ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΑΡΕΙΑΣ, Ο ΦΟΒΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΣΩΝ

Η Αθηνά Αρεία ήταν χρυσομάρμαρο άγαλμα, έργο του Φειδία που ήταν τοποθετημένο στο πεδίο της μάχης των Πλαταιών προς τιμή της νίκης των Ελλήνων εναντίον των Περσών.

Εικόνιζε την Αθηνά. Ήταν από μάρμαρο με χρυσό μανδύα και χρυσό οπλισμό. Λέγεται ότι είχε τη μορφή της Προμάχου Αθηνάς. Στη βάση του είχε
ανάγλυφη εικόνα του στρατηγού Αρίμνηστου 
επικεφαλής των Πλαταιών στη μάχη του Μαραθώνα 
και των Πλαταιών.

Το Άγαλμα της Προμάχου Αθηνάς (Πρόμαχος = που μάχεται στη πρώτη γραμμή) ήταν κολοσσιαίο έργο γλυπτικής στην Αρχαία Αθήνα. Τοποθετημένο στην Ακρόπολη μεταξύ των Προπυλαίων και του Ερεχθείου, ήταν ορατό από μεγάλη απόσταση, ακόμα και από τα πλοία που έπλεαν ανοιχτά του Σουνίου. Ο Παυσανίας^[1] αναφέρεται για το άγαλμα ως «η μεγάλη χαλκή Αθηνά» στην Ακρόπολη.

Αθηνά Προμάχος - Πεδίον του Άρεως

Χρηματοδοτήθηκε από τα λάφυρα των Μήδων του Μαραθώνα και ήταν έργο του Φειδία. Στο άγαλμα αυτό η Αθηνά παρουσιάζονταν όρθια, και πάνοπλη όπως στην μάχη. Το δόρυ της ήταν τόσο μεγάλο που το ύψος του υπερέβαλε τον Παρθενώνα. Το όλο καλλιτέχνημα ήταν επιβλητικό και αξιοθαύμαστο, αλλά ακόμα πιο θαυμαστή ήταν η ασπίδα, στην οποία ο καλλιτέχνης παρίστανε την μάχη των Λαπιθών με τους Κενταύρους. Η ύπαρξη του αγάλματος της Αθηνάς Προμάχουν ίσως να ταυτοποιείται σε ορισμένα Αττικά νομίσματα που κόπηκαν κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, κατά τον 1ο και 2ο αιώνα μ.Χ., παρέχοντας ενδείξεις για τον εντοπισμό εκδόσεων σωζώμενων γλυπτών. Ίσως το άγαλμα αυτό να αποτέλεσε το πρότυπο για την κατασκευή αργότερα του αγάλματος της Αθηνάς Παρθένου.

Athena protects the young hero by Gustav Blaeser, 1854

Υπήρχε μέχρι το 395 μ.Χ. και φόβισε κατά τα λεγόμενα τον Αλάριχο κατά την εισβολή του στην Αθήνα. Δεν είναι γνωστό πότε και από ποιον καθαιρέθηκε.^[2] Πιθανώς να το μετέφεραν οι Χριστιανοί στο Βυζάντιο. Ίσως να ήταν εκείνο μπροστά στο Βουλευτήριο. Σήμερα σώζεται μόνο το βάθρο, στο οποίο ήταν στημένο το άγαλμα.

Γεγονός είναι πάντως ότι το άγαλμα της Αθηνάς Προμάχου προξενούσε μεγάλη εντύπωση στην αρχαιότητα. Χαρακτηριστική ως προς αυτό είναι η μαρτυρία του περιηγητή Παυσανίου (2ος αι. μ.Χ.), σύμφωνα με τον οποίο η αιχμή του δόρατος (θα πρέπει το δόρυ να είχε μήκος 9-16μ.) και το λοφίο του κράνους της θεάς ήταν ήδη ορατά όταν πλησίαζε κανείς (στον Πειραιά) πλέοντας από το Σούνιο. Κατά μία άλλη παράδοση, ο ηγέτης των Βησιγότθων Αλάριχος (370-410 μ.Χ.), τον καιρό που διενεργούσε επιδρομές κατά των ελληνικών κτήσεων του Βυζαντίου, είδε την Αθηνά Πρόμαχο επάνω στην Ακρόπολη να κινείται και από φόβο αποφάσισε να μην εισβάλει στην Αθήνα. Το 465 μ.Χ. το άγαλμα μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και έκτοτε αγνοείται η τύχη του.

Το όλο έργο είναι ένα από τα πρώτα καλλιτέχνημα του γλύπτη Φειδία. Η παράσταση της μάχης των Λαπίθων με τους Κένταυρους ήταν έργο του καλλιτέχνη Μυός που άκμασε περί το 440 π.Χ., και ο οποίος είχε διδαχτεί το σύμπλεγμα από τον άριστο ζωγράφο Παρράσιο του Ευήνορα. Σωζώμενα τεκμήρια για τη διαδικασία δημιουργίας του γλυπτού καλύπτουν περίοδο εννέα ετών, αλλά οι ημερομηνίες δε μπορούν να ταυτοποιηθούν, μιας και λείπουν τα ονόματα των ανωτέρων. Το γλυπτό ίσως είναι αφιερωμένο στη νίκη του Κίμωνα επί των Περσών στον Ευρυμέδοντα το 467 π.Χ. ή την ειρήνη του Καλλία κατά το 450 ή 449 π.Χ. περίπου.


Πληροφορίες από την Wikipedia

Αυτόχθονες Έλληνες