκου Πηγής στις 8 Οκτωβρίου του 927.
Σύμφωνα με την ειρήνη, οι Βυζαντινοί πέτυχαν από εδαφικής πλευράς την επάνοδο
στα προ του 823 σύνορα και την απόδοση των πόλεων του Εύξεινου Πόντου,
Μεσημβρίας, Αγχιάλου και Σωζόπολης. Σε αντάλλαγμα, ο Ρωμανός ανέλαβε την
υποχρέωση ετήσιας παροχής δώρων και αναγνώρισε στον Πέτρο, τον τίτλο του
βασιλιά των Βουλγάρων. Έτσι, η μετριοπαθής πολιτική του Ρωμανού Α’ είχε τελικά
ως αποτέλεσμα να διαμορφωθούν πολύ καλές σχέσεις μεταξύ Βυζαντινών και
Βουλγάρων, οι οποίες διατηρήθηκαν επί πολλές δεκαετίες. Σιγά - σιγά, η
Βουλγαρία περιήλθε στη σφαίρα επιρροής του Βυζαντίου. Η ένταξη της στο
βυζαντινό πολιτισμό έφτασε τώρα στο αποκορύφωμα.
Οι πόλεμοι κατά των Αράβων
Η αποκατάσταση της ειρήνης με τους Βουλγάρους (927), έδωσε
τη δυνατότητα στους Βυζαντινούς να αφιερώσουν τις δυνάμεις τους στον αγώνα κατά
των Αράβων της Ασίας, οι οποίοι αποτελούσαν μόνιμη απειλή. Ήδη, από το 922, ο
Ρωμανός Α’ είχε διορίσει δομέστικο των Σχολών της Ανατολής (ήτοι αρχιστράτηγο)
το φίλο του Ιωάννη Κουρκούα. Το 924, ο βυζαντινός στόλος, ο οποίος είχε
ενισχυθεί από τον Ρωμανό, συνέτριψε κοντά στη Λήμνο τον αραβικό στόλο, του
οποίου αρχηγός ήταν ο αρνησίθρησκος Λέων Τριπολίτης. Με τη νίκη αυτή, ο
βυζαντινός στόλος αποκατέστησε το βυζαντινό έλεγχο στο Αιγαίο. Το 926 οι
Βυζαντινοί είχαν επιχειρήσει ανεπιτυχώς ναυτική εκστρατεία κατά της Αιγύπτου.
Μετά τη σύναψη της βυζαντινο-βουλγαρικής ειρήνης, οι Βυζαντινοί με αρχηγό τον
Ιωάννη Κουρκούα εξαπέλυσαν κατά ξηρά επίθεση κατά των Αράβων. Θέατρο των
επιχειρήσεων υπήρξε η Αρμενία και η Μεσοποταμία. Εκεί ο Κουρκούας αναδείχτηκε
μέγας στρατηγός. Εισήγαγε κατά τον St. Runciman «χέον πνεύμα εις την ανατολικήν
πολιτικήν της Αυτοκρατορίας, πνεύμα θαρραλέας επιθέσεως». Επί είκοσι δύο έτη
πολέμησε εκεί ο Κουρκούας και κατόρθωσε να προσαρτήσει στην Αυτοκρατορία εδάφη
και πόλεις που είχαν καταληφθεί από τους Άραβες πριν από μακρό χρόνο. Το 927, ο
Ιωάννης Κουρκούας εισέβαλε στην Αραβική Αρμενία, αφού κατέλαβε για λίγο το
Σαμόσατα. Εκεί υπέταξε πολλές μουσουλμανικές πόλεις. Οι Άραβες δεν μπορούσαν να
αντιδράσουν παρά μόνο με επιδρομές, ληστείες και διαρπαγές στη Μικρά Ασία.
Επιδρομές Ρώσων (941 και 944)
Τον Ιούνιο του 941, το Βυζάντιο δέχτηκε αιφνιδιαστική
επίθεση των Ρώσων, οι οποίοι με επικεφαλής τον ηγεμόνα τους Ιγώρ, νεότερο γιο
του Ρούρικ και διάδοχο του αδελφού του Ρούρικ, Όλεγ, αποβιβάστηκαν στη Βιθυνία
και λεηλάτησαν τις μικρασιατικές ακτές του Βοσπόρου και του Εύξεινου Πόντου. Η
κατάσταση για τον Ρωμανό Α’ ήταν αρκετά δύσκολη, πρώτον, γιατί ο στόλος ήταν
απησχολημένος στο Αιγαίο κατά των Σαρακηνών και δεύτερον γιατί ο στρατός, με
αρχηγό τον Ιωάννη Κουρκούα βρισκόταν στα ανατολικά σύνορα του κράτους. Την
κρίσιμη εκείνη στιγμή, ο Ρωμανός Α’ ανέθεσε τη διεύθυνση των επιχειρήσεων κατά των
Ρώσων στον πρωτοβεστιάριο Θεοφάνη, ο οποίος με λίγα πλοία που είχαν μείνει στην
Κωνσταντινούπολη έπλευσε κατά των Ρώσων και στην έξοδο του Βοσπόρου προς τη
Μαύρη Θάλασσα κατεναυμάχησε τα ρωσικά πλοία με το υγρό πυρ. Όμως το μεγαλύτερο
μέρος του ρωσικού στόλου διέφυγε προς τα νότια και έπλευσε στη Βιθυνία, όπου
παρέμεινε επί τρεις μήνες λεηλατώντας και καταστρέφοντας τις γύρω περιοχές. Δεν
μπορούσαν, όμως, να επιχειρήσουν τίποτε το σοβαρό κατά της Κωνσταντινούπολης
γιατί τους παρακολουθούσαν από τη θάλασσα ο Θεοφάνης και από την ξηρά ο Βάρδας
Φωκάς. Η κατάσταση άρχισε να γίνεται δύσκολη για τους Ρώσους επιδρομείς, πρώτον
γιατί πλησίαζε ο χειμώνας και δεύτερον γιατί άρχισαν να παρουσιάζονται
ελλείψεις τροφίμων. Γι' αυτό αποφάσισαν να περάσουν το Βόσπορο και να
καταφύγουν στην περιοχής της Θράκης και από εκεί να επιστρέψουν στην πατρίδα
τους. Εν τω μεταξύ, ο Ρωμανός Α’ είχε ανακαλέσει από το ασιατικό μέτωπο τον
Ιωάννη Κουρκούα, ο οποίος παρακολουθούσε τους αντιπάλους που είχαν αποβιβαστεί
στη Βιθυνία.
11 ΙΟΥΝΙΟΥ 941 Μ.Χ.
Όταν τα ρωσικά πλοία, χίλια περίπου ως προς τον
αριθμό, έφτασαν μπροστά από την Κωνσταντινούπολη για να βγουν στο Αιγαίο,
κατεστράφηκαν από τους Βυζαντινούς με το υγρό πυρ (11 Ιουνίου 941).
Συγχρόνως, ο Ιωάννης Κουρκούας κατεπολέμησε και εκμηδένισε
τους Ρώσους που ήταν στη Βιθυνία, από τους οποίους, ελάχιστοι κατόρθωσαν να
σωθούν και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, όπου διηγούνταν με φρίκη τον τρόμο
που έζησαν από το υγρό πυρ".
Τρία χρόνια αργότερα (το 943), ο Ιγκόρ, ο οποίος δεν είχε
δεχτεί την ήττα του ως οριστική και τελεσίδικη, επεχείρησε νέα επίθεση από την
ξηρά. Συγκέντρωσε μεγάλο στρατό στο Δούναβη, από Ρώσους, Βαράγγους, Πατσινάκες
και άλλους, με σκοπό να επιτεθεί και πάλι κατά της Κωνσταντινούπολης. Ο Ρωμανός
Α’ ανησύχησε και έστειλε αμέσως πρεσβεία στον Ιγκόρ με πλούσια δώρα και με τη
διαβεβαίωση ότι ήταν πρόθυμος να καταβάλει ετησίως στους Ρώσους φόρους, αν
παραιτούνταν από την εκστρατεία. Ο Ιγκόρ μετά από κάποιους δισταγμούς πείστηκε,
ματαίωσε την εκστρατεία και επέστρεψε στο Κίεβο. Στη συνέχεια, υπογράφτηκε
μεταξύ των δύο κρατών, συνθήκη (στις αρχές του 945) με την οποία επικυρώνονταν
και ανανεώνονταν παλιότερες συμφωνίες (ιδιαίτερα η συμφωνία του 911). Η συνθήκη
του 945, η οποία επρόκειτο να ισχύσει επί μακρό χρονικό διάστημα, συνέβαλε τα μέγιστα
στην καλλιέργεια στενότερων οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ του
Βυζαντίου και των Ρώσων. Όπως εύκολα αντιλαμβανόμαστε στην πραγματικότητα δεν
έγινε επιδρομή το 943-944 αλλά μόνο προετοιμασία για επιδρομή.
Πτώση
και θάνατος του Ρωμανού Α΄
Το τέλος του μεγάλου αυτού αυτοκράτορα επρόκειτο να είναι
τραγικό γιατί ανατράπηκε από τα ίδια τα παιδιά του. Ο μεγαλύτερος γιος του
Ρωμανού, Χριστόφορος, που τον προόριζε για διάδοχο του, πέθανε το 931. Οι δύο
άλλοι γιοι του Κωνσταντίνος και Στέφανος ήταν άσωτοι και ενδιαφέρονταν μόνο για
τις απολαύσεις. Όμως ήταν φιλόδοξοι. Όταν πληροφορήθηκαν ότι ο πατέρας τους στη
διαθήκη του όριζε ως πρώτο διάδοχο του τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο,
αποφάσισαν να αντιδράσουν και περίμεναν την κατάλληλη ευκαιρία. Ένα άλλο
γεγονός τους παρακίνησε να δράσουν αμέσως. Το Σεπτέμβριο του 944 έφτασε στην
Κωνσταντινούπολη η Βέρθα, κόρη του Ούγου της Προβηγκίας για να παντρευτεί τον
Ρωμανό, γιο του Κωνσταντίνου Ζ' και εγγονό του Ρωμανού Α’. Το γεγονός αυτό
θεωρήθηκε από τους δύο γιους του Ρωμανού ως απόδειξη της απόφασης του πατέρα
τους να εξασφαλίσει τη συνέχιση της νόμιμης μακεδόνικης δυναστείας. Έτσι,
λοιπόν, στις 16 Δεκεμβρίου του 944, ο Στέφανος Λεκαπηνός απήγαγε το γερασμένο
πατέρα του από το Ιερό Παλάτιο, τον έριξε σε μια λέμβο και ωσάν να επρόκειτο
για στασιαστή, τον μετέφερε στη νήσο Πρώτη, της Προποντίδας, όπου αναγκάστηκε
να περιβληθεί το μοναχικό σχήμα. Εκεί
επρόκειτο να τερματίσει τη ζωή του εξόριστος και ταπεινωμένος ,ο άνθρωπος, ο
οποίος υπήρξε μια από τις λαμπρότερες φυσιογνωμίες της Βυζαντινής Ιστορίας.
ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΤΟ 941 Μ.Χ. ΤΟ ΕΤΟΣ ΠΟΥ ΦΥΤΡΩΣΕ ΤΟ ΡΟΜΠΟΛΟ ΣΤΗΝ ΠΙΝΔΟ.
Η Θεοφανώ (Αναστασώ) ήταν αυτοκράτειρα του Βυζαντίου και σύζυγος δύο αυτοκρατόρων, του Ρωμανού Β΄ και, μετά το θάνατό του, του Νικηφόρου Φωκά.
Γεννήθηκε πιθανόν στη ΛΑΚΩΝΙΑ το 941 μ.Χ. σε οικογένεια με Ελληνική καταγωγή. Η Θεοφανώ ήταν γυναίκα λαϊκής καταγωγής, κόρη ταβερνιάρη, και το πραγματικό της όνομα φέρεται πως ήταν Αναστασώ.-
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.