ΤΙ ΕΚΑΝΕ Ο ΜΕΤΑΞΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ‏

ΓΡΑΜΜΗ  ΟΧΥΡΩΝ  ΜΕΤΑΞΑ

Ονομάσθηκε «Γραμμή Μεταξά» όχι μόνο γιατί στο μεγαλύτερο μέρος της κατασκευάστηκε στη διάρκεια της 4^ης Αυγούστου, αλλά γιατί και ο ίδιος ο Μεταξάς, που είχε σχεδιάσει τις μάχες του Β' Βαλκανικού Πολέμου, το καλοκαίρι του 1913, είχε γνωρίσει από κοντά την φυσική μορφή της περιοχής και την αδυναμία των εκτεταμένων συνόρων της Ελλάδος προς την Βουλγαρία. 

Η κατασκευή τους είχε αρχίσει το 1914, με σχέδια του Αντισυνταγματάρχη τότε,
Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος είχε εκπονήσει τη μελέτη τους, ως Διευθυντής της Β' Επιτελικής Διεύθυνσης. 

(Ημερολόγιο 2^ος τόμος).

ΤΙ  ΕΙΝΑΙ  ΟΧΥΡΟ

Με τον όρο Οχυρό εννοούμε ένα σύνολο από επιφανειακά και υπόγεια έργα, κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδερμα (μπετόν αρμέ), που συνδέονται μεταξύ τους με υπόγειες στοές και αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο. Σκοπός των οχυρών είναι  να εμποδίσουν τη διέλευση εχθρικών τμημάτων από σημαντικές οδεύσεις για όσο το δυνατό μεγαλύτερο διάστημα.

Το κάθε οχυρό αποτελεί  στο σύνολό του ένα περίκλειστο έργο από ένα ή περισσότερα στεγανά συγκροτήματα, ικανό να αμυνθεί προς κάθε κατεύθυνση

Τα επιφανειακά έργα, που ονομάζονται ενεργητικά σκέπαστρα, είχαν προορισμό την προστασία των οργάνων πυρός και μέσων παρατήρησης. Τα ενεργητικά σκέπαστρα διακρίνονται με ορισμένους τύπους π.χ. πολυβολεία, ολμοβολεία, βομβιδοβολεία, παρατηρητήρια, σκέπαστρα προβολέων, σκέπαστρα οπτικών σταθμών, παρατηρητήρια, έργα παραλλαγής και παραπλάνησης, πολλαπλές εισόδους και εξόδους.

Ένα από τα σημαντικότερα ενεργητικά σκέπαστρα είναι τα πυροβολεία που διακρίνοντας στις εξής κατηγορίες: πλαγιοφύλαξης, αντιαεροπορικά, αντιαρματικά και αντιαρματικά περιπολίας (ενεργητικά σκέπαστρα έξω από το κύριο συγκρότημα των οχυρών).

Τα οχυρά διαθέτουν υπόγεια καταφύγια για την ασφαλή διαβίωση της φρουράς, ακόμα υπάρχουν διοικητήρια, θάλαμοι οπλιτών και αξιωματικών, τηλεφωνικά κέντρα, σταθμοί ασυρμάτου, μαγειρεία, αποθήκες (τροφίμων, καυσίμων, πυρομαχικών, κ.λ.π) που εξασφάλιζαν την αυτάρκεια των οχυρών για 15 μέρες, δεξαμενές νερού, αποχωρητήρια, μηχανοστάσια, χειρουργείο, φαρμακείο, συστήματα αερισμού, φωτισμού (γεννήτριες, λάμπες πετρελαίου, φακούς κ.ά.),σταθμοί πρώτων βοηθειών στοές επικοινωνίας κ.λ.π. εξωτερικές θέσεις μάχης, αντιαρματικά κωλύματα, θέσεις αντιαεροπορικών όπλων κ.ά.

  

Οι κατασκευές αυτές ήταν ιδιαίτερα ανθεκτικές, ενώ κάποιες εξ αυτών συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα.
Το εσωτερικό των έργων αυτών φωτιζόταν κυρίως με λάμπες πετρελαίου, ενώ σε μερικά είχαν εγκατασταθεί και κάποιες ηλεκτρογεννήτριες, (Σήμερα τα οχυρά της γραμμής αυτής ηλεκτροφωτίζονται από το δίκτυο της   Δ.Ε.Η. συνεχίζοντας όμως να διατηρούν και τις ηλεκτρογεννήτριες). Ο εξαερισμός τους επιτυγχανόταν τόσο με τεχνητές όσο και με φυσικές μεθόδους. Η δε παροχή νερού γινόταν από το δημόσιο δίκτυο.

Όλα τα οχυρά διατηρούνται σε καλή κατάσταση και εν ενεργεία. Ορισμένα είναι ανοιχτά για το κοινό.

ΤΙ  ΕΙΝΑΙ  Η 

ΓΡΑΜΜΗ  ΟΧΥΡΩΝ  ΜΕΤΑΞΑ

Ο  ΜΕΤΑΞΑΣ  ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ  ΤΟ  ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΟ  ΕΡΓΟ

Γραμμή Μεταξά ονομάζεται η σειρά οχυρωματικών έργων, υπόγειων και επίγειων, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, που κατασκευάστηκαν με σκοπό την άμυνα της Ελλάδας σε περίπτωση εισβολής κατά τον επικείμενο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο και απετέλεσε τελικά τον κύριο προμαχώνα της.

Η Γραμμή Μεταξά αποτελεί το μεγαλύτερο ελληνικό οχυρωματικό έργο στην νεότερη ιστορία.

Όλο το έργο έγινε από ελληνικά χέρια, με ελληνικά υλικά, τα τσιμέντα Τιτάν και από Έλληνες αξιωματικούς.

Οι εργασίες άρχισαν στην Κερκίνη το 1936. Στην περιοχή της «Γραμμής Μεταξά» δόθηκε ο κύριος αγώνας της Ελλάδας υπό την διοίκηση του Αντιστράτηγου

Κωνσταντίνου Θ. Μπακόπουλου εναντίον των Γερμανών, ο οποίος αγώνας έμεινε γνωστός με το όνομα «Μάχη των Οχυρών».

Η οχυρωματική αυτή γραμμή που έλαβε το όνομά της από τον σχεδιαστή και δημιουργό της, τον τότε πρωθυπουργό και υπουργό εθνικής Άμυνας της Ελλάδος Ιωάννη  Μεταξά,   αποτελούνταν κυρίως από υπόγειες σήραγγες που περιελάμβαναν επιμέρους επίγεια οχυρά συγκροτήματα, με παρατηρητήρια, πυροβολεία και πολυβολεία κ.λπ. καθώς και μία τεράστια ανάπτυξη αντιαρματικών τάφρων, ζωνών αντιαρματικών σιδηροπηγμάτων και σκυροδέματος σε διπλές και τριπλές γραμμές ανάσχεσης, που στο σύνολό του για την εποχή του και με τα τότε ελληνικά δεδομένα αποτέλεσε ένα τιτάνιο έργο.
Την υλοποίηση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδίου ανέλαβε η Διοίκηση Φρουρίου Θεσσαλονίκης, που την εποχή εκείνη αποτελούσε μεγάλο σχηματισμό, η οποία και συγκρότησε ειδική "επιτροπή Μελετών Οχύρωσης" στην οποία συμμετείχαν τοπογράφοι, γεωγράφοι, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, με συμμετοχή και άλλων στρατιωτικών μονάδων, όπως Μηχανικού, αλλά και πολιτικών, όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, πολλές βιομηχανίες Αθήνας και Πειραιά κ.λπ.

 Η Επιτροπή υπό την πίεση του χρόνου στη συνέχεια των εργασιών επιλογής των σημείων κατασκευής οχυρών και όλων των απαραίτητων άλλων έργων υπέβαλε σχετική έκθεση προτάσεων στο Υπουργείο Άμυνας όπου μετά από συσκέψεις αποφασίσθηκε η κατασκευή του έργου η οποία κάλυπτε οχυρωτικά από την Ανατολική Μακεδονία (όρος Μπέλες) μέχρι την Κομοτηνή καλύπτοντας τμηματικά μία ζώνη μήκους περίπου 300 χλμ., χωρίς να περιλαμβάνονται σ΄ αυτή οι επεκτάσεις αντιαρματικών ζωνών και άλλων συμπληρωματικών οχυρώσεων που έφθαναν μέχρι τον ποταμό Έβρο.

Η Οχύρωση ξεκίνησε την περίοδο 1913-1914 μετά από εισήγηση του Ι.Μεταξά Αντισυνταγματάρχη τότε του Μηχανικού και διευθυντή της Β’ Επιτελικής Διευθύνσεως, για τη δημιουργία μιας οχυρωτικής γραμμής. Τα οχυρά που κατασκευάστηκαν ήταν εννέα: ΡΟΥΠΕΛ, ΦΑΙΑ ΠΕΤΡΑ, ΠΕΡΙΘΩΡΙ, ΛΙΣΣΕ, ΤΟΥΛΟΥΜΠΑΡ, ΠΑΡΑΝΕΣΤΙΟ, ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ, ΔΟΒΑ ΤΕΠΕ. Τέλος οχυρώθηκε η Καβάλα ως δεύτερη τοποθεσία άμυνας.

Η  ΜΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ,  ΚΑΝΕΙΣ  ΞΕΝΟΣ  ΔΕΝ  ΓΝΩΡΙΖΕ ΤΙΠΟΤΕ

Ιδιαίτερη βαρύτητα είχε δοθεί στον απόρρητο χαρακτήρα της κατασκευής και στην απόλυτη μυστικότητα των όλων εργασιών.

Ο Μεταξάς, για να παρακολουθήσει την εξέλιξη των εργασιών το 1939, όταν άρχισαν τα κυριότερα  έργα, επισκέφθηκε τα εργοτάξια ο ίδιος προσωπικά, με άκρα μυστικότητα.

Ακόμα και οι εργάτες που τα έσκαψαν προέρχονταν από την Πελοπόννησο και άλλες μακρινές περιοχές ώστε να μην γνωρίζουν, σε ποιό σημείο της Ελλάδας γίνονταν τα οχυρά  και από αυτούς να διαρρεύσει το μυστικό της κατασκευής τους. Τους πήγαιναν  με  δεμένα  τα  μάτια  για  να  μην  γνωρίζουν  που  βρίσκονται.  Ο Μεταξάς  ήθελε  - και  το  πέτυχε -  απόλυτη  μυστικότητα. Το σχέδιο επέτυχε και οι Γερμανοί βρέθηκαν προ εκπλήξεων. Τεράστιο όγκοι χώματος μετακινήθηκαν, χαράδρες εξαφανίστηκαν,  και το έδαφος έχασε την μορφή που είχε. Δύο -τρείς σειρές  συρματόπλεγμα κύκλωνε το κάθε οχυρό και καμουφλαρίστηκε.

ΚΥΡΙΟΣ  ΣΚΟΠΟΣ  ΤΗΣ  ΓΡΑΜΜΗΣ  ΜΕΤΑΞΑ

Κύριος σκοπός της κατασκευής της οχυρωματικής αυτής γραμμής δεν ήταν η συνεχής παθητική άμυνα, αλλά η απόκρουση μιας αιφνίδιας εχθρικής προσβολής με παράλληλη εξασφάλιση προκάλυψης τμημάτων στρατού εκστρατείας.  Η Επιτροπή Μελετών Οχυρώσεων" που συστάθηκε επί τούτου μελέτησε την κατασκευή μόνο για τις ανάγκες προκάλυψης οι οποίες και ήταν:

1. Η άμεση απόκρουση οποιασδήποτε αιφνίδιας εχθρικής εισβολής.

2. Η εξασφάλιση τη απρόσκοπτης επιστράτευσης εκ των παραμεθορίων πληθυσμών.

3. Η εξασφάλιση ταχείας συγκέντρωσης στρατού εκστρατείας στη παραμεθόριο περιοχή.

4. Η εξασφάλιση εκ μέρους των στρατευμάτων προκάλυψης ορισμένης γραμμής υπέρ του στρατού εκστρατείας.

Συγκεκριμένα η Επιτροπή Μελετών ανέφερε στην έκθεσή της σχετικά:

"Δεν αποκλείεται σε κάποιους τομείς (της οχυρωτικής γραμμής), να πρόκειται να αμυνθούν οι κύριες δυνάμεις εκστρατείας, επί της τοποθεσίας των έργων, τα οποία θα μελετηθούν επιπρόσθετα, τα οποία πιθανόν, αν και επαρκή για τις ανάγκες της κάλυψης, να μην είναι επαρκή για τις θέσεις αντίστασης όλης της Στρατιάς. Η Επιτροπή έκρινε ότι δεν μπορούσε ν΄ ασχοληθεί με την εξέταση και της περίπτωσης αυτής. Στη Διοίκηση εναπόκειται να καθορίσει ποια σημεία θα είναι τα σημεία αυτά και αν θα πρέπει εκεί να κατασκευαστούν περισσότερα ή ισχυρότερα έργα".

 ΚΡΙΤΙΚΗ  ΤΟΥ  ΕΡΓΟΥ

Γάλλος αξιωματικός, στον οποίο επιτράπηκε η επίσκεψη σε ανταπόδοση της αντίστοιχης που είχε γίνει από Έλληνες αξιωματικούς στη "γραμμή Μεταξά" με άδεια την Γαλλικής κυβερνήσεως,  εκφράστηκε με ενθουσιασμό  για το έργο. Τα οχυρά επισκέφθηκαν  και  Tούρκοι αξιωματικοί. Ο μεγαλύτερος έπαινος ήρθε από τους Γερμανούς, αφού εντυπωσιάστηκαν από την αντίσταση των οχυρών.

Στα τέλη του Μαΐου 1941 έφθασαν στην Ελλάδα ο Στρατηγός Σνάιντερ, ο Συνταγματάρχης Σράιμπερ, και ο Ταγματάρχης Θεοχάρης, απεσταλμένοι από το Επιτελείο της Ανώτατης Διοίκησης του Γερμανικού Στρατού, για να εξετάσουν την οχυρωματική γραμμή. Ο Στρατηγός Σνάιντερ ως εκπρόσωπος της επιτροπής  χαρακτήρισε την Γραμμή Μεταξά ανώτερη από την αντίστοιχη Γαλλική Μαζινό και  είπε  ότι  η ελληνική οχύρωση αποτελούσε το χρυσό μέσο όρο μεταξύ του γαλλικού συστήματος και των άλλων κρατών και ήταν το πλέον κατάλληλο για ορεινά εδάφη όπως τα ελληνικά. Παρείχαν σωστή θέση, άριστη κάλυψη και προσαρμογή πυρών από το έδαφος.

 Σχετικά με την αντοχή των έργων ο Γερμανός Στρατηγός ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια των επισκέψεων του στην γραμμή παρατήρησε πως πολλά έργα είχαν δεχθεί βόμβες αεροπλάνων και οβίδες πυροβολικού με μόνο αποτέλεσμα κάποιες αποφλοιώσεις και ελαφρές ρωγμές, οι οποίες δεν επηρέασαν την εκτέλεση της αποστολής του. Επίσης μεγάλο θαυμασμό και έκπληξη τους προκάλεσαν οι κρυφές έξοδοι που άλλα οχυρά δεν είχαν.

 Τη «Γραμμή Μεταξά», αποτελούσαν είκοσι ένα (21) οχυρά. Τα οχυρά αυτά είχαν κατασκευασθεί, αποκλειστικά από ελληνικά χέρια, για την αμυντική θωράκιση της Ελλάδας από βουλγαρική επίθεση, επειδή την περίοδο εκείνη, 1936-1940, η Βουλγαρία ήταν έξω από το Βαλκανικό Σύμφωνο Φιλίας και επιζητούσε να ξαναπάρει τα ελληνικά εδάφη που είχε χάσει κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους 
(1912-1913).

Το καθένα από τα οχυρά αυτά έχει και την ιστορία του, τη γενναία αντίσταση των υπερασπιστών του. Πολλά οχυρά έμειναν απόρθητα και παραδόθηκαν στις 10 Απριλίου μετά την υπογραφή του σχετικού Πρωτοκόλλου Συνθηκολόγησης (9 Απριλίου 1941).

Οι οχυρώσεις της Γραμμής Μεταξά αποτελούνται από 21 ανεξάρτητα συγκροτήματα και μέγα πλήθος αντιαρματικών τάφρων, χαρακωμάτων και σιδηροπαγών ζωνών ανάσχεσης. Το οχυρό Ρούπελ είναι ένα από τα μεγαλύτερα. Καλύπτει τα 6,1 από τα 155 χλμ της γραμμής και κατασκευάστηκε σε ύψος 322 μ. Οι οχυρώσεις έχουν κατασκευαστεί σε τρία διαφορετικά επίπεδα και σε κάποια σημεία το πάχος του ενισχυμένου σκυροδέματος φτάνει τα 2,5 μ.

Η Γραμμή Μεταξά περιελάμβανε τα ακόλουθα 21 Οχυρά κατά σειρά από δυτικά, περιοχή Μπέλες, προς ανατολικά - ΒΑ. Ξάνθης.

1.   Οχυρό Ποποτλίβιτσα

2.   Οχυρό Ιστίμπεη

3.   Οχυρό Κελκαγιά

4.   Οχυρό Αρπαλούκι

5.   Οχυρό Παληουριώνες

6.   Οχυρό Ρούπελ

7.   Οχυρό Καρατάς

8.   Οχυρό Κάλη

9.   Οχυρό Περσέκ

10.  Οχυρό Μπαμπαζώρα

11.  Οχυρό Μαλιάγκα

12.  Οχυρό Περιθώρι

13. Οχυρό Παρταλούσκα

14.  Οχυρό Ντάσαβλη

15.  Οχυρό Λίσσε

16.  Οχυρό Πυραμιδοειδές

17.  Οχυρό Καστίλλο

18.  Οχυρό Άγιος Νικόλαος

19.  Οχυρό Μπαρτίσεβα

20.  Οχυρό Εχίνος

21.  Οχυρό Νυμφαία

ΤΟ  ΜΕΓΙΣΤΟ  ΤΕΧΝΙΚΟ  ΕΡΓΟ  ΤΗΣ  ΕΛΛΑΔΑΣ

Η αμυντική αυτή οχύρωση αποτελεί το μέγιστο τεχνικό έργο της Ελλάδας κατά τον περασμένο αιώνα, όπως αποδεικνύεται από ορισμένα συνοπτικά στοιχεία :

Έργα υποδομής

Διάνοιξη νέων οδών: 115 χλμ.

• Αξιοποίηση και επισκευή παλαιών οδών: 92 χλμ.
• Εκσκαφές επιφανειακών έργων: 16.000 κ.μ.
• Εκσκαφές υπόγειων έργων: 291.000 κ.μ.
• Εκσκαφές οδοποιίας: 927.000 κ.μ.

Κυρίως έργο

     Σύνολο οπλισμένου σκυροδέματος 108.000 κ.μ.

• Σύνολο σκυροδέματος μη οπλισμένου: 68.000 κ.μ.
• Συνολικό μήκος εξωτερικών υδραγωγείων: 74 χλμ.
• Συνολικό μήκος εσωτερικών υδραγωγείων: 14 χλμ.
• Συνολικό μήκος τηλεφωνικών γραμμών εκτός οχυρών: 1.216 χλμ.
• Συνολικό μήκος τηλεφ. γραμμών εντός των οχυρών: περίπου 70 χλμ.
• Συνολικό μήκος ανάπτυξης συρματοπλέγματος: 90 χλμ.
• Συνολική ποσότητα τσιμέντου: 66.000 τόνοι.
• Συνολική ποσότητα σιδήρου οπλισμού σκυροδέματος: 12.000 τόνοι.
• Συνολικό μήκος υπόγειων στοών: 24.000 μέτρα,
• Συνολικό μήκος υπόγειων καταφυγίων - θαλάμων: 13.000 μέτρα,
• Συνολικό μήκος σωλήνων ύδρευσης: 88.000 μέτρα,

Κόστος – χρόνος

Σύνολο δαπάνης: 1,5 δισ. δραχμών (ίσο με 58,5 δις ευρώ -2002-),

• Σύνολο ημερομισθίων: 3.000.000, (2.900.000)
• Διάρκεια κατασκευής: 3,5 χρόνια, (Νοέμβριος 1936 - Ιούλιος 1940). Το έργο υπέστη κάποιες περικοπές, στις οποίες περιλαμβανόταν ένα ακόμα οχυρό και κάποια ακόμα ενισχυτικά έργα ανάσχεσης.

Σύμφωνα  με  τις  αποφάσεις  του  αρχηγού  του ΓΕΣ  Αλεξάνδρου Παπάγου,  
σκοπός της οχυρωμένης τοποθεσίας εκτός από τα καθήκοντα που είχαν στην πρώτη περίοδο, ήταν και η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν τα οχυρά ως τοποθεσία αντίστασης ολόκληρης της Στρατιάς και ως ορμητήριο για την ανάληψη επιθετικής πρωτοβουλίας προς την Βουλγαρία.

Ορίστηκε αντοχή των  οχυρών  σε βολή πυροβολικού διαμέτρου 220 χιλ.

ΤΟ  ΟΧΥΡΟ  ΡΟΥΠΕΛ

Το οχυρό Ρούπελ ήταν το μεγαλύτερο από όλα τα οχυρά της "γραμμής Μεταξά",  το συγκρότημα εκτείνεται σε μέτωπο 2.500μ. και περιελάμβανε 123 ενεργητικά  σκέπαστρα, το ανάπτυγμα των υπόγειων χώρων ήταν 1.849 τ.μ., ενώ οι στοές  συγκοινωνίας ανέρχονταν σε 4.251 μ. Η συνολική έκταση ήταν 6.100 μ. και το σύνολο της φρουράς ήταν 1.397  άνδρες. Το κόστος κατασκευής του ήταν 111.540.000 δρχ. Για τα ενεργητικά σκέπαστρα του οχυρού δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα γιατί οι  σχετικές πηγές είναι απόρρητες.

Σύμφωνα με τον Γεώργιο Γαζή η οχύρωση περιλάμβανε τα εξής ενεργητικά  σκέπαστρα: Πολυβολεία 4 απλά, 18 διπλά Πυροβολεία πλαγιοφυλάξεις 2 Αντιαρματικά πυροβολεία 1 απλό, 2 διπλά Αντιαεροπορικά πυροβολεία 2 Ολμοβολεία 3 απλά, 1 διπλό Παρατηρητήρια 22 απλά, 1 διπλό Σκέπαστρα προβολέα 3 Οπτικοί σταθμοί 2 Έξοδοι 14 απλές, 3 με πολυβόλα Βομβιδοβολεία 1 απλό, 1 διπλό, 1 τριπλό Το οχυρό ήταν εξοπλισμένο με τα εξής πυροβολεία: Πέντε αντιαρματικά πυροβόλα των 37 χιλ. στο λόφο Ουσίτας, στα  αντερείσματα Μολών Λαβέ και στο λόφο Εξόδου Δύο ορειβατικά πυροβολεία 75/19 σε πυροβολεία πλαγιοφύλαξης Τρία πεδινά των 75 χιλ. σε ρόλο αντιαρματικής άμυνας του οχυρού σε  ημιμόνιμα πυροβολεία (μαζί με δυο ορειβατικά συγκροτούσαν τον ουλαμό πυροβολικού του οχυρού) Τρία πεδινά πυροβόλα των 75 χιλ. σε αντίστοιχα αντιαρματικά περιπόλια  επί της εθνικής οδού Κούλας – Σιδηροκάστρου Ένα κινητό αντιαρματικό των 47 χιλ. από ιταλικά λάφυρα Ένα αντιαεροπορικό των 20χιλ. στην Ουσίτα και ένα των 37 χιλ. στον  Προφήτη Ηλία. Το  οχυρό  Ρούπελ, που σήμερα είναι επισκέψιμο ως Μουσείο,  είχε 6.500 μέτρα υπογείων χώρων και διαδρόμων  και το Ιστίμπεϊ σε απόσταση 250 μέτρα από τα  σύνορα είχε 2.300 υπόγειες στοές. Αποτελεσματικότητα - Κρίσεις Η γραμμή υπερφαλαγγίστηκε κατά τη Γερμανική εισβολή 1941 όταν οι  Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα από την Γιουγκοσλαβία τον Απρίλιο του  1941. Οι ελληνικές δυνάμεις που υπερασπίζονταν τη γραμμή αντιστάθη καν κατά τη Μάχη των Οχυρών. Τα οχυρά προσβλήθηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα και κράτησαν ατσάλινη   αντίσταση με τους 7.000 ήρωες  υπερασπιστές τους. Στην Μάχη των Οχυρών οι Γερμανοί  έχασαν 679 αξιωματικούς και 10.489 στρατιώτες. Τα οχυρά παραδόθηκαν μετά την κατάληψη της Θεσσαλονί κης από τους Γερμανούς.   Δεν έπεσαν. Οι ηρωικοί υπερασπιστές απέσπασαν τον παγκόσμιο έπαινο εχθρών και φίλων. Η συνθηκολόγηση δεν ήταν απόρροια  ήττας, αλλά οφειλόταν στην κατάρρευση του  γιουγκοσλαβικού μετώπου.  ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ  ΤΩΝ  ΟΧΥΡΩΝ  ΜΕΤΑΞΑ ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ  Διαβάστε επίσης: Ο ΜΕΣΣΗΝΙΟΣ ΠΙΛΟΤΟΣ ΜΗΤΡΑΛΕΞΗΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΜΙΚΑΖΙ Ο ΑΡΚΑΣ ΠΙΛΟΤΟΣ ΒΑΛΚΑΝΑΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΜΙΚΑΖΙ Η ΑΓΟΡΑ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΑΕΡΟΠΛΑΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΤΑΞΑ. ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑΣ ΕΙΧΕ ΕΜΠΝΕΥΣΕΙ Ο ΜΕΤΑΞΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΙΛΟΤΩΝ ΜΗΤΡΑΛΕΞΗ  ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΑ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΠΙΛΟΤΟΣ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΜΙΚΑΖΙ Η ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ - ΟΙ  ΠΡΩΤΕΣ  ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ  ΤΗΣ  ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ  ΤΟΥ  ΜΕΤΑΞΑ Η ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ - ΥΠΟΣΜΗΝΑΓΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ. Ο ΠΡΩΤΟΣ ΠΕΣΩΝ ΑΕΡΟΠΟΡΟΣ ΤΟΥ 1940 Ο περίεργος θάνατος του Μεταξά Η  ΠΟΛΕΜΙΚΗ  ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ  ΤΟΥ  1940  ΗΤΑΝ  ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ  ΕΡΓΟ  ΤΟΥ  ΜΕΤΑΞΑ Ο  ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ  ΙΩΑΝΝΗΣ  ΜΕΤΑΞΑΣ ΟΙ ΠΙΛΟΤΟΙ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ‏  ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΓΡΑΦΟΥΝ ΓΙΑ ΤΑ ΟΧΥΡΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ‏