Ένα εξαιρετικό άρθρο του Μ. Καλόπουλου
Ο Όμηρος είναι στην αφετηρία των αναζητήσεων μας, αλλά ίσως και η αιτία της ταλαιπωρίας μας. Για κάποιο λόγω η φιλοσοφημένη ανθρωπότητα υιοθέτησε τις ηρωικές εξάρσεις του Αχιλλέα, αλλά όχι και το βαθυστόχαστο πολυμήχανο φυλακτήριο και διεκδικητικό νου του Οδυσσέα.
Σημαντικό είναι να κατανοηθεί πως το αχίλλεια μοντέλο χρησιμοποιεί αρετές και ικανότητες για να υπηρετήσει προσωπικές φιλοδοξίες όπως συναισθηματισμούς και υστεροφημία, ενώ το οδυσσειακό υπηρετεί πέρα απ αυτά και μια μεγάλη ιδέα, όπως η νίκη της παράταξης, η απελευθέρωση της οικογενείας και της πατρίδος.
Στα δυο μεγάλα έργα του, το ηρωικό στοιχειό (αχιλλειακό και το οδυσσειακό) πρωταγωνιστεί σε δυο άκρως ενδιαφέρουσες παραλλαγές. Όμως και στην πλέον επιφανειακή σύγκριση των δυο έργων του, (Ιλιάδα και Οδύσσεια), γίνεται φανερό πως η πρόταση ζωής του φωτισμένου Ομήρου, γέρνει αισθητά προς το οδυσσειακό μοντέλο. Το δίδαγμα του ολοφάνερο, και η υπεροχή του οδυσσειακού τρόπου ζωής και μάχης, έχει ενδιαφέρουσες πτυχές που δυστυχώς ποτέ δεν μελετηθήκαν, και το χειρότερο ποτέ δεν ενσωματώθηκαν ικανοποιητικά στον τρόπο σκέψης και ζωής των ανυπεράσπιστων παραγωγών πολιτισμού.
Δεν ξέρω γιατί (ίσως και να είναι εντελώς αναμενόμενο) ο πολιτισμός έχει την τάση να ξεχνιέται σε δημιουργικά έργα ειρήνης. Απ’ την άλλη μεριά, υπάρχουν όλοι εκείνοι οι υπερδραστήριοι, εμπνευσμένοι κατασκευαστές δόλου, όλα εκείνα τα συνωμοτικά, πολεμόχαρα, επιδρομικά άτομα του κόσμου μας, που η μόνη τους έγνοια και απασχόληση, είναι η θυματοποίηση, η υποδούλωση, η αρπαγή και η εκμετάλλευση, των εκλεκτών προϊόντων που παράγει ο πολιτισμένος κόσμος γύρο τους. Έτσι μοιραία η συγκρουσιακή βάση είναι ανισοβαρής.
Αυτοί οι δόλιοι άνθρωποι, εξελιχθήκαν από απλοί τυχοδιώκτες, στους σημαντικότερους εκτιμητές των πολιτισμικών προϊόντων, και κατ’ επέκταση στους πλέον αετονύχιδες δημιουργούς ευκαιριών για ίδιον όφελος. Σε δόλιους έμπορους πολιτισμού, που παριστάνουν τους ευγενείς προστάτες του.
Απ’ τη μια λοιπόν υπάρχει η ελεύθερη χωρίς σκοπό και στόχο, ακατάσχετη παραγωγή πολιτισμού, και απ’ την άλλη, οι πανούργοι διαχειριστές όλης αυτής της ακηδεμόνευτης πανίσχυρης δύναμης, που λέγεται πολιτισμός. Έτσι, τη βοηθεία του πολιτισμού, ο ΔΟΛΟΣ κατέστη, όχι μόνο ο κορυφαίος εργοδότης του κηδεμονευόμενου πλέον πολιτισμού, αλλά και ο φυσικός ηγέτης του κόσμου! Στην κυριολεξία ο αφρούρητος πολιτισμός έκανε πανίσχυρους τους καταδολιευτές του!
Τα αποδεικτικά στοιχεία αυτής της κατάντιας τα βλέπουμε γύρω μας καθημερινά. Χιλιάδες επί χιλιάδων μορφωμένοι, βαθυστόχαστοι καθηγητές και υποψιασμένοι και ενδεχομένως πάμπλουτοι σε υλικές και λοιπές ικανότητες άνθρωποι (ακριβώς όπως ο Αχιλλέας) νοιάζονται μεν για τις αδικίες που γίνονται εις βάρος τους (και απεργούν "θυμώνουν" όπως ο Αχιλλέας) αλλά ποτέ δεν έχουν κατά νου την γενικότερη νίκη της πνευματικότητας που υποτίθεται πως υπηρετούν. Βλέπεις, ο "δούρειος ίππος" θέλει όραμα, ομαδικότητα και διοικητική επάρκεια που μόνο ένας πολυμήχανος (οδυσσειακός) νους μπορεί να διαθέτει.
Δυστυχώς αυτό ακριβώς το σημαντικότερο "περί δόλου" κεφάλαιο της ανθρώπινης ιστορίας, δεν γράφτηκε ακόμα. Σ’ έναν πολιτισμό με στοιχειώδεις προϋποθέσεις εδραίωσης και επιβίωσης, οι πραγματείες περί ιστορικού δόλου, θα έπρεπε να γεμίζουν ολόκληρες βιβλιοθήκες. Στον δικό μας, στον ολοφάνερα θνησιγενή και φρικτά υπόδουλο πολιτισμό όμως, υπάρχουν ελάχιστες ικανοποιητικές "περί δόλου" προσεγγίσεις, και το χειρότερο, ακόμα λιγότερες ευκαιρίες κοινοποίησης αυτών των σωτήριων υποψιασμών, έτσι η πανάρχαια μηχανή του σωτηριακού δόλου, η «άγκυρα της ελπίδας», ή αλλιώς η τυφλή θρησκευτική πίστη (υποτέλεια), μεσουρανεί ακόμα ανενόχλητη. Ο κόσμος μας είναι ανυπεράσπιστος, ακριβώς στο βαθμό που αγνοεί την ιστορία και τις παραλλαγές του καλού και του κακού δόλου.
Γεννιέται λοιπόν η σημαντική ερώτηση, γιατί οι σοφοί όλων των εποχών δεν ανέδειξαν τον έντεχνο δόλο ως το σημαντικότερο όπλο, και στην περίπτωσή μας, ως την μεγαλύτερη απειλή όλων των εποχών; Μια πρόχειρη απάντηση είναι, επειδή πολύ απλά δεν τον εγνώριζαν σε βάθος. Οι τελευταίοι είκοσι αιώνες, μας βύθισαν πράγματι σε μια εποχή πρωτόγνωρου εξουσιαστικού δόλου απίστευτων διαστάσεων.
Απ’ την άλλη δεν είμαι καθόλου σίγουρος, πως η φωτισμένη αρχαιότητα αγνοούσε την συγκεκριμένη απειλή. Ο Όμηρος, με κεντρικό του ήρωα τον πολυμήχανο κατασκευαστή δόλων Οδυσσέα, είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα επ’ αυτού. Ενδεχομένως διάσπαρτα στα ελληνικά κείμενα να υπάρχουν πολλές ακόμα υπέροχες συνταγές πολύτιμης αντιπαλογνωσίας, και αφυπνιστικές περιγραφές δόλου, ή αν θέλετε αντι-δόλου, που δεν έχουν αναδειχθεί ακόμα από την μονομερή αρχαιολατρική προσέγγιση αυτών των κειμένων!
Η επιστήμη της κοινωνικής παθολογίας, έχει επειγόντως ανάγκη από επαναστατικές λεπτομερείς αναθεωρήσεις σ’ αυτή ακριβώς την κατεύθυνση. Δυστυχώς τον ιστορικό δόλο, τον αντιλαμβάνεται μόνο οποίος γνωρίζει άριστα την γέννηση, την ιστορία, την δομή, της παραλλαγές και την λειτουργία του, και τέτοιος κλάδος επιστήμης δεν έχει ακόμα εμφανιστεί.
Ο σημερινός πολιτισμένος κόσμος, είναι τόσο ευάλωτος και ανυπεράσπιστος, που θυμίζει παιδική χαρά. Στα μάτια των διαχρονικών μάγων του δόλου, είναι ένα απέραντο αφύλακτο θησαυροφυλάκιο. Αυτοί οι κουρσάροι της ανθρωπότητας, πάνοπλοι και πανευτυχείς, δικαιολογημένα γελούν με την καρδιά τους εις βάρος μας. Γι’ αυτούς, λαοί ολόκληροι δεν προβάλουν παρά αστείες άμυνες, αόπλων προβάτων και άφωνων ψαριών!
Το οπλοστάσιό τους, ούτε τεράστιο ούτε ακατανόητο είναι, απλά τα όπλα (άγκιστρα) του δόλου, είναι ντυμένα με ολόγλυκο σωτηριακό περίβλημα, όπως πρέπει να είναι κάθε σωστό δόλωμα, και στοχεύουν χαμηλότερα απ’ των ορίζοντα κατανόησης του μέσου ανθρώπου. Έτσι με κορυφαίο δόλωμα την εύγευστη ψυχοσωτήρια θεολογία, αιώνες τώρα, σιτίζουν λαούς ολοκλήρους με χαμηλές δόσεις δηλητηρίων, που προκαλούν τον ισόβιο λήθαργο της λογικής! Θλιβερό αποτέλεσμα: διαχειριστής και εργοδότης του πολιτισμού ο πανέξυπνος δόλος!
Οι περισσότεροι γύρω μας βλέπουν αστοχίες των πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών συστημάτων και μια σειρά από επίμονες συμπωματικές αποτυχίες! Εμείς όμως γνωρίζουμε, ότι βρισκόμαστε στο μέσον ενός ακατασίγαστου πολέμου ολοκληρωτικής σκλαβιάς και υποτελείας των λαών, και οι πάσης φύσεως φυτευτοί μας ηγέτες, κάνουν πολύ καλά την δουλειά τους, υπακούοντας πειθήνια στα νεύματα της δόλιας υπερκείμενης εξουσίας τους.
Ο απανταχού παρόν αναβλύζων παιδισμός που μας περιβάλει λοιπόν, έχει την εξήγησή του. Ταΐζοντας μας με υπερβολικές δόσεις σωτηριακών φαντασιώσεων, αλλοιώνουν την εγκεφαλική μας χημεία. Ένα έγκλημα απίστευτων διαστάσεων συντελείτε μπροστά στα ματιά μας, στα πολυεπίπεδα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα! Με χρόνια, μαζικά εγκεφαλικά εμφυτεύματα στα ανίσχυρα μικρά παιδιά μας, προκαλούν την σταδιακή εγκεφαλική δηλητηρίαση τους και την οριστική αποχαύνωση τους.
Αυτονόητο χρέος μας λοιπόν, οι ελάχιστοι που κατανοούμε τους ορούς της δόλια αυτής κυριολεκτικής σφαγής, να συμβάλουμε με οδυσσειακή φρόνηση και μεθοδικότητα, στην αφύπνιση των ικανών γύρο μας, χτυπώντας με αντιδόλια βέλη την αχίλλειο πτέρνα του θηρίου, και αναχαιτίζοντας με συστηματικές απομυθοποιήσεις το ανθρωποβόρο αυτό πανάρχαιο τέρας του κακόβουλου δόλου.
Με τον νοσηρό, αδιατάρακτο βαθύ ύπνο των λαών, και την υπόδουλη πνευματική τους ηγεσία, η ήττα στην συγκρουσιακή ιστορία, (η τουλάχιστον η οριακή υποτέλεια) του πολιτισμού, ήταν μάλλον αναμενομένη. Ταυτόχρονα είναι προφανές, πως μόνο ένας αντι-δόλιος τύπος άμυνας, ή επίθεσης, όπως μας διδάσκει ο μεγάλος Όμηρος με τον ικανό στις "πανουργίες" (επι-πάν-έργο) ήρωά του, τον Οδυσσέα, θα μπορούσε να μας προσφέρει μια τελευταία ευκαιρία μνηστηροκτονίας και απελευθέρωσης.
Βέβαια, δικαίως γέννιονται πολλές αμφιβολίες για την επαναστατική αυτή πρόταση. Πριν από πολλά χρονιά μάλιστα, κάποιοι αθηναίοι φίλοι, σε μια ταβέρνα με ρώτησαν, αν ο δόλος και η αντιδόλια συμπεριφορά είναι το ίδιο. Η μοναδική διέξοδος στη δύσκολη αυτή ερώτηση που γνωρίζω μέχρι σήμερα είναι και η απάντηση που τους έδωσα τότε:
«Τα όπλα του πολέμου δυστυχώς… τα ορίζει ο αντίπαλος. Ο δόλιος κυνηγάει αθώους και ανυπεράσπιστους, ενώ ο αντιδόλιος… τους δόλιους, σας φαίνεται να μοιάζουν καθόλου αυτά τα δυο;»
Το μόνο που θα μπορούσα ίσως να προσθέσω είναι πως: η αντιδόλιος ικανότητα, μόνο με το σωτήριο ανοσοποιητικό σύστημα ενός οργανισμού μπορεί να συγκριθεί. Σήμερα λοιπόν, δεν είναι καιρός για υπερβολικούς αρχαιοελληνικούς ναρκισσισμούς. Οι μεγάλες δόσεις μεγαλείου, δεν είναι πάντοτε ότι καλύτερο. Σε εμπόλεμη περίοδο η πολιτισμική καύχηση είναι καλή και αναζωογονητική μέχρι ενός ορίου, πολύ καλύτερη είναι η μεθοδική αναζήτηση, η μελέτη και συλλογή οδυσσειακών όπλων και σκέψεων από τα σοφά κείμενα της αρχαιότητας.
Κάποτε ελέχθη σοφά, πως "η μεγαλύτερη απώλεια σήμερα, είναι η έλλειψη γόνιμης επαφής ταλαντούχων ανθρώπων με την ελληνική γραμματεία", που θα αναγεννούσε το μεσογειακό ταλέντο του στοχασμού. Εγώ συμπληρώνω πως ακόμα και ανάμεσα στους αναρίθμητους εκείνους ανθρώπου, που έχουν επαφή με την ελληνική γραμματεία, η τραγικότερη έλλειψη είναι, πως δεν αναζητούν σ’ αυτήν οδυσσειακά ιδανικά όπλα και σκέψεις.
Αξιοσημείωτο θεωρώ επίσης, ότι σε μια εποχή ακατάσχετης μυθοφαγίας, το οδυσσειακό πνεύμα, δεν απομυθοποιεί μόνο τους αντίπαλους μύθους, αλλά έχω την αίσθηση, ότι πρέπει να παράγει, να προάγει και να εμπορεύεται οδυσσειακά και το δικό του μυθολογικό πλούτο… αλλά αυτό, είναι μάλλον ένα άλλο δύσκολο ταξίδι αναζητήσεων, στο οποίο ή θα επανέλθουμε κάποτε με περισσότερες ιδέες… ή αν εγώ δεν το καταφέρω, θα το αναλάβει η νεότερη και ελπίζουμε ευφυέστερη γενιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.