«ΦΑΝΑΤΙΚΟΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΣΟΥ ΚΟΒΕΙ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ, ΕΝΩ ΜΕΤΡΙΟΠΑΘΗΣ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΣΕ ΚΡΑΤΑΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΣΟΥ ΚΟΨΟΥΝ ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ».

 
 

Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΕΥΡΩΠΗ ΙΣΛΑΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ  ΑΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ  ΜΕ  ΜΕΘΟΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ  ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ. ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥΣ ΓΙ  ΑΥΤΟ,  Ο  ΤΡΑΠΕΖΙΤΗΣ  ΣΟΡΟΣ,  ΠΟΥ  ΠΛΟΥΤΙΣΕ  ΚΑΤΑΣΧΟΝΤΑΣ  ΣΠΙΤΙΑ  ΕΒΡΑΙΩΝ  ΣΤΗΝ  ΟΥΓΓΑΡΙΑ  ΤΟ  1944,  ΑΝΕΛΑΒΕ  ΝΑ  ΕΦΑΡΜΟΣΕΙ  ΜΕ  ΤΑ  ΧΡΗΜΑΤΑ  ΤΟΥ,  ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΑ,  ΤΟ  ΣΧΕΔΙΟ  ΚΑΛΛΕΡΓΗ.  ΟΙ  ΠΛΗΡΩΜΕΝΟΙ  ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ  ΤΟΥ  ΟΜΩΣ  ΤΟΥ  ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ,  ΜΕ  ΤΙΣ  ΑΝΟΗΣΙΕΣ  ΤΟΥΣ,  ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ.

 Σε δίκη για «ισλαμοφοβία» με βάση τον «αντιρατσιστικό» νόμο που  ψήφισαν  οι  «έλληνες  πολιτικοί»  κατόπιν  διαταγής  των  ιουδαίων,  παραπέμπεται η συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου, μετά από μήνυση που κατέθεσε εις βάρος της ο διαχειριστής του blog «Παρατηρητήριο Ρατσιστικών Εγκλημάτων» Παναγιώτης Δημητράς, με αφορμή κείμενό της που είχε δημοσιευθεί στην ηλεκτρονική σελίδα της Athens Voice.

Η Σώτη Τριανταφύλλου είχε συμπεριλάβει στο κείμενο φράση που αποδίδεται στον περιηγητή Μάρκο Πόλο και έχει ως εξής: «Φανατικός μουσουλμάνος είναι αυτός που σου κόβει το κεφάλι, ενώ μετριοπαθής είναι εκείνος που σε κρατάει για να σου κόψουν το κεφάλι».

Ο  Δημητράς ισχυρίζεται πως αρκεί ένα απλό ψάξιμο στο Διαδίκτυο για να αντιληφθεί κανείς ότι η συγκεκριμένη φράση εσφαλμένα αποδίδεται στον Μάρκο Πόλο και είναι προϊόν ψεμάτων με ρατσιστικό στόχο.

Στο ζήτημα παρενέβη χθες ο συγγραφέας και πρώην βουλευτής Πέτρος Τατσόπουλος που έγραψε στο προφίλ του στο facebook: «Παναγιώτη, γνωρίζεις πόσο εκτιμώ τον κόπο και τα χρόνια που έχεις αφιερώσει στο Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι. Διατηρώ και τις καλύτερες αναμνήσεις από τη συνεργασία μας τον καιρό που ήμουν στο Συμβούλιο της Ευρώπης, τόσο για τα δικαιώματα των Ρομά όσο και για τα εγκλήματα της ναζιστικής Χρυσής Αυγής. Ωστόσο, σε μια χώρα όπου καθημερινά κάνει θραύση ατιμωρητί η ρατσιστική ρητορική του μίσους προς πάσα κατεύθυνση -ισλαμοφοβική, αντισημιτική ή όποια άλλη-, το να παραπέμπεται για να δικαστεί, ύστερα από δική σου πρωτοβουλία, για δημόσια υποκίνηση ισλαμοφοβικής βίας η... Σώτη Τριανταφύλλου, το θεωρώ ντροπή. Τίποτε άλλο, Παναγιώτη. Μόνο ντροπή».

Ένα  άρθρο  κάποιου  Γιάννη Σιδέρη

Η Σώτη Τριανταφύλλου θα δικαστεί για δημόσια υποκίνηση μίσους, με βάση τον αντιρατσιστικό νόμο, γιατί ανέφερε – μια αμφιλεγόμενη – μια ρήση του Μάρκο Πόλο περί των μουσουλμάνων, ότι φανατικός μουσουλμάνος είναι αυτός που σου κόβει το κεφάλι και μετριοπαθής αυτός που σου κρατάει για να το κόψουν.

Θα μπορούσε ο ακατάλυτος φύλαξ της αντιρατσιστικής μας συνείδησης κ. Δημητράς να της απαντήσει με ένα άρθρο στην ίδια ιστοσελίδα, αλλά προτίμησε την δικαστική προσφυγή για να την φιμώσει. Οσοι εξέφραζαν επιφυλάξεις κατά την ψήφισή του, ότι ο εν λόγω νόμος μπορεί να γίνει εν δυνάμει εργαλείο στα χέρια φανατικών λογοκριτών, τώρα δικαιώνονται.

Με παρόμοιο  νόμο είχε διωχθεί  στη Γαλλία ο γάλλος φιλόσοφος, ιστορικός και συγγραφέας Ροζέ Γκαρωντύ, επειδή αμφισβήτησε, όχι ακριβώς το ολοκαύτωμα αλλά την έκταση που του αποδίδεται από τους «θεμελιώδεις μύθους  της ισραηλινής πολιτικής». Ναι ήταν λάθος, αλλά ήταν λάθος γνώμης. Όμως η πολιτική ορθότητα, τέκνο της οποίας είναι ο αντιρατσιστικός, νόμος, δεν έχει ευαισθησίες περί την ελευθερία γνώμης! ( μεταξύ σοβαρού και αστείου, θα λέγαμε ότι είναι απορίας άξιον που δεν διώχτηκε και ο Νίκος Φίλης, ως μη αποδεχόμενος  τον όρο «Γενοκτονία» για τους Πόντιους)!  

Βέβαια δημόσια υποκίνηση βίας δεν είναι μόνο η φράση του Μάρκο Πόλο. Κάποιος άλλος ανησυχών πολίτης, οπαδός της ασφάλειας και της τάξεως,  θα μπορούσε να στείλει στα δικαστήρια (παράδειγμα) στελέχη ομάδων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, επειδή έχουν στην ατζέντα τους, άρα εκφέρουν δημοσίως ρητορική υποκίνησης στη βία (λαϊκή βέβαια  βία, αλλά για τους αρχάγγελους της ηθικής μας ευταξίας δεν έχει διαφορά).

Προς το παρόν πάντως οι κοινωνικοί εισαγγελείς καραδοκούν μονομερώς. Γράφει π.χ. ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης στη σελίδα του, στο Face book  «Όταν μας βρίζανε αποκαλώντας μας νενέκους και γερμανοτσολιάδες, μας απειλούσαν με κρεμάλες, διέδιδαν ψευδείς δηλώσεις μας, καλούσαν «αγανακτισμένους» όπου μας βρουν να μας τσακίσουν, διέρρεαν ότι αυτοκτονήσαμε επειδή δεν αντέξαμε τη «λαϊκή οργή», δεν είδα τον κύριο Δημητρά –ή οποιονδήποτε άλλον – να καταθέσει  μήνυση για υποκίνηση μίσους».

Αδιανόητο bullying από τους ζηλωτές της αντιρατσιστικής πολιτικής ορθότητας είχε υποστεί στα  social media και η ποιήτρια  Κική Δημουλά, επειδή είχε τολμήσει να υπονοήσει ότι η κατάσταση στην Κυψέλη είχε επιδεινωθεί με την μεγάλη έλευση μεταναστών. Στοχοποιήθηκε αγρίως, και κατηγορήθηκε  για ρατσισμό και ξενοφοβία! Άλλωστε όποιος δεν αποδέχεται την ισοπεδωτική  λογική της Πολιτικής Ορθότητας είναι εξ ορισμού… φασίστας! 

Η πολιτική ορθότητα, ξεκίνησε σωστά αλλά στη συνέχεια – όπως συχνά συμβαίνει με τις όμορφες ιδέες κατά την πραγμάτωσή τους - έπεσε στην δικαιοδοσία ανελεύθερων   ιδεοληπτικών, που απαιτούν να επιβάλλουν την ομοιομορφία της σκέψης.

Ορίζεται ως εκείνη η συμπεριφορά που σαν σκοπό έχει να «αποφεύγονται φραστικές και πρακτικές που προσβάλλουν μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων». Αρχικά στις ΗΠΑ ήταν η ασπίδα  για να προστατέψει καταπιεσμένες μειονότητες κοινωνικές, φυλετικές και εθνικές (π.χ μαύρους – συγνώμη έγχρωμους – ομοφυλόφιλους, λατινογενείς ή ασιάτες μετανάστες, κλπ), αλλά κατέληξε σε μια παράνοια:  Απαγορεύει την έκφραση της σκέψης – όταν η σκέψη δεν αρέσει.  Οι φορείς της λειτουργούν ως αστυνομία της σκέψης με στόχο να περιορίσουν την ελευθερία του λόγου.

Άπειρα τα παραδείγματα που δημιουργούν σχιζοειδείς καταστάσεις. Θα αναφερθούμε σε δύο : Πρόσφατα ένας διαδικτυακός φίλος, φρέσκος στη Ν.Υ., ξάφνιασε τον θυρωρό της Πολυκατοικίας όταν του ευχήθηκε «Χριστός Ανέστη». Ο θυρωρός του εξήγησε ότι η φράση έχει καταργηθεί και έχει αντικατασταθεί από το «χρόνια πολλά», γιατί το «Χριστός Ανέστη» μπορεί να θεωρηθεί… προσηλυτισμός!  Παράλληλα το «που γεννηθήκατε» δεν είναι δόκιμο, γιατί μπορεί να υπονοεί αμφισβήτηση αμερικανικής καταγωγής!

Στη Σουηδία, θύμα της πολιτικής ορθότητας ήταν… ο ΤενΤέν, που μεταφέρθηκε από το τμήμα της παιδικής λογοτεχνίας στα ράφια για τους ενήλικες καθώς η περιπέτεια  «Ο Τεντέν στο Κονγκό», κρίθηκε ότι βρίθει «ρατσιστικών στερεοτύπων» και είναι «υπόδειγμα αποικιοκρατικής νοοτροπίας».

Λογικό! Μια σκηνή στο κόμικ δείχνει τον Τεντέν να γίνεται φύλαρχος σε ένα αφρικανικό χωριό, επειδή είναι «ένας καλός λευκός άνθρωπος», και μια μαύρη γυναίκα να υποκλίνεται μπροστά του λέγοντας «Λευκός άνθρωπος πολύ σπουδαίος...». Το γεγονός ότι αφορά την εποχή του 1930 και αντανακλούσε το πνεύμα εκείνης της εποχής, δεν έχει σημασία!  Πρέπει να παιδιά να αποστειρωθούν και από τη γνώση του τρόπου σκέψης προηγούμενων εποχών!   

Δεν είμαστε νομικοί, αλλά η δίκη της Σώτης Τριανταφύλλου, δεν θα είναι μια απλή δίκη. Θα κριθεί το δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης(ακόμη και το δικαίωμα  στην ελευθερία της λάθος σκέψης και λάθος έκφρασης). Θα κριθεί επίσης  και η παρεμβατική αυθαιρεσία των αστυνόμων της σκέψης και της έκφρασης, που απαιτούν αντιδημοκρατικά να μας επιβάλουν τη δική τους.

Η δίκη θα γίνει στις 21 Ιουλίου στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών.


Ολόκληρο το κείμενο, όπως είχε δημοσιευθεί στις 14.11.2015:

Rock and roll will never die

«Tυφλότητα» είναι ο τίτλος του καινούργιου βιβλίου του ιστορικού Μαρκ Φερρό: τυφλότητα των ηγεσιών, τυφλότητα των μαζών. Ο Φερρό περιγράφει πώς δεν μπορούμε – και δεν θέλουμε – να αναγνωρίσουμε τα συνταρακτικά, συχνά τραγικά, φαινόμενα που οδηγούν σε ομοίως συνταρακτικά και τραγικά γεγονότα. Ο ισλαμοφασισμός δεν είναι καινούργιο φαινόμενο: τον έχουμε εκθρέψει στη Δύση και παρά τις επαναλαμβανόμενες προειδοποιήσεις, ηγεσίες και μάζες κοιμούνται τον ύπνο των δικαίων. Ψυχική ευρυχωρία; Ενοχές για ένα φαντασματικό παρελθόν; Έξαλλη αισιοδοξία; Χριστιανο-αριστερή πίστη στην ανθρώπινη καλοσύνη; Απύθμενη βλακεία της πολιτικής ορθότητας; Φόβος μπροστά στις ισχυρές ισλαμικές χώρες; Όλα αυτά μαζί με την ιστορική τυφλότητα που αναλύει ο Μαρκ Φερρό.

Δεν θα επεκταθώ εδώ στο χονδροειδές σφάλμα της πολυπολιτισμικότητας: όποιος ενδιαφέρεται για το ζήτημα ας αναζητήσει παλιότερα άρθρα και βιβλία. Άλλωστε, μολονότι η αντίθεσή μου στη πολυπολιτισμικότητα – στη μη αφομοίωση των μεταναστών και στην εξύμνηση του ισλάμ – είναι μειονοτική, δεν είμαι η μόνη που τη διατυπώνω. Προσθέτω ωστόσο ότι όσα υφιστάμεθα από τους ισλαμιστές (όχι μόνον την τρομοκρατία αλλά την καθημερινή πίεση, τη συμπεριφορά μίσους) δεν οφείλονται στις «επεμβάσεις» της Δύσης στις χώρες της Ανατολής, αλλά στην πολεμοχαρή και φθονερή φύση του ισλάμ: το ισλάμ δεν είναι μια θρησκεία σαν τις άλλες, αγαπητοί συμπολίτες είναι πολιτικό πρόγραμμα, είναι ιδεολογία εκβαρβαρισμού.

Θα θίξω τρία σημεία: πρώτον, την ανεπάρκεια, τη θλιβερή αναπηρία, των σημερινών ευρωπαϊκών ηγεσιών. Αν στη θέση του Φρανσουά Ολάντ και της εύθυμης παρέας του ήταν ο Ντε Γκολ, ο Πομπιντού ή ο Μιτεράν, η Γαλλία θα είχε κηρύξει πόλεμο στο Ισλαμικό Kράτος και, πιθανότατα, θα τον είχε κερδίσει. Επίσης, θα λειτουργούσαν οι υπηρεσίες πληροφοριών και οι δυνάμεις ασφαλείας, δηλαδή ό,τι προασπίζει τους πολίτες από τη βία και την αυθαιρεσία.

Ακόμα και οι επίσημες δηλώσεις μετά την πρόσφατη σφαγή ακούγονται χλιαρές: οι φοβισμένοι και οκνηροί υπάλληλοι της γαλλικής γραφειοκρατίας πασχίζουν να μην εξερεθίσουν τον μουσουλμανικό πληθυσμό που τρώει και πίνει με κρατικές παροχές παραβιάζοντας τους νόμους της γαλλικής δημοκρατίας. Οι νόμοι αυτοί κερδήθηκαν με αγώνες: σήμερα τσαλαπατάμε τους κοινωνικούς αγώνες που δημιούργησαν τα φιλελεύθερα καθεστώτα – η αχαριστία του σύγχρονου ανθρώπου είναι πρωτοφανής° και ο συνδυασμός με την προαναφερθείσα τυφλότητα κλονίζει τα θεμέλια του πολιτισμού μας. Το πρόβλημα πάντως, σύμφωνα με τους Γάλλους σοσιαλιστές, είναι η άνοδος της ισλαμοφοβίας, ενός φυσικού και αυτονόητου αντανακλαστικού, που, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει τους Γάλλους πολίτες στον αριστεροδεξιό συνασπισμό της Μαρίν Λε Πεν. Σε τελική ανάλυση, ο στόχος του Σοσιαλιστικού κόμματος δεν είναι η ανάσχεση του ισλαμοφασισμού αλλά η απόσπαση ψήφων – παλιά ιστορία αυτή.

Δεύτερο σημείο: αν οι μετριοπαθείς μουσουλμάνοι (που, σας διαβεβαιώ, είναι λιγοστοί και αμήχανοι μέσα στο αγριεμένο ισλαμικό πλήθος), θέλουν να αποφύγουν τον στιγματισμό, πρέπει να κατέβουν μαζικά στους δρόμoυς –σήμερα, τώρα-- και να διαμαρτυρηθούν για τα εγκλήματα εναντίον της ανθρωπότητας που διαπράττονται στο όνομα του Αλλάχ. Όμως, θα επιμείνω: όπως έλεγε ο Μάρκο Πόλο, «φανατικός μουσουλμάνος είναι αυτός που σου κόβει το κεφάλι, ενώ μετριοπαθής είναι εκείνος που σε κρατάει για να σου κόψουν το κεφάλι». Πολύ λίγα έχουν αλλάξει στο ισλάμ από τον ύστερο Μεσαίωνα. Σήμερα, μετριοπαθείς μουσουλμάνοι είναι μόνον οι εκκοσμικευμένοι, τουτέστιν όσοι έχουν εγκαταλείψει την ισλαμική τους ανατροφή – όπως έχουν κάνει πολλοί χριστιανοί στη Δύση. Περιμένω λοιπόν να κατεβούν στους δρόμους όλοι οι καλοί άνθρωποι της Ανατολής και να στηρίξουν τη δυτική δημοκρατία που τους προστατεύει και τους ταΐζει: αν δεν το κάνουν ή αν το κάνουν με μισή καρδιά θα επιβεβαιωθεί η υποψία της ρητής, υπόρρητης ή διφορούμενης στήριξης στον ισλαμοφασισμό.

Με το τρίτο σημείο απευθύνομαι στους ισλαμιστές και στους ποικίλους φίλους τους – μεταξύ των οποίων στους συμπατριώτες μας που πιστεύουν, όπως ο Γεννάδιος Β’, ότι «κάλλιον ειδέναι φακιόλιον τούρκικον παρά καλύπτρα λατινική»: ό,τι και να κάνετε, όσους και σκοτώσετε, συκοφαντήσετε και φιμώσετε, ο δυτικός πολιτισμός θα επιζήσει° είναι απείρως ισχυρότερος° εξάλλου, η εναλλακτική πρόταση ήταν και παραμένει η βαρβαρότητα.

Όσον αφορά δε την καταστροφή του Bataclan όπου έχουμε δει μερικές από τις καλύτερες ροκ συναυλίες της ζωής μας, είμαι εδώ να σας θυμίζω ότι το ροκ δεν θα πεθάνει ποτέ, ότι ποτέ δεν θα αντικατασταθεί από προσευχές κι από αμανέδες.

ΧΘΕΣΙΝΗ  ΑΠΑΝΤΗΣΗ  ΤΗΣ  ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

«Πρώτον, περίμενα ότι κάποια στιγμή, θα βρισκόταν κάποιος να με «τιμωρήσει» για τα γραπτά μου. Ήμουνα βέβαιη ότι θα βρεθεί τρόπος να με εκθέσουν περισσότερο από την στοχοποίησή μου. Εκείνο που φαίνεται τώρα εξοργιστικό είναι ότι ο άνθρωπος αυτός εκμεταλλεύεται την ιδιότητά του, προκειμένου να δημιουργήσει θόρυβο για κάτι ανούσιο και  ανύπαρκτο.
Βεβαίως, ήμουν από την αρχή, εναντίον του αντιρατσιστικού  νόμου. Ακριβώς, γιατί ήξερα πόσο εύκολο θα είναι σε κάποιον να σκηνοθετεί ζητήματα για τις εντυπώσεις. Το πρόβλημα είναι ότι ο μονοθεματικός ακτιβισμός κάποιων που υπερασπίζονται κατά βούληση, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι επικίνδυνος. Είναι άλλες οι θέσεις μου για τη βία που πηγάζει από το Ισλάμ και άλλες οι θέσεις μου για τους μετανάστες. Απλώς αυτός ο κύριος απομόνωσε μια φράση την οποία αγνοούσαν οι πάντες και αδιαφόρησε για τα υπόλοιπα.
Αμφιβάλλω αν υπάρχει άλλος που να έχει τοποθετηθεί τόσο αναλυτικά και τόσο ψύχραιμα απέναντι στην ανάγκη ενσωμάτωσης των μεταναστών με τον κατάλληλο τρόπο. Σε ό τι αφορά τη βία, δεν κάνω τίποτε άλλο από να την απεχθάνομαι από όποιον την χρησιμοποιεί ή την υποθάλπει. Οτιδήποτε ακραίο με απωθεί. Είτε προέρχεται από το ακραίο Ισλάμ είτε από οποιονδήποτε άλλο εξτρεμισμό. Αυτό στηλιτεύω στα κείμενά μου και στα βιβλία μου. Όχι το δικαίωμα των ανθρώπων στην ιδεολογία και στην πίστη τους...».

«Παρουσιάσατε σαν σε όλη μου τη ζωή να έχω πει μία φράση, που αποδίδω στον Μάρκο Πόλο.  Έγραψα ένα βιβλίο, στο οποίο αναλύω το φαινόμενο και την πολιτική της πολυπολιτισμικότητας, του πλουραλισμού και διαπιστώνω τη δυσκολία ένταξης των μουσουλμανικών κοινοτήτων, στις δυτικές κοινωνίες. Αυτό ήταν ένα βιβλίο, ένα δοκίμιο, μέσα στο οποίο υπήρχαν μία σειρά από θέσεις, από ιδέες, από διαπιστώσεις.

Αυτή τη φράση την έβαλα για να εικονογραφήσω αρχικά μία θέση που έχω, η οποία ήταν η εξής: Θα περιμέναμε περισσότερη και εντονότερη αντίθεση στους ριζοσπάστες ισλαμιστές από τους μετριοπαθείς. Και δεν την είχαμε αυτή. Είναι πολύ αδύναμες οι φωνές και έχουν γίνει δημοσκοπήσεις, που καλό θα ήταν να μην είχαν βγει στο φως, διότι δεν χρειάζεται να τα ξέρουμε όλα, στις οποίες μεγάλο μέρος των μουσουλμάνων στη δύση, υποστηρίζουν υπό όρους, την τρομοκρατία. Είναι μεγάλη συζήτηση. Ωστόσο, δεν θα ήθελα να μιλήσουμε για το περιεχόμενο των άρθρων. Αυτό που παίζεται σήμερα, είναι το αν ένας αρθρογράφος μπορεί να διαφωνεί με την πολιτική ορθότητα».

Δεν ήξερα την ύπαρξη του παρατηρητηρίου. Ήξερα την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Δεν είναι μόνο στην Ελλάδα ότι πρέπει να σκεφτόμαστε μόνο ένα συγκεκριμένο πράγμα όλοι μαζί και αν υπάρχει διαφωνία να μην την εκφράζουμε για να μην θίξουμε κοινότητες, μειονότητες και άλλες καταστάσεις. Αυτό είναι μία καλή ιδέα, η οποία στην πράξη μπορεί να γεννήσει τέρατα. Και υπάρχουν μία σειρά από παρεξηγήσεις. Το αίτημα να γίνει έλεγχος σε μένα είναι μία ισοπεδωτική ιδεολογία. Κατηγορούμαι για ρατσισμό, χωρίς να έχω αναφέρει πουθενά οποιοδήποτε υπαινιγμό περί φυλής. Είμαι εναντίον οποιασδήποτε σκοταδιστικής θρησκείας. Δεν είμαι εναντίον κάποιας φυλής». 

ΝΕΑ  ΔΗΛΩΣΗ  

«Η υπόθεση έχει μια φαιδρή πλευρά και μια σοβαρότερη: τη φαιδρή είτε τη βλέπει κανείς, είτε δεν τη βλέπει. Όσο για τη σοβαρή δεν σχετίζεται με το τι είπε ή τι δεν είπε ο… Μάρκο Πόλο, αλλά με το αν έχω δικαίωμα να εκφράζω τη γνώμη μου, έστω κι αν είναι μειονοτική ή ενοχλητική.

Στο συγκεκριμένο πρόβλημα την έχω εκφράσει σε πλήθος άρθρων καθώς και στο δοκίμιο «Πλουραλισμός, πολυπολιτισμικότητα, ένταξη, αφομοίωση». Ο ενάγων ίσως έβρισκε πολύ περισσότερες αφορμές να εξοργιστεί στο βιβλίο απ’ ό,τι στο άρθρο.  Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι είναι οκνηροί: διατρέχουν στα γρήγορα ένα αρθρίδιο, αλλά τους πέφτει πολύ να μελετήσουν ένα βιβλίο 400 σελίδων.

Για το περιεχόμενο του βιβλίου και των άρθρων μπορούμε να συζητάμε επί μακρόν, αλλά δεν είναι αυτό το επίδικο θέμα. Ωστόσο, επισημαίνω με την ευκαιρία ότι το Ισλάμ δεν είναι φυλή ώστε να τίθεται ζήτημα ρατσισμού: είναι θρησκεία και μάλιστα θρησκεία με πολιτικό πρόγραμμα. Πολλοί άνθρωποι ταυτίζουν τη φυλή με τη θρησκεία ― η ανάλυση είναι λανθασμένη από την αφετηρία της.

(Μία  ερώτηση  στο  σημείο  αυτό:  Ο  Ιουδαϊσμός  τελικά  τι  είναι;  Θρησκεία  ή  φυλή;  Τι  σημαίνει  εάν  είναι  φυλή;  Εάν  πάλι  είναι  θρησκεία,  μοιάζει  με  το  Ισλάμ;  Είναι  θρησκεία  με  πολιτικό  πρόγραμμα;). 

Δεν είναι το μοναδικό λάθος: οι πολιτικώς ορθοί ― οι οποίοι είναι κάθε άλλο παρά «ορθοί» ― τροφοδοτούν με τον φανατισμό τους ρατσιστικά, ομοφοβικά και κοινωνικά υπερσυντηρητικά αισθήματα και εκδηλώσεις.

Δεν πρόκειται να υποχωρήσω ― είμαι αυτή που είμαι και πιστεύω αυτά που πιστεύω. Και δεν αναζητώ ούτε οπαδούς, ούτε θαυμαστές ώστε να κάνω συμβιβασμούς.

See you in court.»

Τζορτζ Σόρος: Το μέλλον της Ευρώπης

Συνέντευξη στον ΓΚΡΕΓΚΟΡ ΠΕΤΕΡ ΣΜΙΤΣ

Το παρακάτω κείμενο είναι μία  από  τις  πολλές  συνεντεύξεις του Τζορτζ Σόρος στον Γκρέγκορ Πέτερ Σμιτς, ανταποκριτή του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel στην Ουάσινγκτον, που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2013. Αποσπάσματά της δημοσιεύθηκαν στο New York Review of Books στης 24 Απριλίου 2014. Για την ακρίβεια πρόκειται για μια από τις τέσσερις συνεντεύξεις του Σόρος στον Σμιτς, τις οποίες παραχώρησε το δεύτερο εξάμηνο του 2013.

ΓΚΡΕΓΚΟΡ ΠΕΤΕΡ ΣΜΙΤΣ: Μιλήσαμε αρκετά για την κρίση της ΕΕ. Σχετικά με το νόμισμα πιστεύετε ότι τα χειρότερα είναι πίσω μας;

ΤΖΟΡΤΖ ΣΟΡΟΣ: Αν εννοείτε ότι το ευρώ ήρθε για να μείνει, έχετε δίκιο. Το επιβεβαίωσαν οι γερμανικές εκλογές, όπου σχεδόν δεν ετέθη το ερώτημα, καθώς και οι διαπραγματεύσεις για την κυβέρνηση συνασπισμού, όπου παραπέμφθηκε στην υποεπιτροπή 2Α. Η κ. Μέρκελ είναι ικανοποιημένη με τον τρόπο με τον οποίον διαχειρίστηκε την κρίση· το ίδιο και η γερμανική κοινή γνώμη. Η επανεκλογή της έγινε με ενισχυμένη πλειοψηφία μολονότι έκανε, όπως είπαμε, το μίνιμουμ για να διατηρήσει το ευρώ. Αυτή η πολιτική ικανοποίησε τόσο τους φιλοευρωπαϊστές όσο και εκείνους που βασίζονται πάνω της για την προάσπιση των γερμανικών συμφερόντων. Το θεωρώ σημαντικό κατόρθωμα.

Το ευρώ λοιπόν ήρθε για να μείνει. Οι διευθετήσεις που έγιναν ως απάντηση στην κρίση είναι σήμερα ο νέος τρόπος διαχείρισης της ευρωζώνης. Πράγμα που επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους. Πρόκειται για τον εφιάλτη από τον οποίον δεν μας βλέπω να ξυπνάμε σύντομα. Όπως λέω και ξαναλέω, η Γερμανία είναι η μοναδική χώρα που μπορεί να αλλάξει αυτή την κυρίαρχη τάξη πραγμάτων. Δεν μπορούν να το κάνουν οι χώρες-οφειλέτες: αν επιχειρήσουν οποιαδήποτε αλλαγή, θα τιμωρηθούν από τις αγορές και από τις ευρωπαϊκές αρχές.

— Αν το πείτε αυτό στους Γερμανούς θα απαντήσουν ότι έκαναν ήδη πολλά. Είμαστε πιο γενναιόδωροι τώρα και έχουμε τροποποιήσει την πολιτική της λιτότητας.

— Παραδέχομαι ότι η Γερμανία έπαψε να πιέζει τις χώρες-οφειλέτες, οι οποίες αναπνέουν τώρα λίγο καλύτερα. Κάποιες, ειδικά η Ιταλία, εξακολουθούν να παρακμάζουν, αλλά με πιο βραδύ ρυθμό. Αυτό έχει τονώσει κάπως τις χρηματαγορές, διότι όταν οι οικονομίες πιάνουν πάτο στη συνέχεια αναπηδούν και συνέρχονται. Αλλά ο κίνδυνος μακράς στασιμότητας δεν έχει απομακρυνθεί. Τόσο οι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί – το ΔΝΤ, το αμερικανικό υπουργείο οικονομικών, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα– όσο και οι περισσότεροι ειδήμονες συμφωνούν ότι η ευρωζώνη απειλείται από ύφεση – με εξαίρεση τη Γερμανία. H διαφωνία που διατυπώνει η Bundesbank θα εμποδίσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ξεπεράσει με επιτυχία τις υφεσιακές πιέσεις, όπως έκαναν άλλες κεντρικές τράπεζες σαν την αμερικανική. Γι’ αυτό η ευρωζώνη είναι αντιμέτωπη με μια περίοδο μακράς στασιμότητας. Αυτή η προοπτική έχει κινητοποιήσει μια αρνητική πολιτική δυναμική. Κι όποιος θεωρεί απαράδεκτες τις σημερινές διευθετήσεις ωθείται στην υιοθέτηση αντιευρωπαϊκής στάσης. Μπορεί λοιπόν να ενισχυθεί η διαδικασία της ευρωπαϊκής διάλυσης. Όταν η κρίση του ευρώ βρισκόταν στο αποκορύφωμά της, σημειώνονταν διαδοχικές χρηματοπιστωτικές αναταράξεις. Στο εξής περιμένω περισσότερες πολιτικές και λιγότερες χρηματοπιστωτικές κρίσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι δεύτερες αποκλείονται.

— Λέτε πως οι τρέχουσες διευθετήσεις είναι απαράδεκτες. Τι πρέπει να αλλάξει ακριβώς; Τι πρέπει να μεταρρυθμιστεί;

— Όταν η κρίση του ευρώ βρισκόταν στο αποκορύφωμά της, η Γερμανία συμφώνησε σε μια σειρά συστημικών μεταρρυθμίσεων, η σπουδαιότερη των οποίων ήταν μια τραπεζική ένωση. Όταν όμως καταλάγιασαν κάπως οι χρηματοπιστωτικές πιέσεις, η Γερμανία υπαναχώρησε. Αυτή η στάση συνέβαλε στο να εδραιωθούν οι σημερινές συνθήκες και να επιβεβαιωθούν οι χειρότεροι φόβοι μου.

— Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών συζητούν την προοπτική μιας τραπεζικής ένωσης. Ποια είναι η άποψή σας;

— Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η αποκαλούμενη τραπεζική ένωση μεταμορφώθηκε σε κάτι που είναι σχεδόν το ακριβώς αντίθετο. Αντί να δημιουργηθεί ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, ενισχύονται οι εθνικές τράπεζες – πράγμα πολύ επικίνδυνο.

— Ποιος είναι ο κίνδυνος;

— Η αιμομικτική σχέση ανάμεσα στις εθνικές αρχές και τις διοικήσεις των τραπεζών. Ιδιαίτερα η Γαλλία φημίζεται για τους inspecteurs de finance, που διευθύνουν εν τέλει τις μεγαλύτερες τράπεζες. Η Γερμανία έχει τις Landesbanken και η Ισπανία τις caixas, που έχουν μη υγιείς διασυνδέσεις με επαρχιώτες πολιτικούς. Αυτές οι σχέσεις κατέστησαν αδύναμο το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην τραπεζική κρίση, που επιβαρύνει με τη σειρά της την ευρωζώνη. Η προτεινόμενη τραπεζική ένωση θα τις καταργούσε αλλά, με την επιμονή της Γερμανίας, έχουν, εν πολλοίς, διατηρηθεί.

— Είναι έντονη αυτή η καταδίκη. Πώς τη δικαιολογείτε;

— Στην πράξη, η τραπεζική ένωση αφήνει το τραπεζικό σύστημα χωρίς πιστωτή εσχάτης ανάγκης. Η προτεινόμενη αρχή λήψης αποφάσεων είναι τόσο περίπλοκη και περιέχει τόσες επιμέρους οντότητες, ώστε στην ουσία καθίσταται ανήμπορη σε επείγουσες περιπτώσεις. Το χειρότερο είναι ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν νομιμοποιείται να παίρνει πρωτοβουλίες για τις οποίες δεν έχει ρητή εξουσιοδότηση. Το γεγονός αυτό τη διαχωρίζει από τις άλλες κεντρικές τράπεζες, από τις οποίες αναμένεται να κάνουν χρήση της διακριτικής τους ευχέρειας σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης. Η Γερμανία ήταν αποφασισμένη να περιορίσει ευθύνες και κινδύνους που μπορούσαν να αναδυθούν μέσω της ΕΚΠ. Το αποτέλεσμα: οι χώρες-μέλη παραμένουν ευάλωτες στις χρηματιστηριακές πιέσεις από τις οποίες είναι απαλλαγμένες άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Αυτό εννοούσα όταν έλεγα πως οι υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονται σε παρόμοια θέση με τις τριτοκοσμικές εφόσον έχουν δανειστεί σε ξένο συνάλλαγμα. Η τραπεζική ένωση δεν διορθώνει αυτό το ελάττωμα – αντιθέτως, το διαιωνίζει.

— Ακούγεστε απογοητευμένος.

— Είμαι. Έκανα τα αδύνατα δυνατά για να εμποδίσω αυτή την εξέλιξη αλλά τώρα που συνέβη δεν θέλω να χτυπάω το κεφάλι μου στον τοίχο. Παραδέχομαι ότι η Γερμανία κατόρθωσε να επιβάλει μια νέα τάξη πραγμάτων στην Ευρώπη παρότι εγώ τη θεωρώ απαράδεκτη. Ωστόσο εξακολουθώ να πιστεύω στην ΕΕ και στις αρχές της ανοιχτής κοινωνίας που την ενέπνευσαν αρχικά – θα ήθελα να ξαναβρεθεί εκείνο το πνεύμα. Και εύχομαι να σταματήσει η διαδικασία της διάλυσης, όχι να επιταχυνθεί. Έχω λοιπόν πάψει να λέω ότι η Γερμανία πρέπει να ηγηθεί ή να εγκαταλείψει το ευρώ. Οι ευκαιρίες για ριζοσπαστικές αλλαγές των κανόνων που διέπουν την ευρωζώνη έχουν εκλείψει. Στο εξής οι διαπραγματεύσεις θα αφορούν απλώς αλλαγές στο πλαίσιο αυτών των κανόνων. Παλιότερα οι ρυθμιστικοί κανόνες του ευρώ ήταν το πρωταρχικό μου μέλημα – αλλά δεν είναι πια.

— Δηλαδή, βασικά, πάψατε να ενδιαφέρεστε για την Ευρώπη;

— Όχι. Έπαψα να ενδιαφέρομαι για την αλλαγή των χρηματοοικονομικών ρυθμίσεων εφόσον η σχέση πιστωτών-οφειλετών έγινε πλέον μόνιμο σύστημα. Θα συνεχίσω να επικεντρώνομαι στην πολιτική, διότι εκεί αναμένονται δραματικές εξελίξεις.

— Μάλιστα. Προφανώς ο κόσμος ανησυχεί για την άνοδο των λαϊκιστικών κινημάτων στην Ευρώπη. Βλέπετε ωστόσο κάποια ευκαιρία για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μολονότι η διαφαινόμενη τάση είναι η διάλυση;

— Πιστεύω ότι πρέπει να βρεθούν ευρωπαϊκές λύσεις στα ευρωπαϊκά προβλήματα. Οι εθνικές λύσεις δυσχεραίνουν την κατάσταση. Ελπίζω λοιπόν σε ένα είδος φιλοευρωπαϊκής πολιτικής συμμαχίας. Οι αντιευρωπαϊκές δυνάμεις συσπειρώνονται διαρκώς, και θα αποκτήσουν υπολογίσιμη ισχύ μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου αναμένω ότι θα υπάρξει μια ισχυρή αντιευρωπαϊκή μειοψηφία μετά τις ευρωεκλογές του 2014.

— Μερικοί λένε ότι θα ανέρχεται στο ένα τρίτο του Ευρωκοινοβουλίου, σωστά;

— Ναι. Και ανησυχώ ιδιαίτερα για τον αντίκτυπο που θα έχει η αντιευρωπαϊκή μειοψηφία στις εκάστοτε πολιτικές που εφαρμόζονται από τη λεγόμενη φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία.

— Συχνά οι ευρωπαϊστές φαίνεται να παραμένουν σιωπηλοί σε σημαντικά ζητήματα, διότι φοβούνται ότι αν μιλήσουν θα ενισχύσουν τους εξτρεμιστές – π.χ. στην περίπτωση των προσφύγων της Λαμπεντούζα.

— Είτε μας αρέσει είτε όχι, η μεταναστευτική πολιτική παραμένει κεντρικό ζήτημα σε όλες τις ευρωπαϊκές εκλογικές αναμετρήσεις. Πρέπει να βρούμε μια εναλλακτική λύση στην ξενοφοβία.

— Ποια είναι η πρότασή σας;

— Έχω ιδρύσει την Open Society Initiative for Europe (Ανοικτή Κοινωνία – Πρωτοβουλία για την Ευρώπη) – την OSIFE. Μια από τις βασικές της πρωτοβουλίες είναι η Solidarity Now (Αλληλεγγύη Τώρα) για την Ελλάδα. Η αρχική ιδέα ήταν να ευαισθητοποιηθεί η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη για τη δύσκολη κατάσταση του ελληνικού πληθυσμού που έχει πληγεί από την κρίση του ευρώ, αλλά και να ευαισθητοποιηθεί ο ελληνικός λαός απέναντι στη δύσκολη κατάσταση των μεταναστών που βιώνουν απάνθρωπες συνθήκες και διώκονται από τη Χρυσή Αυγή. Χρειαστήκαμε κάμποσο καιρό για να απογειώσουμε το σχέδιό μας κι όταν το καταφέραμε ήταν πολύ αργά για να δημιουργηθεί ευρωπαϊκό δίκτυο αλληλεγγύης για την Ελλάδα – καθώς όλες οι υπερχρεωμένες χώρες είχαν επίσης ανάγκη στήριξης. Χάσαμε δηλαδή την ευκαιρία αλλά η πρωτοβουλία μας είχε μια θετική πλευρά: κατανοήσαμε καλύτερα το μεταναστευτικό πρόβλημα.

— Τι έχετε μάθει;

— Ότι υπάρχει αγεφύρωτη σύγκρουση μεταξύ Βορρά και Νότου στο ζήτημα του πολιτικού ασύλου. Οι βόρειες χώρες, δηλαδή οι πιστωτές, έχουν δείξει γενναιοδωρία στους αιτούντες άσυλο. Κι εκείνοι, όπως είναι φυσικό, επιδιώκουν να εγκατασταθούν σε βόρειες χώρες, ιδιαίτερα στη Γερμανία. Αλλά συρρέουν περισσότεροι απ’ όσοι μπορούν να απορροφηθούν – γι’ αυτό υπογράφηκε η ευρωπαϊκή συμφωνία Δουβλίνο ΙΙΙ, που απαιτεί από τους αιτούντες άσυλο να εγγράφονται στην πρώτη χώρα της ΕΕ στην οποία εισέρχονται. Εκ των πραγμάτων, εισέρχονται στην ΕΕ από τις χώρες του Νότου: την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, οι οποίες είναι υπερχρεωμένες και υποκείμενες σε καθεστώς δημοσιονομικής λιτότητας. Δεν διαθέτουν υποδομές για τους πρόσφυγες και αναπτύσσουν ξενοφοβικές και λαϊκιστικές αντιλήψεις, με αποτέλεσμα να έχουν αναπτυχθεί πολιτικά μορφώματα εναντίον των μεταναστών. Όσοι λοιπόν αναζητούν άσυλο παγιδεύονται: αν εγγραφούν στην πρώτη χώρα όπου φτάνουν, δεν έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο στη Γερμανία. Πολλοί λοιπόν προτιμούν να παραμείνουν παράνομοι, ελπίζοντας ότι θα βρουν τρόπο να φτάσουν στη Γερμανία. Καταδικάζονται στην παρανομία επ’ αόριστον. Οι άθλιες συνθήκες στις οποίες ζουν διαιωνίζουν τα ρατσιστικά αισθήματα.

— Είναι ειρωνεία: οι χώρες που πάσχουν περισσότερο από την κρίση του ευρώ είναι εκείνες που έχουν πληγεί περισσότερο από το μεταναστευτικό πρόβλημα.

— Όντως. Το γεγονός είναι ότι η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική είναι εντελώς αναχρονιστική. Διαμορφώθηκε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν υπήρχαν ελάχιστοι πολιτικοί πρόσφυγες που προέρχονταν από τα καταπιεστικά καθεστώτα της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Οι αντιφρονούντες ήταν αντιστασιακοί και η Ευρώπη τούς καλωσόριζε. Επίσης, εκείνη την εποχή χώρες όπως η Γερμανία είχαν ανάγκη από εργατικά χέρια. Όμως ο κόσμος άλλαξε. Τώρα υπάρχουν εκατομμύρια από όλο τον κόσμο που μπορούν να θεωρηθούν πολιτικοί πρόσφυγες. Ο αριθμός τους υπερβαίνει την ικανότητα της ΕΕ να τους απορροφήσει. Επιπλέον, οι υπερχρεωμένες χώρες του Νότου αντιμετωπίζουν υψηλή ανεργία και στο εσωτερικό τους. Όλοι ξέρουμε ότι τα αντιευρωπαϊκά, ξενοφοβικά κόμματα που χρησιμοποιούν τη μετανάστευση για να κερδίσουν ψήφους είναι επικίνδυνα. Ευρωπαϊστές σαν εμένα δυσκολευόμαστε να παραδεχτούμε ότι η επιμονή μας να εφαρμόσουμε την πολιτική των προσφύγων σύμφωνα με το γράμμα του νόμου είναι εξίσου αντιρρεαλιστική με την άκαμπτη αντίσταση που προβάλλουν οι αντιευρωπαϊκές δυνάμεις. Χρειάζεται επειγόντως αναθεώρηση της ιδέας και της πολιτικής της μετανάστευσης και της παροχής ασύλου. Το ζήτημα πήρε διαστάσεις μετά τα γεγονότα στη Λαμπεντούζα αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέβαλε κάθε ουσιαστική συζήτηση για μετά τις ευρωεκλογές του 2014, για να συγκαλύψει τη διαφωνία. Το γεγονός αυτό θα δώσει ώθηση στις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις. Αυτό θα ήθελα να το αποτρέψω. Υπάρχουν περιπτώσεις εφαρμογής της μεταναστευτικής πολιτικής που ήδη έχουν αρχίσει να λειτουργούν. Για παράδειγμα, η ΕΕ ξόδεψε 2 δισ. για τους Σύριους πρόσφυγες έξω από τα ευρωπαϊκά σύνορα. Και υπάρχει ένας πολύ ικανός απεσταλμένος στο Κέρας της Αφρικής, ο Άλεξ Ρόντος, που προσπαθεί να αναχαιτίσει το ρεύμα εξόδου προσφύγων από την Ερυθραία. Αλλά ο κόσμος δεν το γνωρίζει αυτό. Χρειαζόμαστε στρατηγική που να ανακουφίζει τα ανθρώπινα βάσανα.

[….]

— Ποια άλλα ευρωπαϊκά προβλήματα σας απασχολούν;

— Η θέση της Βρετανίας στην ΕΕ. Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να εκδιωχθεί η Βρετανία από την ΕΕ ή να αποφασίσει να φύγει μόνη της. Αυτό θα αποτελούσε ένα μεγάλο βήμα προς τη διάλυση της ΕΕ.

— Μερικοί λένε ότι δεν θα ήταν μεγάλη απώλεια. Οι Βρετανοί είχαν ανέκαθεν αντιρρήσεις για την ενωμένη Ευρώπη. Γιατί λέτε ότι σε περίπτωση αποχώρησης της Βρετανίας η Ευρώπη θα διαλυόταν;

— Επειδή η Βρετανία έχει παίξει εξισορροπητικό ρόλο μεταξύ εχθρικών ομάδων στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η ενδεχόμενη απουσία της θα συρρίκνωνε τον ρόλο της ΕΕ στον κόσμο, πράγμα που θα ήταν μεγάλη απώλεια. Κατά τη γνώμη μου, ο κόσμος πάσχει από υποβάθμιση της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Υπάρχουν πολλές άλυτες πολιτικές κρίσεις που προκαλούν ανθρώπινες απώλειες και απίστευτα βάσανα. Αυτό οφείλεται, εν πολλοίς, στο ότι η τόσο η Ευρώπη όσο και η Αμερική επικεντρώνονται στα εσωτερικά τους προβλήματα και δεν αντεπεξέρχονται στις ευθύνες απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο. Νομίζω ότι είναι μια από τις πιο επιβλαβείς παρενέργειες της κρίσης του ευρώ. Ο κόσμος χρειάζεται την ευρωπαϊκή soft power.

— Είπατε ότι θα μπορούσε να «εκδιωχθεί» η Βρετανία. Δεν νομίζετε ότι οι Βρετανοί εκβιάζουν κατά κάποιον τρόπο την υπόλοιπη Ευρώπη;

— Βεβαίως. Έχουν ήδη επιτύχει ειδική μεταχείριση σε πολλά ζητήματα. Ωστόσο δεν νομίζω ότι ο Ντέιβιντ Κάμερον θέλει να αποχωρήσει η Βρετανία από την ΕΕ.

— Διότι κάτι τέτοιο θα έβλαπτε και τη Βρετανία.

— Ναι, η αποχώρηση της Βρετανίας θα ήταν μεγάλο πλήγμα για την ίδια, καθώς τώρα απολαμβάνει το ότι είναι μέλος της κοινής αγοράς αλλά όχι του κοινού νομίσματος. Οποιαδήποτε αλλαγή θα επιδείνωνε τη θέση της. Αλλά οι αντιευρωπαϊκές δυνάμεις, που αποτελούν μειοψηφία, είναι πολύ δυναμικές. Το Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου παίρνει μόνο το 7% των ψήφων, ωστόσο μόνο το 22% ψήφισε στις ευρωεκλογές την τελευταία φορά. Αν ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο, το εν λόγω κόμμα θα μπορούσε να καταλάβει το 1/3 των εδρών. Και αυτό θα ενίσχυε σημαντικά την ευρωσκεπτικιστική πτέρυγα των Συντηρητικών. Ευτυχώς, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, που διακυβεύεται κι αυτή ακόμα η επιβίωσή τους ως εθνικής παράταξης, αποφάσισαν να διεξαγάγουν μια ισχυρή φιλοευρωπαϊκή καμπάνια. Εξάλλου, στη Βρετανία ζουν αυτή τη στιγμή 2,7 εκατ. Ευρωπαίοι από άλλες χώρες της ΕΕ η πλειοψηφία των οποίων θέλουν να παραμείνει η Βρετανία στην ΕΕ. Να κάτι που θα μπορούσαμε να κάνουμε μέσω των ιδρυμάτων μου: να κινητοποιήσουμε τους Ανατολικοευρωπαίους που ζουν στη Βρετανία να ψηφίζουν στη Βρετανία. Πολλοί απ’ αυτούς θα επέλεγαν τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι θα αποτελούσαν το αντίβαρο του αντιευρωπαϊκού Κόμματος Ανεξαρτησίας, και θα ενθάρρυναν τόσο τους Συντηρητικούς όσο και τους Εργατικούς να υιοθετήσουν πιο φιλοευρωπαϊκές θέσεις στις προσεχείς εθνικές εκλογές.

  ΤΟ  ΣΤΟΙΧΗΜΑ  ΓΙΑ  ΤΟΥΣ  ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥΣ  ΛΑΟΥΣ

— Μιλήσαμε για τη Βρετανία. Πώς βλέπετε τη θέση των άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών μέσα στην ΕΕ;

— Παρακολουθώ στενά την Ιταλία. Τα εσωτερικά πολιτικά της προβλήματα είναι σοβαρότερα απ’ όσο νομίζουμε. Οι Ιταλοί ήταν κάποτε πολύ φιλοευρωπαϊστές. Και περίμεναν από τις ευρωπαϊκές αρχές να επιβάλουν λίγη πειθαρχία στους εγχώριους πολιτικούς τους. Όταν ο Μάριο Μόντι έγινε πρωθυπουργός συσπειρώθηκαν γύρω του· έτσι, μπόρεσε να συγκροτήσει μια κυβέρνηση από τεχνοκράτες μεταρρυθμιστές. Μετά από μια πολλά υποσχόμενη εκκίνηση απέτυχε να εισπράξει τα εύσημα από την κ. Μέρκελ και η κυβέρνησή του έχασε τον δυναμισμό της. Από τότε άρχισε ο κατήφορος. Η πλειοψηφία των Ιταλών υιοθέτησε αντιευρωπαϊκή στάση, και τώρα που ο Μπερλουσκόνι ξόφλησε ο Μπέπε Γκρίλλο κερδίζει έδαφος. Η πρόσφατη απόφαση του ιταλικού συνταγματικού δικαστηρίου σχετικά με την αντισυνταγματική φύση του σημερινού εκλογικού συστήματος θα έχει, νομίζω, μακροπρόθεσμες συνέπειες. Στην ουσία πρόκειται για το τέλος της δεύτερης ιταλικής δημοκρατίας. Είναι απίθανο οι τωρινές παρατάξεις να κατορθώσουν να συμφωνήσουν σε έναν νέο εκλογικό νόμο. Αυτό ίσως αυξήσει το προσδόκιμο ζωής της κυβέρνησης Λέττα, κι αυτό είναι ένα καλό νέο για την προσεχή περίοδο, αλλά σημαίνει ότι οι επόμενες εκλογές θα διεξαχθούν με βάση τον παλιό εκλογικό νόμο, κι αυτό είναι απίθανο να οδηγήσει στη σύναψη μιας βιώσιμης συμμαχίας. Είναι μια από τις επερχόμενες πολιτικές κρίσεις που μπορεί κανείς να προβλέψει.

— Πολύ ενδιαφέρον. Όταν μιλάμε για πολιτικές κρίσεις στις χώρες, πιστεύετε ότι η Γαλλία αντιμετωπίζει πολιτικό πρόβλημα ή κυρίως δημοσιονομικό και οικονομικό; Διότι οι Γάλλοι φαίνονται να μη συνειδητοποιούν την κατάστασή τους.

— Είναι συνδυασμός και των δύο. Η Γαλλία είναι ο ασθενής της Ευρώπης. Απηλλάγη από τιμωρητικά πριμ κινδύνου επειδή έχει στενές σχέσεις με τη Γερμανία, αλλά η οικονομική της απόδοση είναι κατώτερη της Ιταλίας και της Ισπανίας. Στο Παρίσι η ατμόσφαιρα είναι καταθλιπτική. Πράγμα που το εκμεταλλεύεται η Μαρίν Λε Πεν η οποία είναι πιο επιδέξια πολιτικός από τον πατέρα της και που αναμένεται να κερδίσει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων στις ευρωεκλογές.

— Υπάρχει ένα καινούριο βιβλίο του πρώην καγκελαρίου Χέλμουτ Σμιτ όπου κατηγορεί την κ. Μέρκελ ότι παραμελεί τις γαλλογερμανικές σχέσεις. Λέει: Όταν ήμουν εγώ στην κυβέρνηση, είχα στενή σχέση με τον Ζισκάρ ντ’ Εσταίν, και αργότερα όταν καγκελάριος ήταν ο Χέλμουτ Κολ υπήρχε στενή σχέση με τον Μιτεράν, και τώρα η κ. Μέρκελ όφειλε να κάνει μεγαλύτερη προσπάθεια για να προσεγγίσει τον Φρανσουά Ολάντ και να συνεργαστεί με τους Γάλλους. Συμφωνείτε;

— Νομίζω ότι αυτό έχει ήδη συμβεί. Στην αρχή ο Ολάντ προσπάθησε να αποστασιοποιηθεί από τη Μέρκελ αλλά σύντομα κατάλαβε ότι δεν τον έπαιρνε. Έγινε ένας υπάκουος συνεργάτης και υφιστάμενος – πολύ περισσότερο «υφιστάμενος» από τους προκατόχους του. Αυτό συνέβαλε στη γαλλική μελαγχολία.

— Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι, ενώ η γαλλική διακυβέρνηση φαίνεται παραλυμένη, ο Ολάντ είναι πολύ ενεργός στην εξωτερική πολιτική. Πρόκειται για μια αντίφαση.

— Δεν νομίζω. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για συμπληρωματική στάση, επειδή η εξωτερική πολιτική είναι το μοναδικό πεδίο όπου ο Ολάντ μπορεί να κάνει κάτι που να έχει απήχηση στο κοινό.

— Σωστά. Είπατε στη δεύτερη συνέντευξή μας ότι η Πολωνία θα μπορούσε να αναδυθεί ως ελάσσων συνεργάτης της Γερμανίας.

— Μπορώ να το επαναλάβω. Η νέα Ευρώπη, όπως φαίνεται από το παράδειγμα της Πολωνίας, είναι υγιέστερη από την παλιά Ευρώπη, τόσο από πολιτική όσο κι από οικονομική άποψη. Η Ουγγαρία είναι εξαίρεση.

— Δεν έχει περάσει πολύς καιρός, περίπου μία εβδομάδα, από τότε που όλοι είδαμε εικόνες Ουκρανών που θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ. Εντυπωσιακή διαφορά με τους Έλληνες, τους Ιταλούς και τους Γάλλους, που φαίνονται μπουχτισμένοι.

— Το γεγονός αυτό δείχνει πόσο σπουδαίο θα ήταν για την Ευρώπη να αναβιώσει να επανασυλληφθεί η αρχική ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η Ουκρανία μάς την υπενθύμισε με οδυνηρό τρόπο. Σαν να μας αφύπνισε.

— Τι πιστεύετε για τη σημερινή πολιτική της ΕΕ στην περιοχή της Ουκρανίας; Ήταν λάθος το να μην προσφερθεί περισσότερη βοήθεια σ’ αυτές τις χώρες;

— Η πολιτική γειτνίασης είναι το πρωταρχικό θύμα της κρίσης του ευρώ. Η ΕΕ έχει πολύ λίγα να προσφέρει εξαιτίας των εσωτερικών πολιτικών και οικονομικών της προβλημάτων.

— Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε να προσφέρει 20 δισ. και η ΕΕ λίγα εκατομμύρια;

— Επρόκειτο για μια απόκριση στην κατάφωρη απόπειρα εκβιασμού από τον πρόεδρο Γιανουκόβιτς. Αυτό είχε ανεπιθύμητα αποτελέσματα. Πάντως, η αυθόρμητη αντίδραση των Ουκρανών δείχνει πόσο ελκυστική παραμένει η Ευρώπη για τις γειτονικές χώρες.

— Τι πιστεύετε ότι θα συμβεί στην Ουκρανία;

— Δεν μου αρέσει να κάνω βραχυπρόθεσμες προβλέψεις. Οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις αποδεικνύονται συχνά εσφαλμένες. Προτιμώ να αναλύω μακροπρόθεσμες τάσεις, διότι, όπως έλεγε ο Κέυνς, μακροπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί. Ωστόσο, θα το αποτολμήσω. Έχουμε γίνει λοιπόν μάρτυρες μιας δραματικής αναμέτρησης ισχύος μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ, από την οποία η Ρωσία ανεδείχθη ισχυρότερη. Αυτό πρέπει να ταρακουνήσει την Ευρώπη. Ταυτοχρόνως, η αυθόρμητη εξέγερση των Ουκρανών έδειξε στον Πούτιν τα όρια της δικής του δύναμης. Στη δυναμική αναμέτρηση Πούτιν-Ουκρανών, οι Ουκρανοί ανεδείχθησαν ισχυρότεροι. Το καθαρό αποτέλεσμα είναι ωστόσο το αδιέξοδο και η συνέχιση του status quo στην Ουκρανία: μια διεφθαρμένη, ανίκανη και λαομίσητη κυβέρνηση που αντιτίθεται σε μια αυθεντική κοινωνία πολιτών. Ούτε η μεν ούτε η δε μπορεί να επικρατήσει. Η Ουκρανία ισορροπεί επικίνδυνα μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης. Η Ρωσία θα έχει το πάνω χέρι για τα επόμενα δύο χρόνια, πληρώνοντας 20 δισ. και κάνοντας έκπτωση στην τιμή του φυσικού αερίου. Αυτά τα κονδύλια θα σπαταληθούν για τη διατήρηση του Γιανουκόβιτς στην εξουσία, χωρίς να υπάρχει προοπτική διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα εξασφάλιζαν την οικονομική επιβίωση της Ουκρανίας. Την ίδια στιγμή, ο Πούτιν πρέπει να καταλάβει ότι δεν είναι ρεαλιστικό το όνειρό του να συγκολλήσει τα υπολείμματα της Σοβιετικής Ένωσης μέσω μιας τελωνειακής ένωσης. Και η κοινωνία των πολιτών θα χρειαστεί να παλέψει για να συντηρήσει ό,τι μπορεί από τις ελευθερίες που ανακτήθηκαν στη διάρκεια των ταραχών. Η τοποθέτηση αυτής της έκβασης μετά το 2015 παραμένει ανοιχτή.

— Πείτε μας λίγο περισσότερα για την κατάσταση στην Ουκρανία. Γνωρίζετε τη χώρα πιθανώς καλύτερα από κάθε άλλον.

— Δυστυχώς έχω χάσει επαφή. Πράγματι, κάποτε ήξερα καλά την Ουκρανία. Είχα δημιουργήσει ένα ίδρυμα προτού ανεξαρτητοποιηθεί η Ουκρανία – και έγινε αναπόσπαστο μέρος της κοινωνίας των πολιτών. Ο Πούτιν με κατηγόρησε ως ηθικό αυτουργό «εγχρώμων επαναστάσεων» (εξεγέρσεων απόσχισης και διάσπασης) αλλά η κατηγορία ήταν ψευδής. Η κοινωνία των πολιτών ήταν υπεύθυνη για την έγχρωμη επανάσταση, όπως ήταν υπεύθυνη και για τις πρόσφατες ταραχές. Πάντως είναι η πρώτη φορά που νιώθω τελείως αποκομμένος από την Ουκρανία. Όλες οι πληροφορίες φτάνουν σ’ εμένα από το ίδρυμα με χρονοκαθυστέρηση. Μια από αυτές είναι ότι η αντιπολίτευση στον Γιανουκόβιτς δεν προήλθε μόνο από τη δυτική Ουκρανία αλλά κι από την ρωσόφωνη ανατολική: μια βαθιά διχασμένη χώρα φάνηκε ασυνήθιστα ενωμένη. Μια άλλη πληροφορία είναι ότι η Δούμα πέρασε νόμο που αμνηστεύει τους συμμετέχοντες στην εξέγερση. Τώρα θα ήταν σημαντικό να τερματιστεί η εξέγερση σ’ αυτό το θετικό σημείο, ώστε να διατηρηθεί η ικανότητα της κοινωνίας των πολιτών να προστατεύσει τον εαυτό της.

— Πιστεύετε ότι έπρεπε να προταθεί η ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ;

— Εμφανέστατα η Ουκρανία δεν έχει τα προσόντα για να γίνει μέλος της ΕΕ. Εξάλλου, η ΕΕ έχει χάσει τη δυνατότητά της να εντάσσει καινούρια μέλη εφόσον βρίσκεται η ίδια σε κατάσταση αποσύνθεσης. Πράγμα που, φυσικά, έχει μειώσει την επιρροή της. Κάτι παρόμοιο συνέβη και στην περίπτωση της Τουρκίας.

— Ποια είναι η γνώμη σας για την πολιτική του Πούτιν;

— Αυτό είναι ο πυρήνας του ζητήματος. Η Ρωσία αναδύεται ως μείζων γεωπολιτικός παίκτης και η ΕΕ πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι έχει έναν καινούργιο αντίπαλο στην Ανατολή. Η Ρωσία χρειάζεται την Ευρώπη –την έχει ανάγκη– αλλά ο Πούτιν τοποθετείται απέναντί της αντί να τοποθετηθεί δίπλα της. Υπάρχουν σημαντικές πολιτικές δυνάμεις εντός του ρωσικού καθεστώτος που ασκούν γι’ αυτό κριτική στην πολιτική Πούτιν.

— Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;

— Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Πούτιν ηγείται ευρισκόμενος σε μειονεκτική θέση, αλλά ότι έχει αποκτήσει κάποια δημοτικότητα στη Ρωσία επειδή επέβαλε, εν μέρει, τάξη στο χάος. Η νέα αυτή τάξη δεν είναι εντελώς διαφορετική από την παλιά – όμως το γεγονός ότι η Ρωσία έχει ανοιχτεί στον έξω κόσμο αποτελεί σίγουρα μια βελτίωση, ένα σημαντικό στοιχείο για τη σταθερότητά της. Ωστόσο η προκαθορισμένη αντικατάσταση του Ντίμιτρι Μεντβέντεφ από τον Πούτιν στη θέση του προέδρου της Ρωσίας προκάλεσε ανησυχία στον λαό. Το καθεστώς ένιωσε να απειλείται η ύπαρξή του από την κίνηση διαμαρτυρίας. Ο Πούτιν εφαρμόζει κατασταλτική πολιτική στο εσωτερικό και επιθετική στο εξωτερικό. Η Ρωσία έστειλε μεγάλη ποσότητα οπλισμού στο καθεστώς του Άσσαντ στη Συρία και βοήθησε στην κατάπνιξη των εξεγέρσεων. Το στοίχημα απέδωσε καθώς οι ΗΠΑ και η ΕΕ ήταν εκείνη την περίοδο υπερβολικά απασχολημένες με τα δικά τους προβλήματα. Ο Μπαράκ Ομπάμα ήθελε να εφαρμόσει αντίποινα για τη χρήση των χημικών όπλων αλλά το βρετανικό κοινοβούλιο ψήφισε εναντίον της βρετανικής συμμετοχής. Ο Ομπάμα δίστασε και, σαν άλλος Άμλετ, ανέθεσε την απόφαση στο Κογκρέσο, που ετοιμαζόταν να απορρίψει την πρότασή του, όταν ο Πούτιν έσπευσε να τον σώσει και έπεισε τον Άσσαντ να παραδώσει με τη θέλησή του τα χημικά όπλα, πράγμα που θεωρήθηκε διπλωματική νίκη. Στη συνέχεια, ο Πούτιν αντιπαρατέθηκε στην ΕΕ όσον αφορά το πρόβλημα της Ουκρανίας μολονότι η αυθόρμητη ουκρανική εξέγερση θα έπρεπε να τον πείσει ότι το όνειρό του να συγκολλήσει τα υπολείμματα της ΕΣΣΔ είναι άπιαστο. Τώρα καλείται να επιλέξει: είτε θα συνεχίσει την πολιτική που άρχισε είτε θα γίνει πιο συνεργατικός στο εξωτερικό και λιγότερο κατασταλτικός στο εσωτερικό.

— Τι νομίζετε ότι οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά;

— Η κατάργηση της βίζας ήταν πολύ σημαντικό ζήτημα, αλλά νομίζω ότι η εμπλοκή της ΕΕ στην υπόθεση της Γιούλια Τιμοσένκο ήταν λάθος: η ΕΕ ζητούσε πάρα πολλά ενώ πρόσφερε πολύ λίγα, δηλαδή σχεδόν τίποτα σε σχέση με τη Ρωσία.

— Βλέπετε κάποια αλλαγή στη γερμανική πολιτική απέναντι στη Ρωσία; Η Γερμανία είχε στενές σχέσεις με τον Πούτιν επί Γκέρχαρντ Σρέντερ. Η κ. Μέρκελ είναι πολύ πιο συγκρουσιακή. Για παράδειγμα, στο Βίλνιους, μίλησε με κάποια ένταση εναντίον του Πούτιν.

— Έχοντας μεγαλώσει στην Ανατολική Γερμανία, η κ. Μέρκελ θα έπρεπε να καταλαβαίνει καλύτερα τη Ρωσία. Η προσέγγιση της Γερμανίας με την Πολωνία έχει ενισχύσει τα αντιρωσικά αισθήματα στη Γερμανία. Ταυτοχρόνως, η Γερμανία συνεχίζει να συνάπτει ειδικές συμφωνίες με τη Ρωσία, η οποία, από την πλευρά της, επωφελείται από τη δυσαρμονία της ΕΕ. Τώρα όμως που η Ρωσία εμφανίζεται απειλητική έναντι της Ευρώπης, ίσως η Ευρώπη συσπειρωθεί περισσότερο. Εναποθέτω τις ελπίδες μου στην κ. Μέρκελ.

— Πώς συμβαδίζει αυτό με την κριτική που ασκείτε στην κ. Μέρκελ;

— Δεν συμβαδίζει. Όμως ποτέ δεν πρέπει να απελπιζόμαστε. Έχω μάθει από την πείρα μου ότι οι άνθρωποι αλλάζουν εκεί που δεν το περιμένεις. Για παράδειγμα ο δικτάτορας της Βιρμανίας Ταν Σουέ, που εγκατέλειψε την εξουσία μετά από είκοσι χρόνια, όταν τα πράγματα πήγαιναν από το κακό στο χειρότερο.

— Είναι πράγματι η Ρωσία υπολογίσιμη απειλή για την Ευρώπη, από τη στιγμή που, όπως λέτε, η οικονομία της είναι τόσο αδύναμη;

— Οι ολιγάρχες που ελέγχουν τη ρωσική οικονομία δεν εμπιστεύονται το καθεστώς. Στέλνουν τα παιδιά τους και τα λεφτά τους στο εξωτερικό. Πράγμα που εξασθενεί ακόμα περισσότερο τη ρωσική οικονομία. Ακόμα και με τιμή πετρελαίου πάνω από 100 δολάρια το βαρέλι –το μίνιμουμ με το οποίο η Ρωσία ισοσκελίζει τον προϋπολογισμό της– η οικονομία δεν αναπτύσσεται. Ο Πούτιν γίνεται επιθετικός επειδή είναι αδύναμος: αμύνεται. Δεν έχει ενδοιασμούς, είναι αδυσώπητος όπως ένας αθλητής του τζούντο, όχι όπως ένας σαδιστής: η οικονομική αδυναμία και η επιθετικότητα συνυπάρχουν αρμονικά.

— Πώς πρέπει να αντιδράσει η Ευρώπη;

— Πρέπει κατ’ αρχάς να είναι πιο ενωμένη, ειδικά απέναντι στην επιθετική στάση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο Πούτιν υπερηφανεύεται για τον γεωπολιτικό ρεαλισμό του. Σέβεται την ισχύ και παίρνει θάρρος από την αδυναμία των άλλων. Και παρ’ όλα αυτά η αντιπαλότητα μπορεί να αποφευχθεί. Παρά τη σημερινή κατάσταση στην Ουκρανία, η ΕΕ και η Ρωσία είναι συμπληρωματικές από πολλές απόψεις. Και χρειάζονται η μία την άλλη. Υπάρχει πολύς χώρος στη Ρωσία για να παίξει εποικοδομητικό ρόλο στον κόσμο ακριβώς επειδή η Ευρώπη και οι ΗΠΑ είναι τόσο απασχολημένες με τα εσωτερικά τους προβλήματα.

[….]

— Δεν μιλήσαμε για την Κίνα.

— Είναι μια άλλη μακρά ιστορία. Η Κίνα αντιμετωπίζει ένα τεράστιο πρόβλημα. Πρέπει να αλλάξει το μοντέλο ανάπτυξής της, το οποίο φαίνεται ότι έχει ξοφλήσει. Αυτό δεν χρειάζεται να συμβεί αμέσως – αλλά είναι ήδη πολύ αργά για μετάβαση χωρίς αναταράξεις. Εξηγώ αμέσως: η ανάπτυξη στην Κίνα οφειλόταν σε εξαγωγές και επενδύσεις. Και η Κίνα διατηρούσε τεχνητά χαμηλές συναλλαγματικές ισοτιμίες που δημιούργησαν πλεονάσματα στις εξαγωγές, τα οποία η κεντρική κυβέρνηση χρησιμοποιούσε για τους δικούς της σκοπούς. Επρόκειτο για λαμπρό τρόπο επιβολής φόρων χωρίς αντιπροσώπευση και χωρίς να το αντιλαμβάνεται ο λαός. Δηλαδή η κυβέρνηση συνέλεγε τους καρπούς του μόχθου του μέσω τεχνητών συναλλαγματικών ισοτιμιών και τους αξιοποιούσε σε επενδύσεις. Χωρίς κατανάλωση, μόνο με επενδύσεις, η οικονομία αναπτύχθηκε με γοργούς ρυθμούς: 10% ανάπτυξη το 2012! Στο μεταξύ, η ιαπωνική οικονομία, η οποία είχε γνωρίσει παρόμοια ανάπτυξη στο παρελθόν, υφίστατο κάποιες οδυνηρές επανορθώσεις και δεν αναπτυσσόταν. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου η κινεζική οικονομία διπλασιαζόταν κάθε επτά χρόνια ενώ η Ιαπωνία έμενε στάσιμη. Έτσι η Κίνα ξεπέρασε την Ιαπωνία και έγινε η δεύτερη οικονομική δύναμη στον κόσμο: αν συνέχιζε με τους σημερινούς ρυθμούς, σε λίγα χρόνια θα ξεπερνούσε και τις ΗΠΑ. Αλλά δεν νομίζω να συμβεί κάτι τέτοιο. Ο τομέας των νοικοκυριών[1] που στήριζαν την ανάπτυξη έχει συρρικνωθεί ενώ οι επενδύσεις και οι εξαγωγές συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Η κατανάλωση αποτελεί το 70% του ΑΕΠ στις ΗΠΑ, ενώ στην Κίνα κυμαίνεται γύρω στο 34%. Το υπόλοιπο αντιστοιχεί, όπως είπαμε, στις εξαγωγές και στις επενδύσεις. Οι καταναγκαστικές οικονομίες του τομέα των νοικοκυριών, των απλών ανθρώπων, μέσω των τεχνητά χαμηλών συναλλαγματικών ισοτιμιών και των αρνητικών επιτοκίων για τις αποταμιεύσεις, ήταν ο κινητήρας της ανάπτυξης. Αλλά η αύξηση της παραγωγικότητας που οφείλεται σε αυτές πολύ μεγάλες επενδύσεις μειώθηκε βαθμιαία και, εν τέλει, το οριακό κέρδος των επενδύσεων έγινε αρνητικό. Τα περιθώρια κέρδους στον τομέα των εξαγωγών μειώθηκαν πάρα πολύ. Δημιουργήθηκε μια κατάσταση όπου η ανάπτυξη δεν μπορούσε πια να χρηματοδοτείται από τις αποταμιεύσεις και έπρεπε να στηριχθεί από τα δάνεια. Ήταν μια μη γραμμική διαδικασία που επιταχύνθηκε τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, μια μονάδα ανάπτυξης απαιτεί τώρα επτά μονάδες χρέους – έτσι, το συνολικό κοινωνικό χρέος έφτασε το 250% του ΑΕΠ. Με άλλα λόγια, στην Κίνα σημειώθηκε μια ανάπτυξη ή μια φούσκα που θύμιζε αλλόκοτα τις συνθήκες που επικρατούσαν στις ΗΠΑ πριν από την κρίση του 2007-2008. Μάλιστα η κινέζικη φούσκα καταλάμβανε μεγαλύτερο χώρο, διότι στις ΗΠΑ περιοριζόταν στον τομέα των ακινήτων, ενώ στην Κίνα αφορούσε ολόκληρη την οικονομία.

— Είπατε ότι είναι ασυνήθιστο να παρατηρούνται δύο κρίσεις μέσα σε μία δεκαετία. Συνήθως, περνάει μια γενιά προτού συμβεί καινούργια μια παρόμοια κρίση.

— Πράγματι. Όσοι έζησαν την αμερικανική κρίση αναγνώρισαν τις ομοιότητες και προειδοποίησαν για την επικείμενη χρηματοπιστωτική κρίση στην Κίνα. Οι χρηματιστηριακές αρχές στο Πεκίνο έλαβαν υπόψη την προειδοποίηση και αποφάσισαν να αναχαιτίσουν την οικονομική κρίση περιορίζοντας την αύξηση των πιστώσεων. Τότε ο ιδιωτικός τομέας επινόησε μεθόδους που παρέκαμπταν τους επίσημους περιορισμούς ενώ παραλλήλως εμφανίστηκε με γοργούς ρυθμούς μια σκιώδης τραπεζική βιομηχανία. Οι κρατικές τράπεζες και άλλοι παράγοντες έστησαν θυγατρικές με κρυφούς ισολογισμούς τις οποίες ονόμασαν επιχειρήσεις διαχείρισης πλούτου. Αυτές εφήρμοσαν μη υγιείς πρακτικές, που ωστόσο το κοινό τις αποδέχτηκε διότι υπήρχε υπόρρητη κρατική εγγύηση σαν εκείνη των Fannie Mae και Freddie Mac στην Αμερική.[2] Αλλά υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά. Τόσο η Κίνα όσο και οι ΗΠΑ έχουν πολιτικό σύστημα και σύστημα αγορών. Στις ΗΠΑ ωστόσο η αγορά επικρατεί της πολιτικής, ενώ στην Κίνα το κράτος και το κομματικό σύστημα ελέγχουν την αγορά. Η Κίνα επέτρεψε την ανάπτυξη ενός συστήματος αγοράς, αλλά το κράτος διατήρησε τη μερική ιδιοκτησία και τον ολοκληρωτικό έλεγχο της οικονομίας.

— Πιστεύετε ότι αυτό θα αλλάξει;

— Δεν νομίζω. Το κόμμα θέλει να παραμείνει στην εξουσία παρότι η ιδιοκτησία μεταβιβάζεται σταδιακά από το κράτος στα κομματικά στελέχη. Η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας άρχισε να περιορίζει τις κρατικές πιστώσεις το 2011. Αυτό οδήγησε σε εκρηκτική διόγκωση του σκιώδους τραπεζικού συστήματος το 2012-13. Τον Ιούλιο του 2013 ένα ξαφνικό άλμα στα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, που έγιναν διψήφια, απείλησε με ύφεση την πραγματική οικονομία και η κομματική ηγεσία έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. Διέταξε τη βιομηχανία χάλυβα να ξαναθέσει σε λειτουργία τις καμίνους και τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας να διευκολύνει τη δανειοληψία. Η οικονομία άλλαξε ρότα, και μέχρι τον Νοέμβριο, οπότε έγινε το συνέδριο του Κόμματος, άρχισε να επιταχύνεται. Τότε ο πρόεδρος ανακοίνωσε μια σειρά από μακροπρόθεσμες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου για τις χρηματαγορές στη Σαγκάη. Έγιναν και κάποιες πολιτικές μεταρρυθμίσεις, όπως η κατάργηση της καταναγκαστικής εργασίας και η τροποποίηση του καθεστώτος αδειών κατοικίας («χούκου»). Ο πρόεδρος Χι Τζινπίνγκ ανέλαβε προσωπικά τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και τις υπηρεσίες ασφαλείας.

— Πιστεύετε ότι αυτό το μοντέλο είναι βιώσιμο;

— Δεν είναι. Όταν οι ηγέτες διέταξαν να επαναλειτουργήσουν οι κλίβανοι των χαλυβουργείων, διέταξαν και την επιτάχυνση και τη διόγκωση των δανείων. Πράγμα μη βιώσιμο.

— Πόσο μπορεί να διαρκέσει;

— Άγνωστο. Εδώ είναι το μεγάλο ερωτηματικό. Πρόκειται για αχαρτογράφητη περιοχή. Οι κινεζικές αρχές είχαν δίκιο όταν αποφάσισαν να εισαγάγουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθώς η οικονομία ως σύνολο αναπτυσσόταν – σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές, που επέμειναν σε παρόμοιες μεταρρυθμίσεις εν μέσω κρίσης και λιτότητας. Όμως κανείς δεν ξέρει πόσο χρέος μπορεί να συσσωρεύσει μια κρατικά ελεγχόμενη οικονομία χωρίς να καταρρεύσει. Και κανείς δεν ξέρει ποια μορφή θα πάρει η ενδεχόμενη κατάρρευση. Εφόσον το Κόμμα δεν έχει καμιά όρεξη να χάσει την εξουσία του, υποπτεύομαι ότι θα εγκαταλείψει τις χρηματοοικονομικές μεταρρυθμίσεις προτού εγκαταλείψει την ανάπτυξη: η ύφεση θα προκαλούσε κοινωνική αναταραχή. Η διευρυνόμενη ανισότητα και η ενδημική διαφθορά θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε κοινωνική αναταραχή. Άρα η επιτυχία δεν είναι καθόλου εγγυημένη. Δεν ξέρουμε πώς θα επιλυθούν οι εσωτερικές αντιφάσεις: πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα σήμερα με τα οποία είναι αντιμέτωπος ο κόσμος σήμερα. Γι’ αυτό έχω στρέψει το ενδιαφέρον μου από το ευρώ στην Κίνα.

— Τι σημαίνει αυτό για την Ευρώπη;

— Τίποτα σπουδαίο για τα επόμενα δυο-τρία χρόνια. Το πρόβλημα είναι μακροπρόθεσμο.

— Σε μια πρόσφατη συνάντηση κορυφής μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας φάνηκε πως οι Κινέζοι ενδιαφέρονται πολύ για την Ευρώπη.

— Η Κίνα θέλει να διατηρήσει την Ευρώπη ως αγορά για τις εξαγωγές της και το ευρώ ως εναλλακτικό νόμισμα για τα αποθέματά της. Όπως ξέρετε, η Κίνα επενέβη στο ευρώ στην τιμή 1,2 δολ.: ήταν το χαμηλότερο σημείο του ευρώ, στο οποίο βρίσκεται και σήμερα. Από αυτή την άποψη, η στάση των Κινέζων δεν έχει αλλάξει, αλλά η ικανότητά τους να επενδύουν στην Ευρώπη ίσως υποστεί ζημιά. Οι Κινέζοι συσσώρευσαν κάπου 3 τρισ. σε αποθέματα αλλά θα τα χρειαστούν στην ίδια τους τη χώρα για να εξοφλήσουν τα επαχθή χρέη που έχουν συσσωρεύσει οι τοπικές αρχές και για να ανακεφαλαιοποιήσουν τις τράπεζες που έχουν φορτωθεί με χρέη. Επίσης, ενδιαφέρονται περισσότερο για επενδύσεις σε πρώτες ύλες όπως το σιδηρομετάλλευμα. Αυτό θα είναι μια από τις προτεραιότητες των επενδύσεών τους στην Ευρώπη.

— Πιστεύετε ότι εξακολουθούν να είναι διατεθειμένοι να στηρίξουν το ευρώ, όπως έκαναν στην τελευταία κρίση;

— Πολύ αμφιβάλλω. Το ευρώ έχει την τάση να διατηρεί την τιμή του αλλά αυτό δεν οφείλεται στην Κίνα. Ίσως παίζουν ρόλο άλλες ασιατικές χώρες, όπως η Ιαπωνία, που δημιουργεί πολλά γεν μέσω ποσοτικής διευκόλυνσης (quantitative easing). Αυτό είναι αρνητικό για τη Γερμανία, που ανταγωνίζεται άμεσα στην Ιαπωνία στο 75% των εξαγωγών της.

— Πιστεύετε ότι η κυβέρνηση Ομπάμα κάνει καλά που έχει στρέψει το ενδιαφέρον της από την Ευρώπη στην Ασία;

— Η Ευρώπη εισέρχεται αυτή τη στιγμή σε περίοδο παρατεταμένης στασιμότητας, την οποία η Ιαπωνία έχει αποφασίσει να αποφύγει.

— Δηλαδή λέτε ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι πια και τόσο σημαντικοί για τους Αμερικανούς όσο ήταν στο παρελθόν.

— Αυτή είναι η πραγματικότητα.

— Ποια είναι η γνώμη σας για την αμερικανική οικονομία;

— Είμαι αισιόδοξος, όπως κι ο υπόλοιπος κόσμος. Είμαι δε ακόμα πιο αισιόδοξος σε ό,τι αφορά τις πολιτικές προοπτικές των ΗΠΑ. Νομίζω ότι το Tea Party αντιπολιτεύτηκε τον Ομπάμα με εξτρεμιστικές θέσεις, τις οποίες δεν αποδέχεται το αμερικανικό κοινό. Το συντηρητικό κατεστημένο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος πρέπει να απομακρυνθεί από το Tea Party. Αυτό θα αποτελέσει καλό οιωνό για την επιστροφή του δικομματικού συστήματος, όπου αμφότερα τα κόμματα θα προσπαθούν να καταλάβουν τον μεσαίο χώρο.

Ο  ΤΡΑΠΕΖΙΤΗΣ  ΣΟΡΟΣ  ΠΛΟΥΤΙΣΕ  ΚΑΤΑΣΧΟΝΤΑΣ  ΣΠΙΤΙΑ  ΕΒΡΑΙΩΝ  ΣΤΗΝ  ΟΥΓΓΑΡΙΑ  ΤΟ  1944.

Ο Georgy Schwartz, γνωστός και ως George Soros είναι ένας Ουγγρο-Εβραίος που έχει χαρακτηριστεί ως αντίθετος με τον Θεό, την οικογένεια και την Αμερική.

Με ιστορικά γεγονότα βοήθησε ακόμα και την κατάσχεση σπιτιών των συμπατριωτών τους Εβραίων στην Ουγγαρία το 1944.

Σε μια συνέντευξη με τον Steve Kroft της εκπομπής ‘60 Minutes 60’ είπε ότι το 1944 ήταν η καλύτερη χρονιά της ζωής του. Ερωτηθείς από τον Kroft αν αισθάνθηκε τυχόν τύψεις, απάντησε, "Οχι, καθόλου. Μάλλον μου άρεσε."

"Δεν υπάρχουν καθόλου αισθήματα ενοχής;" ρώτησε ο Kroft. «Όχι» απάντησε ο Σόρος, "μόνο αισθήματα δύναμης."

Ο   ΑΡΧΙΛΗΣΤΑΡΧΟΣ  ΣΟΡΟΣ  ΠΟΥ  ΠΡΟΣΚΥΝΟΥΝ  ΟΙ  ΕΛΛΗΝΕΣ  ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ

Ο Σόρος έκανε το πρώτο του δισεκατομμύριο ως κερδοσκόπος το 1992 με την υποτίμηση της βρετανικής λίρας και προκάλεσε δυστυχία σε εκατομμύρια σκληρά εργαζόμενους Βρετανούς πολίτες. Πήγε να προκαλέσει το 1999 το σκάνδαλο Russiagate, όπου σχεδόν θα κατέρρεε η ρωσική οικονομία. Είχε χαρακτηριστεί ως «μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές ληστείες στην ιστορία της ανθρωπότητας».

ΣΟΡΟΣ, Ο ΚΑΚΟΠΟΙΟΣ ΚΑΙ ΔΡΑΚΟΥΛΑΣ  
ΤΗΣ  ΓΗΣ

Έκανε το ίδιο στην Ταϊλάνδη και τη Μαλαισία το 1997, προκαλώντας την ασιατική οικονομική κρίση εκείνης της εποχής. Ο Πρωθυπουργός της Μαλαισίας Mahathir Mohamad τον αποκάλεσε «κακοποιό και βλάκα», ενώ ένας βουλευτής της Ταϊλάνδης τον ανέφερε ως "Δράκουλα". Επίσης, βοήθησε στην διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και προκάλεσε σοβαρά προβλήματα στην Ιαπωνία, την Ινδονησία, τη Γεωργία, την Ουκρανία και τη Βιρμανία με τις επιδρομές του στην οικονομία αυτών των χωρών.

Ο Σόρος περιθάλπει την πολιτιστική παρακμή, υποστηρίζοντας το δικαίωμα στην άμβλωση, τον αθεϊσμό, τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών, τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, την ευθανασία, τον φεμινισμό, τον έλεγχο των όπλων, την παγκοσμιοποίηση, τη μαζική μετανάστευση, τους γκέι γάμους κλπ.

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ