Τα Αρχαία Θέατρα της Ελλάδος. Μέρος 4ον : Νησιωτική Ελλάδα.

Ο Θεσμός του θεάτρου δεν περιορίζεται μόνο στην ηπειρωτική Ελλάδα αλλά εξαπλώθηκε και στην νησιωτική , και από εκεί στις απέναντι μικρασιατικές ακτές όπως θα δούμε σε άλλη ενότητα.  Από την Θάσο στο θρακικό πέλαγος έως και την νήσο Λεύκη στο Λιβυκό πέλαγος έχουν ανακαλυφθεί διάσπαρτα αρχαία θέατρα ,ενώ αρκετά ακόμη περιμένουν να ανακαλυφθούν.

Απόδειξη πως οι μικρού πληθυσμού και απομονωμένες κοινότητες όπως ήταν συνήθως τα Νησιά δεν είχαν μείνει πίσω στο πολιτισμό αλλά ακολουθούσαν κατά πόδας την ηπειρωτική χώρα.

Ας ξεκινήσουμε όμως το ταξίδι μας στην νησιωτική Ελλάδα και τα θέατρα της :

Aρχαίο Θέατρο Θάσου

Το αρχαίο Θέατρο Θάσου ,σύμφωνα με αρχαίες πηγές ,είναι έργο του 5ου π.Χ .αιώνα.

Στις αρχές του 3ου π.Χ αιώνα χτίστηκε η σκηνή με μαρμάρινη πρόσοψη και το προσκήνιο αφιερώθηκε στον Διόνυσο.

Τον 1ο αιώνα μ.Χ το θέατρο χρησιμοποιήθηκε για μονομαχίες, η ορχήστρα μετατράπηκε σε αρένα και πόρτες έκλεισαν τις παρόδους. Εκείνη την εποχή ανακαινίστηκαν τα εδώλια σε πολλά από τα οποία είναι χαραγμένα ονόματα ανθρώπων.

Σήμερα το αρχαίο θέατρο χρησιμοποιείται από το φεστιβάλ Θάσου και φιλοξενεί παραστάσεις και συναυλίες. Έχει πανοραμική θέα και μπορεί να φιλοξενήσει 2000 θεατές.

Aρχαίο θέατρο Ηφαιστείας Λήμνου

Το αρχαίο θέατρο της Ηφαιστείας Χρονολογείται ως προς το μεγαλύτερο μέρος του στο τέλος του 5ου ή στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα, με προσθήκες από την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή. Στο κεντρικό τμήμα των κερκίδων του κοίλου, αλλά και έξω από αυτό, αποκαλύφθηκαν τμήματα πρωιμότερης φάσης του, της αρχαϊκής, καθώς και δύο αρχαϊκά ιερά που επιβεβαιώνουν τη σχέση του αρχαίου ελληνικού θεάτρου με τη λατρεία.

Οι επίσημοι και οι εύποροι πολίτες κάθονταν στις πρώτες σειρές των εδωλίων του θεάτρου. Για τις σειρές αυτές χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες ορθογώνιες πλάκες από πωρόλιθο των λατομείων της Ηφαιστίας. Αντίθετα, τα έδρανα όπου κάθονταν οι υπόλοιποι πολίτες , ήταν κτισμένα από φτηνότερα υλικά.

Aρχαίο θέατρο Μυτιλήνης

Η πρώτη φάση του θεάτρου Μυτιλήνης χρονολογείται στα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια. Σήμερα σώζεται στη τελευταία οικοδομική του φάση, υπολογίζεται ότι χωρούσε 10.000 περίπου θεατές. Ήταν καλυμμένο από μαρμάρινα εδώλια, από τα οποία κανένα δε βρέθηκε στη θέση του. Η ορχήστρα είναι κυκλική, με διάμετρο 24 μ.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο (Βίος Πομπήιου 42.4), ο Πομπήιος αντέγραψε το σχέδιό του στο θέατρο που έχτισε στη Ρώμη το 55 π.Χ. και αποτέλεσε έτσι το πρότυπο των ρωμαϊκών θεάτρων.

Αρχαίο Θέατρο Δήλου

To αρχαίο Θέατρο Δήλου κατασκευάστηκε τον 3ο αι. π.χ. και είναι στραμμένο προς τη δύση, ώστε οι θεατές να αντικρίζουν τη θάλασσα. Αρχικά ήταν ξύλινο. Το σωζόμενο σήμερα σχεδιάστηκε στο πρότυπο του θεάτρου Διονύσου της Αθήνας. Το κοίλο του είναι από λευκό μάρμαρο και το σκηνικό οικοδόμημα ήταν ορθογώνιο με κιονοστοιχία στις γύρω πλευρές του και διώροφο. Το κάτω τμήμα χωρίζεται από το επάνω (επιθέατρο) με ένα πλακόστρωτο μαρμάρινο διάζωμα. Η ορχήστρα είναι κυκλική και περιβάλλεται εξ ολοκλήρου από μαρμάρινους θρόνους για τα τιμώμενα πρόσωπα. Υπολογίζεται πως χωρούσε 5.500 θεατές.

Αρχαίο Θέατρο Μήλου

Η σωζόμενη μορφή του θεάτρου ανήκει στη ρωμαϊκή εποχή, ωστόσο είναι πιθανόν η αρχική κατασκευή του οικοδομήματος να ανάγεται στην ελληνιστική εποχή. Η φυσική κλίση της πλαγιάς χρησιμοποιήθηκε για το κοίλο, το οποίο έχει την τυπική πεταλόσχημη χάραξη των αρχαίων ελληνικών θεάτρων. Από το κοίλο έχουν αποκαλυφθεί οι επτά κερκίδες με εδώλια από λευκό μάρμαρο έως και σε 9 σειρές. Κάθε σειρά έχει από τέσσερα έως πέντε εδώλια. Η προς τα επάνω έκταση του κοίλου δεν είναι γνωστή.

Η ορχήστρα είναι διαμορφωμένη σε βάθος περ. 1,70μ. κάτω από τη στάθμη των πλακών του διαζώματος, προκειμένου να λειτουργεί ως αρένα για τα Ρωμαίκα θεάματα.

Αρχαίο Θέατρο Θήρας

Το Αρχαίο Θέατρο Θήρας βρίσκεται στα ΝΑ της Αγοράς της αρχαίας Θήρας διπλά στον γκρεμό και με εντυπωσιακή θεά προς την Ανάφη. Κατασκευάσθηκε την ελληνιστική εποχή  (3ος αιώνας π.Χ.) και στην αρχική του μορφή η ορχήστρα ήταν κυκλική. Τα Ρωμαϊκά χρόνια ( 1ο αι. μ.Χ.) έγιναν μετατροπές, κατά τις οποίες επεκτάθηκε η σκηνή και κατέλαβε τμήμα της αρχικής ορχήστρας.

Aρχαίο θέατρο Λίνδου

Το αρχαίο θέατρο Λίνδου είναι κατασκευασμενο στον βράχο της νοτιοδυτική πλευρά της Ακρόπολης της Λίνδου, κάτω από το ναό της θεάς Αθηνάς. Σώζονται τμήματα του κοίλου  και της κυκλικής ορχήστρας .  Το θέατρο μπορούσε να φιλοξενήσει περίπου 1800-2000 θεατές. Χρονολογείται στον 4ο π.χ. αι. και συνδέεται με τα Σμίνθια, τις μεγάλες εορτές με αθλητικούς, μουσικούς αγώνες, πομπές προς τιμή του Διονύσου.

Αρχαίο θέατρο Καρθαίας στη Κέα

Το θέατρο της Καρθαίας χρονολογείται γενικά στην ελληνιστική περίοδο ισως και παλαιότερα.

Πρόκειται για ένα μικρό θέατρο απλής κατασκευής, ενταγμένο στη μορφολογία της περιοχής και προσαρμοσμένο στις ανάγκες της πόλης. Το μνημείο πιθανότατα εμφάνιζε την τριμερή χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα, σκηνικό οικοδόμημα.

Το κοίλο διέθετε 4 ή 5 κερκίδες με τουλάχιστον 15 σειρές εδωλίων η καθεμία. Η μέγιστη χωρητικότητα του θεάτρου υπολογίζεται σε 2.000 θεατές.

Αρχαίο θέατρο νήσου Λεύκης (Κουφονήσι)

Το θέατρο της Λεύκης βρίσκεται στην ομώνυμη νησίδα, σε απόσταση 3,6 ναυτικών μιλίων νοτιοανατολικά της Κρήτης, στο Λιβυκό πέλαγος. Κατασκευάστηκε τον 2ο αι. μ.Χ. και έχει χωρητικότητα 1.000 θεατών. Το κοίλον έχει δώδεκα σειρές εδωλίων και σχήμα σχεδόν ημικυκλικό. Η ορχήστρα είναι λίγο μεγαλύτερη από ημικύκλιο. Το σκηνικό οικοδόμημα περιλαμβάνει προσκήνιο , υποσκήνιο και πλάγια παρασκήνια, ενώ η είσοδος στο θέατρο γινόταν από δύο πλάγιες θολωτές παρόδους. 

Αρχαίο θέατρο Απτέρας Κρήτης. 

Το θέατρο της αρχαίας Απτέρας είναι κατασκευασμένο σε φυσική πλαγιά, στραμμένο προς νότο με  θέα προς τα Λευκά Όρη.  Η σημερινή μορφή του θεάτρου ανήκει στη ρωμαϊκή φάση ωστόσο διακρίνονται ίχνη της προηγούμενης, ελληνιστικής φάσης του.

Το αρχαιότερο ελληνιστικό θέατρο υπέστη ριζική μετασκευή κατά τη ρωμαϊκή περίοδο ώστε να προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες θέασης που

δημιουργήθηκαν.  Η παλιά ελληνιστική σκηνή αντικαταστάθηκε από την επιβλητικότερη ρωμαϊκή και τα αρχιτεκτονικά της μέλη επαναχρησιμοποιήθηκαν.

Επιμέλεια Διόνυσος.

ΠΗΓΕΣ :
http://www.golden-greece.gr/
 http://odysseus.culture.gr/
http://www.thassos-view.com/
http://onlytheater.gr/
http://www.diazoma.gr/

Δείτε επίσης :
Τα Αρχαία Θέατρα της Ελλάδος. Μέρος 1ον - Στερεά Ελλάδα
http://autochthonesellhnes.blogspot.gr/2015/03/1.html

Τα Αρχαία Θέατρα της Ελλάδος. Μέρος 2ον - Πελοπόννησος
http://autochthonesellhnes.blogspot.gr/2015/04/2.html

Τα Αρχαία Θέατρα της Ελλάδος. Μέρος 3ον (Βόρειος - Βορειοδυτική Ελλάδα)
http://autochthonesellhnes.blogspot.gr/2015/05/3.html

 http://autochthonesellhnes.blogspot.gr