ΑΒΡΑΑΜ ΖΕΛΗΛΙΔΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ: «ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΜΕΘΑΝΙΟΥ, Ο ΚΡΥΜΜΕΝΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΣΤΟΝ ΠΥΘΜΕΝΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΑΦΗΝΕΙ ΑΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ».

Διαβάστε επίσης:
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΔΡΙΤΕΣ ΜΕΘΑΝΙΟΥ. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΥΣΙΜΟ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΙΩΝΑ. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΠΑΡΑΓΚΩΝΙΖΟΝΤΑΙ

ΠΟΤΕ ΘΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ Η ΕΞΟΡΥΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΩΝ;

«Η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στη νέα αυτή ενεργειακή πρόκληση, καθώς η ελληνική ΑΟΖ διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα ένυδρου μεθανίου της Ευρώπης στη Μεσόγειο. Το πρόβλημα είναι ότι για την ώρα η χώρα μας δεν διαθέτει… ΑΟΖ! Συνεπώς κάτι τέτοιο φαντάζει αδύνατο. Όμως, ενώ η Ελλάδα φοβάται να «μιλήσει» για την ΑΟΖ της και την εκμετάλλευση των υδριτών, Γερμανο-τουρκικές έρευνες αναζήτησης ένυδρου μεθανίου πραγματοποιούνται εδώ και 15 χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο».

Ο Αβραάμ Ζεληλίδης γεννήθηκε το 1960 στη Μαρίνα Ναούσης της Ημαθίας. Έγινε πτυχιούχος γεωλόγος το 1984 και διδάκτορας το 1988 στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Διορίστηκε ως λέκτορας το 1993 και από το 2009 ως τακτικός καθηγητής  στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Διετέλεσε Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας την περίοδο 2006-2010. Ασχολείται ερευνητικά με την ανάλυση Ιζηματογενών Λεκανών, Στρωματογραφία ακολουθιών, Σεισμική Στρωματογραφία και Γεωλογία Πετρελαίων. Έχει εκπονήσει πολλά ερευνητικά έργα για πετρελαϊκές εταιρείες χρησιμοποιώντας δεδομένα τόσο επιφάνειας όσο και υπεδαφικά, ενώ οργάνωσε πολλά σεμινάρια πεδίου για πετρελαϊκές εταιρείες του εξωτερικού. Έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 110 εργασίες σε διεθνή περιοδικά, οι πιο πολλές των οποίων αναφέρονται στο δυναμικό των υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, και έχουν παρουσιαστεί σε Διεθνή Συνέδρια σε όλο τον κόσμο (Ιαπωνία, Ευρώπη, Αμερική, Αφρική). Έχει προσκληθεί σε διεθνή φόρα και Συνέδρια ως ειδικός σε θέματα υδρογονανθράκων για την ΝΑ Μεσόγειο. Ήταν επιβλέπων Καθηγητής σε οκτώ διδακτορικές διατριβές με θέματα γεωλογίας πετρελαίων. Έχει εργαστεί ερευνητικά και σε περιοχές εκτός Ελλάδας, όπως ο κόλπος του Σουέζ στην Αίγυπτο ή στη Σικελία και έχει δημοσιεύσει εργασίες συνδέοντας την Ελλάδα με την Αίγυπτο ή την Σικελία με διεθνές ενδιαφέρον. Τέλος, έχει δώσει πολλές συνεντεύξεις σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, εφημερίδες και περιοδικά, στην προσπάθεια του να αναδείξει το θέμα της ύπαρξης – αξιοποίησης των πεδίων υδρογονανθράκων στην Ελλάδα.

Από  το  thediplomat.gr

ΥΔΡΙΤΕΣ: Ο κρυμμένος θησαυρός που αντί να δίνει προοπτικές επίλυσης στο οικονομικό αδιέξοδο και γεωστρατηγικό πλεονέκτημα στην ΕΛΛΑΔΑ, αφήνει επικίνδυνα αδιάφορες τις ελληνικές κυβερνήσεις

του Δρ Αβραάμ Ζεληλίδη, καθηγητή Γεωλογίας 

---

Τι είναι οι υδρίτες Μεθανίου:

«Παγωμένο μεθάνιο» – Σχηματίζεται όταν το νερό και το μεθάνιο βρεθούν σε θερμοκρασίες κάτω από 10 βαθμούς Κελσίου και πιέσεις 30 φορές μεγαλύτερες από την κανονική ατμοσφαιρική πίεση, τότε το μεθάνιο περιβάλλεται από τα μόρια του νερού και παγιδεύεται σε ένα μοριακό κλουβί. Οι υδρίτες μεθανίου αναπτύσσονται σε περιοχές με μόνιμο στρώμα πάγου στη γη ή κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας και συνήθως καλύπτονται από ένα στρώμα ιζημάτων. Τα περισσότερα κοιτάσματα ένυδρου μεθανίου σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε βάθη νερού μεταξύ 500 και 3000 μέτρων. Οι υδρίτες αποτελούν ένυδρα άλατα, είναι στερεά και άσπρα, παρόμοια στην εμφάνιση με την κανονικό παγωμένο νερό. Όταν βγαίνουν από τον πυθμένα της θάλασσας αποσυντίθενται και ο πάγος γίνεται νερό, ενώ το μεθάνιο αποκτά, ως αέριο, όγκο 164 φορές μεγαλύτερο.

§  Προσφέρουν στην οικονομία μιας χώρας που τους έχει και τους αξιοποιεί;

Οι υδρίτες μεθανίου είναι μία από τις πολλά υποσχόμενες πηγές ενέργειας του 21ου αιώνα. Τα παγκόσμια αποθέματα υδριτών αερίου είναι τεράστια κι εκτιμώνται σε χιλιάδες τρισ. κυβικά μέτρα τα οποία αντιστοιχούν σε 100 και πλέον φορές τα μέχρι σήμερα γνωστά αποθέματα φυσικού αερίου παγκοσμίως. Οι ΗΠΑ μετά από την αποτελεσματική πορεία στην εξόρυξη του shale gas, προχώρησε στη διάθεση πολλών εκατ. δολαρίων σε σχετικά ερευνητικά προγράμματα. Το θέμα ήταν ότι μέχρι το 2013 φαινόταν δύσκολη έως αδύνατη η αξιοποίηση τους καθώς στην επιφάνεια του εδάφους ή της θάλασσας είχαμε αυτανάφλεξη, και όλες οι προσπάθειες εστιάζονται στον/στους τρόπους αξιοποίησης τους.

§  Μπορούν να αξιοποιηθούν;

Η Ιαπωνική Κρατική Εταιρεία JOGMEG το 2013 πέτυχε την πρώτη υποθαλάσσια παραγωγή φυσικού αερίου από υπεράκτιες συγκεντρώσεις στερεών υδριτών μεθανίου, με την μέθοδο της αποσυμπίεσης. Η JOGMEG δήλωσε ότι η εξόρυξη αυτή αποτελεί μέρος της προσπάθειας για την επίτευξη εμπορικής παραγωγής μέσα στα επόμενα 6 χρόνια. Από το 2001, η Ιαπωνία, η οποία εισάγει σχεδόν το σύνολο των ενεργειακών αναγκών της, έχει επενδύσει στην ανάπτυξη της τεχνολογίας για την αξιοποίηση αποθεμάτων ένυδρου μεθανίου των θαλασσών της, οι οποίες εκτιμάται ότι περιέχουν ποσότητες μεθανίου που αντιστοιχούν σε έντεκα έτη κατανάλωσης φυσικού αερίου στη χώρα. Το Τόκιο εκτιμά ότι τα αποθέματα που εντοπίστηκαν 50 χιλιόμετρα ανατολικά από ακτές του Σικόκου αντιστοιχούν σε 1,1 τρισεκατομμύριο κυβικά μέτρα αέριου μεθανίου, ποσότητα αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες της χώρας σε αέριο για 11 χρόνια.

§  Ε.Ε. και Ελλάδα:

H παρουσία των υδριτών στον ευρωπαϊκή ήπειρο έχει διαπιστωθεί μέχρι στιγμής στην Κασπία Θάλασσα, στα στενά του Μπάρεντς και στην Ανατολική Μεσόγειο, στα υποθαλάσσια υβώματα του Αναξίμανδρου, ανατολικά της Ρόδου και νότια του κόλπου της Αττάλειας και του Καστελόριζου.

«η αξιοποίηση τους μπορεί να αποδώσει μέχρι και 5 τρις κυβικά μέτρα μεθανίου.»

«Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα “ANAXIMANDER” (2002-2005) με συντονιστή το ΙΓΜΕ και τη συμμετοχή του ΕΛΚΕΘΕ, του Πολυτεχνείου Κρήτης, του Πανεπιστήμιου Αθηνών, καθώς και ξένων ερευνητών από τα πολυτεχνεία Βερολίνου κα Κλάουσταλ της Γερμανίας, από το Άμστερνταμ της Ολλανδίας και από την Ισπανία, κατέγραψαν τα υποθαλάσσια υβώματα του Αναξίμανδρου. Οι υδρίτες σχηματίζονται κυρίως 40-80 cm κάτω από την επιφάνεια του πυθμένα, σε βάθος θάλασσας περίπου 2.000μ., ενώ αναγνωρίστηκαν και μελετήθηκαν υποθαλάσσια λασποηφαίστεια (mud volcanoes) στα οποία δόθηκαν τα ονόματα ΑΘΗΝΑ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, Αmsterdam, Κazan και Κula, που σύμφωνα με τα δημοσιευμένα αποτελέσματα των ερευνητών του ΕΛΚΕΘΕ σε έκταση ιζημάτων 22,5 km³ περιέχονται 0,25 km³ υδριτών, είναι κυρίως θερμογενούς προέλευσης, η περιεκτικότητά τους είναι μεθάνιο 96,5% και αιθάνιο 3% κά. (εικόνες 1 και 2). Φαίνεται ότι μέχρι τώρα δεν είναι εκμεταλλεύσιμοι με τις υπάρχουσες τεχνικές δυνατότητες, ενώ η αξιοποίηση τους μπορεί να αποδώσει μέχρι και 5 τρις κυβικά μέτρα μεθανίου.

 

Εικόνα 1: Μπλοκ διάγραμμα στο οποίο φαίνονται 5 περιοχές με λασποηφαίστεια (Amsterdam, Kazan, Kula, Athina, Thessaloniki) (από Lykousis et al., 2009).

 

Εικόνα 2: Βαθυμετρικός χάρτης του υβώματος του Αναξίμανδρου και των περιφερειακών λεκανών (από Lykousis et al., 2009).

Ως γνωστόν τα παραπάνω λασποηφαίστεια με τους υδρίτες του Καστελορίζου βρίσκονται στο ανατολικό άκρο της Μεσογειακής ράχης και παρόμοια λασποηφαίστεια μεγαλύτερης έκτασης έχουν χαρτογραφηθεί νότια της Κρήτης πάνω στο κεντρικό τμήμα Μεσογειακής ράχης και μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ (εικόνες 3 και 4).

 

Εικόνα 3: Βαθυμετρικός χάρτης της Μεσογείου όπου σημειώνεται η Μεσογειακή Ράχη, τα λασποηφαίστεια και οι λεκάνες προχώρας, όπως αυτή του Ηροδότου (Maravelis et al., 2015)

 

Εικόνα 4: Λασποηφαίστεια νότια της Κρήτης (Robertson and Kopf 1998)

---

 «αν το Καστελόριζο μπορεί να δώσει 5 τρις κυβικά μέτρα μεθανίου τότε τα λασποηφαίστεια νότια της Κρήτης […] μπορούν να δώσουν πολλαπλάσια κοιτάσματα»

Οι υδρίτες είναι η ένδειξη και η απόδειξη ότι υπάρχει το παραγωγικόπεδίο παραγωγής υδρογονανθράκων, και αν το Καστελόριζο μπορεί να δώσει 5 τρις κυβικά μέτρα μεθανίου τότε τα λασποηφαίστεια νότια της Κρήτης, που είναι μεγαλύτερα και καλύπτουν μεγαλύτερες εκτάσεις, μπορούν να δώσουν πολλαπλάσια κοιτάσματα (εικόνα). Το θέμα είναι αν και κατά πόσο υπάρχουν υδρίτες νότια της Κρήτης ή αν και κατά πόσο υπάρχουν οι προϋποθέσεις ανάπτυξης πεδίων υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης. Τι απαιτείται; Προφανώς έρευνες που δεν γίνονται.

Επιπλέον, οι υδρίτες δεν είναι ένα στατικό πεδίο υδρογονανθράκων αλλά ένα δυναμικό, δηλαδή δεν δημιουργήθηκαν και μας περιμένουν, αλλά διαρκώς παράγονται και χτίζονται στη βάση τους ενώ το ανώτερο τμήμα τους καταστρέφεται δείχνοντας ότι το παραγωγικό τους πεδίο είναι ακόμη ενεργό.

«διαρκώς παράγονται και χτίζονται στη βάση τους ενώ το ανώτερο τμήμα τους καταστρέφεται δείχνοντας ότι το παραγωγικό τους πεδίο είναι ακόμη ενεργό»

Τα λασποηφαίστεια είναι η ένδειξη της καταστροφής του ανωτέρου τμήματος τους, που δημιουργούνται με την διαφυγή μεθανίου στην ατμόσφαιρα, και για όσους ενδιαφέρονται για το περιβάλλον, προσθέτουν στην επιβάρυνση του κλίματος και αφαιρούν από την οικονομία όσων τους έχουν και δεν τους αξιοποιούν.
Είναι λοιπόν προφανές ότι η ύπαρξη των υδριτών μεθανίου ίσως είναι ο βασικός λόγος σύγκρουσης όλων των γεωπολιτικών συμφερόντων στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου και όχι (μόνο) τα συμβατικά αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Η Ελλάδα μπορεί να πρωταγωνιστήσει στη νέα αυτή ενεργειακή πρόκληση, καθώς η ελληνική ΑΟΖ διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα ένυδρου μεθανίου της Ευρώπης στη Μεσόγειο. Το πρόβλημα είναι ότι για την ώρα η χώρα μας δεν διαθέτει… ΑΟΖ! Συνεπώς κάτι τέτοιο φαντάζει αδύνατο. Όμως, ενώ η Ελλάδα φοβάται να «μιλήσει» για την ΑΟΖ της και την εκμετάλλευση των υδριτών, Γερμανο-τουρκικές έρευνες αναζήτησης ένυδρου μεθανίου πραγματοποιούνται εδώ και 15 χρόνια στην Ανατολική Μεσόγειο.

«ίσως είναι ο βασικός λόγος σύγκρουσης όλων των γεωπολιτικών συμφερόντων στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου»

Ως γνωστόν η κείμενη Νομοθεσία που ψηφίστηκε το 2010 δεν περιλαμβάνει ακόμη την Έρευνα και Παραγωγή τέτοιας μορφής συγκεντρώσεων μη συμβατικών Υδρογονανθράκων δηλαδή τους υδρίτες. Η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να προσαρμόσει το συντομότερο δυνατόν την ισχύουσα νομοθεσία για τους υδρογονάνθρακες, να αναδείξει τα αναμενόμενα μη συμβατικά κοιτάσματα των Ελληνικών υδριτών ώστε στο άμεσο μέλλον να καταστεί δυνατή η αξιοποίηση αυτή της μορφής κοιτασμάτων δηλαδή των μη συμβατικών υδρογονανθράκων.

Τι απαιτείται; Θέληση για τα παρακάτω βήματα:

1.   Είτε για την αξιοποίηση της λεκάνης του Ηροδότου, για συμβατικά κοιτάσματα (προηγούμενα άρθρα), είτε για την αξιοποίηση των υδριτών του Καστελορίζου, απαιτείται ο ορισμός της Ελληνικής ΑΟΖ. Είναι τόσα τα κοιτάσματα και τα προσδοκώμενα έσοδα που θα πρέπει ως ΕΛΛΑΔΑ να ανακηρύξουμε την ΑΟΖ μας χωρίς να ρωτήσουμε κανέναν, όπως έκανε η Κύπρος. Η συμφωνία και ο ορισμός ΑΟΖ μεταξύ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΚΥΠΡΟΥ – ΑΙΓΥΠΤΟΥ θα εξασφαλίσει τα παραπάνω κοιτάσματα.

2.   Προσαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων στα νέα δεδομένα με τους υδρίτες, ως μη συμβατικά κοιτάσματα.

Συμπερασματικά: Με όπλο ή ακόμη και με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος, απαιτείται η αξιοποίηση των υδριτών. Αλλά για να τους αξιοποιήσεις πρέπει πρώτα να μάθεις, να γνωρίζεις τι έχεις και τι μπορούν να σου δώσουν. Δεν γίνεται δημόσιοι ερευνητικοί φορείς, όπως το ΕΛΚΕΘΕ, να υλοποιούν μεγάλα ερευνητικά έργα και τα αποτελέσματα τους να μην αξιοποιούνται από την Ελληνική πολιτεία. Η Ιαπωνία για πολύ μικρότερα κοιτάσματα επενδύει στη γνώση, στην τεχνολογία και στην καινοτομία για να αξιοποιήσει τους υδρίτες της. ΕΜΕΙΣ; Δεν γίνεται να αναζητάς ισοδύναμα με φόρους και να μην τρέχεις να αξιοποιήσεις τα όπια προσδοκώμενα έσοδα. Δεν γίνεται να μην διαφημίζεις το προϊόν σου ή τουλάχιστον να μην το χρησιμοποιείς ως όπλο ή ως διαπραγματευτικό χαρτί με τους δανειστές σου.
Οι ενδιαφερόμενοι είναι πολλοί, το γεωστρατηγικό μας πλεονέκτημα τεράστιο, οι προοπτικές για το μέλλον του λαού μας και για την οικονομική του ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι πολύ καλό. Ας το εκμεταλλευτούμε. Απλώς χρειάζεται κυβέρνηση με αποφασιστικότητα και όραμα.

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ