Ἀνάγλυφο: Ἔπαθλα ἀθλητικῶν ἀγώνων

ΤΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ  ἦταν ἀρχαία ἑλληνικὴ γιορτὴ τῶν Ἀθηνῶν ἀφιερωμένη στὴ θεὰ Ἀθηνᾶ. Τὴν πανάρχαιη ἀθηναϊκὴ γιορτὴ, ἐκλαΐκευσε ἐπὶ τὸ μεγαλοπρεπέστερο ὁ Πεισίστρατος τὸ 566 π.Χ., διακρίνοντάς την σὲ Μεγάλα καὶ Μικρὰ Παναθήναια., ἀναδιοργανώνοντας τὴν πομπὴ τοῦ πέπλου, εἰσάγοντας τοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες καὶ θεσπίζοντας ὡς βραβεῖα τοὺς παναθηναϊκοὺς ἀμφορεῖς, γεμάτους λάδι ἀπὸ τὰ ἱερὰ δέντρα τῆς θεᾶς.

Τὰ Μεγάλα Παναθήναια διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια καὶ τὰ Μικρὰ κάθε χρόνο. Γίνονταν τὸ κατακαλόκαιρο, καί, ὅπως οἱ Χριστιανοὶ ἐορτάζουν τὸν Δεκαπενταύγουστο τὴν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, οἱ Ἀθηναίοι περίπου τὴν ἴδια ἐποχὴ γιόρταζαν τὴ Γέννηση τῆς Ἀθηνᾶς, Προστάτιδας καὶ Πολιούχου τους.

     ΤΑ ΙΣΘΜΙΑ  ἦταν οἱ ἀγῶνες, ποὺ γίνονταν πρὸς τιμὴν τοῦ Ποσειδῶνος στὸν Ἰσθμὸ τῆς Κορίνθου. Τὴν οριστική και ουσιαστική της μορφή ὄμως, καθῶς καὶ τὴν πανελλήνια σημασία και λαμπρότητά της, πῆρε ἀπὸ τὸν βασιλιὰ τῶν Ἀθηνῶν, Θησέα. Οἱ καθιερωμένοι ἀγῶνες ἦταν τὰ ἀγωνίσματα τοῦ πεντάθλου, ἱππικοί, ἀρματοδρομίες καὶ ἀγῶνες στὴ μουσική. Ἔπαιρναν μέρος ἀθλητὲς ἀπὸ πολλὲς πόλεις τῆς Ἑλλάδος καὶ τὸ ἐνδιαφέρον τῶν πόλεων γιὰ τὰ ἀποτελέσματα ἦταν πολὺ μεγάλο. Τοὺς Ἰσθμιονίκες τοὺς στεφάνωναν μὲ στεφάνι ἀπὸ σέλινο καὶ ἀργότερα ἀπὸ πεῦκο.

     ΤΑ ΝΕΜΕΑ ἢ Νέμεια ἦταν ἀθλητικοὶ ἀγῶνες ποὺ διεξάγονταν στὴν Νεμέα κατὰ τὴν ἀρχαιότητα. Οἱ ἀγῶνες αὐτοὶ καθιερώθηκαν τὸ 573 π.Χ. πρὸς τιμὴν τοῦ Διός, ἱερὸ τοῦ ὁποίου ὑπῆρχε στὴ Νεμέα καὶ ἐλάμβαναν χώρα στὸ στάδιο μήκους 178 μέτρων καὶ χωρητικότητας 40.000 θεατῶν. Τὸ ἔπαθλο τῶν ἀγώνων ἦταν ἕνα στεφάνι ἀπὸ ἄγριο σέλινο. Διεξάγονταν κάθε δύο ἔτη. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν τιμὴ ποὺ ἀπέδιδαν τὰ Νέμεια στὸν ὀφέλτη Δία, εἶχαν καὶ σημασία ταφικῶν ἀγώνων πρὸς τιμὴν τῶν Ἑπτὰ ἐπὶ Θῆβας.  Γιὰ τὸ λόγο αὐτό, οἱ Ἑλλανοδίκες φοροῦσαν πένθιμο ἔνδυμα.

     ΗΡΑΙΑ: Στὸ Ἄργος, τὴν πόλη τῆς Ἥρας, οἱ ἀθλητικοὶ ἀγῶνες ἦταν συνδεδεμένοι μὲ τὴ λατρεία τῆς Θεᾶς. Στὸ ἱερό της ἦταν ἀφιερωμένο τὸ ἀκαταμάχητο ὅπλο, ἡ ἱερὴ ἀσπὶδα τοῦ Δαναοῦ, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ὁποίου ὁ Λυγκεὺς τὴν ἔδωσε στὸ γιό του καὶ βασιλιὰ τοῦ Ἄργους  Ἄβαντα, ὁ ὁποῖος μὲ τὸ ἱερὸ αὐτὸ ὅπλο, ἦταν ἀήττητος.

Ἡ ἀσπίδα, τὸ ἱερὸ σύμβολο, παλλά­διο τῆς Ἥρας, δινόταν ὡς ἔπαθλο, ἀνά­μεσα σὲ ἄλλα βραβεῖα, στοὺς νικητὲς τῶν ἀγώνων, ποὺ ἐλάμβαναν χώρα στὸ Ἡραῖο τοῦ Ἄργους, τὸ μεγαλύτερο θρησκευτικὸ κέντρο τῆς Ἀργολίδος τῶν ἱστορικῶν χρόνων. Ἦταν ἀγῶνες μὲ πανελλήνια ἀκτινοβολία, οἱ ὁποῖοι στὴ διαχρονική τους ἐξέλιξη ὀνομάζονταν Ἡραῖα, Ἑκατόμβοια καὶ ἡ ἐξ Ἄργους ἀσπίς.

****

     Στὴν εἰκόνα βλέπουμε ἀναθηματικὸ  ἀνάγλυφο, ποὺ ἀναπαριστᾶ τὰ βραβεῖα ποὺ ἀπονέμονταν στοὺς νικητὲς τῶν ἀγώνων. Ἕνας ἀθλητής ἀπὸ τὴν Ραμνοῦντα (ΡΑΜΝΟΥΣΙΟΣ ἀναγράφει τὸ ἀνάγλυφο) ποὺ ἀπέκτησε μεγάλη φήμη καὶ τύχη ἀπὸ τὶς νίκες του στοὺς ἀγῶνες, ἀνέθεσε  τὸ ἀνάγλυφο τῆς εἰκόνας.

Χρονολογεῖται περίπου τὸν 2ο αἰ. μ.Χ. (Ρωμαιοκρατία).

Βρίσκεται στὸ Μητροπολιτικὸ Μουσεῖο Τέχνης τῆς Ν. Ὑόρκης.

***

     On this dedicatory relief are representations of the standard prizes awarded at four venues in Greece: an amphora of olive oil from the Panathenaic games at Athens, a shield from the games at Argos, and two wreaths (of pine and celery) from the prestigious Panhellenic games at Isthmia and Nemea respectively. Such games, which were very much part of the Greek tradition, flourished in Roman times. Many cities continued to host them, and individuals—the winner from Rhamnous* who commissioned this relief, for example—gained much fame and fortune from their victories.

Relief fragment depicting athletic prizes, mid-Imperial, Antonine, 2nd century A.D.
Roman
Marble; H. 12 3/4 in. (32.5 cm), L. 26 3/8 in. (67.7 cm)
Rogers Fund, 1959 (59.11.19)

© The Metropolitan Museum of Art

* The site of Rhamnous, was an ancient Greek city in Attica. It was situated on the coast, overlooking the Euboean Strait. Its ruins are found northwest of the modern town Agia Marina in the municipality of Marathon in the modern region Attica, Greece.

 Σύντομος σύνδεσμος -shortlink- ἄρθρου: http://wp.me/p2VN9U-Fn

https://anihneftes.wordpress.com/2015/08/24/%E1%BC%80%CE%BD%CE%AC%CE%B3%CE%BB%CF%85%CF%86%CE%BF-%E1%BC%94%CF%80%CE%B1%CE%B8%CE%BB%CE%B1-%E1%BC%80%CE%B8%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD-%E1%BC%80%CE%B3%CF%8E%CE%BD%CF%89%CE%BD/