Μικρά Ασία : Νότιον Ιωνίας

Το Νότιον , παραλιακή πόλη της Ιωνίας, αποτέλεσε το επίνειο της γειτονικής Κολοφώνος και οι μεταξύ τους σχέσεις ήταν ιδιαίτερα στενές ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια. Τον 5ο και 4ο αι. π.Χ. η άμεση πολιτική εξάρτηση των δύο πόλεων μαρτυρείται τόσο από τον Θουκυδίδη, ο οποίος το 428/7 αναφέρεται στην πόλη ως Νότιον των Κολοφωνίων, όσο και από τον Αριστοτέλη, κατά τον οποίο το Νότιον και η Κολοφώνα αποτέλεσαν παράδειγμα πόλεων που υπήρξαν άλλοτε ενωμένες και άλλοτε ανεξάρτητες.
Κατά τον 5ο αι. π.Χ. το Νότιον υπήρξε μέλος της Δηλιακής Συμμαχίας και αναφέρεται στους αθηναϊκούς φορολογικούς καταλόγους συνολικά 18 φορές από το 454/3 μέχρι το 416/5 π.Χ. καταβάλλοντας ετήσια εισφορά 2.000 δραχμών.
Το 430 π.Χ., όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Κολοφώνα, οι κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν στο Νότιον, το οποίο χωρίστηκε σε δύο τμήματα. Το ένα τμήμα κατοικήθηκε από τους φιλικά προσκείμενους στους Πέρσες Κολοφωνίους και Νοτιείς, οι οποίοι αποτελούσαν ενιαία πολιτική κοινότητα, ενώ το άλλο ανήκε στην αντίθετη παράταξη, την οποία εκπροσωπούσαν Κολοφώνιοι άποικοι και αναμφίβολα ντόπιοι κάτοικοι. Το 427 π.Χ. ο Αθηναίος στρατηγός Πάχης εκδίωξε από το Νότιον τους φιλικά προσκείμενους στους Πέρσες Κολοφωνίους και το 409 π.Χ. η Κολοφώνα απελευθερώθηκε από τους Αθηναίους.
Κατά τον λεγόμενο Ιωνικό πόλεμο (413-403 π.Χ.), και συγκεκριμένα το 408 π.Χ., το Νότιον έγινε από τον Αλκιβιάδη βάση του αθηναϊκού στόλου. Εκεί έλαβε χώρα το 407 π.Χ. μια σημαντική ναυμαχία μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών όπου ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Λύσανδρος επέτυχε ολοκληρωτική νίκη εναντίον του στόλου του Αλκιβιάδη. Το 403/2 π.Χ. οι Νοτιείς τιμήθηκαν από τους Αθηναίους με ψήφισμα, για την παροχή ασυλίας στους Σαμίους που κατέφυγαν στο Νότιον μετά την υποταγή της Σάμου, συμμάχου των Αθηναίων, στη Σπάρτη το 404 π.Χ.
Μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου ή τη Βασίλειο Ειρήνη (387 π.Χ.), οι στενές σχέσεις Νοτίου και Κολοφώνος ανακάμπτουν, ενώ το Νότιον παραδίδεται από τον ποιητή Θεόπομπο (410-370 π.Χ.) ως χωρίον προκείμενον της Κολοφώνος πόλεως.

Το αρχαίο θέατρο.

Γύρω στο 294 π.Χ. ο Λυσίμαχος, αφού κατέλαβε την Κολοφώνα, υποχρέωσε πολλούς από τους κατοίκους της να μετοικήσουν στη νέα πόλη της Εφέσου (290-286 π.Χ.), ταυτόχρονα όμως μέρος του πληθυσμού ίσως εγκαταστάθηκε και στο Νότιον. Το 289 π.Χ., όταν επιτράπηκε η επιστροφή των Κολοφωνίων στην πατρίδα τους, πιθανολογείται ότι και τότε κάποιοι από τους Κολοφωνίους προτίμησαν να κατοικήσουν στο Νότιον, το οποίο πλέον μετονομάστηκε σε Κολοφώνα επί Θαλάσση. Επιγραφικά κείμενα από τα τέλη του 4 αι. π.Χ. βεβαιώνουν ότι το Νότιον είχε συνάψει συμπολιτεία με την Κολοφώνα. Οι δύο πόλεις είχαν παρόμοιους θεσμούς, κοινό φορολογικό σύστημα, ίδιο ημερολόγιο, ενώ έκοψαν από κοινού νομίσματα που έφεραν το εθνικό «Κολοφωνίων».Το 218 π.Χ. φαίνεται ότι υπάγονται στο βασίλειο του Περγάμου. Το 188 π.Χ., με την Ειρήνη της Απάμειας, το Νότιον αναγνωρίζεται ελεύθερη πόλη. Πιθανολογείται επίσης η κατάληψη της πόλης από τον Αριστόνικο κατά τη διάρκεια της εξέγερσής του εναντίον της Ρώμης (133-129 π.Χ.), ενώ το 85 π.Χ. γνωρίζουμε ότι λεηλατείται από πειρατές της Κιλικίας. Κατά τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους το Νότιον γνωρίζει μεγάλη ευημερία, κυρίως λόγω της γειτνίασής του με το φημισμένο ιερό της Κλάρου. Στους βυζαντινούς χρόνους υπήρξε επισκοπική έδρα και στους Πορτολάνους χάρτες εμφανίζεται με την ονομασία Belveder.

Τοπογραφία και Οικοδομήματα
Το Νότιον ήταν κτισμένο πάνω σε λόφο στα ανατολικά των εκβολών του ποταμού Άλυ . Τα περισσότερα οικοδομικά λείψανα χρονολογούνται στους Ελληνιστικούς χρόνους, ενώ κανένα ίχνος οικοδομήματος που να ανήκει στην αρχαϊκή και κλασική περίοδο δεν έχει βρεθεί.
Την πόλη την περιέβαλλε οχυρωματικό τείχος μήκους 4 χλμ., που κατασκευάστηκε τον 4ο ή 3ο αι. π.Χ. Το τείχος ήταν ορθογώνιας ισόδομης λιθοδομής και σήμερα σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση. Ενισχυόταν από αμυντικούς πύργους και διέθετε τέσσερις τουλάχιστον πύλες που επέτρεπαν την είσοδο στην πόλη, δύο από τις οποίες είναι ορατές σήμερα, μία στη δυτική πλευρά και μία στη βόρεια. Εντοπίστηκε επίσης άνοιγμα στη νοτιοανατολική πλευρά του τείχους.

Το ιερό της Αθηνάς Πολιάδας

Στο δυτικό τμήμα της ακρόπολης βρέθηκε ιερό διαστάσεων 17,10x38,15 μ., το οποίο σύμφωνα με επιγραφή ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά Πολιάδα και χρονολογείται στην εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού (117-138 μ.Χ.). Περιλάμβανε έναν κορινθιακό εν παραστάσι ναό διαστάσεων 7,50x16 μ., από τον οποίον σώζονται σήμερα μόνο τα θεμέλια. Ο ναός πατούσε πάνω σε τριβαθμιδωτή κρηπίδα. Η ζωφόρος του έφερε πλούσιο ανάγλυφο διάκοσμο με βουκράνια και γιρλάντες. Ανατολικά του ναού βρέθηκαν τα θεμέλια ενός βωμού, διαστάσεων 5,30x7,72μ. Στοές δωρικού ρυθμού όριζαν τις τέσσερις πλευρές του ιερού συγκροτήματος, ενώ καταστήματα ανοίγονταν στην εξωτερική όψη των στοών. Ο σχεδιασμός του ιερού και η έλλειψη αξονικότητας, κυρίως ως προς την τοποθέτηση του ναού και του βωμού μέσα στην όλη σύνθεση, θυμίζει την κάτοψη του ιερού της Αθηνάς Πολιάδος στο Πέργαμο. Συνεπώς στην αρχιτεκτονική του ιερού στο Νότιον είναι εμφανής η επιρροή της ελληνιστικής ναοδομίας, ταυτόχρονα όμως υιοθετούνται κάποια στοιχεία της ρωμαϊκής αισθητικής κυρίως ως προς τις διακοσμητικές λεπτομέρειες. Γενικότερα διαπιστώνεται ότι το ιερό εναρμονίζεται απόλυτα με το σύνολο των υπόλοιπων οικοδομημάτων της πόλης, τα οποία κατασκευάστηκαν κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους. Στο χώρο βρέθηκαν γλυπτά των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Νοτιοδυτικά του ιερού της Αθηνάς αποκαλύφθηκαν αρχιτεκτονικά λείψανα ενός μικρότερου αταύτιστου ναού κορινθιακού ρυθμού που χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή.
Η αγορά εντοπίστηκε στο κέντρο της ακρόπολης και η σωζόμενη κάτοψή της είναι αποσπασματική. Στην ανατολική πλευρά της βρισκόταν το βουλευτήριο, το οποίο χρονολογείται στον 3ο ή 2ο αι. π.Χ. Πρόκειται για ορθογώνιο οικοδόμημα, στο εσωτερικό του οποίου αναπτύσσονταν αμφιθεατρικά σε κάτοψη σχήματος Π τέσσερις σειρές λίθινων καθισμάτων.

Το βουλευτήριο

Μία εσωτερική κιονοστοιχία πίσω από την ψηλότερη σειρά εδωλίων προοριζόταν για τη στήριξη της στέγης.Στην ανατολική πλευρά του λόφου υπήρχε μια δεύτερη αγορά και το θέατρο της πόλης, το οποίο χτίστηκε στην ελληνιστική εποχή, γύρω στο 200-150 π.Χ., μετασκευάστηκε όμως κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Επρόκειτο για ένα μικρό θέατρο ελληνικού τύπου, με κοίλο μεγαλύτερο του ημικυκλίου χτισμένο πάνω σε φυσική πλαγιά εκμεταλλευόμενο την κλίση της. Έξω από τα τείχη της πόλεως προς τα βόρεια βρισκόταν η νεκρόπολη, όπου βρέθηκαν θαλαμοειδείς τάφοι και τάφοι λαξευτοί στο βράχο. Κοντά στην πόλη έχει επίσης βρεθεί και ένας ναός ιωνικού ρυθμού αφιερωμένος στο Δία.
Αν και τα σωζόμενα αρχιτεκτονικά λείψανα αποκαθιστούν ελάχιστα την εικόνα της αρχαίας πόλης, ο σημερινός επισκέπτης εντυπωσιάζεται από την πλεονεκτική της θέση και τη μαγευτική θέα του φυσικού τοπίου.

ΠΗΓΕΣ :
http://www.ehw.gr/
http://www.izmirmuzesi.gov.tr/

Δείτε επίσης :
Μικρά Ασία :Η Αρχαία Άσσος της Τρωάδος

Μικρά Ασία : Αρχαία Λάμψακος

Μικρά Ασία : Aρχαία Άβυδος. 

Μικρά Ασία : Αλεξάνδρεια Τρωάδος

Μικρά Ασία : Δωριέων Εξάπολις - Κνίδος Καρίας

Μικρά Ασία: Αρχαία Άντανδρος της Τρωάδος

Μικρά Ασία : Φώκαια Ιωνίας

Μικρά Ασία : Αρχαία Σμύρνη Ιωνίας.

Μικρά Ασία : Ερυθρές Ιωνίας.

Μικρά Ασία :Κλαζομενές Ιωνίας

Μικρά Ασία : Τέως Ιωνίας.

Μικρά Ασία : Κολοφώνα Ιωνίας