Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης : Η Αστερίδα, το "νησί φάντασμα" της Ομηρικής τοπογραφίας.

 

Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά για την ομηρική Ιθάκη.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Αστερίς

«Το νησί των μνηστήρων»

το «οξύ νύχι» ενός καλά «κρυμμένου λέοντα» της Ομηρικής τοπογραφίας.

ἔστι δέ τις νῆσος μέσσῃ ἁλὶ πετρήεσσα,

[μεσσηγὺς Ἰθάκης τε Σάμοιό τε παιπαλοέσσης,]*

Ἀστερίς, οὐ μεγάλη· λιμένες δ᾽ ἔνι ναύλοχοι αὐτῇ

ἀμφίδυμοι· τῇ τόν γε μένον λοχόωντες Ἀχαιοί.                (Οδ.δ 844-847)               

Υπάρχει κάποιο νησί μεσοπέλαγα  βραχώδες

[μεταξύ της  Ιθάκης και της βραχώδους Σάμου,]* 

το όνομά του είναι Αστερίς. Δεν είναι μεγάλο νησί αλλά έχει λιμάνια ασφαλή και αμφίδυμα (το ένα λιμάνι αντίθετα από το άλλο).  Εκεί τον παραμόνευαν οι Αχαιοί.    

Η αποκάλυψη της νήσου Αστερίδος, ήταν και εξακολουθεί να είναι μέχρι και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα προβλήματα της Ομηρικής τοπογραφίας. Ήταν σύμφωνα με τις ομηρικές περιγραφές εκείνο το νησί που καιροφυλαχτούσαν στα ναύλοχα και αμφίδυμα λιμάνια του επί 28 μέρες και νύχτες οι μνηστήρες του θρόνου της Ιθάκης, σκαρφαλωμένοι την ημέρα στις ανεμοδαρμένες κορυφές του και την νύχτα κάνοντας συνεχώς περιπολίες με το πλοίο τους, για να σκοτώσουν τον Τηλέμαχο όταν θα επέστρεφε με το πλοίο του από την Πύλο (Οδ. π.363-370).

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης : Στα βήματα του Οδυσσέα του Τηλέμαχου και του Εύμαιου (μέρος 2ον)

 

 Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά για την ομηρική Ιθάκη.

Ο Οδυσσέας, ταπεινός ζητιάνος, πιάνει το χέρι της περίλυπης Πηνελόπης. Πίσω της ο Τηλέμαχος και δύο γέροντες, ο Λαέρτης και ο Εύμαιος
 («Μηλιακό» ανάγλυφο π. 460-450 π.Χ(Εικόνα από το βιβλίο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ Θεοί & Ήρωες – Τρωικός πόλεμος – Οδύσσεια» της Σέρβη Κατερίνας)

Αφιερωμένο σε όλους τους φίλους και συνεργάτες μας που ιχνηλατήσαμε μαζί τους αυτά τα μονοπάτια και μοιράστηκαν μαζί μας σκέψεις ιδέες και συναισθήματα.
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas  

ἄστεος ἐγγὺς

Πρόλογος 

Σε προηγούμενη ανάρτησή μας που αφορούσε το  πρώτο μέρος της Ομηρικής τοπογραφίας για τα "εν δήμω Ιθάκης" http://homericithaca.blogspot.gr/2017/01/1.html  είχαμε γράψει χαρακτηριστικά οτι στις αναφερόμενες  στο έπος πεζοπορικές διαδρομές κρίνεται σε μεγάλο βαθμό η αξιοπιστία της Ομηρικής τοπογραφίας και ιδιαιτέρως για την πιθανολογούμενη αληθή σχέση της με το γεωμορφολογικό περιβάλλον της Ν.Α Κεφαλληνίας εκεί όπου για αρκετά χρόνια τώρα εξελίσσεται μια διεπιστημονική έρευνα για την ταυτοποίηση του σπουδαίου μυκηναϊκού κέντρου που έχει εντοπίσει η αρχαιολογική σκαπάνη από το 1991.

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης : Στα βήματα του Οδυσσέα και του Τηλέμαχου.(μέρος 1ον)

 

 

 Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά για την ομηρική Ιθάκη.

Από το "Σπήλαιο των Νυμφών", στην "Πρώτη ακτή", την "Κόρακος πέτρη"  και την "Αρέθουσα κρήνη"

Αριστερά : Ο Οδυσσέας φτάνει στις χοιρομάντρες του Εύμαιου  (The story of the World by M.B Synce).  Δεξιά:  Ο Οδυσσέας αποκαλύπτεται στον Τηλέμαχο (έργο του Henri-Lucien Doucet)

Αφιερωμένο στους αγαπητούς μας φίλους και συνεργάτες  Πόπη και  Κώστα Ζαπάντη.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

     Κομβικό Ομηρικό τοπωνύμιο αλλά και σημείο αναφοράς της Ομηρικής τοπογραφίας ήταν η επονομαζόμενη «πρώτη ἀκτὴ Ἰθάκης» όπως την αποκαλεί η θεά Αθηνά συμβουλεύοντας τον Τηλέμαχο για το τι πρέπει να κάνει όταν θα έφτανε με το πλοίο του στην πρώτη (την νοτιότερη) ακτή της Ιθάκης επιστρέφοντας από την Πύλο. 


        αὐτὰρ ἐπὴν πρώτην ἀκτὴν Ἰθάκης ἀφίκηαι,
          νῆα μὲν ἐς πόλιν ὀτρῦναι καὶ πάντας ἑταίρους,
          αὐτὸς δὲ πρώτιστα συβώτην εἰσαφικέσθαι,
          ὅς τοι ὑῶν ἐπίουρος, ὁμῶς δέ τοι ἤπια οἶδεν.           (Οδ.ο 33-39)

          Κι όταν στο Θιάκι φτάσεις πια, στο πρώτο του ακρογιάλι,
          στείλε με τους συντρόφους σου στη χώρα το καράβι
          και πάνε το χοιροβοσκό να πρωτοβρείς στη μάντρα,
          που στα θρεφτά σου επιστατεί και σε πονά η καρδιά του.  (Οδ.ο 33-39)

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης :Ο Αίνος της Κεφαλληνίας είναι το "Νήριτον το εινοσίφυλλον" το πανταχόθεν ορατό, αριπρεπές, δασώδες και απόκρημνο Όρος της Ομηρικής Ιθάκης και καύχημα του Οδυσσέα.

 

 Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά για την ομηρική Ιθάκη.

ἀλλ᾽ ἄγε τοι δείξω Ἰθάκης ἕδος, ὄφρα πεποίθῃς…τοῦτο δὲ Νήριτόν ἐστιν ὄρος καταειμένον ὕλῃ  (οδ. ν 344 & 351)

Έλα, σκοπεύω τώρα να σου δείξω σήματα της Ιθάκης για να πεισθείς…και αυτό είναι το Νήριτον, βουνό κατάφυτο από δένδρα.

«σφιν ὑπὲκ νεφέων Ἰθάκης τ' ὄρος αἰπὺ πέφαντο»

Dedicated to Dr. John T. Pierce, Dean of the Faculty of Environment at Simon Fraser University
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Το  Νήριτον το εινοσίφυλλον, το καύχημα του Οδυσσέα, το  πανταχόθεν ορατό,αριπρεπές, δασώδες και απόκρημνο Όρος της Ομηρικής Ιθάκης  

    Κανένα άλλο τοπόσημο δεν έχει διασυνδεθεί τόσο πολύ στα Ομηρικά έπη ως σημείο αναφοράς και αναγνώρισης ενός τόπου όσο το όρος Νήριτον της Ομηρικής Ιθάκης. Είναι παραπάνω από εμφανές, όπως θα διαπιστώσουμε παρακάτω, ότι το όρος Νήριτον είναι:

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης : Στο νησί της Κεφαλληνίας βρίσκεται το "θαύμα ιδέσθαι" λιμνοσπήλαιο των νυμφών Νηϊάδων της Οδύσσειας !

 

 Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά για την ομηρική Ιθάκη.

Είναι το εντυπωσιακό λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης που σύμφωνα με τον Όμηρο ήταν η κατοικία των Μελισσών !!!᾽

ἄγε τοι δείξω Ἰθάκης ἕδος, ὄφρα πεποίθῃς τοῦτο δέ τοι σπέος ἐστὶ κατηρεφές.....ἔνθα τιθαιβώσσουσι μέλισσαι". (Οδ ν,334 &338) 

«αλλά εμπρός θα σου δείξω τις τοποθεσίες της Ιθάκης για να πειστείς. Αυτό είναι το σπήλαιο το ευρύχωρο και θολωτό...που ήταν η κατοικία των «μελισσών»(Οδ ν,334 &338)

Πανοραμικές φωτογραφίες από το "θαύμα ιδέσθαι" λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης όπου σύμφωνα με τον Όμηρο ήταν κατοικία των Μελισσών ( ψυχών), στην θέα του οποίου ο Οδυσσέας μόλις του το υπέδειξε η θεά Αθηνά αναγνώρισε την πατρίδα του, την Ιθάκη.

Αφιερωμένο στον αγαπητό μας φίλο και συνεργάτη Δρ. Πέτρο Πετράτο
(Τext: Hettie Putman Cramer, Makis Metaxas)

Το πρώτο χαρακτηριστικό τοπόσημο της Ιθάκης του Οδυσσέως ήταν το θαύμα ιδέσθαι περίφημο σπήλαιο των νυμφών (οδ ν 96-112) που βρισκόταν κοντά στο λιμάνι του Φόρκυνα, αφιερωμένο στις νύμφες Νηϊάδες (Ναϊάδες)[1] (=οι Νύμφες των ρεόντων υδάτων), το οποίο ήταν γεμάτο  με τρεχούμενα νερά και σταλαχτίτες, σκοτεινό στο βάθος, με χρώματα αλιπόρφυρα, φερόμενο ως κατοικία των Μελισσών[2](ψυχών).

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης : Οι "ομιλούσες εικόνες" της Ομηρικής τοπογραφίας.

 

 Που βρίσκονταν τελικά η Ομηρική Ιθάκη ; Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά με οδηγό τα ομηρικά κείμενα φωτίζουν το μυστήριο της πατρίδας του Οδυσσέα. Σύμφωνα με την έρευνα η Ομηρική Ιθάκη βρισκόταν στην Κεφαλλονιά. 

σκέδασ᾽ ἠέρα, εἴσατο δὲ χθών· (Οδ ν 352)                                                                              "σκόρπισε η καταχνιά και φάνηκαν οι τόποι." 

               Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

[Αφιερωμένο στον Κεφαλλήνα Νομικό Φώτη Κρεμμύδα, μέγα χορηγό των αρχαιολογικών ερευνών και των πολιτιστικών δράσεων στον γενέθλιο τόπο του.]  

    Είναι γεγονός ότι η εγκυρότητα της Ομηρικής τοπογραφίας αμφισβητήθηκε από τα πρώιμα ιστορικά χρόνια και συνεχίζεται αμείωτη ως τις ημέρες μας. Η διαρκής αμφισβήτηση για την πατρότητα, τους χρόνους της γένεσης, της σύνθεσης ή της ανασύνθεσης των Ομηρικών επών δεν επέτρεψε την εξαγωγή στέρεων συμπερασμάτων καθιστώντας εκ προοιμίου αμφισβητήσιμη την κάθε νέα πρόταση.

Θολωτοί Μυκηναϊκοί τάφοι στην Ελλάδα

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Κατά την Υστεροελλαδική ΙΙ εποχή (1600-1400 π.Χ.), στο μυκηναϊκό κόσμο εμφανίζονται δύο νέοι τύποι τάφων, οι θαλαμωτοί (θαλαμοειδείς ή λαξευτοί) και οι θολωτοί και για ένα διάστημα χρησιμοποιούνται συγχρόνως με τους λακκοειδείς. Οι νέες μεγαλοπρεπείς και επιβλητικές ταφικές κατασκευές αντικατοπτρίζουν την επιθυμία των ανθρώπων να τοποθετούν το νεκρό σε μια μνημειώδη κατασκευή όμοια με την επίγεια κατοικία του. Ό,τι εκπροσωπούν για την Αίγυπτο οι πυραμίδες (μνημειώδεις διαστάσεις, αντοχή στο χρόνο, προηγμένη τεχνολογία, την αγωνία του ανθρώπου να χτίσει μια άφθαρτη αιώνια κατοικία και να προβάλει ένα σύμβολο επίγειας ισχύος και γοήτρου) αντιπροσωπεύουν για την Ελλάδα οι θολωτοί τάφοι της μυκηναϊκής εποχής, που συγκαταλέγονται χωρίς αμφιβολία στα πιο λαμπρά αρχιτεκτονικά επιτεύγματα του Μυκηναϊκού Πολιτισμού.