Κυριακός Πιττάκης, ο πρώτος αυτοδίδακτος Έλληνας αρχαιολόγος

 

(Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

Ήταν ένας τοίχος. Για την ακρίβεια, ήταν Ο τοίχος. Άγγιζε τον νότιο τοίχο της Ακρόπολης, στο Θησείο, και δεν ήταν από πέτρες, καλά-καλά ούτε κι από λείο μάρμαρο. Τον συνέθεταν γλυπτά και χαράγματα χριστιανικών μνημείων! Τον «έχτισε» ο πρώτος Έλληνας αρχαιολόγος περί τα μέσα του 19ου αι. για να σώσει ό,τι είχε απομείνει από τις ορδές των κατακτητών Οθωμανών και των ξένων επισκεπτών της Αθήνας, που έφευγαν με αρκετά αρχαία «ενθύμια» στις αποσκευές τους.

Η Αθήνα «γεννά» τον Κυριακό Πιττάκη και η Ελλάδα αποκτά τον πρώτο αρχαιολόγο της – Έτσι ξεκινούν όλα…

Ο Κυριακός Πιττάκης γεννιέται στου Ψυρρή το 1798, λίγο πριν ανατείλει ο αιώνας της απελευθέρωσης από τους Οθωμανούς. Η οικογένειά του είναι μία από τις μετρημένες αυτής της εποχής στην Αθήνα (ο Καμπούρογλου τις καταγράφει ονομαστικά σε 20 όλες κι όλες σελίδες). Μαθαίνει τα πρώτα γράμματα πλάι στον αξιότερο των Παλαμάδων, Ιωάννη, δάσκαλο με εξαιρετική πείρα, καθώς έχει διδάξει στη Μεγάλη Σχολή του Γένους και στο ελληνικό γυμνάσιο της Οδησσού.

O άγνωστος ναός της Αθηνάς στο Πρασιδάκι Τριφυλίας (φώτο + βίντεο)

 

20 λεπτά περίπου απο την πόλη της Ζαχάρως  και ΒΔ του χωριού Πρασιδάκι στη θέση γνωστή και ως Ελληνικό ή Λενικό εντοπίστηκε μετά τα μέσα του 20ου αι. ένας περίπτερος ναός, κτισμένος στην επίπεδη κορυφή ενός χαμηλού λόφου ύψους 270 μ.

Το 1971 ο Γιαλούρης επισημαίνει τα ορατά λείψανα κοντά στο Πρασιδάκι ενός μνημειακού δωρικού ναού, «πιθανώτατα ύστερων κλασσικών χρόνων», που είχε εντοπιστεί από τον Cooper, αλλά ουσιαστικά ήταν άγνωστος ως τότε στην έρευνα. Ο ναός ήταν καλυμμένος με επίχωση, στην οποία υπήρχε πυκνή βλάστηση. Τα διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη στην περιοχή του ναού φαίνεται ότι προέρχονται από λαθρανασκαφές σύμφωνα με πληροφορίες κατοίκων του χωριού.

Το 1997 σε ανασκαφική έρευνα βρέθηκε  σε απόσταση περίπου 30 μ. από το ναό ένα τμήμα χάλκινης φιάλης με εγχάρακτη αναθηματική επιγραφή στην άνω επιφάνεια του χείλους. Η επιγραφή «Ἀθάναι Ἀγορίοι Ἀριουντίας ἀνέθεκε» χρονολογείται στα τέλη του -6ου αι. και είναι γραμμένη πιθανότατα στο ηλειακό αλφάβητο με κάποιες αποκλίσεις. Σύμφωνα με την ερευνα πιστοποιείται η απόδοση του ναού στην Αθηνά και η θέση του σε σχέση με την αγορά της πόλης εξαιτίας της επίκλησης που φέρει η θεά.

Το αρχαίο Λέπρεο και ο Ναός της Δήμητρας.(ΦΩΤΟ + ΒΙΝΤΕΟ)

 

Το αρχαίο Λέπρεον είναι ένας από τους σπουδαιότερους και πιό εντυπωσιακούς αρχαιολογικούς χώρους της Τριφυλίας. Ήταν χτισμένο σε στρατηγικό σημείο αφού είχε τον έλεγχο των χερσαίων οδών που οδηγούσαν από την Μεσσηνία προς την Ηλεία και από το Ιόνιο προς την Αρκαδία.
Το Λέπρεο κατοικήθηκε από την Νεολιθική εποχή, ενώ έχει βρεθεί και μερικώς ανασκαφεί ακρόπολη της Πρωτοελλαδικής εποχής. Σε κοντινή απόσταση υπάρχει η εντυπωσιακή ακρόπολη των ιστορικών χρόνων όπου υπάρχουν τα ερείπια του Ναού της Δήμητρας.

 

Το Λέπρεο βρίσκεται στα νότια της Κάτω Φιγαλείας, 15 χλμ απο την Ζαχαρω και 5 χιλ. από το Θολό. Η ακρόπολη του αρχαίου Λεπρέου βρίσκεται πάνω απο ομώνυμο χωριό στις τελευταίες απολήξεις του όρους Μίνθη, βορείως του ποταμού Νέδα.