ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΧΡΕΩΚΟΠΙΑ. ΘΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ. Β΄ ΜΕΡΟΣ

Το ελληνικό χρέος παραμένει «εξαιρετικά μη βιώσιμο».

****************

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ  ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ:  "Τι έχει απομείνει όρθιο στην Ελλάδα για να κτιστεί κάποιο μέλλον;"

"Οι βασικές παραδοχές της έκθεσης του Ταμείου είναι ότι το ελληνικό χρέος παραμένει «εξαιρετικά μη βιώσιμο» και προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα για την μείωσή του, όπως η σταθεροποίηση των επιτοκίων σε επίπεδο μέχρι 1,5% για 30 χρόνια με παράλληλη επέκταση της ωρίμανσης των ελληνικών ομολόγων μέχρι το 2070".

Η  έκθεση του  Διεθνούς   Νομισματικού  Ταμείου   για την κατάσταση της ελληνικής  οικονομίας.

Τα βασικά σημεία της έκθεσης.

Οι βασικές παραδοχές της έκθεσης του Ταμείου είναι ότι το ελληνικό χρέος παραμένει «εξαιρετικά μη βιώσιμο» και προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα για την μείωσή του, όπως η σταθεροποίηση των επιτοκίων σε επίπεδο μέχρι 1,5% για 30 χρόνια με παράλληλη επέκταση της ωρίμανσης των ελληνικών ομολόγων μέχρι το 2070.

Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι οι μέχρι σήμερα μειώσεις των συντάξεων υπολογίζονται στο 1% του ΑΕΠ ενώ τονίζεται ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα έχει έλλειμμα 11% και εμμέσως προτείνει νέο κούρεμα των συντάξεων.

Η ομάδα της κυρίας Βελκουλέσκου εκτιμά ότι θα χρειαστεί «μαξιλαράκι» 10 δισεκατομμυρίων για πιθανή νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ευθέως εκφράζει την άποψη ότι η προσπάθεια των Ευρωπαίων να επιβάλλουν στόχο για πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 3,5% για μια 10ετία, δεν μπορεί να βγει στην πράξη και τάσσεται υπέρ της μείωσης των φόρων με παράλληλη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, δηλαδή μείωση του αφορολόγητου ορίου.

Μείγμα υπερφορολόγησης με φόρους σε περιορισμένη κλίμακα

Σύμφωνα με το Ταμείο, η δημοσιονομική πολιτική που στηρίζεται σε υψηλούς φόρους, σε περιορισμένη φορολογική βάση και σε περιορισμό δαπανών που είναι συγκυριακός και επιλεκτικός κι η οποία (σσ η δημοσιονομική πολιτική) δεν στηρίζεται σε μεταρρυθμίσεις δεν μπορεί να είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμη.

Επιπλέον πρόκειται για πολιτική αντιαναπτυξιακή και γι’ αυτό το λόγο θέτει θέματα αξιοπιστίας.

Ταυτόχρονα, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα δεν είναι επαρκείς για να μειώσουν τα χρέη προς τις τράπεζες και τα χρέη των ιδιωτών προς τις φορολογικές αρχές του δημοσίου, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πιέσεις στην ανάπτυξη και στην ανταγωνιστικότητα.

Συστάσεις

Η κύρια σύσταση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είναι ότι θα πρέπει να υιοθετηθούν πολιτικές ουδέτερες δημοσιονομικά που θα οδηγούν σε μείωση φόρων και διεύρυνση της φορολογικής βάσης, ο εξορθολογισμός της δαπάνης για συντάξεις και αντιθέτως η εστίαση σε δαπάνες που απευθύνονται στις πλέον ευάλωτες ομάδες βελτιώνοντας ταυτόχρονα τις συνθήκες για επενδύσεις και ανάπτυξη.

Εις ό,τι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPL’s) επισημαίνεται ότι δεν έχουν υιοθετηθεί πλήρως οι κατευθύνσεις για μείωση των λεγόμενων κόκκινων δανείων, με αποτέλεσμα αυτό να οδηγήσει σε περιορισμό της πιστωτικής επέκτασης στον υγιή ιδιωτικό τομέα και σε εξασθένηση της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών.

ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:

Η πρώτη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ που αναμένεται να παρουσιαστεί επισήμως αύριο, είναι ότι: Το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής εναι μη βιώσιμο διότι βασίζεται σε συντάξεις που δεν μπορούμε να αντέξουμε κι αυτό διότι στηρίζονται σε υψηλή φορολογία μιας περιορισμένης φορολογικής βάσης.

Σύμφωνα με το Ταμείο, περισσότερα από τα μισά μέτρα που νομοθετήθηκαν τα τελευταία έξι χρόνια αφορούν  τις δαπάνες. Αλλά από τα μέτρα που νομοθετήθηκαν μόνο το 1/4 αφορούσαν μειώσεις μισθών εργαζομένων στο δημόσιο τομέα και στις συντάξεις. Κατά το ΔΝΤ,η μείωση των μισθών του δημοσίου και των συντάξεων ήταν  περιορισμένη σε σχέση με άλλες δημοσιονομικές προσαρμογές.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην έκθεση που συνέταξε η ομάδα της Ντέλια Βελκουλέσκου «οι μειώσεις στις συντάξεις ήταν 1% του ΑΕΠ όταν το συνταξιοδοτικό σύστημα έχει έλλειμμα περίπου 11% του ΑΕΠ».

Εδώ φαίνεται η προτίμηση του ΔΝΤ για περαιτέρω μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ:

 Η φορολογική διοίκηση είναι αναποτελεσματική, τα φορολογικά χρέη είναι διαρκώς αυξανόμενα ενώ η φορολογική συμπεριφορά των πολιτών θεωρείται προβληματική.
Επισημαίνεται ότι περίπου το 50% του πληθυσμού είναι σε καθυστέρηση εις ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις του έναντι του δημοσίου.

Συνολικά, τα χρέη των ιδιωτών προς το δημόσιο φτάνουν το 70% του ΑΕΠ της Ελλάδας!

ΤΡΑΠΕΖΕΣ:

Αδύναμοι ισολογισμοί τραπεζών και προβλήματα στη διοίκησή τους. Υπογραμμίζεται ότι η Ελλάδα έχει το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο κόκκινων δανείων στην Ευρώπη και τονίζεται ότι παρά τις τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, η ποιότητα των κεφαλαίων είναι χαμηλή και γι’ αυτό συνεχίζουν να τίθενται ερωτήματα για τη βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι τράπεζες θα χρειαστούνπερίπου 10 δισ.ευρώ  (περίπου το 5,5% του ΑΕΠ της χώρας το έτος 2016) για πιθανή πρόσθετη ανακεφαλαιοποίηση από το 2018.  Κι αυτό, όπως γράφει η ομάδα Βελκουλέσκου, παρά το γεγονός ότι πό το 2010 έχουν διατεθεί άλλα 43 δισ.ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Στο πεδίο της έκθεσης που αφορά τον τραπεζικό τομέα σημειώνεται ότι η αλλοπρόσαλλη πολιτική της περιόδου 2015-2016 έχει οδηγήσει αφενός στη μείωση της συμμετοχής του δημοσίου στις τράπεζες στο 20%, από ποσοστό 60% που κατείχε το δημόσιο στις τράπεζες πριν την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση. Ως αποτέλεσμα, γράφει η έκθεση του ΔΝΤ, δεν θα πρέπει να αναμένονται σημαντικά έσοδα για το κράτος από την ιδιωτικοποίηση των τραπεζών.

ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ:

Ευρύτατες διαρθρωτικές δυσλειτουργίες που αποτρέπουν την χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Παρατηρούνται προβλήματα στις αγορές προϊόντων, όπως στον τομέα της ενέργειας που θεωρείται παραδοσιακά η αχίλλειος πτέρνα της ελληνικής οικονομίας.

Άρθρο  του  Ιωάννη Ιωαννίδη  

Καθηγητού  Παθολογίας, Έρευνας, Πολιτικής Υγείας και Στατιστικής Πανεπιστημίου Stanford

 13/07/2015

«Εύχομαι η Ελλάδα να μείνει στο Ευρώ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αγνοώ αν αυτό είναι εφικτό μετά την ομαδική ψύχωση του δημοψηφίσματος πάνω σε ανύπαρκτο ερώτημα. Αφού οι Έλληνες πολιτικοί έτρεξαν να περισώσουν την κατάσταση μετά τα μεσάνυχτα, ελπίζω να μην επικρατήσουν τα γεράκια ανάμεσα στους δανειστές και οι εταίροι να ξεχάσουν ότι μέχρι πρότινος τους αποκαλούσαμε εκβιαστές τρομοκράτες ναζί. Αλλιώς η Ελληνική Δημοκρατία κινδυνεύει να γίνει ένα απομονωμένο, μικρό, χρεοκοπημένο κρατίδιο, ίσως μια χαψιά για τον πρώτο τυχόντα. Δεν θα αποτολμούσα ούτε το Θεό της Ελλάδας να επικληθώ. Δυστυχώς το Θεό τον επικαλούνται πολλοί σήμερα, π.χ. το Ισλαμικό Κράτος που καταλαμβάνει τη Λιβύη, μόλις διακόσια μίλια από την Κρήτη.

Ανεξάρτητα της έκβασης των διαπραγματεύσεων, το ουσιαστικό ερώτημα είναι με ποιες αξίες θα πορευτούμε από εδώ και πέρα. Τι έχει απομείνει όρθιο στην Ελλάδα για να κτιστεί κάποιο μέλλον; Εμφανώς πλέον όλα τα κόμματα αποτύχανε. Καθόλου παράδοξο. Όλα τα κόμματα εξυπηρετούν τελικά το ίδιο ιδανικό: την συντροφική αναξιοκρατία. Εμφανώς πλέον απομακρυνόμαστε από το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» - μόνοι μας. Ίσως είναι συμβολική ειρωνεία ότι ο αρχηγός του νέου, πλέον φιλοευρωπαϊκού κόμματος χρειάζεται μεταφραστή για να συνεννοηθεί στα αγγλικά. Όμως σύμφωνα με τους πολιτικούς όλων των προελεύσεων φαίνεται ότι ένα αγαθό που διατηρούμε είναι η αξιοπρέπεια. Όλοι τους χαριεντίζονται με αυτή την αρετή ή λεκτικές παραλλαγές της.

Όντως, η αξιοπρέπεια είναι ένα καλό ξεκίνημα. Ο πλέον πληθωριστικός χρήστης της αξιοπρέπειας είναι ο πρωθυπουργός, αναμφίβολα εξαιρετικά χαρισματικός ρήτορας. Ανέλυσα με λογισμικό πρόσφατες ομιλίες του στην ηρωϊκή εποποιία από την αναγγελία μέχρι την τέλεση του δημοψηφίσματος. Τέσσερα διαγγέλματα προς Ελληνίδες και Έλληνες: η «αξιοπρέπεια» αναφέρθηκε 6 φορές. Η ίδια λέξη λάμπει αξιοπρεπώς 4 φορές στον πανηγυρικό στο Σύνταγμα πριν το δημοψήφισμα. Το ρεκόρ είναι 16 εμφανίσεις «αξιοπρέπειας» στην ομιλία στην Βουλή στις 28/6. Προσθέτουμε μια «αξιοπρέπεια» στην ομιλία στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας μαζί με τον αυτοαποκαλούμενο Οβελίξ χαριτωμένο συγκυβερνήτη και δυο «αξιοπρέπειες» στην άσκηση εκλογικού δικαιώματος. Έχουμε να λέμε, 6+4+16+1+2, σύνολο 29 «αξιοπρέπειες» σε λογίδρια, χωρίς καν να καταμετρήσω τηλεοπτικές συνεντεύξεις. Μια εβδομάδα αργότερα, το ηχηρό ένθερμο «ΟΧΙ» έχει μετατραπεί σε κατεπείγοντα παρακάλια «ΝΑΙ» σε πολύ χειρότερους όρους προς αποφυγήν «ανατίναξης κράτους» - ευτυχώς. Μπορεί οι άλλοι πανζουρλισμοί να έχουν υποχωρήσει, μπορεί να μην γίνονται δημαγωγικό σφουγγαρόπανο ο έρμος ο Κάλβος («αρετή και τόλμη») και ο Ρίτσος («σπαθιά και βόλια»), μπορεί να υπάρχει ακόμα και παραδοχή λάθους («κανείς αλάθητος και πρώτος εγώ»), αλλά η αξιοπρέπεια εκεί, μπάστακας: «διαπραγματεύεται με αξιοπρέπεια».

Ανεξάρτητα από την καθολικά ομολογούμενη βαριά διαπραγματευτική αποτυχία της ελληνικής πλευράς, με ταλαιπωρεί ότι ένας λαός έχει εμποτιστεί από την αντίληψη ότι η χρηματική ευρωστία, τα λογιστικά Excel spreadsheets, και ακόμα περισσότερο η κουτοπονηριά στα διαπραγματευτικά παίγνια και η μαγκιά «δεν πληρώνω» ταυτίζονται με την αξιοπρέπειά του. Δηλαδή, ο φτωχός είναι αναξιοπρεπής; Όποιος πληρώνει τα χρέη του είναι αναξιοπρεπής; Όποιος δεν επαιτεί/απαιτεί νέα δάνεια είναι αναξιοπρεπής;

Φυσικά και επιθυμώ πρωτίστως την άνθηση της Ελλάδας, οικονομική και όχι μόνο. Αλλά οι «αξιοπρεπείς» τρόποι που διακαώς διεκδικούμε ως σήμερα είναι συνυφασμένοι με υποστροφή και μιζέρια. Για παράδειγμα, το κούρεμα χρέους (σφόδρα επιθυμητό συμβάν) είναι συνήθως κορύφωση της αποτυχίας εκείνου που χρωστάει - σημαίνει ότι κατόρθωσε να καταστραφεί όσο δεν πάει άλλο. Αν οι δημαγωγοί μας απαγγέλουν περισσότερα εθνεγερτικά διαγγέλματα μέχρι το μυαλό του μέσου Έλληνα να γίνει μους σοκολάτα ή αφρός ξυρίσματος, το ελληνικό χρέος κάποια στιγμή θα κουρευτεί 100% - όταν η Ελλάδα σβήσει από το χάρτη. Ομοίως η άρνηση πληρωμής των δανειστών δεν είναι πράξη γενναιότητας και προστασίας των λαϊκών συμφερόντων. Για παράδειγμα, ήδη η Ελλάδα δεν πλήρωσε το ΔΝΤ, έναν οργανισμό που εκπροσωπεί καλώς ή κακώς όλα τα κράτη. Τα δανεικά που δεν επιστρέφουμε θα μπορούσαν να δοθούν αλλού, τα στερούμε πιθανόν από παιδιά που πεθαίνουν από πείνα στη Ρουάντα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να φανούμε αξιοπρεπείς;

Είναι αξιοπρεπές να πάρουμε νέα δάνεια; Κάποια νέα δάνεια χρειάζονται φυσικά για να πληρώσουμε αυτά που χρωστάμε. Αλλά αυτό δεν είναι ζήτημα παρουσίας ή έλλειψης αξιοπρέπειας, είναι θέμα λογιστών και αριθμητικής. Βεβαίως ενίοτε κάποιος μπορεί να δανειστεί και να μεγαλουργήσει. Στη γειτονιά γύρω από το Στάνφορντ μένουν πολλοί άνθρωποι που ξεκίνησαν φτωχοί αλλά κάποια στιγμή είχαν μια καλή ιδέα και δανειστήκανε χρήματα για να την υλοποιήσουν. Τα επιστρέψανε στους χρηματοδότες με το παραπάνω - με αξιοπρέπεια φαντάζομαι. Από νέους με καλές ιδέες και σκληρή δουλειά ξεκινήσανε η Google, το Facebook, η Hewlett-Packard, η Theranos. Αντιθέτως η χώρα μας έχει πάρει πολλά δάνεια παλαιόθεν. Δεν μπόρεσε να τα αξιοποιήσει. Οι πολιτικοί μας (όλων των αποχρώσεων) πρέπει να πείσουν, γιατί θα διαφέρει τούτη η φορά; Η μελλοντική χώρα που οραματίζονται προορίζεται για όσους ξανά θα χρηματοδοτούνται σαν αυτάρεσκοι δικαιούχοι μιας κομματικής μετριοκρατίας; Υπάρχει πρόβλεψη πως μπορεί να υπάρχουν και κάποιοι Έλληνες που θέλουν να πετύχουν με το έργο τους, με την αξία τους, συναγωνιστικά; Τι γίνεται αν κάποιος θέλει να δημιουργήσει, να προσφέρει, να δώσει, όχι να πάρει; Τελικά, είναι ανεκτή η δημιουργία και η προσφορά στην Ελληνική Δημοκρατία;

Στο ίδιο μήκος κύματος, κάποιος θα πρέπει να θέσει τα παρακάτω ερωτήματα στον πρωθυπουργό: Αν, τύχη αγαθή, είχαμε χρήματα, κύριε πρωθυπουργέ, πού θα τα επενδύατε; Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης ξέρετε καλά ότι έχει ωραίες γενικόλογες επιθυμίες, αλλά δεν περιέχει καμία συγκεκριμένη σοβαρή ιδέα για ανάπτυξη. Θα αποκαταστήσετε τους μισθούς και τις συντάξεις; Μπράβο, συμφωνώ, κανένας δεν θέλει περικοπές. Αλλά μετά, ποια ανάπτυξη θα υποστηρίξετε ώστε να υπάρχουν έσοδα για μισθούς και συντάξεις; Μήπως περιμένετε κάποιον συνταξιούχο ή μόνο του κάποιον δημόσιο υπάλληλο να φτιάξει τη νέα Google; Η ανάπτυξη δεν γίνεται επειδή κάποια κομματική επιτροπή βγάζει ανακοινωθέν, γίνεται από άξιους, ικανούς ανθρώπους που δουλεύουν με ενθουσιασμό να την υλοποιήσουν. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι Έλληνες, αλλά τους θέλετε στην Ελλάδα; Πώς θα διατηρήσετε, θα αναδείξετε και θα προσελκύσετε τους καλύτερους Έλληνες (και ξένους) επιστήμονες, ερευνητές, καινοτόμους, επιχειρηματίες, αλλά και φορείς νέων ιδεών, φωτισμένους ανθρώπους, πραγματικά ανατρεπτικούς επαναστάτες, φιλοσόφους, καλλιτέχνες, δημιουργούς του πολιτισμού;

Τι είναι αυτό που θα τους συναρπάζει - πέρα από την υπέροχη ελληνική φύση και την καλοσύνη του λαού μας - για να ζήσουν και να προσφέρουν στη χώρα; Οι αιώνιοι φοιτητοπατέρες; Ο υπουργός παιδείας με τη ρετσινιά της αριστείας και ο αναπληρωτής του υπουργός καθηγητής χωρίς δημοσίευση στην PubMed από το σωτήριο έτος 1996; Μια ντουζίνα κομματικοί καθηγητές οικονομικών που θα δυσκολευτείτε να βρείτε πολλά ίχνη τους στη σοβαρή επιστημονική βιβλιογραφία; Οι σεμνές ατάκες της προέδρου της Βουλής; Το γραφειοκρατικό δημόσιο που συναγωνίζεται σε αποτελεσματικότητα υποσαχάριες χώρες; Οι παντοδύναμοι συνδικαλιστές σε κάθε κοινωνική έκφανση; Η διάλυση της παιδείας - επιστημονικής, τεχνολογικής και ανθρωπιστικής; Η γεροντοκρατία και το πολιτικό καπέλωμα του πνευματικού βίου; Η υποδούλωση της τέχνης στο σποτάκι; Η ανελευθερία του τύπου; Η φτηνή προπαγάνδα; Οι ακόμα φτηνότερα πληρωμένες υπηρεσίες συκοφάντησης; Πώς θα τιμήσετε την αριστεία, την ποιότητα, την καινοτομία; Σας ενδιαφέρουν καν αυτές οι έννοιες, τις βρίσκετε αξιοπρεπείς; Αριστεία, ποιότητα, καινοτομία: λέξεις που απουσιάζουν στα διαγγέλματα που ανέφερα παραπάνω.

Τα ερωτήματα αυτά δεν αφορούν μόνο τον τωρινό πρωθυπουργό, αλλά και τους μέλλοντες, και όλους μας σαν πολίτες. Πρέπει να απαντηθούν, όχι γιατί τα χρέη μάς στερούν την αξιοπρέπεια, αλλά γιατί η εικόνα που δίνουμε σαν χώρα παγκοσμίως μας οδηγεί στην εξαφάνιση, εντός ή εκτός Ευρώ. Στις ομιλίες που δίνω διεθνώς σαν ερευνητής και σαν απλός πολίτης του κόσμου, με κάθε ευκαιρία προσπαθώ με πόνο ψυχής να υποστηρίξω την Ελλάδα. Πάρα πολλοί Έλληνες και ξένοι ομοίως προσπαθούν να σταθούν στο πλευρό της δοκιμαζόμενης χώρας. Ένας νεαρός επίκουρος καθηγητής στο τμήμα μου είναι ο κύριος ερευνητής που έχει αναπτύξει τη διεθνή βιβλιογραφία για το πόσο η λιτότητα καταστρέφει την υγεία. Όλο και περισσότεροι καταλαβαίνουν ότι η λιτότητα δεν οδηγεί πουθενά και χρειάζεται έμφαση στην ανάπτυξη. Όμως οι πράξεις και οι λόγοι των Ελλήνων πολιτικών και όσων συμπολιτών συμπαρασύρονται από τη δημαγωγία μάς φέρνουν όλους σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Ειρωνικά χαμόγελα και σκληρά βλέμματα λένε ότι η χώρα μας είναι αφερέγγυα και αλλοπρόσαλλη.

Η απάντηση που θα αποστομώσει τους επικριτές της Ελλάδας είναι αριστεία, ποιότητα, καινοτομία. Ο ελληνισμός εξακολουθεί να είναι πανίσχυρος σε αυτές τις αξίες, όπως περιέγραψα πρόσφατα («Φυγή στα ξύλινα τείχη»), όμως οι Έλληνες που διαπρέπουν σε αυτές είτε έχουν φύγει από την Ελλάδα είτε παραμένουν στη χώρα παρεκτοπισμένοι. Θα επιτρέψουμε στους καλύτερους να μας ξαναθυμίσουν τι σημαίνει πραγματικά αξιοπρέπεια;»

Ποιος είναι ο Γιάννης Ιωαννίδης

O Επιδημιολόγος δρ. Ιωάννης Π. Α. Ιωαννίδης είναι σήμερα καθηγητής της Ιατρικής Σχολής και διευθυντής του Κέντρου Ερευνών Πρόληψης Ασθενειών του Πανεπιστημίου Στάνφορντ. 

Αποτελεί τον εμπνευστή και ιδρυτικό μέλος του -μοναδικού στο κόσμο- εργαστηρίου METRICS (Meta-Research Innovation Centre at Stanford), που ξεκίνησε τη λειτουργία του στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. Στόχος του είναι να ανιχνεύει κενά και παραλείψεις σε έρευνες που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά. 

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1965, μεγάλωσε όμως στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών το 1984, κερδίζοντας παράλληλα και αρκετά βραβεία, όπως το Εθνικό Βραβείο της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του  Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου αποφοίτησε το 1990 στην κορυφή της κατάταξης της κατηγορίας του. Έλαβε, επίσης, το διδακτορικό του στην βιοπαθολογία από το ίδιο ίδρυμα. Αναχώρησε για την Αμερική για να σπουδάσει στα Πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Ταφτς, με ειδίκευση στην εσωτερική παθολογία και στα λοιμώδη νοσήματα. 

Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1999 και έως το 2010 διετέλεσε πρόεδρος του Τμήματος Υγιεινής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο οποίο εργαζόταν και ως μόνιμος καθηγητής από το 2003. Καθ'όλη τη διάρκεια της ακαδημαϊκής του πορείας, ο Γιάννης Ιωαννίδης εντόπιζε σε αρκετές μελέτες περιθώρια για σφάλματα, μεροληψίες και άλλες δομικές αδυναμίες. Το 2005 δημοσίευσε την εργασία του με τίτλο "Γιατί τα ευρήματα των περισσότερων δημοσιευμένων επιστημονικών ερευνών είναι αναληθή", αποκαλύπτοντας την υπερβολική έμφαση που δίνεται σε επιστημονικές έρευνες αμφιβόλου αξιοπιστίας. Μέχρι σήμερα αυτή η εργασία είναι από τις πιο διαβασμένες στην ιστορία της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Επιστήμης (Public Library of Science) με ένα εκατομμύριο προβολές.

"Μετα-ερευνητής" είναι ο επιστήμονας που ερευνά τις έρευνες που δημοσιεύονται από άλλους επιστήμονες ,προκειμένου να εξάγει πιο γενικά και ενδεχομένως πιο "τεκμηριωμένα" συμπεράσματα.  Εδώ και δύο δεκαετίες, ο δρ. Ιωαννίδης εργάζεται με προσήλωση στον τομέα της μετα-ανάλυσης και έχει θέσει ως βασική προτεραιότητά του τον έλεγχο της ορθότητας των επιστημονικών ερευνών που δημοσιεύονται στις πλέον έγκριτες επιστημονικές επιθεωρήσεις. Είναι η "ασπίδα της ανθρωπότητας απέναντι στην παραπληροφόρηση των επιστημονικο-φανών ερευνών που βομβαρδίζουν την κοινή γνώμη".

Μέχρι πρότινος επιδημιολόγοι, μαθηματικοί ή καθηγητές Στατιστικής προσπαθούσαν συνήθως μεμονωμένα να εξετάσουν την επάρκεια ερευνών. Απόπειρες που κατά τον δρα Ιωαννίδη ήταν "ασυντόνιστες" και "ευκαιριακές". Πλέον, το νέο εργαστήριο του Στάνφορντ θα λειτουργεί ως πλατφόρμα συνεργασίας όλων αυτών των ειδικών. "Είναι μια προσπάθεια σύνθεσης των εμπειριών που έχουν συσσωρευθεί στην έρευνα πάνω στην έρευνα. Σκοπός μας είναι να δούμε πώς θα βελτιώσουμε την αποδοτικότητα των ερευνητικών σχεδιασμών" δήλωσε ο δρ. Ιωαννίδης. Στη διεπιστημονική ομάδα του εργαστηρίου θα μετέχουν και νομικοί, κοινωνιολόγοι, αλλά και καθηγητές της Φιλοσοφίας της Επιστήμης. "Πρέπει να είναι προτεραιότητά μας η σωστή επιστήμη. Να παράγονται αποτελέσματα που μπορούν να επικυρωθούν και να βοηθήσουν την ανθρωπότητα" τονίζει ο έλληνας καθηγητής.

Ο διακεκριμένος καθηγητής, που έχει χαρακτηριστεί και ως «ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή επιστήμονες», τράβηξε πάνω του τα «φώτα» της παγκόσμιας ιατρικής κοινότητας, το 2005. Τότε δημοσίευσε μία επιστημονική εργασία, η οποία συγκαταλέγεται στις πλέον πολυδιαβασμένες στην ιστορία της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Επιστήμης. Το συγκεκριμένο άρθρο έχουν διαβάσει περισσότεροι από 1,1 εκατομμύρια αναγνώστες. Τι ήταν όμως αυτό που τους τράβηξε το ενδιαφέρον; Αυτό που πραγματεύονταν η εργασία του Γιάννη Ιωαννίδη, ήταν «Γιατί τα ευρήματα, των περισσότερων δημοσιευμένων επιστημονικών ερευνών είναι αναληθή».

Όπως έχει πει ο ίδιος, «η έρευνα αυτή κάτω από τον εμφατικό τίτλο, είναι ένα μαθηματικό μοντέλο, μια μαθηματική ανάλυση. Χρησιμοποιεί δηλαδή έναν μαθηματικό τύπο, για να υπολογίσει κάτω από διαφορετικές συνθήκες ποια είναι η πιθανότητα μια δημοσίευση που θα φανεί στην επιστημονική βιβλιογραφία, υποστηρίζοντας ότι έχει βρει κάτι (π.χ. ότι ένα νέο φάρμακο είναι αποτελεσματικό), ότι αυτή η δήλωση θα είναι πραγματική, δηλαδή θα είναι αληθινή και όχι κάποιο λάθος που έχει γίνει για χίλιους δυο λόγους».

Παράγοντες που επιδρούν στο μαθηματικό μοντέλο του Γιάννη Ιωαννίδη, είναι λόγου χάρη: η μεγάλη πίεση που αισθάνονται οι επιστήμονες να βρουν κάτι καινούργιο προκειμένου να μην τους «κοπεί» η κρατική χρηματοδότηση, οι πιέσεις που τους ασκούνται από τις βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται σε διάφορους επιστημονικούς τομείς, η «ελαστική» αντιμετώπιση των στατιστικών κανόνων ή οι μεροληπτική στάση του ίδιου του ερευνητή – συνειδητή ή υποσυνείδητη – στην προσπάθειά του να ανακαλύψει κάτι. 

«Το μοντέλο υπολόγισε ότι για τα περισσότερα γνωστικά αντικείμενα στο χώρο των βιοεπιστημών, αλλά και άλλων επιστημών, όταν για πρώτη φορά ανακαλύπτουμε κάτι είναι πιο πιθανό να είναι λάθος παρά να είναι πραγματικό», αναφέρει ο καταξιωμένος επιστήμονας. Αναφέρει, παράλληλα, πως διαπίστωσε ότι δεν επιβεβαιώνονται ούτε οι επικυρώσεις, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους!

Ο Γιάννης Ιωαννίδης, επιδιώκοντας να πάει την έρευνά του ένα βήμα παραπέρα, το 2014 ίδρυσε το – μοναδικό στον κόσμο – εργαστήριο METRICS στο Πανεπιστήμιο Stanford, το οποίο ασχολείται με την ανίχνευση κενών και παραλείψεων σε έρευνες που δημοσιεύονται σε επιστημονικά περιοδικά. Για το σκοπό αυτό, μαζί με την καθηγητή, εργάζεται αγόγγυστα μια πολυπληθής ομάδα, διεπιστημονικού χαρακτήρα, η οποία πλαισιώνεται από νομικούς, κοινωνιολόγους, αλλά και καθηγητές της Φιλοσοφίας της Επιστήμης.

Ο καταξιωμένος καθηγητής σε πρόσφατη συνέντευξή του, είχε χαρακτηρίσει υπερβολικούς τους διθυραμβικούς χαρακτηρισμούς που του αποδίδονται κατά καιρούς, τονίζοντας ότι η επιστήμη δεν είναι για βεντέτες, αλλά μια συλλογική προσπάθεια.

«Υπάρχουν 15 εκατομμύρια επιστήμονες που δημοσιεύουν σε επιστημονικά περιοδικά, υπάρχουν πάρα πολύ έξυπνοι άνθρωποι που δουλεύουν με τεράστια αφοσίωση και με οίστρο και ενθουσιασμό σε αυτό που κάνουνε, πολλές φορές σε δύσκολες συνθήκες. Η κοινωνία αντί να αναγνωρίσει τον Ιωαννίδη και κάθε Ιωαννίδη, καλύτερα θα ήταν να αναγνωρίσει ως προτεραιότητα την ίδια την επιστήμη, την έρευνα και την τεχνολογία», είχε πει χαρακτηριστικά.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Γιάννης Ιωαννίδης είχε εκφράσει την αγωνία του για τη «φυγή» επιστημόνων προς το εξωτερικό που παρατηρείται στη χώρα μας, υπογραμμίζοντας ότι η Ελλάδα ξοδεύει μόλις το 0,6% του ΑΕΠ της για έρευνα, καινοτομία και τεχνολογία.

«Το ποσοστό αυτό είναι 50% μικρότερο από της Τυνησίας, πολύ μικρότερο από της Τουρκίας, λίγο πιο κάτω από τη Μαλαισία, το 1/7 του Ισραήλ και το ¼ της ΕΕ», είχε πει χαρακτηριστικά, εξηγώντας ότι για κάθε 1% που επενδύει μια χώρα στην έρευνα θα έχει ανάπτυξη 5-10%.

«Έχουμε τόσους επιστήμονες και τους στέλνουμε στο εξωτερικό. Βοηθείστε τους να παραμείνουν στην Ελλάδα και η χώρα μας να πάρει τη θέση που της ανήκει στον παγκόσμιο χάρτη», είχε δηλώσει ο Γιάννης Ιωαννίδης, επισημαίνοντας τον αναπτυξιακή ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η επιστήμη και τα λαμπρά μυαλά.

Έχοντας κάνει βίωμα την έρευνά του, ο Γιάννης Ιωαννίδης, λέει ότι θα ήθελε να τον θυμούνται για τα πολλά λάθη που έχει κάνει στην επιστήμη και για το ότι ίσως κάποια από αυτά μπόρεσε να τα διαπιστώσει και να τα διορθώσει, βλέποντας ότι υπάρχουν καλύτεροι και πιο αποδοτικοί τρόποι…

Ο Γιάννης Ιωαννίδης είναι :

• Διευθυντής του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης του Stanford και κάτοχος της έδρας C.F. Rehnborg για την Πρόληψη Νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο Stanford
• Καθηγητής Στατιστικής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Stanford
• Ένας εκ των 2 Διευθυντών στο Κέντρο Μετα-ερευνητικής Καινοτομίας του Stanford
• Μέλος του Αντικαρκινικού Ινστιτούτου του Stanford και του Καρδιαγγειακού Ινστιτούτου.

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ

Διαβάστε  επίσης: 

ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΑΠΕΙΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟΤΗΝ «ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑΣ».

«ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙΠΕΙΘΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΥΦΥΕΙΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΟΤΙ Η ΑΠΑΤΕΩΝΙΑ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΙΣΜΑ»ΙΩΑΝΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ - ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ  

ΤΙ ΘΑ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ; ΔΕΝ ΘΕΛΟΥΝ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΧΡΕΩΚΟΠΙΑ. ΘΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΟΥΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ.