Αυτόχθονες Έλληνες: Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης: Η θεωρία του W. Dörpfeld για την Λευκάδα

Ο Βίλελμ Ντέρπφελντ ή Γουλιέλμος Νταίρπφελντ ή Δαίρπφελντ (Wilhelm Dörpfeld), ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας, περισσότερο γνωστός για τη συνεισφορά του στην κλασσική αρχαιολογία.

Πήρε μέρος στις ανασκαφές στην αρχαία Ολυμπία. Το 1882 ακολούθησε τον Ερρίκο Σλήμαν που έκανε ανασκαφές στην Τροία. Δούλεψε μαζί με τον Σλήμαν στην Τίρυνθα. Πήρε μέρος στις ανασκαφές της Ακρόπολης της Περγάμου και στις ανασκαφές του 1931 στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας.

Δέθηκε όμως ιδιαίτερα με την Λευκάδα. Από το 1900 που ξεκινά τις ανασκαφές μέχρι και τον θάνατό του, για 40 δηλαδή χρόνια,‚ επιστρέφει πάντα σαν άλλος Οδυσσεύς στην Ιθάκη του. Παρά την πολεμική που δέχτηκε για την θεωρία του περί της Λευκάδας – Ιθάκης, δεν υπέκυψε. Πέθανε στις 25 Απριλίου του 1940. Η ταφή του έγινε σύμφωνα με το ορθόδοξο εκκλησιαστικό τελετουργικό στη χερσόνησο της Αγίας Κυριακής.

Ο Dörpfeld, πριν να ασχοληθεί με τη Λευκάδα, έκανε ανασκαφές στην Ιθάκη. Τα αποτελέσματα όμως δεν τον έπεισαν ότι αυτή είναι η πατρίδα του Οδυσσέα. Τις ανασκαφές στη Λευκάδα τις άρχισε το 1901. Όλα τα αποτελέσματα της πολύχρονης έρευνάς του τα δημοσίευσε στο μνημειώδες έργο του Alt Ithaka (München, 1927).

Ο πυρήνας της θεωρίας του βρίσκεται στο περίφημο χωρίο του ι της Οδύσσειας:

Νεαιτάω δ’ Ἰθάκην εὐδείελον• ἐν δ’ ὄρος αὐτῇ,
Νήριτον εἰνοσίφυλλον, ἀριπρεπές• ἀμφὶ δὲ νῆσοι
πολλαί ναιετάουσι μάλα σχεδὸν ἀλλήλῃσι,
Δουλίχιόν τε Σάμη τε καὶ ὑλήεσσα Ζάκυνθος.
Αὐτή δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη εἰν ἁλὶ κεῖται
πρὸς ζόφον , αἱ δὲ τ’ ἂνευθε πρὸς ἠῶ τ’ ἠέλιόν τε

Σ’ αυτούς που (στηριζόμενοι κυρίως στον αρχαίο γεωγράφο του 1ου π.Χ. αιώνα Στράβωνα υποστήριζαν ότι η Λευκάδα στην αρχαιότητα δεν ήταν νησί, ο Dörpfeld. απαντά ότι η Λευκάδα ήταν πάντα νησί και ότι η διάνοιξη της διώρυγας ανάμεσα από τη Λευκάδα και την Ακαρνανία απ’ τους Κορίνθιους τον 7ο π.Χ. αιώνα (την οποία αναφέρει ο Στράβων) έγινε απλώς για να απομακρυνθούν τα φερτά υλικά και να εκβαθυνθεί η λιμνοθάλασσα, όπως πολλές φορές έχει γίνει μέχρι σήμερα χωρίς να αμφισβητηθεί η ιδιότητα της Λευκάδας ως νησιού. Η αλλαγή του ονόματος έγινε όταν οι Δωριείς περί το 1100 π.Χ. κατέκτησαν τη σημερινή Λευκάδα, δηλαδή την τότε Ιθάκη. Οι Ιθακήσιοι κατέφυγαν στην τότε ονομαζόμενη Σάμη και την ονόμασαν Ιθάκη, όπως ονομαζόταν η παλιά τους πατρίδα.

Δεκαέξι βασικές τοποθεσίες, συγκροτούν έναν ευδιάκριτο σκελετό της τοπογραφίας της Λευκάδας-ομηρικής Ιθάκης.

Η πόλη της Ιθάκης βρισκόταν στη θέση «Στενό», στα μισά περίπου του επαρχιακού δρόμου που συνδέει το Νυδρί με το Βλυχό.
Το λιμάνι της πόλης της Ιθάκης: Ο όρμος του Βλυχού
Το ορος Νήριτον: το ορος Ελατη κορυφή Λαϊνάκι
Η μελάνυδρος κρήνη: το Μαυρονέρι πηγη στο χωριό Παλαιοκατούνα
Ο Ἕρμαιος λόφος: η κορυφή του λοφου Αμαλή στο Βλυχό
Το όρος Νήϊον: οι Σκάροι
ο μικρός λιμένας Ρεῖθρον: οι εκβολές του «Δημοσάρι»
Το αγρόκτημα του Λαέρτη: Το κτήμα του «Πασά».
Το χοιροστάσιο του Εύμαιου: Η Χοιροσπηλιά στη Εύγηρο
Η ομηρική Αστερίς: Το νησι Αρκούδι
Ο όρμος που αποβιβάστηκε ο Τηλέμαχος: Το Σκύδι
Τα ομηρικά νησιά των Ταφίων: Ο Κάλαμος και ο Καστός
Ὁ λιμὴν τοῦ Φόρκυνος: Ο όρμος των Συβότων

Οι φωτογραφίες που θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια, έχουν την νοητή ροη ενός αρχαιολογικού περιπάτου. Ξεκινά από το Κάστρο της Λευκάδας και τον δίαυλο, συνεχίζεται στην πόλη και στις πέριξ περιοχές. Προχωρεί κατά μήκος της ανατολικής ακτής στο Νυδρί, το Βλυχό και τις γύρω περιοχές, φτάνει στα Σύβοτα, στην Εύγηρο, το Μαραντοχώρι, το Σύβρο, τη Βασιλική για να καταλήξει στο ακρωτήρι Λευκάτας.