Γυναικοθήνας
Στην αγορά της Τεγέας υπήρχε παράστασις του Αρεως πάνω σε στήλη. Ο Αρης αυτός έχει το προσωνύμιο Γυναικοθήνας διότι κατά τον Λακωνικό πόλεμο, όταν έγινε η πρώτη εισβολή του βασιλέως των Λακεδαιμονίων Χαρίλλου (υιού του βασιλέως Πολυδέκτη, ο οποίος ήτο αδελφός του νομοθέτου Λυκούργου), οι γυναίκες της Τεγέας πήραν όπλα και έκαναν ενέδρα κάτω από τον λόφο τον ονομαζόμενο Φυλακτρίδα. Οταν έγινε η σύγκρουση των αντιπάλων στρατών και
οι άνδρες εκατέρωθεν επιτελούσαν τολμηρά κατορθώματα πολλά και αξιομνημόνευτα, τότε λοιπόν φάνηκαν ξαφνικά κατά των εχθρών οι γυναίκες, οι οποίες και έτρεψαν τους Λακεδαιμονίους σε φυγή. Η Μάρπησσα που επονομαζόταν Χοίρα, ξεπέρασε στην τόλμη τις άλλες γυναίκες. Ανάμεσα στους Σπαρτιάτες που αιχμαλωτίστηκαν ήταν και ο ίδιος ο Χάριλλος, τον οποίον ελευθέρωσαν χωρίς λύτρα, αφού με όρκο βεβαίωσε τους Τεγεάτες πως οι Λακεδαιμόνιοι δεν θα εκστρατεύσουν ποτέ κατά της Τεγέας, αλλά πάτησε τον όρκο του. Λένε πως οι γυναίκες τότε θυσίασαν χωριστά από τους άνδρες, ευχαριστώντας τον Θεό Αρη γιά την νίκη, και δεν έδωσαν στους άνδρες κρέας από το σφάγιο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εδώθη στον Αρη το προσωνύμιο. (Θοίνη είναι το γεύμα, η ευωχία). (Παυσανίας, VIII 48, 4-5)
Αφνειός
Στην Αρκαδία υπάρχει ένα βουνό, το Κρήσιο, στο οποίο υπάρχει ιερό του Αφνειού. Σύμφωνα με Τεγεατική παράδοση, ο Αρης συνευρέθη με την Αερόπη, κόρη του Κηφέα, υιού του Αλέου. Η Αερόπη πέθανε κατά τον τοκετό, το βρέφος όμως εκρατήτο από την νεκρή μητέρα του και βύζαινε γάλα άφθονο, πράγμα που είχε γίνη με την θέληση του Αρεως. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ονομάζουν τον Θεό Αφνειό (πλούσιο, άφθονο). Στο παιδί λένε πως έδωσαν το όνομα Αέροπος. (Παυσανίας VIII 44, 7-8)
Ιππιος Βωμός του Ιππίου Αρεως στην Ολυμπία.
Στην είσοδον προς το λεγόμενον έμβολον (του ιπποδρόμου) από την μία μεριά υπάρχει βωμός του Ιππίου Αρεως και από την άλλη της Ιππίας Αθηνάς. (Παυσανίας V 15,6)
Θηρίτας Θεράπνη Λακωνίας.
Το ιερό του Αρεως ήτο το παλαιότερον από όλα τα ιερά του τόπου. Το λατρευτικό άγαλμα, κατά την παράδοση, το έφεραν οι Διόσκουροι από την Κολχίδα. Επονόμαζαν τον Θεό Θηρίτα, από την Θηρώ, η οποία λέγεται πως ήταν τροφός του Αρεως. Το όνομα όμως Θηρίτας ίσως το άκουσαν από τους Κόλχους διότι οι Ελλαδίτες δεν ξέρουν καμμία τροφό του Αρη με αυτό το όνομα. (Παυσανίας ΙΙΙ 19, 7-8) Κατά την δική μου γνώμη, ο Αρης επονομάσθηκε Θηρίτας (θηριώδης) όχι από την τροφό αλλά γιατί όταν κάποιος έρχεται σε μάχη με εχθρό, πρέπει να είναι σκληρός, όπως ο Αχιλλεύς ο οποίος κατά τον Ομηρο (Ω-41) *σαν λέων γνωρίζει μόνο την αγριότητα* (Λέων δ'ως άγρια οίδεν).
Πάτρα
Πολύ κοντά στο λιμάνι υπήρχε άγαλμα χάλκινο του Αρεως. (Παυσανίας VII 21,10)
Θερσίλειο Μεγαλοπόλεως - Αρκαδία Βωμός του Αρεως του οποίου αρχικά λένε πως υπήρχε και ιερό. (Παυσανίας VIII 32,3)
Στον δρόμο από το Αργος προς Μαντίνεια έχει γίνη ένα διπλό ιερό που έχει μια είσοδο από την δύση και μιά από την ανατολή. Στο ανατολικό μέρος του ιερού υπάρχει ξόανο της Αφροδίτης και στο δυτικό του Αρεως. Τα αγάλματα αυτά, λένε πως είναι αναθήματα του Πολυνείκη και των Αργείων που είχαν εκστρατεύση μαζί του για να τον βοηθήσουν. (Παυσανίας ΙΙ 25,1)
Γερόνθρες - Λακωνία Αλσος με ναό του Αρεως. Εχουν μια γιορτή για τον Θεό κάθε χρόνο, κατά την οποία απαγορεύεται στις γυναίκες να μπούν στο άλσος. (Παυσανίας ΙΙΙ 22,7)
Λυκόσουρα - Αρκαδίας Βωμός του Αρεως μέσα στο ιερό του Πανός.
Αθήνα
Στην αγορά των Αθηνών, κοντά στον ανδριάντα του Δημοσθένους, είναι το ιερόν του Αρεως, όπου υπάρχουν δύο αγάλματα της Αφροδίτης, ένα του Αρεως που το δημιούργησε ο Αλκαμένης και ένα της Αθηνάς. (Παυσανίας Ι 8,4). Τα αγάλματα που αναφέρει ο Παυσανίας μέσα στον Ναό, θεωρήθηκαν κατά καιρούς ως τα πρωτότυπα διαφόρων αντιγράφων που σώζονται. Η Αφροδίτη της Μήλου θεωρήθηκε αντίγραφο ενός από τα δύο μνημονευόμενα αγάλματά της, αποδιδομένου κι αυτού στον Αλκμένη. Το Αλκμένειο λατρευτικό άγαλμα του Αρεως θεωρήθηκε ως το πρωτότυπο του λεγομένου Αρη Borghese, όπου όμως δεν είναι εμφανή ουσιώδη γνωρίσματα της τέχνης του Αλκαμένη. Ο Αλκαμένης, που είναι σύγχρονος και λίγο νεώτερος του Φειδία, είχε την φήμη του ικανώτερου μετά τον Φειδία γλύπτη και χαλκοπλάστη της Αθήνας. Από το 1939, οπότε έγινε η ανασκαφή του χώρου, θεωρήθηκε βέβαιο πως ο Ναός του Αρεως ήταν μεταξύ των κτισμάτων που επί Αυγούστου κατέλαβαν τον κεντρικό χώρο της αγοράς. Λίγο μετά τα μέσα του 1ου π.Χ. αι. είχε αρχίσει η αναμόρφωση και ο εξωραϊσμός της αγοράς που συνεχίσθηκε ως τον 2ο αι. μ.Χ. Δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα το μέρος στο οποίο είχε κτισθεί για πρώτη φορά ο Ναός αυτός, αλλά επειδή κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια μεταφέρθηκαν στην Αθηναϊκή αγορά Ναοί ή οικοδομικό υλικό από απομακρυσμένους δήμους, όπως από το Σούνιο και το Θορικό, αυτό οδήγησε στην σκέψη πως και ο Ναός του Αρεως ήλθε στην Αθήνα από κάποιον δήμο.
Ιερά του Αρεως δεν ήταν πολλά στους δήμους, ένα όμως αξιόλογο φαίνεται πως υπήρχε στις Αχαρνές. Είναι γνωστό πως ως τα Ρωμαϊκά χρόνια οι Αχαρνείς είχαν στον δήμο τους τον ιερέα του Αρεως επώνυμο του έτους. (επί ιερέως του Αρεως Απολλοφάνου το κοινόν των Αχαρνέων). Οπωσδήποτε βέβαιον είναι πως ολόκληρος ο Ναός του Αρεως μαζί με το κρηπίδωμά του και με τον βωμό του διελύθη στην παλαιά του θέση και μετεφέρθη επί Αυγούστου στην αγορά της Αθήνας. Η εξέταση των λίθων του έδειξε πως κατά την διάλυση σημειώθηκε με γράμματα η ακριβής θέση καθενός, ώστε κατά την νέα συναρμολόγηση, να μην χρησιμοποιηθή κανένας ούτε σε άλλη θέση, ούτε αντεστραμμένος. Τα γράμματα χαράχθηκαν εκεί οπου μετά την συναρμολόγηση των λίθων θα ήταν αόρατα.
Στην αγορά της Τεγέας υπήρχε παράστασις του Αρεως πάνω σε στήλη. Ο Αρης αυτός έχει το προσωνύμιο Γυναικοθήνας διότι κατά τον Λακωνικό πόλεμο, όταν έγινε η πρώτη εισβολή του βασιλέως των Λακεδαιμονίων Χαρίλλου (υιού του βασιλέως Πολυδέκτη, ο οποίος ήτο αδελφός του νομοθέτου Λυκούργου), οι γυναίκες της Τεγέας πήραν όπλα και έκαναν ενέδρα κάτω από τον λόφο τον ονομαζόμενο Φυλακτρίδα. Οταν έγινε η σύγκρουση των αντιπάλων στρατών και
οι άνδρες εκατέρωθεν επιτελούσαν τολμηρά κατορθώματα πολλά και αξιομνημόνευτα, τότε λοιπόν φάνηκαν ξαφνικά κατά των εχθρών οι γυναίκες, οι οποίες και έτρεψαν τους Λακεδαιμονίους σε φυγή. Η Μάρπησσα που επονομαζόταν Χοίρα, ξεπέρασε στην τόλμη τις άλλες γυναίκες. Ανάμεσα στους Σπαρτιάτες που αιχμαλωτίστηκαν ήταν και ο ίδιος ο Χάριλλος, τον οποίον ελευθέρωσαν χωρίς λύτρα, αφού με όρκο βεβαίωσε τους Τεγεάτες πως οι Λακεδαιμόνιοι δεν θα εκστρατεύσουν ποτέ κατά της Τεγέας, αλλά πάτησε τον όρκο του. Λένε πως οι γυναίκες τότε θυσίασαν χωριστά από τους άνδρες, ευχαριστώντας τον Θεό Αρη γιά την νίκη, και δεν έδωσαν στους άνδρες κρέας από το σφάγιο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εδώθη στον Αρη το προσωνύμιο. (Θοίνη είναι το γεύμα, η ευωχία). (Παυσανίας, VIII 48, 4-5)
Αφνειός
Στην Αρκαδία υπάρχει ένα βουνό, το Κρήσιο, στο οποίο υπάρχει ιερό του Αφνειού. Σύμφωνα με Τεγεατική παράδοση, ο Αρης συνευρέθη με την Αερόπη, κόρη του Κηφέα, υιού του Αλέου. Η Αερόπη πέθανε κατά τον τοκετό, το βρέφος όμως εκρατήτο από την νεκρή μητέρα του και βύζαινε γάλα άφθονο, πράγμα που είχε γίνη με την θέληση του Αρεως. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ονομάζουν τον Θεό Αφνειό (πλούσιο, άφθονο). Στο παιδί λένε πως έδωσαν το όνομα Αέροπος. (Παυσανίας VIII 44, 7-8)
Ιππιος Βωμός του Ιππίου Αρεως στην Ολυμπία.
Στην είσοδον προς το λεγόμενον έμβολον (του ιπποδρόμου) από την μία μεριά υπάρχει βωμός του Ιππίου Αρεως και από την άλλη της Ιππίας Αθηνάς. (Παυσανίας V 15,6)
Θηρίτας Θεράπνη Λακωνίας.
Το ιερό του Αρεως ήτο το παλαιότερον από όλα τα ιερά του τόπου. Το λατρευτικό άγαλμα, κατά την παράδοση, το έφεραν οι Διόσκουροι από την Κολχίδα. Επονόμαζαν τον Θεό Θηρίτα, από την Θηρώ, η οποία λέγεται πως ήταν τροφός του Αρεως. Το όνομα όμως Θηρίτας ίσως το άκουσαν από τους Κόλχους διότι οι Ελλαδίτες δεν ξέρουν καμμία τροφό του Αρη με αυτό το όνομα. (Παυσανίας ΙΙΙ 19, 7-8) Κατά την δική μου γνώμη, ο Αρης επονομάσθηκε Θηρίτας (θηριώδης) όχι από την τροφό αλλά γιατί όταν κάποιος έρχεται σε μάχη με εχθρό, πρέπει να είναι σκληρός, όπως ο Αχιλλεύς ο οποίος κατά τον Ομηρο (Ω-41) *σαν λέων γνωρίζει μόνο την αγριότητα* (Λέων δ'ως άγρια οίδεν).
Πάτρα
Πολύ κοντά στο λιμάνι υπήρχε άγαλμα χάλκινο του Αρεως. (Παυσανίας VII 21,10)
Θερσίλειο Μεγαλοπόλεως - Αρκαδία Βωμός του Αρεως του οποίου αρχικά λένε πως υπήρχε και ιερό. (Παυσανίας VIII 32,3)
Στον δρόμο από το Αργος προς Μαντίνεια έχει γίνη ένα διπλό ιερό που έχει μια είσοδο από την δύση και μιά από την ανατολή. Στο ανατολικό μέρος του ιερού υπάρχει ξόανο της Αφροδίτης και στο δυτικό του Αρεως. Τα αγάλματα αυτά, λένε πως είναι αναθήματα του Πολυνείκη και των Αργείων που είχαν εκστρατεύση μαζί του για να τον βοηθήσουν. (Παυσανίας ΙΙ 25,1)
Γερόνθρες - Λακωνία Αλσος με ναό του Αρεως. Εχουν μια γιορτή για τον Θεό κάθε χρόνο, κατά την οποία απαγορεύεται στις γυναίκες να μπούν στο άλσος. (Παυσανίας ΙΙΙ 22,7)
Λυκόσουρα - Αρκαδίας Βωμός του Αρεως μέσα στο ιερό του Πανός.
Αθήνα
Στην αγορά των Αθηνών, κοντά στον ανδριάντα του Δημοσθένους, είναι το ιερόν του Αρεως, όπου υπάρχουν δύο αγάλματα της Αφροδίτης, ένα του Αρεως που το δημιούργησε ο Αλκαμένης και ένα της Αθηνάς. (Παυσανίας Ι 8,4). Τα αγάλματα που αναφέρει ο Παυσανίας μέσα στον Ναό, θεωρήθηκαν κατά καιρούς ως τα πρωτότυπα διαφόρων αντιγράφων που σώζονται. Η Αφροδίτη της Μήλου θεωρήθηκε αντίγραφο ενός από τα δύο μνημονευόμενα αγάλματά της, αποδιδομένου κι αυτού στον Αλκμένη. Το Αλκμένειο λατρευτικό άγαλμα του Αρεως θεωρήθηκε ως το πρωτότυπο του λεγομένου Αρη Borghese, όπου όμως δεν είναι εμφανή ουσιώδη γνωρίσματα της τέχνης του Αλκαμένη. Ο Αλκαμένης, που είναι σύγχρονος και λίγο νεώτερος του Φειδία, είχε την φήμη του ικανώτερου μετά τον Φειδία γλύπτη και χαλκοπλάστη της Αθήνας. Από το 1939, οπότε έγινε η ανασκαφή του χώρου, θεωρήθηκε βέβαιο πως ο Ναός του Αρεως ήταν μεταξύ των κτισμάτων που επί Αυγούστου κατέλαβαν τον κεντρικό χώρο της αγοράς. Λίγο μετά τα μέσα του 1ου π.Χ. αι. είχε αρχίσει η αναμόρφωση και ο εξωραϊσμός της αγοράς που συνεχίσθηκε ως τον 2ο αι. μ.Χ. Δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα το μέρος στο οποίο είχε κτισθεί για πρώτη φορά ο Ναός αυτός, αλλά επειδή κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια μεταφέρθηκαν στην Αθηναϊκή αγορά Ναοί ή οικοδομικό υλικό από απομακρυσμένους δήμους, όπως από το Σούνιο και το Θορικό, αυτό οδήγησε στην σκέψη πως και ο Ναός του Αρεως ήλθε στην Αθήνα από κάποιον δήμο.
Ιερά του Αρεως δεν ήταν πολλά στους δήμους, ένα όμως αξιόλογο φαίνεται πως υπήρχε στις Αχαρνές. Είναι γνωστό πως ως τα Ρωμαϊκά χρόνια οι Αχαρνείς είχαν στον δήμο τους τον ιερέα του Αρεως επώνυμο του έτους. (επί ιερέως του Αρεως Απολλοφάνου το κοινόν των Αχαρνέων). Οπωσδήποτε βέβαιον είναι πως ολόκληρος ο Ναός του Αρεως μαζί με το κρηπίδωμά του και με τον βωμό του διελύθη στην παλαιά του θέση και μετεφέρθη επί Αυγούστου στην αγορά της Αθήνας. Η εξέταση των λίθων του έδειξε πως κατά την διάλυση σημειώθηκε με γράμματα η ακριβής θέση καθενός, ώστε κατά την νέα συναρμολόγηση, να μην χρησιμοποιηθή κανένας ούτε σε άλλη θέση, ούτε αντεστραμμένος. Τα γράμματα χαράχθηκαν εκεί οπου μετά την συναρμολόγηση των λίθων θα ήταν αόρατα.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.