Ο ΤΡΩΪΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ
Ο Ομηρικός προσδιορισμός της Τροίας
Όπως αναφέρει ο Όμηρος, τα πλοία των Αχαιών προσάραξαν κοντά στις εκβολές του ποταμού Σκάμανδρου. Η αρχαία εκβολή του Σκάμανδρου, 3.300 χρόνια πριν, ήταν περίπου 5 χιλιόμετρα
πιο εσωτερικά, εκβάλλοντας σε ένα κόλπο που έκτοτε έχει προσχωθεί. Η ίδια η πόλη της Τροίας ήταν χτισμένη πάνω σε ένα λόφο και γύρω από αυτόν είναι η πεδιάδα του Σκάμανδρου, όπου έλαβαν χώρα οι μάχες του Τρωϊκού πολέμου. Σ’ αυτήν την πεδιάδα στρατοπέδευσαν
οι Αχαιοί.. Η θέση της αρχαίας πόλεως απέχει σήμερα περίπου 15 χιλιόμετρα από την ακτή.
 |
| Ο ποταμός Σκάμανδρος σήμερα |
Το Νοέμβριο του 2001, ο γεωλόγος Κραφτ από το Πανεπιστήμιο του Ντελαγουέαρ και ο γεωλόγος Λιούις από το Κολλέγιο Trinity του Δουβλίνου παρουσίασαν τα αποτελέσματα των διερευνήσεων της Γεωλογίας της περιοχής που είχαν αρχίσει το 1977, σχετικά με τη μορφολογία της Τρωάδας.
Οι γεωλόγοι συνέκριναν την σημερινή γεωλογική κατάσταση της περιοχής με τη μορφολογία του εδάφους και των ακτών που περιγράφεται στην Ιλιάδα και άλλες κλασσικές πηγές, όπως στη Γεωγραφία του Στράβωνος. Το συμπέρασμά τους ήταν ότι υπάρχει μεγάλη συνάφεια μεταξύ της τοποθεσίας της Τροίας που απεκάλυψε ο Σλήμαν (και άλλων τοποθεσιών όπως το Ελληνικό στρατόπεδο του Τρωϊκού πολέμου), των γεωλογικών αποδείξεων και των περιγραφών της τοπολογίας και των μαχών στην Ιλιάδα. Η μορφολογία της ευρύτερης περιοχής είναι σε απόλυτη συμφωνία με τα σχετικά στοιχεία που παραθέτουν η Ιλιάδα του Ομήρου και τα "Γεωγραφικά" του Στράβωνα. Ακριβής φαίνεται να είναι και η θέση του στρατοπέδου των Αχαιών, στα παράλια της περιοχής.
Ο Τρωικός Πόλεμος είναι ο μεγαλύτερος και γνωστότερος πόλεμος που έγινε στην Μυθική Αρχαιότητα (1.300 - 1.291 π.Χ.) και ο πιο διάσημος σε όλη την ιστορία της Ανθρωπότητας. Διήρκεσε δέκα ολόκληρα έτη και κόστισε τη ζωή πολλών επιφανών ηρώων.
Ο Τρωικός Πόλεμος ήταν ένας πόλεμος μεταξύ των Αχαιών της Μητροπολιτικής Ελλάδας και των Τρώων και των Αιολέων της δυτικής Ελληνικής Ασιατικής Χερσονήσου (Ε.Α.Χ.). Οι Έλληνες της Κλασσικής Εποχής θεωρούσαν ότι ο Τρωικός Πόλεμος ήταν πραγματικό γεγονός, όπως άλλωστε και οι περισσότερες αφηγήσεις της Ελληνικής Μυθολογίας.
Ακόμη και ο Θουκυδίδης, ο οποίος γενικά διακατέχονταν από πνεύμα αμφισβήτησης, θεωρεί τον πόλεμο ιστορικό γεγονός, αλλά αμφιβάλει αν ο στόλος των Αχαιών ανέρχονταν σε 1.186 πλοία.
Ο Ευριπίδης υιοθέτησε μια παρόμοια άποψη, μεταλλάσσοντας όμως πολλά στοιχεία της αρχικής αφήγησης.
Κατά τον 19ο αιώνα στον Δυτικό Κόσμο, γενικά εθεωρείτο ότι τόσο ο Τρωικός Πόλεμος, όσο και η ίδια η Τροία αποτελούσαν απλά μυθεύματα, καθώς και όλες οι τοποθεσίες που αναφέρονται στα έπη.
Η κατάσταση άρχισε βαθμιαία να αλλάζει όταν το 1870 ο Γερμανός Αρχαιολόγος Ερρίκος Σλήμαν πιστεύοντας σε αυτές τις αρχαίες αφηγήσεις, ανακάλυψε τα ερείπια της Τροίας και των Μυκηνών.
Σήμερα, η αρχαιολογική και ιστορική κοινότητα έχει κατά πλειοψηφία δεχθεί ότι διεξήχθηκε ο Τρωικός πόλεμος, αλλά τα ακριβή γεγονότα της πολιορκίας, όπως περιγράφονται, κυρίως από τον Όμηρο και μέχρι να βρεθούν απτά στοιχεία, είναι προφανώς αμφισβητήσιμα Τέτοια αδιάσειστα στοιχεία είναι π.χ. οι αρχαίες επιγραφές που μας πληροφορούν έγκυρα ότι η συνομοσπονδία των πόλεων ΑΣΣΟΥΒΑ (ΑΣΙΑ), στην οποία ανήκε και η Τροία, κατά την Χετταιο-Αιγυπτιακή Μάχη της Καδύτου (Καντές -Quadesh) της Συρίας ( 1.274 π.Χ.), ενώ αρχικά ήταν σύμμαχος των Χετταίων, τάχθηκε τελικά με τους Αιγύπτιους. Εδώ ένας προσεκτικός παρατηρητής θα σημείωνε, ότι οι Χετταίοι απέφυγαν να βοηθήσουν τους Τρώες και τους συμμάχους τους στην σύγκρουσή τους με τους Αχαιούς το 1.300 π.Χ. Μετά 26 χρόνια οι Τρώες απάντησαν με τον ίδιο τρόπο στους Χετταίους. Πολλοί ερευνητές τα τελευταία εκατό χρόνια προσπάθησαν να διαφωτίσουν το θέμα του Τρωικού πολέμου μέσω αρχαίων Αιγυπτιακών και Χετταϊκών κειμένων του 14ου - 12ου αιώνα π.Χ. Τις ερχόμενες δεκαετίες, με την ανεύρεση και την ανάγνωση νέων κειμένων αναμένονται συνταρακτικές αποκαλύψεις. Ας ευχηθούμε ότι σ’ αυτό το ζήτημα, θα υπάρξει ζωηρή και δημιουργική συμμετοχή των ελλήνων αρχαιολόγων.
 |
| Οι λεγόμενοι τύμβοι του Έκτορα στην κοιλάδα του Σκαμάνδρου |
Ο Τρωικός Πόλεμος ήταν χρονικά και τοπικά εκτεταμένος.
Αυτό συμβαδίζει με τις αρχαίες αφηγήσεις οι οποίες κάνουν λόγο για:
Α. Απόβαση των Αχαιών στην Μυσία.
Β. Εκστρατείες του Αχιλλέα και του Αίαντα του Τελαμώνιου στην Φρυγία και στην Θράκη.
 |
| Η σύζευξη του ποταμού Σκαμάνδρου με τον Σιμόη και η εκβολή τους στον Ελλήσποντο. Το βάθος οι λόφοι πάνω στους οποίους ήταν η Τροίας VII. (του Τρωϊκού πολέμου) |
Η μυθική αιτιολογία του πολέμου
Ο πόλεμος αυτός, αν και στη μυθολογία φέρεται να έγινε για την "Ωραία Ελένη", αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός και αποθανατίστηκε στους αιώνες με το περίφημο Ομηρικό έπος, την Ιλιάδα.
Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η αρπαγή της Ωραίας Ελένης αποτελεί ιστορικό γεγονός. Ο Ευριπίδης, αρκετές εκατονταετίες μετά, στο έργο του «Ελένη», ανασκευάζει το μύθο, αναφέροντας ότι ο Πάρις δεν έκλεψε την Ελένη, αλλά το ξόανό της.
Όλοι όμως οι ιστορικοί συμφωνούν ότι, χρονικά, ο Τρωϊκός πόλεμος έγινε:
Α. μετά την Αργοναυτική Εκστρατεία
 |
| Η ΑΡΓΟΝΑΥΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (1.360 Π.Χ.) |
Ο Τρωικός Πόλεμος άρχισε, όταν οι Αχαιοί διαπεραιώθηκαν στην Αιολική ακτή, με ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις, για να καταλάβουν την πλούσια Τροία των όμαιμων και ομόθρησκων Αιολέων που έλεγχε τα στενά του Ελλησπόντου.
Ο σχηματισμός της πρώτης Αυθεντικής Ελληνικής Φυλής, σύμφωνα με τις τελευταίες απόψεις της επίσημης ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας, έγινε μεταξύ του 4.000 και 2.000 π.Χ. στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας (σημερινοί νομοί Καστοριάς, Φλώρινας, Γρεβενών και Κοζάνης). Ήδη το 2.300 π.Χ. στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και της Ηπείρου είχαν ξεχωρίσει φυλετικά και γλωσσικά τα αρχέγονα ελληνικά φύλα από τα συγγενικά γειτονικά Πελασγικά. Πως δημιουργείται άραγε μία νέα φυλή από τις όμορες φυλές γύρω της. Η εθνολογία και η ιστορία απαντά: Με την γεωγραφική απομόνωση και την ενδογαμία, χαρακτηριστικά που υπήρχαν στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας.
Το 2.300 με 1.900 π.Χ. τα πρώτα Αιολικά φύλα μετακινούνται από την Δυτική Μακεδονία στην Θεσσαλία και πολλές ομάδες Αιολέων το 2.000 π.Χ. καταφθάνουν στην Λέσβο και στην δυτική ακτή της Ε.Α.Χ. όπου δημιουργούν τους πρώτους Αιολικούς οικισμούς και ονομάζουν την περιοχή Αιολία - Αιολίς (= Μεταγενέστερα ΙΛΙΟΝ, δηλαδή χώρα που ζουν οι ΑΙΟΛΕΙΣ).
Παράλληλα, οι Τρώες είχαν μια εξαίρετα περιτειχισμένη πόλη, της οποίας τα τείχη είχαν κτίσει ο Ποσειδών και ο Απόλλων, για χάρη του Λαομέδοντα.
Επίσης είχαν και τη βοήθεια των συμμάχων τους, λαών από γειτονικές και μη χώρες όπως Λύκιοι, Μυσοί, Κίκονες, Παφλαγόνες,Φρύγες, Μαίονες, Κάρες, Πελασγοί, Θράκες και τέλος Αμαζόνες και Αιθίοπες.
Πολλοί διάσημοι και επιφανείς ήρωες συμμετείχαν στην πορεία του Πολέμου, όπως αυτοί αναφέρονται στην Ιλιάδα, αλλά και μεταγενέστερα έπη:
- ο Οδυσσεύς,
- ο Αχιλλεύς,
- ο Πάτροκλος,
- ο Διομήδης
- ο Αγαμέμνων,
- ο Μενέλαος,
- ο Νέστωρ
- ο Αίας
- ο Έκτωρ ,
- ο Πάρις ,
- ο Αινείας,
- ο Μέμνων
- η Πενθεσίλεια
 |
| ΑΡΗΣ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ |
Περιγραφή των επιχειρήσεων σύμφωνα με τον Μύθο
Α. Ο γάμος της Θέτιδας
Ο Δίας πληροφορήθηκε είτε από την Θέμιδα ή τον Προμηθέα (μετά την απελευθέρωσή του από τον Ηρακλή) ότι, όπως ο πατέρας του Κρόνος, θα εκθρονισθεί και αυτός με την σειρά του, από κάποιον γιο του.
Μία άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ο γιός θαλάσσιας θεότητας Θέτιδας, την οποία ο Δίας ερωτεύθηκε, θα γινόταν σημαντικότερος από τον πατέρα του.
Για έναν από τους λόγους αυτούς η Θέτις συζεύχθηκε τον θνητό βασιλέα Πηλέα, υιό του Αιακού, είτε μετά από προτροπή του Δία είτε από επιθυμία της Ήρας.
Όλα άρχισαν στην τελετή του γάμου της Θέτιδας με τον βασιλέα της Φθίας Πηλέα, στο όρος Πήλιο της Θεσσαλίας.
Προσκεκλημένοι ήταν όλοι οι Ολύμπιοι θεοί με μοναδική εξαίρεση την Έριδα, που την αγνόησαν. Τότε εκείνη, θυμωμένη για την προσβολή που της έγινε, θέλησε να εκδικηθεί. Έριξε, λοιπόν, στο ανάκτορο όπου γινόταν η τελετή ένα χρυσό μήλο (το περιώνυμο "μήλο της Έριδας"), που έφερε την επιγραφή «Προς την ωραιότερη».
Όπως ήταν φυσικό, η Ήρα, η Αθηνά και η Αφροδίτη, οι τρεις διαπρεπέστερες Ολύμπιες θεές, διεκδίκησαν, το χρυσό μήλο, που αποτελούσε ένα είδος "βραβείου καλλιστείων".
Η διαμάχη τους ήταν ιδιαίτερα έντονη και κανείς άλλος θεός δεν διακινδύνευε να εκφράσει γνώμη υποστηρίζοντας κάποια από τις τρεις, γιατί θα προκαλούσε προφανώς την οργή των υπόλοιπων δύο.
Η επιλογή ήταν δύσκολη, και ο Ζεύς, στον οποίο προσέτρεξαν έκρινε συνετό να την αποφύγει. Ανέθεσε λοιπόν το έργο αυτό στονΠάρι, δευτερότοκο γιο του βασιλέα της Τροίας, Πρίαμου, που βρισκόταν τότε στο όρος Ίδη της Μυσίας και ανέθεσε στον Ερμή τις σχετικές διαδικασίες.
Β. Η επιλογή του Πάριδος
Ο Πάρις, διέμενε ως βοσκός στο όρος Ίδη και δεν γνώριζε για την βασιλική του καταγωγή, επειδή είχε εγκαταλειφθεί εκεί από την βρεφική του εξ αιτίας υπάρχοντος χρησμού που ανέφερε ότι θα προκαλούσε την καταστροφή της πόλης.
Οι τρείς θεές παρουσιάσθηκαν γυμνές στον νεαρό πρίγκηπα και ζήτησαν το χρυσό μήλο προτείνοντας επιπλέον και τα σχετικάανταλλάγματα.
- Η Ήρα πρόσφερε εξουσία,
- η Αθηνά πρόσφερε σοφία ενώ
- η Αφροδίτη πρόσφερε τον έρωτα της ωραιότερης γυναίκας
Όταν λοιπόν ανακοίνωσε στην οικογένειά του την επιθυμία του να ταξιδεύσει, δεν συνάντησε ιδιαίτερες αντιρρήσεις, εκτός από την μαντική πρόβλεψη των δύο αδελφών του, του Έλενου και της Κασσάνδρα , που κατέχοντες τη μαντική τέχνη, προφήτευσαν ότι ένα τέτοιο ταξίδι θα είχε ως συνέπεια την καταστροφή της Τροίας.
Γ. Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ
 |
Η μοιραία συνάντηση του Πάριδος και της Ελένης |
Οι προφητείες αυτές δε στάθηκαν ικανές να τον σταματήσουν. Είχε άλλωστε με το μέρος του την Αφροδίτη. Έτσι, ο Φέρεκλος κατασκεύασε για λογαριασμό του Πάριδος τα σχετικά πλοία. Όταν ο στόλος ετοιμάστηκαν, ο Πάρις έπλευσε με κατεύθυνση τοανάκτορο του Μενέλαου στη Σπάρτη.
Για εννέα ημέρες ο Μενέλαος ψυχαγωγούσε τον φιλοξενούμενό του, αλλά στη δέκατη ημέρα υποχρεώθηκε να μεταβεί στην Κρήτη, για την κηδεία του πάππου του, Κατρέα. Πριν φύγει, έδωσε την εντολή στη σύζυγό του Ελένη να φροντίσει τους ξένους όσο γίνεται καλύτερα. Έτσι, ανεμπόδιστη, εκπλήρωσε η Αφροδίτη την υπόσχεσή της στον Πάρη.
Εκμεταλλευόμενος ο Πάρις την απουσία του Μενέλαου, έβαλε την Ελένη στα πλοία του, παίρνοντας μαζί του και μεγάλο μέρος των θησαυρών του ανακτόρου, (ήταν και κλέφτης), καθώς και μερικές δούλες της Ελένης (ανάμεσά τους τη μητέρα του Θησέα, Αίθρα, και την αδελφή του συντρόφου του Θησέα, Πειρίθοου, την Κλυμένη) και έφυγε.
Η Ελένη εγκατέλειψε στο ανάκτορο την εννιάχρονη κόρη της, την Ερμιόνη, υποκύπτοντας στον έρωτα του Πάριδος. Το ταξίδι της επιστροφής στην Τροία δεν ήταν όμως τόσο εύκολο για τον Πάρη και τη συνοδεία του.
Τα πλοία εξ αιτίας των τρικυμιών που απέστειλε η Ήρα, περιπλανήθηκαν σε Κύπρο, στη Φοινίκη ( Σιδώνα) και Αίγυπτο.
Τελικά, μετά από αρκετές περιπέτειες έφθασαν στην Τροία, όπου ο Πάρις επισημοποίησε τη σχέση του με την Ελένη.
Δ. ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο Πάρις δεν ανέμενε κάποια εκδίκηση από τον Μενέλαο, καθώς ούτε και οι παλαιότερες απαγωγές είχαν προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις.
Κατά την μυθολογία η Τροία είχε πολιορκηθεί και κατακτηθεί και παλαιότερα, από τον Ηρακλή, ( μετά την Αργοναυτική εκστρατεία του 1.360 π.Χ. - άρα περί το 1.340 π.Χ.), ο οποίος αμέσως μετά έβαλε στον θρόνο της τον νεαρό τότε Πρίαμο.
Επιστρέφοντας ο Μενέλαος στη Σπάρτη, έχοντας ειδοποιηθεί από την Ίριδα, διαπίστωσε την προσβολή. Η παραβίαση των πατροπαράδοτων νόμων της φιλοξενίας προκάλεσε την οργή και την αγανάκτηση όχι μόνον του ίδιου του Μενέλαου αλλά και του αδελφού του Αγαμέμνονα, βασιλέα των Μυκηνών, στον οποίο αμέσως αυτός απευθύνθηκε.
Ο Μενέλαος απαίτησε να τηρηθεί ο όρκος των πρώην μνηστήρων της Ελένης. Για αυτό το σκοπό απέστειλε πρεσβείες σε όλους τους Αχαιούς ηγεμόνες να τηρήσουν τον όρκο που είχαν δώσει.
Ε. Το τέχνασμα του Οδυσσέα
Μετά το γάμο του Μενέλαου, ο Οδυσσέας εν τω μεταξύ παντρεύτηκε την Πηνελόπη και έκανε ένα γιο, τον Τηλέμαχο. Ο ίδιος προσποιήθηκε τον ψυχασθενή, καλλιεργώντας με αλάτι τους αγρούς του. Ο Παλαμήδης, όμως, έβαλε το νεογέννητο γιο του Οδυσσέα σε σημείο από όπου θα διερχόταν το άροτρό του.
Ο Οδυσσέας μόλις το είδε σταμάτησε και παραδέχθηκε την απάτη του. Τελικά υποχρεώθηκε να συμμετάσχει στον επικείμενο πόλεμο.
ΣΤ. Το τέχνασμα του Αχιλλέα
Στη Σκύρο, ο Αχιλλέας είχε συνάψει σχέση με την κόρη του τοπικού βασιλέα, Διηδάμεια, και είχαν ένα γιο, τον Νεοπτόλεμο. Ο Οδυσσέας, ο Αίαντας και ο δάσκαλος του Αχιλλέα (Φοίνικας), εστάλησαν για να τον καλέσουν στον πόλεμο. Η μητέρα του Αχιλλέα έντυσε τον Αχιλλέα με γυναικεία ενδύματα ώστε να μην γίνει αντιληπτός και να αποφύγει τη συμμετοχή στον πόλεμο. Κατά μία εκδοχή ο Αχιλλέας φανερώθηκε ύστερα από τέχνασμα του Οδυσσέα, ο οποίος μεταμορφωμένος σε έμπορο όπλων τράβηξε την προσοχή του ήρωα, κάτι που πρόδωσε την ταυτότητά του γιατί θεωρούνταν εξαιρετικά ασυνήθιστο για γυναίκα τέτοιο ενδιαφέρον.
συνεχίζεται με την Δεύτερη και Τρίτη Ενότητα.....
Ζ. ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.