29 ΜΑΪΟΥ 1453. ΠΑΛΙ ΜΕ ΧΡΟΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ... Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΑΣΧΗΜΙΑ ΤΩΝ ΜΙΝΑΡΕΔΩΝ

Σημαίνει  ο  Θεός,  σημαίνει  η  Γη,  σημαίνουν  τα  Επουράνια.

   Σημαίνει  κι  η  Αγιά  Σοφιά,  το  Μέγα  Μοναστήρι.
   Σώπαινε  κυρά  Δέσποινα,  και  μην  πολυδακρύζεις.
   Πάλι  με  χρόνους,  με  καιρούς,  πάλι  δικά  μας  θάναι.

ΕΛΛΗΝΕΣ  ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ:

                                     "Πού θ’ανάψουμε κεριά;
                    Mέσα στην Αγιά Σοφιά".
          


https://youtu.be/1ZbG6kTIpkM?t=2      

    Ανασυνέθεσαν τον ήχο από τις ψαλμωδίες μέσα στην Αγια-Σοφιά.

Oι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ  ανασυνέθεσαν τον ήχο που ακουγόταν κατά τις Ακολουθίες στο περικαλλές αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.

Στο πλαίσιο του Προγράμματος «Από την Κωνσταντινούπολη στην Καλιφόρνια» («From Constantinople to California» – και όχι: Από την Ισταμπούλ στην Καλιφόρνια…), οι επιστήμονες του Στάνφορντ δημιούργησαν ένα τεχνολογικό θαύμα, που μας μεταφέρει με μοναδικό τρόπο σε μεγάλες στιγμές του παρελθόντος.

Συγκεκριμένα, η Αναπλ. Καθηγήτρια στο Τμήμα  Τέχνης και Ιστορίας της Τέχνης του Στάνφορντ Bissera Pentcheva μελέτησε επισταμένως την αισθητική και τον πολιτισμό του Βυζαντίου και γενικότερα της μεσαιωνικής Μεσογείου.

Στη συνέχεια, οι καταγραφές αναλύθηκαν από τον Kαθηγητή στο Κέντρο Έρευνας Υπολογιστών Μουσικής και Ακουστικής του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Στάνφορντ Jonathan Abel και το μεταπτυχιακό φοιτητή Miriam Kolar, οι οποίοι κατασκεύασαν ένα μαθηματικό μοντέλο της εξαιρετικά εκλεπτυσμένης ακουστικής του μεγαλειώδους έργου του Ιουστινιανού, του Ναού της του Θεού Σοφίας.

Στη συνέχεια, ο ήχος των ύμνων από τη χορωδία «Cappella Romana», όπως εκτελέστηκαν στην καινούρια Αίθουσα Συναυλιών του Πανεπιστημίου, επεξεργάστηκε ψηφιακά, ώστε να ακουστεί όπως θα ακουγόταν στο μεγάλο βυζαντινό οικοδόμημα για 920 χρόνια…

  



   Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ: Πῶς οἱ νεοπλατωνιστὲς ἔκτισαν τὴν ἕνωσι μὲ τὸν Θεό.
Professor Bissera V. Pentcheva,Hagia Sophia: Sound, Space and Spirit in Byzantium, Pennsylvania State University Press, 2017, 304 pages. Dimitris Kitsikis
«Οἱ δύο ἀρχιτέκτονες τῆς Ἁγίας Σοφίας, ὁ Ἰσίδωρος ἀπὸ τὴ Μίλητο καὶ ὁ Ἀνθέμιος ἀπὸ τὶς Τράλλεις ἀνῆκαν στὸν κύκλο τοῦ Ἀμμώνιου Ἐρμείου ποὺ κατεῖχε τὴν ἕδρα τῆς φιλοσοφίας στὴν Ἀλεξάνδρεια καὶ εἶχε μαθητεύσει κοντὰ στὸν Πρόκλο. Ἡ Ἀκαδημία τοῦ Πλάτωνα στὴν Ἀθῆνα εἶχε κλείσει τὸ 529 μ.Χ., τρία μόλις χρόνια πρὶν ἀπὸ τὴν ἔναρξη κατασκευῆς τῆς Ἁγίας Σοφίας. Ἡ Σχολὴ τῆς Ἀλεξάνδρειας ὅμως ἀκόμη λειτουργοῦσε καὶ ἦταν τὸ κέντρο τῆς ἑλληνικῆς γνώσης γιὰ τὴ μηχανικὴ καὶ τὴν ἀκουστική. Ὁ Φωκᾶς, ἔπαρχος τῆς Κωνσταντινούπολης καὶ στενὸς συνεργάτης τοῦ Αὐτοκράτορα Ἰουστινιανοῦ ἦταν αὐτὸς ποὺ κάλεσε τοὺς δύο ἀρχιτέκτονες. Εἶχε κι αὐτὸς συνδεθεῖ μὲ τὸν κύκλο τῶν νεοπλατωνιστῶν. Οἱ νεοπλατωνιστὲς συνέδεαν σὲ μία ἑνιαία φιλοσοφία τὶς διδαχὲς τοῦ Πυθαγόρα, τοῦ Πλάτωνα, τοῦ Ἀριστοτέλη καὶ τῶν Μυστηρίων. Ὁ Φωκᾶς κατηγορήθηκε γιὰ παγανισμὸ τὸ 545μ.Χ. καὶ αὐτοκτόνησε. Διαπιστώνουμε ὅτι τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα, «ξένο καὶ παγανιστικὸ» ἐκ πρώτης ὄψεως, βρέθηκε στὸν πυρῆνα τῆς διαμόρφωσης τῆς χριστιανικῆς ταυτότητας. Ἡ Ἁγία Σοφία χτίστηκε ἀπὸ ἕναν κύκλο νεοπλατωνιστῶν οἱ ὁποῖοι πίστευαν ὅτι μέσα ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη μπορεῖς νὰ προσεγγίσεις τὸ θεῖο. Γνωρίζουμε ὅτι οἱ νεοπλατωνιστὲς ἐνδιαφέρονταν γιὰ τὶς ἰδιότητες καὶ τὶς ἀντανακλάσεις τοῦ φωτός, ὅτι εἶχαν γνώσεις γεωμετρίας καὶ ἀνώτερων μαθηματικῶν καὶ ὅτι ὑπολόγιζαν τὶς ἰδιότητες τῶν στερεῶν μέσα σὲ στερεά. Σκεφτεῖτε ὅτι ὁ «Καλλιχόρος» τῆς Ἁγίας Σοφίας εἶναι ἕνα στερεὸ μέσα σὲ στερεό. Ὁ Παῦλος Σιλεντιάριος, μέλος τοῦ Αὐτοκρατορικοῦ Συμβουλίου, χρησιμοποίησε αὐτὴ τὴ λέξη τὸν 6ο αἰῶνα γιὰ νὰ περιγράψει τὸν χῶρο κάτω ἀπὸ τὸν τροῦλο, ὅπου λαμβάνει χώρα ἡ λειτουργία. Μέσα στὴν Ἁγία Σοφία ἡ ἐνέργεια τοῦ ἤχου δὲν ἐξανεμίζεται, ἀλλὰ ἀντίθετα συμπυκνώνεται καὶ ἐντείνεται καθὼς ἀνυψώνεται πρὸς τὸν τροῦλο. Καθὼς φτάνει στὸν τροῦλο, ἐπιστρέφει ἀντηχώντας πρὸς τά κάτω στὸ πλῆθος τῶν πιστῶν ποὺ ψάλλουν κι αὐτοὶ ἀκολουθώντας τοὺς ψάλτες καὶ ἐνθυλακώνει τοὺς πάντες μέσα σὲ μιὰ ἠχητικὴ αἴσθηση ποὺ θὰ τὴν ἀποκαλούσαμε «χρυσὴ βροχή». Οἱ ψάλτες ψέλλουν. Ἡ Ἁγία Σοφία ἀπαντᾷ. Ἡ μυσταγωγία δὲν εἶναι παρὰ ἡ συνέργεια ἀνάμεσα στὸ κτίριο καὶ τοὺς πιστούς».
                              

    "Ελπίδα  και  χαρά  πάντων  των  Ελλήνων".
                 Αυτοκράτωρ  των  Ελλήνων
                Κωνσταντίνος  Παλαιολόγος

 
 ΟΤΑΝ  ΟΙ  ΕΛΛΗΝΕΣ  ΕΙΧΑΝ  ΑΚΟΜΗ  ΜΝΗΜΗ...

ΕΛΛΗΝΙΚΟ  ΧΑΡΤΟΝΟΜΙΣΜΑ 500 ΔΡΑΧΜΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ  ΒΡΩΜΙΑ  ΤΩΝ  ΜΙΝΑΡΕΔΩΝ.

ΕΚΤΥΠΩΣΗ 8 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1923

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΣΤΑΜΟΝΙΤΗΣ

 

 

                ΕΛΛΑΣ  1453  π.Χ. 

     O  ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ  ΑΕΤΟΣ  ΤΩΝ  ΜΥΚΗΝΩΝ.  

Εύρημα του Alan John Bayard Wace.  15ος - 13ος αιώνας π.Χ.

Βρέθηκε  από  τον  άγγλο  αρχαιολόγο  Άλαν Γουέις (Alan John Bayard Wace)  σε  ανασκαφές  σε  τάφο  Έλληνα βασιλέα στις Μυκήνες.  Ήταν  δηλαδή  έμβλημα  του  ανώτατου  άρχοντα  των  Ελλήνων  του  1453  π.Χ.  και  τοποθετήθηκε  στον  τάφο  του  σαν  υπέρτατο  σύμβολο  για  τον  νεκρό  άνακτα.   Έχουμε δηλαδή  ένα  σύμβολο των Ελλήνων που  χρησιμοποιείται πριν 3500 χρόνια, αλλά και το ίδιο σύμβολο κυματίζει μετά από 2500 χρόνια στα φλάμουλα των απογόνων αυτών των Ελλήνων.

 

ΧΡΥΣΟ ΠΕΡΙΔΕΡΑΙΟ ΑΠΟ ΔΕΚΑ ΕΛΑΣΜΑΤΑ ΣΕ ΣΧΗΜΑ ΖΕΥΓΟΥΣ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΩΝ ΑΕΤΩΝ ΠΙΘΑΝΟΤΑΤΑ ΣΥΜΒΟΛΟΥ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.

ΜΥΚΗΝΕΣ ΤΑΦΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Α ΤΑΦΟΣ V 16ος ΑΙΩΝΑΣ π. Χ. 

ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΥΡ. Π 689 ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

                                           

Άλαν Γουέις

Ο Άλαν Γουέις (Alan John Bayard Wace), ήταν Άγγλος αρχαιολόγος,  που  γεννήθηκε στις 13 Ιουλίου  1879  στο  Καίμπριτζ  της  Αγγλίας  και  πέθανε  στην  Αθήνα  στις  9 Νοεμβρίου 1957.  Το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του το πέρασε στην Ελλάδα.

 Η επιστημονική του και αρχαιολογική του έρευνα κάλυπτε τις περιοχές της Αρχαίας Σπάρτης, -ειδικότερα το Μενελάειον Σπάρτης- των Μυκηνών, της Τροίας, τη Θεσσαλίας, την Αρχαία Κόρινθο και την Αλεξάνδρεια. Μαζί με τον Καρλ Μπλέγκεν πραγματοποίησε σημαντικές μελέτες για τη χρονολόγηση των ιστορικών περιόδων της Εποχής του Χαλκού στην οποία ανήκει ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός, καθώς και για την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β. Έκανε θεμελιώσεις μελέτες για την παρουσία του μυκηναϊκού πολιτισμού στην Θεσσαλία. Στις Μυκήνες συνέχισε το ανασκαφικό έργο του Ερρίκου Σλήμαν και με τις έρευνές του βοήθησε στην αποσαφήνιση της ιστορίας της πόλης. Διαφώνησε με τον Άρθουρ Έβανς και αποχώρησε για αυτόν τον λόγο από τη Βρετανική Σχολή Αθηνών, όταν υποστήριξε ότι η Γραμμική Β' που μιλούσαν στις Μυκήνες ήταν ελληνική γλώσσα, σε αντίθεση με τον Έβανς που υποστήριζε το αντίθετο. Δικαιώθηκε αργότερα, όταν αποκρυπτογραφήθηκε η συγκεκριμένη γραφή από τον αρχιτέκτονα Μάικλ Βέντρις. 

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ  ΤΗΣ  ΛΕΞΕΩΣ:  ΔΕΣΠΟΙΝΑ

Η λέξη Δέσποινα (Δέσποινα) «κυρία» προέρχεται από τη μυκηναϊκή ελληνική  des-Πότνια η οποία ερμηνεύεται ως «κυρία  του σπιτιού»,  στην  μυκηναϊκή  Γραμμική  Γραφή  Β  (από  Dem /  dom, δομ  = "Δόμος" = σπίτι",  και  potni,  πότνι = "κυρία"),    

Η αρσενική μορφή είναι Δεσπότης = "κύριος του σπιτιού".

 Σχετικές λέξεις είναι η μυκηναϊκή ελληνική Πότνια και Posedao (Ποσειδών), τα οποία  παραδόθηκαν  στην κλασική Ελλάδα με την ίδια σημασία.  Η  λέξη  Δήμητρα  ερμηνεύεται ως "Η μητέρα του σπιτιού".

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ  ΤΗΣ  ΛΕΞΕΩΣ:  ΠΟΤΝΙΑ

πότνια, θεωνύμιο

ἡ, τ. κλητ. και πότνα, Α

(ως τιμητική προσφώνηση θεάς ή εξέχουσας θνητής γυναίκας)

1. ως ουσ. βασίλισσα, δέσποινα, κυρία

2. ως επίθ. τιμημένη, σεβαστή, μεγαλοπρεπής

Το αρχαϊκού τύπου όνομα πότνια αποτελεί, κατά την πιθανότερη άποψη, θηλυκό  τής λέξεως πόσις,  (το πόσις στην κλασική εποχή δηλώνει τον νόμιμο σύζυγο, αλλά η αρχική του σημασία ήταν «κύριος, αφέντης»), παρά τις μορφολογικές και σημασιολογικές διαφορές, και αντιστοιχεί με τα: αρχαίο ινδικό patnī- «κυρία, θεά», στα  αβεστανικά paθnī «κυρία, οικοδέσποινα», καθώς και με συνθετικά όπως: αρχαία ινδικά vīra-patnī «σύζυγος τού ήρωα», λιθουανικά viešpatni «κυρία τού σπιτιού».

Κατά μία άποψη, οι τύποι πότνια, αρχαία  ινδικά patńī  προήλθαν από έναν Ινδοευρωπαϊκό τύπο  pot-inī, σχηματισμένο κατά τα θηλυκά τής Ινδοευρωπαϊκής σε -inī, με συγκοπή τού -ι-. 

 Αθάνα  Ποτνία  Δέσποινα

Ένα από τα συχνότερα μυκηναϊκά θεωνύμια είναι το «Πότνια» που πιθανώς αντιπροσωπεύει περισσότερες από μια γυναικείες θεότητες, κληρονόμους της Μεγάλης Μητέρας. Έτσι έχουμε την Potnia daburinthoyo (κυρά του λαβυρίνθου), Potnia Aswija (κυρά της Ασίας), Sitopotnia (κυρά των σιτηρών, πβ. Σιτώ στην Σικελία κατά την κλασική εποχή), Potnia hikkweia (κυρά των ίππων). Η Kwerasia (Θηρασία) πρέπει να ισοδυναμεί με την Πότνια θηρών (κυρά των αγρίων ζώων), ενώ στην ίδια θρησκευτική σφαίρα πρέπει να ανήκει και η Thehia Mater (Θεία Μητέρα ή Μητέρα των θεών). Η Άρτεμις μαρτυρείται στη γενική Artemitos, η Αθηνά (ή ο πρόδρομός της) στην έκφραση Athanas potnia (κυρά της Αθήνας).

[Κύρια Πηγή: J. L. Garcia-Ramon, “Mycenaean onomastics”, στο Y.Duhoux-A.M.Davies (eds.), A Companion to Linear B, vol. 2, Austin 2011, 213-252.]

 

Μυκηναϊκή  επίκληση,  1453  π.Χ. 

Η  λέξη πότνια απαντά συνήθως ως προσωνυμία θεοτήτων (πρβλ. και τη χρήση τής λέξεως στη Μυκηναϊκή ως επίθετο της Αθηνάς και άλλων θεοτήτων με τη μορφή potinija) και σπανιότερα με τη σημασία «κυρία του σπιτιού», για την οποία χρησιμοποιείται η λέξη δέσποινα. 
(Η  Πότνια  ήταν  η  Πολιούχος  θεά  στην  πόλη  Ακκαρών  -  Εκρών - της  Φιλισταιϊκής  πεντάπολης. Υπάρχει ένας βασιλιάς της Εκρών των Φιλισταίων κατά τον 7ο αιώνα με το όνομα Pade, πατέρας του Ikasu (= Αχαιός για πολλούς ερευνητές).

Ο  δισύλλαβος τύπος τής κλητικής πότνα οφείλεται σε μετρικούς λόγους και σχηματίστηκε με αποβολή τού συνιζανόμενου φωνήεντος -ι- λόγω τής ταχύτερης προφοράς της λέξεως.

Στην  Ελληνική  αρχαιότητα  Δέσποινα αποκαλούνταν μία κόρη της θεάς Δήμητρας και του θεού Ποσειδώνα.

Η Δέσποινα γεννήθηκε στο Λύκαιο όρος όταν η θεά Δήμητρα πέρασε από εκεί ψάχνοντας την κόρη της την Περσεφόνη. Κατά την αναζήτηση της θεάς την είδε ο Ποσειδώνας και την ερωτεύτηκε, αυτή για να τον αποφύγει μεταμορφώθηκε σε φοράδα, ο Ποσειδώνας όμως καταλαβαίνοντας το τέχνασμα της μεταμορφώθηκε και αυτός σε άλογο. Από την ένωση των δύο θεών γεννήθηκε μια κόρη που το όνομα της θεωρούνταν μυστικό, και για αυτό την αποκαλούσαν δέσποινα. Την Δέσποινα ανέθρεψε ο Τιτάνας Άνυτος.

Στην αρχαία Λυκόσουρα υπήρχε ναός της Δέσποινας και λατρευόταν σαν θεά. Σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία στο ναό υπήρχε σύμπλεγμα της Δήμητρας μαζί με την Δέσποινα έργο του Δαμοφώντος. Στο σύμπλεγμα η Δήμητρα με την Δέσποινα ήταν καθισμένες σε θρόνο δίπλα δίπλα , η Δήμητρα κρατούσε δάδα και η δε Δέσποινα σκήπτρο, δίπλα στον θρόνο της Δήμητρας στεκόταν η Άρτεμις φορώντας φερέτρα και κρατώντας δέρμα ελαφιού, δίπλα στην Δέσποινα στεκόταν ο Τιτάνας Άνυτος οπλισμένος.

Σήμερα στον αρχαιολογικό τόπο της αρχαίας Λυκοσούρας έχουν ανασκαφή και σώζονται τα θεμέλια του ναού, ενώ στο παρακείμενο μουσείο τμήμα του συμπλέγματος.



ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ