Η ΚΟΙΝΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ, ΔΗΛΑΔΗ ΤΟ ΙΔΙΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΤΟ ΑΙΜΑ.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, τον πατέρα της ιστορίας, αυτά που έκαναν τους Έλληνες να είναι με τόσο αναγνωρίσιμο τρόπο ξεχωριστοί, ήταν η κοινή καταγωγή τους από τους ίδιους ήρωες, ο τρόπος που θυσίαζαν στους θεούς τους, οι κανόνες που είχαν σχετικά με την αξιοπρεπή στάση ζωής, και η όμορφη γλώσσα τους. Όμως η Edith Hall υποστηρίζει ότι και η ιδιοσυγκρασία τους ήταν εξίσου σημαντική με τα επιτεύγματά τους, που σήμερα μας προκαλούν δέος. Ήταν επαναστατικοί, θαύμαζαν την τελειότητα, χειρίζονταν εξαιρετικά τη γλώσσα και αγαπούσαν με πάθος τις απολαύσεις. Αλλά το πιο σημαντικό απ' όλα στάθηκε η συνεχής στον χρόνο ταυτότητά τους ως θαλασσοπόρων, το ότι τα θαλάσσια ταξίδια ήταν για εκείνους τρόπος ζωής.
Η
Edith Hall είναι καθηγήτρια στο Τμήμα
Κλασικών Σπουδών και Κέντρο Ελληνικών Μελετών του King’s College στο Λονδίνο. Ειδικεύεται
στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία, όμως της αρέσει να συνδυάζει την αυστηρότητα
της δουλειάς της με την ευχαρίστηση σε όλους τους τομείς της αρχαίας ελληνικής
και της ρωμαϊκής ιστορίας, κοινωνίας και σκέψης. Από τη στιγμή που ξεκίνησε τη
συνεργασία της με το King's College, δίδαξε μαθήματα σχετικά με την Αλεξανδρινή
Λογοτεχνία, το Ελληνικό Θέατρο και πιο συγκεκριμένα τον Αισχύλο, και τώρα
εργάζεται επάνω σε μια εισαγωγή στην Κατανόηση της Κλασικής Εποχής, σε έναν
κύκλο δεκαέξι παραδόσεων.
Το βιβλίο της
Edith Hall προσφέρει μια σύνθεση
ολόκληρου του αρχαιοελληνικού βιώματος, από την άνοδο των μυκηναϊκών βασιλείων
κατά τον 16ο αιώνα π.Χ. ως την τελική επικράτηση του χριστιανισμού επί του
Ελληνισμού, το 391 μ.Χ.
Το καθένα από τα δέκα κεφάλαια του βιβλίου επισκέπτεται μια διαφορετική ελληνική κοινότητα, σε μια διαφορετική στιγμή, μέσα στους είκοσι αιώνες της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Μέσω αυτής της διαδικασίας, το βιβλίο διατυπώνει και στηρίζει ένα ισχυρό, πρωτότυπο επιχείρημα:
Ένα σύνολο μοναδικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων κατέστησε τους Έλληνες τόσο ιδιαίτερους, και τους έκανε επίσης να είναι οι κατάλληλοι άνθρωποι την κατάλληλη στιγμή ώστε να πάρουν στα χέρια τους τη σκυτάλη της ανθρώπινης προόδου.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, τον πατέρα της ιστορίας, αυτά που έκαναν τους Έλληνες να είναι με τόσο αναγνωρίσιμο τρόπο ξεχωριστοί, ήταν η κοινή καταγωγή τους από τους ίδιους ήρωες, ο τρόπος που θυσίαζαν στους θεούς τους, οι κανόνες που είχαν σχετικά με την αξιοπρεπή στάση ζωής, και η όμορφη γλώσσα τους.
Όμως η Edith Hall υποστηρίζει ότι και η ιδιοσυγκρασία τους ήταν εξίσου σημαντική με τα επιτεύγματά τους, που σήμερα μας προκαλούν δέος. Ήταν επαναστατικοί, θαύμαζαν την τελειότητα, χειρίζονταν εξαιρετικά τη γλώσσα και αγαπούσαν με πάθος τις απολαύσεις. Αλλά το πιο σημαντικό απ' όλα στάθηκε η συνεχής στον χρόνο ταυτότητά τους ως θαλασσοπόρων, το ότι τα θαλάσσια ταξίδια ήταν για εκείνους τρόπος ζωής.
Περιεχόμενα
ΠρόλογοςΤο καθένα από τα δέκα κεφάλαια του βιβλίου επισκέπτεται μια διαφορετική ελληνική κοινότητα, σε μια διαφορετική στιγμή, μέσα στους είκοσι αιώνες της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Μέσω αυτής της διαδικασίας, το βιβλίο διατυπώνει και στηρίζει ένα ισχυρό, πρωτότυπο επιχείρημα:
Ένα σύνολο μοναδικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων κατέστησε τους Έλληνες τόσο ιδιαίτερους, και τους έκανε επίσης να είναι οι κατάλληλοι άνθρωποι την κατάλληλη στιγμή ώστε να πάρουν στα χέρια τους τη σκυτάλη της ανθρώπινης προόδου.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, τον πατέρα της ιστορίας, αυτά που έκαναν τους Έλληνες να είναι με τόσο αναγνωρίσιμο τρόπο ξεχωριστοί, ήταν η κοινή καταγωγή τους από τους ίδιους ήρωες, ο τρόπος που θυσίαζαν στους θεούς τους, οι κανόνες που είχαν σχετικά με την αξιοπρεπή στάση ζωής, και η όμορφη γλώσσα τους.
Όμως η Edith Hall υποστηρίζει ότι και η ιδιοσυγκρασία τους ήταν εξίσου σημαντική με τα επιτεύγματά τους, που σήμερα μας προκαλούν δέος. Ήταν επαναστατικοί, θαύμαζαν την τελειότητα, χειρίζονταν εξαιρετικά τη γλώσσα και αγαπούσαν με πάθος τις απολαύσεις. Αλλά το πιο σημαντικό απ' όλα στάθηκε η συνεχής στον χρόνο ταυτότητά τους ως θαλασσοπόρων, το ότι τα θαλάσσια ταξίδια ήταν για εκείνους τρόπος ζωής.
Περιεχόμενα
Ευχαριστίες
Χάρτες
Χρονολογικός Πίνακας
Εισαγωγή: Δέκα Χαρακτηριστικά των Αρχαίων Ελλήνων
1 Οι Θαλασσοπόροι Μυκηναίοι
2 Η Δημιουργία της Ελλάδας
3 Βάτραχοι και Δελφίνια Γύρω από το Τέλμα
4 Ανακαλύπτοντας τους Ίωνες
5 Η Ανοιχτή Κοινωνία της Αθήνας
6 Η Ανεξιχνίαστη Σπάρτη
7 Οι Ανταγωνιστικοί Μακεδόνες
8 Θεοί-βασιλείς και Βιβλιοθήκες
9 Ελληνικές Διάνοιες και Ρωμαϊκή Εξουσία
10 Παγανιστές Έλληνες και Χριστιανοί
Σημείωμα για τις Πηγές
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
Ευρετήριο
Τι έκανε τους αρχαίους Έλληνες τόσο μοναδικούς;
Με 25 χρόνια έρευνας στην κλασική Ελλάδα και σταδιοδρομία στα
πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Οξφόρδης, η Edith Hall προσφέρει μια
ανεκτίμητη συνεισφορά στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τους αρχαίους
προγόνους μας μέσα από το νέο της βιβλίο, «Αρχαίοι Έλληνες»,
το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Συγκεντρώνοντας δέκα ξεχωριστά, «εξαίρετα» χαρακτηριστικά τους και καθοδηγώντας τον αναγνώστη σε ένα χρονολογικό ταξίδι με σταθμούς τα σημαντικότερα σημεία της ελληνικής ιστορίας, η καθηγήτρια στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Κέντρο Ελληνικών Μελετών του King’s College στο Λονδίνο δημιουργεί ένα συναρπαστικό έργο και ταυτόχρονα ένα σημαντικό εργαλείο κατανόησης του πολιτισμού στον οποίο οφείλει τόσα πολλά η σύγχρονη δυτική σκέψη.
Παρακάτω υπάρχουν αποσπάσματα από συνέντευξη της καθηγήτριας Edith Hall, της διεθνούς φήμης ιστορικής ερευνήτριας, στον ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΡΑΘΑΝΟ, στο Athens Voice, 08.02.2017Συγκεντρώνοντας δέκα ξεχωριστά, «εξαίρετα» χαρακτηριστικά τους και καθοδηγώντας τον αναγνώστη σε ένα χρονολογικό ταξίδι με σταθμούς τα σημαντικότερα σημεία της ελληνικής ιστορίας, η καθηγήτρια στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Κέντρο Ελληνικών Μελετών του King’s College στο Λονδίνο δημιουργεί ένα συναρπαστικό έργο και ταυτόχρονα ένα σημαντικό εργαλείο κατανόησης του πολιτισμού στον οποίο οφείλει τόσα πολλά η σύγχρονη δυτική σκέψη.
Γιατί αυτό το βιβλίο;
Γιατί τώρα;
Χρωστώ το βιβλίο σε ένα συνδυασμό επαγγελματικών ενδιαφερόντων και ευρύτερων πολιτικών προβληματισμών. Έχοντας διδάξει και επικοινωνήσει με κοινότητες σε όλη την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Κορέα, τη Ρωσία, τη Λατινική Αμερική, διαπιστώνω ότι η αρχαία Ελλάδα για τους περισσότερους σταματά στον Μέγα Αλέξανδρο! Όμως, στην πραγματικότητα ορισμένα από τα πιο σπουδαία επιτεύγματα των Ελλήνων –οι βιβλιοθήκες, οι επιστήμες, η αστρονομία, η εκπληκτική άνθιση της δεύτερης σοφιστικής– πραγματοποιήθηκαν τη δεύτερη χιλιετία. Όσο για το πολιτικό σκέλος, ως πολίτες του κόσμου έχουμε πολλά να διδαχθούμε από την πίστη τους στη λογική, τη φιλέρευνη φύση, το ευρύ πνεύμα τους.
Πώς κατορθώνει κανείς να γράφει ένα τόσο ευανάγνωστο
βιβλίο με τόσο σοβαρά υλικά;
Όλη μου η
κοσμοθεώρηση συνίσταται στο ότι το παρελθόν ανήκει σε όλους μας, καθώς και ότι
η αυθαίρετη διάκριση ανάμεσα στη σοβαρή και την ανάλαφρη κουλτούρα θα έπρεπε να
αμφισβητείται. Έχω κατηγορηθεί από ακαδημαϊκούς επειδή γράφω για τον Όμηρο και
τον Δάντη σε συνδυασμό με καρτούν και χολιγουντιανές ταινίες. Όμως ο Όμηρος και
ο Δάντης ήταν η ποπ κουλτούρα της εποχής τους.
Σχεδόν καθετί που έφτασε να ορίζει τον πολιτισμό μας, από την τέχνη και την αρχιτεκτονική ως τη φιλοσοφία και την επιστήμη, θεμελιώθηκε σε αυτή τη μικρή γωνιά του κόσμου πριν από 2000 χρόνια.
Σχεδόν καθετί που έφτασε να ορίζει τον πολιτισμό μας, από την τέχνη και την αρχιτεκτονική ως τη φιλοσοφία και την επιστήμη, θεμελιώθηκε σε αυτή τη μικρή γωνιά του κόσμου πριν από 2000 χρόνια.
Καθώς ξεκαθαρίζετε
εξαρχής ότι το γεγονός δεν οφείλεται σε κανένα είδος «βιολογικής ανωτερότητας»,
πώς αλλιώς θα ερμηνεύατε το ελληνικό θαύμα;
Σαν μια πολύ ευτυχή
συγκυρία: προηγμένες κοινωνίες υπήρχαν και αλλού. Οι Έλληνες όμως ήταν αρκετά
κινητικοί και καινοτόμοι ώστε να δράσουν ως αγωγός για τα επιτεύγματα των λαών
της βόρειας Αφρικής, της Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής. Υπήρξαν οι
κατάλληλοι άνθρωποι την κατάλληλη στιγμή για να πάρουν τη σκυτάλη της
ανθρώπινης εξέλιξης.
Η κομβική στιγμή ήταν όταν ο Θαλής έπαψε να αναζητά θεϊκή επέμβαση στα φυσικά φαινόμενα και προσπάθησε να ερμηνεύσει τον κόσμο μέσα από τα μάτια της επιστήμης. Όλα τα υπόλοιπα –ελεύθερη σκέψη, πολιτισμική ευελιξία, επινόηση νέων μορφών σκέψης και τέχνης, εμπειρική επιστήμη, φιλοσοφία– προήλθαν από την κριτική τους στάση απέναντι στα πάντα.
Η κομβική στιγμή ήταν όταν ο Θαλής έπαψε να αναζητά θεϊκή επέμβαση στα φυσικά φαινόμενα και προσπάθησε να ερμηνεύσει τον κόσμο μέσα από τα μάτια της επιστήμης. Όλα τα υπόλοιπα –ελεύθερη σκέψη, πολιτισμική ευελιξία, επινόηση νέων μορφών σκέψης και τέχνης, εμπειρική επιστήμη, φιλοσοφία– προήλθαν από την κριτική τους στάση απέναντι στα πάντα.
Επισημαίνετε ορισμένα αρχαιοελληνικά χαρακτηριστικά
στα οποία αξίζει να σκύψουμε: Το πάθος για περιπλάνηση, η
περιπετειώδης φύση, η δίψα για μελέτη.
Πιστεύετε ότι δοκιμάζονται αυτές οι αξίες στις μέρες μας; Είναι οι αρχαίοι Έλληνες
πιο επίκαιροι από ποτέ;
Δεν είναι τόσο οι αρχαίοι Έλληνες επίκαιροι, όσο τα πνευματικά εργαλεία που εφηύραν. Η αντιπαράθεση, η λογική, η ηθική.
Δεν είναι τόσο οι αρχαίοι Έλληνες επίκαιροι, όσο τα πνευματικά εργαλεία που εφηύραν. Η αντιπαράθεση, η λογική, η ηθική.
Το πάθος σας για τους Έλληνες δεν είναι ανεπιφύλακτο.
Τα κατορθώματα του Αριστοτέλη ίσως μετριάζονταν αν δεν ήταν μέλος της
προνομιακής ελίτ. Ενώ και η ίδια η κοινωνία ήταν δομημένη γύρω από αβάσταχτες
ανισότητες. Όλα αυτά είναι πολύ σύγχρονα προβλήματα. Δεν θα βρεθεί ποτέ μια
καλύτερη εναλλακτική;
Ο Αριστοτέλης διακήρυττε ότι σε μια κοινωνία όπου ο πλουσιότερος διέθετε πενταπλάσιο πλούτο από τον πιο φτωχό αναπόφευκτα θα προκαλούσε ζήλια και ταραχές. Δοκιμάστε να το πείτε αυτό στις μέρες μας, όπου το 10% του πληθυσμού κατέχει το 90% του πλούτου! Όλο το νόημα είναι ότι ο παγανιστικός πολιτισμός, με τα θαύματα αλλά και τη δουλεία, τη φτώχεια και το σεξισμό του, απέτυχε. Αυτό είναι το μάθημα που πρέπει να διδαχθούμε ώστε να μην αποτύχουμε και οι ίδιοι.
Έχει ενδιαφέρον ότι
ένας τόσο εμβληματικός πολιτισμός παράγει τόσο έντονο πολιτικό δράμα στις μέρες
μας. Πιστεύετε ότι η σύγχρονη Ελλάδα προδίδει την κληρονομιά της;
Βρίσκω εξοργιστικό το να στοχοποιείται από το διεθνές κεφάλαιο ένα τόσο μικρό έθνος, το οποίο υπέφερε πέρα από κάθε περιγραφή στην ιστορία του και έχει επανειλημμένα εγκαταλειφθεί από τους ισχυρούς. Θα ήμουν εξίσου οργισμένη ακόμη και αν επρόκειτο για μια χώρα η οποία δεν είχε προσφέρει τίποτα στην ανθρωπότητα.
Βρίσκω εξοργιστικό το να στοχοποιείται από το διεθνές κεφάλαιο ένα τόσο μικρό έθνος, το οποίο υπέφερε πέρα από κάθε περιγραφή στην ιστορία του και έχει επανειλημμένα εγκαταλειφθεί από τους ισχυρούς. Θα ήμουν εξίσου οργισμένη ακόμη και αν επρόκειτο για μια χώρα η οποία δεν είχε προσφέρει τίποτα στην ανθρωπότητα.
Ποια θα θέλατε να είναι η θέση της αρχαίας Ελλάδας στο
σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα;
Θα ήθελα να δω την αρχαιοελληνική φιλοσοφία να διδάσκεται σε κάθε γυμνάσιο του κόσμου.
Θα ήθελα να δω την αρχαιοελληνική φιλοσοφία να διδάσκεται σε κάθε γυμνάσιο του κόσμου.
ΖΗΝΩΝ ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.