Η ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ ΒΑΛΑΝΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΔΕΣΚΑΤΗ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΚΑΙ ΦΥΤΡΩΣΕ ΤΟ 720 Μ.Χ.

Η Πίνδος,  η ξακουστή ορεινή ραχοκοκαλιά της Ελλάδας, η χιλιοτραγουδισμένη για τους μύθους και τους θρύλους που την διέπουν, είναι  αιώνια συνδεδεμένη με την αντίστοιχη ιστορική διαδρομή του Ελληνικού Έθνους.

Στην Δεσκάτη, μετά από γεωλογικές έρευνες και μετρήσεις επιστημόνων, εντοπίσθηκαν και πιστοποιήθηκαν τα αρχαιότερα πετρώματα της Ελλάδας, ηλικίας 1 δισ. ετών.  Επίσης  στα  Γρεβενά  έχει εντοπισθεί  τεράστιο κοίτασμα  πετρελαίου και φυσικού αερίου.

ΤΟ  ΔΕΝΤΡΟ  ΤΟΥ  ΔΙΑ,  ΤΟ  ΠΙΟ  ΣΚΛΗΡΟ  ΕΛΛΗΝΙΚΟ  ΔΕΝΤΡΟ

Επειδή  η  Βαλανιδιά  χαρακτηρίζεται  από  την  δυνατή κορμοστασιά  της,  την  μακρά ζωή  της, την σκληρή και  εξαιρετική  αντοχή  της  ξυλείας  της,  της έχουν αποδοθεί οι  συμβολικές αρετές της αντοχής, της εμπιστοσύνης, της μακροβιότητας, ή ακόμα και της αθανασίας. Η  ξυλεία των δρυών, σκληρή, βαριά, στέρεα και μεγάλης διάρκειας είναι από τους καλλίτερους κερεστέδες (στηρίγματα)  στην οικοδομή.

Το ξύλο  όλων των ειδών των  δρυών  είναι βαρύ, σκληρό και δεν σαπίζει εύκολα. Χρησιμοποιείται στην οικοδομική, ναυπηγική, επιπλοποιία, στην κατασκευή σανίδων, δοκαριών και παρασκευάζονται από αυτό ξυλάνθρακες (Κάρβουνα) πολύ καλής ποιότητας.

Όταν βρίσκεται μέσα στο νερό, δεν σαπίζει ποτέ, σκληραίνει και μαυρίζει σαν έβενος. Τα  είδη  πλατίτσα και  ημεράδι δίνουν τη γερότερη και καλύτερη ξυλεία χρήσιμη στη μεταλλουργία, επιπλοποιία, την κατασκευή παρκέτων κλπ. Οι στρωτήρες των σιδηροδρόμων μας (τραβέρσες) βγαίνουν απ’ τους δρυμούς μας. Ο δρύινος κορμός πρέπει να ‘χει πάχος τουλάχιστον 28 πόντους για να δώσει στρωτήρα για τη γραμμή του ΟΣΕ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ  ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ:

1.   ΤΑΓΡΕΒΕΝΑ ΕΠΙΠΛΕΟΥΝ ΣΕ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΛΙΜΝΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ.

Υπάρχει πιστοποιημένο κοίτασμα, το οποίο είναι συνέχεια εκείνου της Αλβανίας, του κοιτάσματος «Αχιλλέα» και του κοιτάσματος «Πύρρου» στα δυτικά της Κέρκυρας, στην Αδριατική, στα Γρεβενά και στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου. 

2.   11ΙΟΥΝΙΟΥ 941 Μ.Χ. Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ. ΕΝΑ ΡΟΜΠΟΛΟΦΥΤΡΩΝΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ.

3.   ΟΑΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΔΡΥΣ ΤΟΥ ΔΩΔΩΝΑΙΟΥ ΔΙΑ

Στη Δωδώνη της Ηπείρου, όπου ελατρεύετο ο Ζευς, υπήρχε άλσος φηγών, δηλαδή δρυών. Μια απ’ αυτές, η ιερή φηγός, επροστάτευε στη κουφάλα της την εικόνα του Δία, ήταν δηλαδή ναός του Δία, ο οποίος γι’ αυτό ελέγετο και Φηγοναίος (φηγός-ναός). Με το θρόισμα της ιερής δρυός ο Ολύμπιος θεός φανέρωνε τη θέληση του.

Από το ξύλο της Δωδωναίας ιερής φηγού πήραν οι Αργοναύτες για φυλαχτό και το ‘βαλαν στην πρώρα, την πρύμνη και το τιμόνι της Αργούς.

Στην Δεσκάτη Γρεβενών, μόλις δύο χιλιόμετρα από την πλατεία της μικρής αυτής κωμόπολης, βρίσκεται μια υπερ-αιωνόβια βελανιδιά, ηλικίας 1.300 ετών. Πρόκειται για μία σπάνια, ποδισκοφόρο δρυ (quersus pedunculiflora), που σύμφωνα με τους επιστήμονες που πραγματοποίησαν την δενδροχρονολόγησή του, φαίνεται να φύτρωσε περίπου το 720 μΧ.

Έχει διάμετρο 2,25 μέτρα και η περίμετρος του κορμού της, στο ύψους του στηθαίου, είναι 7,06 μέτρα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 658 μέτρων και το ύψος της ξεπερνά τα είκοσι τρία μέτρα. Το δένδρο, τόσο από το μέγεθος του κορμού του, όσο και από την παλαιότητά του, κίνησε το ενδιαφέρον του Δήμου Δεσκάτης.

"Αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε μελέτη με ειδικούς επιστήμονες, δασολόγους και ερευνητές, προκειμένου να μάθουμε την παλαιότητα του δένδρου" δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος, Δημήτρης Καραστέργιος. Οι παλιότεροι κάτοικοι της Δεσκάτης θυμούνται πως όταν γυρνούσαν από τα κτήματα έκαναν οπωσδήποτε στάση στο "χοντρό δένδρο" -έτσι το έλεγαν τότε- για να δροσιστούν στην σκιά του, αλλά φαίνεται ότι κανείς δεν πίστευε ότι μόλις δύο χιλιόμετρα από τα πρώτα σπίτια της μικρής αυτής κωμόπολης θα υπάρχει δένδρο που θα φτάνει σε ηλικία τα 1.300 χρόνια.

"Όταν μας ενημέρωσαν από την επιστημονική ομάδα για τα αποτελέσματα της έρευνας και την πραγματική ηλικία της βελανιδιάς, χαρήκαμε πολύ γιατί η περιοχή της Δεσκάτης θα έχει στο εξής δύο φορές σπάνια και μοναδικά στο κόσμο ευρήματα" σημείωσε ο Δημήτρης Καραστέργιος. Εκτός από την αρχαιότερη δρυ της Ευρώπης, στην Δεσκάτη, μετά από γεωλογικές έρευνες και μετρήσεις επιστημόνων, εντοπίσθηκαν και πιστοποιήθηκαν τα αρχαιότερα πετρώματα της Ελλάδας, ηλικίας 1 δισ. ετών. 

Ο δασολόγος Ιωάννης Σπανός, μελετητής της Γενικής διεύθυνσης Αγροτικής Έρευνας "Ελγο-Δήμητρα" με την ομάδα του, έλαβαν δείγματα από το δένδρο, έκαναν ειδικές μετρήσεις στους δακτυλίους του κορμού και μετά από μελέτη κατέληξαν, με απόκλιση σφάλματος 30-50 έτη, ότι η ηλικία της βελανιδιάς είναι 1.300 έτη. 

Κινήθηκαν άμεσα όλες οι απαραίτητες διαδικασίες και με απόφαση του γενικού γραμματέα αποκεντρωμένης διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας, Βασίλη Μιχελάκη, η υπεραιωονόβια βελανιδιά κηρύχθηκε «διατηρητέο μνημείο της φύσης» που έχει ιδιαίτερη επιστημονική, οικολογική, ιστορική και πολιτισμική αξία και μπορεί στο μέλλον να αποτελέσει πολύτιμο παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό πόρο που χρειάζεται ειδική φροντίδα και προστασία. 

Το επόμενο διάστημα αναμένεται να εκδοθούν οι απαγορευτικές διατάξεις για την προστασία του δένδρου, από το δασαρχείο Γρεβενών, ενώ, όπως σημείωσε ο Ιωάννης Σπανός, θα πρέπει "να ξεκινήσουν άμεσα οι ενέργειες συντήρησής του, όπως ο καθαρισμός του από τα ξερά κλαδιά του, το γέμισμα του κούφιου κορμού με φελλό και γενικότερα η απολύμανσή του".

   ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΑ ΜΑΜΟΥΘ  ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΗΛΙΑ  ΓΡΕΒΕΝΩΝ

Το συγκεκριμένο είδος βελανιδιάς φύεται από τα 400 έως τα 700 μέτρα υψόμετρο, είναι σπάνιο, αντέχει πολλά χρόνια και υπάρχουν ελάχιστα όμοια είδη, πολύ μικρότερης ηλικίας, σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

Είναι το παλιότερο δένδρο στην Ευρώπη στο είδος του και το αρχαιότερο στη Ελλάδα, αφού ξεπέρασε κατά πολύ το αρχαίο Ρομπόλα της Πίνδου, πάλι στην περιοχή των Γρεβενών, ηλικίας 1.075 ετών.

Έτσι, η ποδισκοφόρος δρυς της Δεσκάτης ξεκίνησε την ζωή της όταν στο Βυζάντιο άρχισε η περίοδος της "Δυναστείας των Ισαύρων" και τα γεγονότα της εικονομαχίας.

Αξιοσημείωτο είναι ότι αυτό το θηριώδες δένδρο κατάφερε να μείνει ζωντανό στο χρόνο, επιβιώνοντας σ’ ένα περιβάλλον με έντονη ανθρώπινη παρουσία τα τελευταία 5.000 χρόνια. "Η μεγαλύτερη ζημιά στα χρόνια που εμείς γνωρίζουμε έγινε από έναν εκσκαφέα, κατά την διάρκεια έργων διάνοιξης του δρόμου" επισήμανε ο δήμαρχος Δεσκάτης, ωστόσο -όπως λέει,- έκτοτε οι κάτοικοι φροντίζουν και προσέχουν ακόμη πιο πολύ το σπάνιο δένδρο τους. 

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ