ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟΝ ΚΗΦΙΣΟ ΠΟΤΑΜΟ

'' Είναι στο σύννεφο, είναι μέσα στο πηγάδι

είναι στο χιόνι και στα φρούτα του Μαγιού

είναι στα μάτια, είναι στο ουράνιο τόξο

είναι στον πάγο, στον ατμό του τηγανιού.

Είναι στη λίμνη, είναι στη γη, είναι στο στόμα.

Ο άνθρωπος είναι νερό που περπατάει

και προχωράει απ`του πλακούντα τα νερά

κι ως τα νερά του τελευταίου ιδρώτα πάει...''

Οι παραπάνω στίχοι ανήκουν στο τραγούδι του Χρήστου Θηβαίου ''Το νερό''...

Νερό, αυτό το υπέρτατο αγαθό εδώ και  χιλιάδες χρόνια έγινε η κινητήριος δύναμη διαφορετικών πολιτισμών, που ιστορικά άνθησαν γύρω από ποτάμια, λίμνες και άλλους κύριους υδάτινους δρόμους, για ευνόητους λόγους, με πιο σημαντικά παραδείγματα:

Ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας, όπως ακριβώς δηλώνει και το όνομα της περιοχής, αναπτύχθηκε ανάμεσα και γύρω από τους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη.

Ο πολιτισμός της Αρχαίας Αιγύπτου βασιζόταν αποκλειστικά στο «θεϊκό» ποταμό Νείλο.

Ο πολιτισμός της Αρχαίας Ινδίας αναπτύχθηκε κυρίως γύρω από τους «ιερούς» ποταμούς της, όπως ο Γάγγης, καθώς και στα παράλια της χώρας.

Ο πολιτισμός της Αρχαίας Κίνας αναπτύχθηκε επίσης γύρω από τους ποταμούς της, όπως ο Κίτρινος Ποταμός, καθώς και στα παράλια της χώρας.

Ο πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδας, και πάλι αναπτύχθηκε κυρίως γύρω από τους, μικρότερους έστω, ποταμούς της, αν και από νωρίς φαίνεται ότι έδωσε έμφαση στη θαλάσσια οικονομία και εμπόριο.

Αλλά και μέχρι σήμερα, οι περισσότερες από τις μεγαλύτερες μητροπόλεις του κόσμου, όπως για παράδειγμα, το Ρόττερνταμ, το Λονδίνο, το Μόντρεαλ, το Παρίσι, η Νέα Υόρκη, το Μπουένος Άιρες, η Σαγκάη, το Τόκυο, το Σικάγο, το Χονγκ Κονγκ, και άλλες, χρωστάνε την επιτυχία τους σε μεγάλο ποσοστό στην εύκολη πρόσβασή τους, μέσω του νερού, στην επακόλουθη επέκταση του εμπορίου της. Ακόμη και πόλεις σε νησιά με ασφαλή λιμάνια, όπως η Σιγκαπούρη, έχουν ανθίσει για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Σε μέρη, όπως η Βόρεια Αφρική και η Μέση Ανατολή, όπου η το νερό είναι πιο δύσκολα διαθέσιμο, η πρόσβαση στο υπάρχον καθαρό «πόσιμο νερό» είναι ένας κύριος παράγοντας ανθρώπινης ανάπτυξης.

 Στην Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα στην Αθήνα, δεν προστατεύτηκαν τα αστικά και περιαστικά ρέματα και ποτάμια με αποτέλεσμα αρκετά να εγκιβωτιστούν και να ενσωματωθούν στο αποχετευτικό σύστημα της πόλης. Τα λιγοστά που έχουν συνεχή ροή σε φυσικό περιβάλλον δίνουν μάχη να διατηρηθούν. Παράνομες αποχετεύσεις, λύματα, χημικά και φυσικά τόνοι σκουπιδιών, προσπαθούν να τα εξαφανίσουν, με φυσικό αυτουργό τον άνθρωπο.

Για σκεφθείτε το λιγάκι... το νερό περιέχει ζωή και μας δίνει ζωή...και ο άνθρωπος αφού πάρει ζωή από το νερό έρχεται η στιγμή που θα το δηλητηριάσει...ύβρις...

Ένα τρανό παράδειγμα των παραπάνω, είναι ο Κηφισός ποταμός με τα βοηθητικά του ρέματα.

Ο Κηφισός, σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία και ιδιαίτερα σύμφωνα με τους αττικούς μύθους, ήταν δευτερεύουσα θεότητα της Αττικής. Πρόκειται για αλληγορική προσωποποίηση του ομώνυμου ποταμού του Κηφισού που συνδέεται άλλοτε με τις πλούσιες παροχές του στην γύρω περιοχή, και άλλοτε με τις καταστροφές που προκαλούσε η υπερχείλισή του.

Καταφανώς, ως προστάτης των παροικούντων στις όχθες του, εμφανίζεται πατέρας της Διογένειας, της οποίας η κόρη, Πραξιθέα, έγινε σύζυγος του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέως. Ο Κηφισός τιμόταν ιδιαίτερα στην αρχαία Αθήνα ως προστάτης του αθηναϊκού πεδίου, ενώ παράσταση αυτού υπήρχε στο δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα, που βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.

Ο Κηφισός είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Αττικής με μήκος 27 χιλιόμετρα. Πηγάζει από το φυσικό κόμβο της Πεντέλης και της Πάρνηθας και διχοτομεί την πρωτεύουσα μέχρι την εκβολή του στο Φαληρικό όρμο, στον Σαρωνικό.

Ο ποταμός είχε αξιοποιηθεί για πρώτη φορά στην εποχή του Αδριανού, όταν κατασκευάστηκε επί ρωμαϊκών χρόνων το πρώτο οργανωμένο υδρευτικό σύστημα για την Αθήνα γνωστο ως ΑΔΡΙΑΝΕΙΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ. Η δεξαμενή ενισχυόταν από διάφορα ρέματα του Πεντελικού και της Πάρνηθας, με αφετηρία τη ζώνη δεξαμενής στη σημερινή Νέα Πεντέλη και διέλευση από το Χαλάνδρι, τον Κοκκιναρά (Κηφισιά) και το Μονομάτι (Αχαρνές). Τέρμα ήταν η σημερινή Πλατεία Δεξαμενής στο Κολωνάκι.

Ο Κηφισός χάρισε το όνομά του στην περιοχή από την οποία πηγάζει, την Κηφισιά.

Στη νεότερη ιστορία, και κυρί

ως στη μεταπολεμική περίοδο, ο Κηφισός ήταν από τα πρώτα στοιχεία του φυσικού πλούτου της Αττικής που επλήγησαν από την άναρχη ανοικοδόμηση. Συγκεκριμένα, το νοτιοδυτικό τμήμα του ποταμού που χωρίζει την Αθήνα από την περιοχή του Πειραιά εγκλωβίστηκε στη βιομηχανική ζώνη της Αττικής. Αμφίπλευρα του Κηφισού εγκαταστάθηκαν με γοργούς ρυθμούς εργοστάσια, βιομηχανίες και βιοτεχνίες βαρέως τύπου επιχειρηματικής δραστηριότητας, σε ένα άναρχο και άτυπο βιομηχανικό πάρκο. Ταυτόχρονα, δεν υπήρχε σχέδιο διευθέτησης των εκτάσεων, ούτε και σχέδιο απορροής των βιομηχανικών αποβλήτων που κατέληγαν στον ποταμό. Στις όχθες του Κηφισού ανεγέρθηκε, ακόμη, πληθώρα από παραπήγματα, στις Αχαρνές μέχρι το Περιστέρι (Άγιος Ιωάννης Θεολόγος και Τσαλαβούτα) και τον Ταύρο.

Η κεντρική λεωφόρος του λεκανοπεδίου, η Εθνική Οδός Αθηνών-Λαμίας-Θεσσαλονίκης χαράχτηκε επίσης επάνω στον ποταμό. Μέχρι και το 2000 η υπερχείλιση του Κηφισού σε κάθε βροχόπτωση απειλούσε κατοικίες και ανθρώπινες ζωές, ώσπου πλέον εγκιβωτίστηκε ολόκληρος. Παρά το γεγονός ότι ψηφίστηκε από το ελληνικό Κοινοβούλιο νόμος που απαγορεύει την εγκατάσταση βιομηχανιών κοντά στον ποταμό και την ρίψη σκουπιδιών,

 δεν υπήρξαν αρκετές προσπάθειες αστυνόμευσης.

Ωστόσο, μετά από καταστροφές στην ευρύτερη περιοχή, όπως τις πυρκαγιές στην Πάρνηθα το 2007 και τις πλημμύρες κατά διαστήματα, αναθερμάνθηκε το ενδιαφέρον για τον Κηφισό και έγιναν προσπάθειες από εθελοντές να καθαριστούν οι κοίτες και οι άλλες βρώμικες απολήξεις του ποταμού στις όχθες του από το 2008 μέχρι και το 2012 που πλέον είναι καθαρός μέχρι και σήμερα...

Η πραγματικότητα όμως είναι ακόμα πιο απελπιστική. Στο οδοιπορικό αυτό συναντήσαμε χιλιάδες σκουπίδια, πολλή βρωμιά και σε κάποια σημεία χημικές ουσίες, οι οποίες μας έκαναν να γυρίσουμε ή να παρακάμψουμε μεγάλα τμήματα της διαδρομής. Σκοπός αυτής της έρευνας ήταν η καταγραφή αρχαίων ενδείξεων στα πρανή του ποταμού, αλλά και στην καταγραφή ύπαρξης ζωής στα νερά του.

Αν όμως παραβλέπαμε τις ασχήμιες που έχει προκαλέσει ο άνθρωπος, η ίδια η φύση μεγαλουργεί και δημιουργεί διαρκώς. Ο Κηφισός έχει ακόμα ομορφιές και καλά κρυμμένα μυστικά που σε περιμένουν να τα ανακαλύψεις...

Διάφορα γεφύρια...

Το γεφύρι του βασιλιά Γεώργιου...

Ο Χριστιανός , Γουλιέλμος - Φερδινάνδος - Αδόλφος - Γεώργιος, ευρύτερα γνωστός ως Γεώργιος Α΄, που υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλιάς των Ελλήνων, από το 1863 μέχρι το 1913 και  ήταν ο δεύτερος κατά σειρά Βασιλιάς της νεότερης Ελλάδας μετά τον Όθωνα αλλά και αρχηγός νέου Βασιλικού Οίκου. Έδωσε εντολή να χτιστεί μια γέφυρα πάνω από τα άγρια νερά του Κηφισού. Έτσι και έγινε. Το επιβλητικό τοξωτό γεφύρι χτίστηκε από πελεκημένη πέτρα, ενώ στις δυο του όψεις τοποθέτησαν το χαρακτηριστικό μονόγραμμα του οίκου του. Ο Γεώργιος Α΄  γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη στις 24 Δεκεμβρίου 1845 και ήταν ο δευτερότοκος γιος του πρίγκιπα και μετέπειτα Βασιλιά της Δανίας Χριστιανού Θ΄, που ανήλθε στο θρόνο τον Νοέμβριο του 1863.

Σήμερα η περιοχή έχει μετατραπεί σε έναν ανεξέλεγκτο σκουπιδότοπο, ενώ είναι σε όλους γνωστό πως ο βιολογικός καθαρισμός της Μεταμόρφωσης , που βρίσκεται περίπου ένα χιλιόμετρο μακρύτερα, αδειάζει το ''βιολογικό'' τοξόπλασμα μέσα στον Κηφισό, με αποτέλεσμα τα νερά να γίνονται καφέ, ενώ παίρνουν μαύρη όψη όταν οι παρακείμενες βιοτεχνίες ρίχνουν τα δικά τους χημικά απόβλητα.

Την ημέρα που επισκεφθήκαμε τον Κηφισό, μύριζε τόσο έντονα που δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε. Δυστυχώς όλο το τμήμα του Κηφισού που δεν έχει εγκιβωτιστεί ακόμα θα μπορούσε να είναι ένας επίγειος παράδεισος για τους Αθηναίους με πεζοπορικά μονοπάτια και ποδηλατόδρομο. Δεν θέλω να γίνω μάντης, αλλά είμαι σίγουρος πως μετά από καμιά 15 αριά χρόνια θα εγκιβωτιστεί με την δικαιολογία ότι έχει γίνει εστία μολυσματικών ασθενειών. Στην Ελλάδα η έννοια της αναβάθμισης μιας υποβαθισμένης περιοχής γίνεται με την μορφή της εκ βάθρων εξαφάνισης.

 

 Σε κάποιο σημείο της διαδρομής βρήκαμε αυτή τη μικρή στοά, η οποία ήταν φρεσκοσκαμμένη... κάτι έψαχναν να βρούν...

 ίχνη αρχαίων βάσεων για γεφύρια

αρχαίος υδραγωγός

 Σύγχρονο τμήμα του Αδριάνειου υδραγωγείου

 

Μέσα στα ακάρθατα νερά βόσκουν πρόβατα και αγελάδες...

 Σε αυτό το σημείο  υπήρχε αρχαίο υδραγείο, πλευρικα στο τοίχωμα μέχρι το 2007, μετά το πήρε το νερό...

Κλείνω με αυτό... «Των πάντων τα σπέρματα έχουν την φύση τους υγρή, το δε ύδωρ είναι η φυσική αρχή των υγρών πραγμάτων»

O Σταγειρίτης Αριστοτέλης αναφέρει: To ερωτάν περί των πρώτων αρχών και αιτίων… αλλά Θαλής μεν ο της τοιαύτης αρχηγός φιλοσοφίας ύδωρ φησίν είναι αρχήν... (Το να ερωτά κάποιος για τις πρώτες αρχές και τα αίτια είναι φιλοσοφία… αλλά ο Θαλής, ο εισηγητής της φιλοσοφίας, ισχυρίζεται ότι το νερό είναι η πρώτη αρχή) ...

ΠΗΓΗ : http://paysanias.blogspot.com/2017/01/blog-post.html#ixzz4eynBSLns