ΤΟ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ. ΕΝΑ ΛΕΒΕΝΤΙΚΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΕΘΙΜΟ ΣΤΟ ΓΗΡΟΜΕΡΙ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ.

Το Γηρομέρι Θεσπρωτίας (ή Γιρομέρι) είναι ένα

πανέμορφος παραδοσιακός ορεινός οικισμός του

δήμου Φιλιατών, χτισμένος σε περίοπτο σημείο στην

καταπράσινη πλαγιά του όρους Φαρμακοβούνι.

Βρίσκεται βορειοανατολικά των Φιλιατών σε

απόσταση  περίπου 8 χιλιομέτρων και 23 χιλιόμετρα

από Ηγουμενίτσα.

*****************************

Το παραπάνω βίντεο δημιούργησε και ανέβασε ο Βαγγέλης Αναστασίου.

Η πρώτη επαφή με το χωριό του Γηρομερίου κυριολεκτικά συγκλονίζει καθώς παρουσιάζει πανέμορφα αρχιτεκτονικά στοιχεία που ενισχύονται τόσο από την αμφιθεατρική θέση του στην πλαγιά του βουνού, όσο και από τα υπέροχα καλντερίμια και παραδοσιακά σοκάκια που είναι διάσπαρτα στο εσωτερικό του. Η θέα από το χωριό είναι πανέμορφη ενώ ταυτόχρονα κυριαρχεί ένα αίσθημα γαλήνης καθόλη την διάρκεια της παραμονής του επισκέπτη.

Μέσα στο χωριό θα συναντήσετε παραδοσιακά παλιά  πέτρινα αρχοντικά με τοξωτές πύλες, κοινό χαρακτηριστικό πολλών οικισμών της Θεσπρωτίας. Στην πρώτη πλατεία που συναντάτε περπατώντας στα σοκάκια του χωριού, βρίσκεται το άλλοτε εν λειτουργία παλιό δημοτικό σχολείο Γηρομερίου και ο ιερός ναός που είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου.

Στην επάνω πλατεία του χωριού, στο παραδοσιακό καφενέ είναι πιθανό να συναντήσετε φιλόξενους ντόπιους κατοίκους, πάντα πρόθυμοι να σας υποδεχτούν εγκάρδια! Στον ίδιο χώρο υπάρχει και κτίσμα της κοινότητας Γηρομερίου που λειτουργούσε και ως ξενώνας. Πίσω  από αυτόν συντηρείται σε καλή  κατάσταση παραδοσιακός μύλος.

Στο Γηρομέρι κάθε χρόνο την δεύτερη μέρα του Πάσχα, τελείται έθιμο που έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Σύμφωνα με αυτό, κάτοικοι του χωριού μεταβαίνουν μαζί με μουσικούς στο νεκροταφείο του ναού της Αγίας Παρασκευής όπου τραγουδούν όλοι μαζί μοιρολόγια στην μνήμη των νεκρών που ήταν άλλοτε εν ζωή. Στην συνέχεια ακολουθούν παραδοσιακά χαρμόσυνα τραγούδια και γλέντι με την συνοδεία κλαρίνου και την παρουσία παιδιών, συμβολίζοντας με αυτό το τρόπο την συνέχιση της ζωής και το πέρασμα των εθίμων από γενιά σε γενιά.

Μοναδικό στο Πανελλήνιο ταφικό έθιμο που λαμβάνει χώρα στο Γηρομέρι Φιλιατών Θεσπρωτίας τη Δευτέρα του Πάσχα στο νεκροταφείο του χωριού. Αμέσως μετά τη λειτουργία οι συγγενείς του νεκρού παραγγέλνουν στους οργανοπαίχτες το αγαπημένο τραγούδι του νεκρού, όσο ήταν στη ζωή, πάνω από τον τάφο του. Η πομπή θα περάσει από όλα σχεδόν τα μνήματα, ακόμη και σε εκείνα που δε βρίσκεται άμεσος συγγενής. Η ατμόσφαιρα είναι ιδιαίτερα συγκινητική και συγκλονιστική συνάμα. Η σιωπή της κατάνυξης στο χώρο του νεκροταφείου ξαφνικά σπάει με τους ήχους του κλαρίνου σε γνήσια ηπειρώτικα τραγούδια. Οι συγγενείς αναπολούν στιγμές του παρελθόντος «γιορτάζοντας» μαζί με τους δικούς τους τη Λαμπρή.

Άλλο βέβαια  να το διαβάζεις  και  άλλο  να  το  βιώνεις.   Όταν  παραβρεθείς  εκεί,  συμμετέχεις  σε μια μοναδική  εμπειρία  μυσταγωγίας.   Νοιώθεις ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα, σαν θεατής σε μια ιεροτελεστία, με πρωταγωνιστές τους δράστες του εθίμου, φορτωμένους με συναίσθημα ικανοποίησης και χαράς που αξιώθηκαν κι έκαναν το χρέος τιμής στην μνήμη του νεκρού- ανάμικτη με τη λύπη από τις θύμισες και την παντοτινή απουσία του.  Ένα  μικτό  συναίσθημα ¨Χαρμολύπη¨.

Το ταφικό έθιμο κλείνει  με ένα  συγκινητικό   Μοιριολόϊ,  στο Οστεοφυλάκειο- για όλους τους αείμνηστους Γηρομεριάτες.-

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ