Η Πύλος του Νέστορα μήπως ήταν στην περιοχή του Κακόβατου Ηλείας;

 

Ερειπια Μυκηναικου θολωτου ταφου στον Κακοβατο 

Στην αρχαιότητα υπήρχαν τρεις πόλεις στην Πελοπόννησο με το όνομα Πύλος, η ηλειακή, η τριφυλιακή και η μεσσηνιακή. Οι Μεσσήνιοι και οι Τριφύλιοι αλλά και οι Ηλείοι έλεγαν ο καθένας για τη δική του Πύλο ότι ήταν η ομηρική πατρίδα του Νέστορα. Το  θέμα της ταύτισης της ομηρικής Πύλου υπήρχε από τον 5ο αιώνα π.χ. Επειδή ο Νέστωρ αναφέρεται ως Γερήνιος, οι Ηλείοι έδειχναν Γέρηνο τόπο και Γερήνιο ποταμό πλησίον της δικής τους Πύλου, οι Τριφύλιοι τον ποταμό Άμαθο διότι η πόλη ονομαζόταν ″ημαθόεις Πύλος″ δηλαδή αμμώδης και οι Μεσσσήνιοι μία πόλη Γέρηνα κοντά στη δική τους Πύλο. Η ηλειακή Πύλος δεν έχει τίποτα κοινό με την Πύλο του Νέστορα. Ο Στράβων αλλά και πολλοί αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι η τριφυλιακή Πύλος ήταν η πατρίδα του Νέστορα. Ο Όμηρος στην ιλιάδα  αναφέρει : ″Εκείνοι που ζούσαν στην Πύλο και στην όμορφη Αρήνη και στο Θρύο , το πέρασμα του Αλφειού και στο καλοχτισμένο Αίπυ και αυτοί που κατοικούσαν στον Κυπαρισσούντα και στην Αμφιγένεια και στην Πτελεό και στο Έλος και στο Δώριο …………….. Σ’ αυτούς αρχηγός ήταν ο αρματομάχος ο Νέστορας από τη Γερήνια και μαζί μ’ αυτόν ακολουθούσαν ενενήντα βαθειά καράβια″.  

Η Προελευση ο Εορτασμός και τα έθιμα Πρωτομαγιάς.

 

Η Πρωτομαγιά έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα. Είναι η πρώτη ημέρα του Μαΐου και η γιορτή της Άνοιξης. Ο Μάιος, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομά του από τη ρωμαϊκή θεότητα Maia (Μάγια), η οποία ονομάστηκε έτσι από την ελληνική λέξη Μαία που σημαίνει τροφός και μητέρα. Η Μάγια ταυτίστηκε με την Ατλαντίδα νύμφη Μαία, τη μητέρα του Ερμή στον οποίο αφιερώθηκε ο μήνας Μάιος.

Ο Μάιος είναι ο 5ος μήνας του χρόνου, ο οποίος αντιστοιχεί στον αρχαίο μήνα Θαργηλίωνα που γιορταζόταν με τα περίφημα Ανθεοφόρια. Ήταν αφιερωμένος στη θεά της γεωργίας Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη, που τον μήνα αυτόν βγαίνει από τον Άδη κι έρχεται στη γη. Γιορτές γίνονταν και στην αρχαία Ρώμη που τις έλεγαν “ροσύλλια” τις οποίες διατήρησαν και οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες. Για τη λαϊκή αντίληψη, στο μήνα Μάιο συνυπάρχουν οι ιδιότητες του καλού και του κακού, της αναγέννησης και του θανάτου και συγκεντρώνονται την πρώτη του ημέρα, την Πρωτομαγιά.

Ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς σηματοδοτεί την τελική νίκη του καλοκαιριού απέναντι στον χειμώνα, την κατίσχυση της ζωής επί του θανάτου και έχει ρίζες που ανάγονται σε προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές για τη γονιμότητα των αγρών και, κατ’ επέκταση, και των ζώων και των ανθρώπων. Η αρχαιότατη γιορτή της Πρωτομαγιάς συνεχίστηκε στο διάβα των αιώνων με επισημότητα και με διάφορες μορφές και εκδηλώσεις. Μία από τις παλαιότερες γιορτές ήταν τα Ανθεστήρια, η γιορτή των λουλουδιών, η πρώτη επίσημη γιορτή ανθέων των Ελλήνων.

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης: Η Θεωρία του Μεγανησίου .

 

Τα τελευταία χρόνια επανέρχεται στο προσκήνιο το «πρόβλημα» της Ομηρικής Ιθάκης. Μετά από την δική τους ανάγνωση της Ομηρικής γεωγραφίας αλλοδαποί και ημεδαποί μελετητές προτείνουν την δική τους εκδοχή για το ποια ήταν η Ομηρική Ιθάκη. Οι κυριότερες θεωρίες προκρίνουν ως την Ομηρική Ιθάκη, μία εκ των Λευκάδος, σημερινής Ιθάκης και Κεφαλονιάς. Κοινή αφετηρία των μελετητών αλλά αρκετές φορές με διαφορετικό προορισμό, είναι οι ακόλουθοι στίχοι:

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης :“Ο αγρός του Εύμαιου”.

 

Ο Γεράσιμος Λυκούδης του Γαβριήλ, με συγγραφικό έργο για το θέμα και μετά από επίπονη και επίμονη έρευνα, με στοιχεία, καταρρίπτει τους μέχρι τώρα ισχυρισμούς αρχαιολόγων, ιστορικών και ερευνητών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η Ομηρική Ιθάκη βρίσκεται στην χερσόνησο της Παλικής στην Κεφαλονιά. Συγκεκριμένα, τη Δευτέρα 6 Αυγούστου 2018 στον περίβολο χώρο του βιβλιοπωλείου του Χαράλαμπου Μουρελάτου στο Ληξούρι, παρουσίασε την πολυετή έρευνά του σε ένα ειδικό κοινό, όπως ειδικό ήταν και το θέμα του.

Η μέχρι τώρα αναζήτηση της Ομηρικής Ιθάκης καταλήγει σε ένα πλήρη αποπροσανατολισμό, γιατί η σημερινή Ιθάκη δεν ανταποκρίνεται στις περιγραφές του Ομήρου με αποτέλεσμα οι ερευνητές να φτάνουν σε αδιέξοδο, και να καταλήγουν να αμφισβητούν τον Ομήρο, ισχυρίζεται στο βιβλίο του “Αλεξιάδα, Ροβέρτος Γυισκάρδος και Ομηρική Ιθάκη” ο κ. Λυκούδης.

Ξεκινώντας την παρουσίασή του, αναφέρθηκε στην Άννα Κομνηνή και την εξιστόρισή της για τον Ροβέρτο Γυισκάρδο, ο οποίος με το πλοίο του ενώ πλέει στις ακτές της Παλικής, ζητάει δροσερό νερό λόγω του πυρετού που τον διακατείχε. Οι ναύτες του προσεγγίζουν τις ακτές και ρωτούν που βρίσκονται. Παίρνουν από τους ντόπιους την απάντηση: “αυτό το νησί που βλέπετε είναι η Ιθάκη”. Σύμφωνα με την Άννα Κομνηνή, η γαλέρα βρίσκεται έξω από τον Αθέρα, και οι Νορμανδοί του Γιυσκάρδου στην Ιθάκη, την Ομηρική Ιθάκη. Σε ένα χιλιόμετρο βρίσκουν πηγή με φρέσκο νερό.

O ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

 

Το εορτολόγιο στην αρχαία Ελλάδα ήταν πάμπλουτο. Αρκετές εορτές εκείνης της εποχής συνοδεύονται από Μυστήρια. Σήμερα, οι περισσότερες εορτές συνοδεύονται από θρησκευτικές δοξολογίες, οι οποίες αντικατέστησαν τα Μυστήρια.

Την Άνοιξη, αρκετές περιοχές στην αρχαία Ελλάδα, εόρταζαν τον Θάνατο και την Ανάσταση, ένα κεντρικό  θέμα σε όλα τα Ελληνικά Μυστήρια.
Οι άνθρωποι που έπαιρναν μέρος στα Ελληνικά Μυστήρια της αρχαίας Ελλάδας, διδάσκονται τι ακριβώς είναι ο Θάνατος και μάθαιναν να αποβάλλουν τον φόβο τους για αυτόν.
Εκείνος που είχε μυηθεί στα Μυστήρια της Ζωής και της Φύσης, διδασκόταν ότι ο Θάνατος ήταν κάτι διαφορετικό και ότι δεν υφίσταται με τον τρόπο που αποδέχεται σήμερα η λαϊκή κοινή γνώμη.
Οι σημαντικότερες εορτές των αρχαίων Ελλήνων, γινόντουσαν στις Ισημερίες και στα Ηλιοστάσιο.

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης: Η Λευκάδα είναι η Ομηρική Ιθάκη ;

 

Του Δημήτρη Σπ. Τσερέ

Α. ΓΕΝΙΚΑ

– Στην ιστοσελίδα αυτή επιχειρείται μια εντελώς συνοπτική εκλαΐκευση της γνωστής θεωρίας του Dörpfeld -σύμφωνα με την οποία η Λευκάδα είναι η ομηρική Ιθάκη- και δεν έχει καμιά επιτημονική φιλοδοξία.
– Σκοπός αυτής της προσπάθειας είναι να γνωρίσει ο φιλίστορας επισκέπτης, ξένος ή εγχώριος, ποιες είναι οι τοποθεσίες της Λευκάδας στις οποίες ο Dörpfeld αναγνωρίζει τις αντίστοιχες ομηρικές αναφορές.
– Επιλέξαμε δεκαέξι βασικές τοποθεσίες, που συγκροτούν έναν ευδιάκριτο σκελετό της τοπογραφίας της Λευκάδας-ομηρικής Ιθάκης.

ΕΚΛΑΪΚΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ DÖRPFELD

Ο Dörpfeld, πριν να ασχοληθεί με τη Λευκάδα, έκανε ανασκαφές στην Ιθάκη. Τα αποτελέσματα όμως δεν τον έπεισαν ότι αυτή είναι η πατρίδα του Οδυσσέα. Έτσι το 1900 αποφασίζει να ψάξει την ομηρική Ιθάκη στη Λευκάδα.

Τις ανασκαφές στη Λευκάδα τις άρχισε το 1901 και την πρώτη εκτενή έκθεση της θεωρίας του τη δημοσίευσε με τον τίτλο «Das Homerische Ithaka» στα Σύμμικτα Perrot στο πανηγυρικό τεύχος για για την 70η επέτειο των γενεθλίων του ιστορικού της τέχνης Georges Perrot (Paris 1902). Όλα τα αποτελέσματα της πολύχρονης έρευνάς του τα δημοσίευσε στο μνημειώδες έργο του Alt Ithaka (München, 1927). Το Alt Ithaka αποδόθηκε στα ελληνικά από τον Βασίλη Φραγκούλη: «Λευκάς, η ομηρική Ιθάκη», Επετηρίς Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, Β΄ (1972), Αθήνα 1973, ο οποίος πρόσθεσε αρκετά σχόλια στο κείμενο του Dörpfeld.
Ο πυρήνας της θεωρίας του βρίσκεται στο περίφημο χωρίο του ι της Οδύσσειας:

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης: Η θεωρία του W. Dörpfeld για την Λευκάδα

 

Ο Βίλελμ Ντέρπφελντ ή Γουλιέλμος Νταίρπφελντ ή Δαίρπφελντ (Wilhelm Dörpfeld), ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας, περισσότερο γνωστός για τη συνεισφορά του στην κλασσική αρχαιολογία.

Πήρε μέρος στις ανασκαφές στην αρχαία Ολυμπία. Το 1882 ακολούθησε τον Ερρίκο Σλήμαν που έκανε ανασκαφές στην Τροία. Δούλεψε μαζί με τον Σλήμαν στην Τίρυνθα. Πήρε μέρος στις ανασκαφές της Ακρόπολης της Περγάμου και στις ανασκαφές του 1931 στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας.

Δέθηκε όμως ιδιαίτερα με την Λευκάδα. Από το 1900 που ξεκινά τις ανασκαφές μέχρι και τον θάνατό του, για 40 δηλαδή χρόνια,‚ επιστρέφει πάντα σαν άλλος Οδυσσεύς στην Ιθάκη του. Παρά την πολεμική που δέχτηκε για την θεωρία του περί της Λευκάδας – Ιθάκης, δεν υπέκυψε. Πέθανε στις 25 Απριλίου του 1940. Η ταφή του έγινε  σύμφωνα με το ορθόδοξο εκκλησιαστικό τελετουργικό στη χερσόνησο της Αγίας Κυριακής.

Ο Dörpfeld, πριν να ασχοληθεί με τη Λευκάδα, έκανε ανασκαφές στην Ιθάκη. Τα αποτελέσματα όμως δεν τον έπεισαν ότι αυτή είναι η πατρίδα του Οδυσσέα. Τις ανασκαφές στη Λευκάδα τις άρχισε το 1901. Όλα τα αποτελέσματα της πολύχρονης έρευνάς του τα δημοσίευσε στο μνημειώδες έργο του Alt Ithaka (München, 1927).

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης: Η θεωρία της Παλικής Χερσονήσου .

 Για αιώνες οι μελετητές απορούσαν με τον τρόπο που περιέγραψε ο Όμηρος την Ιθάκη στην Οδύσσεια. Απλώς δεν ταιριάζει με τη γεωγραφία του σημερινού Ιονίου νησιού της Ιθάκης.

Τα νησιά του Ιονίου σήμερα

Τα σημερινά νησιά της Ιθάκης και της Κεφαλονιάς βρίσκονται δυτικά από την ηπειρωτική Ελλάδα, με τη Λευκάδα στον Βορρά και τη Ζάκυνθο στον Νότο.

Αν και η Ιθάκη περιγράφεται ως νησί στην Οδύσσεια, στην Ιλιάδα ο Όμηρος λέει ότι οι άνθρωποι που ζουν εκεί είναι οι Κεφαλλήνες:

Ο Οδυσσέας οδηγούσε τους ανδρείους Κεφαλλήνες
Από την Ιθάκη και το Νήριτον, που τρέμανε οι φυλλωσιές του
Ιλιάδα Β (2), στίχ. 631-2

Όταν ο Οδυσσέας αποκαλύπτει την ταυτότητά του στον βασιλιά Αλκίνοο στο νησί Σχερία (πιθανά η σημερινή Κέρκυρα) παρουσιάζει την πατρίδα του με μια περιγραφή που απασχολεί τους μελετητές εδώ και πολλούς αιώνες:

Μύθοι και Αλήθειες της Επανάστασης του 1821

 Συνέντευξη του Ιστορικού Ερευνητή- Συγγραφέα και τέως Εφέτη Θεόδωρου Παναγόπουλου

Γιατί οι ουκρανικές πόλεις έχουν Ελληνικά ονόματα - Το Ελληνικό Σχέδιο της Μεγάλης Αικατερίνης της Ρωσίας.

Στον απόηχο αυτής της τρομακτικής κατάστασης του πολεμου, ανατρέχουμε σε μια ιστορική ιδιαιτερότητα ορισμένων εκ των πιο γνωστών πόλεων της Ουκρανίας και της Κριμαίας.

Σεβαστούπολη, Συμφερούπολη, Μαριούπολη, Μελιτόπολη,  Θεοδοσία , Χερσώνα  ,Ευπατορία ,Οδησσός .

Όλα αυτά τα μέρη ιδρύθηκαν ή πήραν τις ονομασίες τους από τη τσάρικη Ρωσία, λίγο μετά το 1774, τη χρονιά που η Τουρκία υπέγραψε τη Συνθήκη του Κιουτσούκ – Καϊναρτζή, παραχωρώντας  στους Ρώσους τον έλεγχο τεράστιων περιοχών βόρεια της Μαύρης Θάλασσας.

Αυτές οι περιοχές αντιστοιχούν κατά προσέγγιση στις περιοχές που σήμερα ορίζουν τη Νότια και την Ανατολική Ουκρανία που σήμερα περιέχουν μεγάλες ρωσικές αλλά και ελληνικες μειονότητες. Η Κριμαία άντεξε λίγο περισσότερο, αλλά το βασίλειο των Τατάρων υπέκυψε στη Ρωσία το 1783. Η έκταση αυτή, πήρε την ονομασία Novorossiya, δηλαδή Νέα Ρωσία.

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης : Η σύγκριση της Ομηρικής (προϊστορικής) τοπογραφίας με την τοπογραφία των ιστορικών χρόνων στην λεκάνη της Μεσογείου, ταυτίσεις και διαφορές

 

 Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά για την ομηρική Ιθάκη.

Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas.
Αφιερωμένο στην μνήμη του αείμνηστου και αγαπημένου μας φίλου και συνεργάτη Γεράσιμου Αρσένη                      

Πρόλογος

Σε μια προηγούμενη ανάρτησή μας που έφερε τον τίτλο: ναιετάω δ' Ἰθάκην εὐδείελον (κατοικώ στην ξέφαντη Ιθάκη) όπως και με το αντίστοιχο κείμενο στην Αγγλική γλώσσα με τίτλο: Searching for the exact location of "clearly-seen" Ithaca, the capital of Odysseus’ Mycenaean island kingdom in Western Greece. επιχειρήσαμε να προσδιορίσουμε την ακριβή γεωγραφική θέση της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) Ιθάκης της εποχής του Οδυσσέα.

Στα εύλογα και λογικά ερωτήματα «που, πως, πότε και γιατί» που κατά κόρον ακούγονται όταν διατυπώνεται η συγκεκριμένη θέση, ότι δηλαδή η Ομηρική (Μυκηναϊκή) Ιθάκη είναι η Κεφαλληνία και όχι το σημερινό νησί της Ιθάκης, κρίναμε σκόπιμο ότι πριν επιχειρηθεί η απάντησή τους καλό θα ήταν να δώσουμε στον αναγνώστη την πλήρη εικόνα της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) τοπογραφίας ούτως ώστε να μπορέσει ο ίδιος να επαληθεύσει ή όχι τις σχετικές πληροφορίες και να εξάγει με την δική του λογική τα όποια συμπεράσματα.

Το μυστήριο της Ομηρικής Ιθάκης : Το κέντρο της Ομηρικής (Μυκηναϊκής) Ιθάκης βρίσκεται στην Ν.Α Κεφαλληνία και οι "ομιλούσες πέτρες" έχουν πλέον βρεθεί.

 

 Η μεγάλη έρευνα των Hettie Putman Cramer και Μάκη Μεταξά για την ομηρική Ιθάκη.

Αεροφωτογραφία τμήματος πομπικής οδού της μυκηναϊκής εποχής που συνέδεε το οικιστικό κέντρο με την νεκρόπολη του άστεως στην περιοχή Ρίζα Τζαννάτων.( Ν.Α Κεφαλληνία -Ηράκλειο πεδίο). 
Ανασκαφή: αρχαιολόγος Δρ. Αντώνης Βασιλάκης Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων,  τ. Έφορος  Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων Κεφαλληνίας, Ιθάκης, Ζακύνθου.   Φωτογραφία: Κώστας Κόκλανος 

Τα αποδεικτικά στοιχεία της Ομηρικής τοπογραφίας έτσι όπως καταγράφονται στο έπος της Οδύσσειας που επιβεβαιώνουν ότι: το κέντρο της Ομηρικής Ιθάκης είναι στην Ν.Α Κεφαλληνία και δεν είναι, ούτε στο σημερινό νησί της Ιθάκης, ούτε στην Λευκάδα, ούτε στην χερσόνησο της Παλικής, ούτε σε κάποιο άλλο τμήμα της νήσου Κεφαλληνίας ή οπουδήποτε αλλού. 

Οι κύριοι λόγοι που οδήγησαν  την άρχουσα τάξη των Κεφαλλήνων κατά την μυκηναϊκή περίοδο να επιλέξουν την Ν.Α Κεφαλληνία ως έδρα διοίκησης του νησιωτικού τους βασιλείου.    

Αφιερωμένο σε όλους του συντρόφους μας κωπηλάτες και ιδιαιτέρως στην μνήμη όλων εκείνων που "έφυγαν" στην πορεία.
Text & Copyright: Hettie Putman Cramer & Makis Metaxas

Εισαγωγή: