ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

Ας χαιρετίσωμεν πρώτον τον Ήλιον, ο οποίος με τας θερμάς ακτίνας του φωτός του επηρεάζει τόσον τα δημιουργήματα της μητρός Γης, όσον και τας ανθρωπίνους ψυχάς, όπως εκδηλώνούν αφθονώτερον τα συναισθήματά των, την αγάπην των και την λατρείαν των προς τους Θείους νόμους της Φύσεως, τους συντρέχοντας εις την πρόοδον και την διατήρησιν του είναι των. Αι θερμαί ακτίνες του συμβάλλουν εις την ωρίμανσιν των καρπών της Γης, εκ των οποίων αντλούμεν πλουσίως την δύναμιν των στοιχείων και του χυμού των, προς λειτουρyίαν της οργανικής μας φύσεως και εις την δημιουργίαν και εκδήλωσιν του ανθρωπίνου πνεύματος. Διότι, άνευ της επιδράσεώς των, τόσον η διανόησις όσον και η λειτουργία του πνεύματός μας,  θα εστερούντο του μέσου της ενεργείας των.

Η λειτουργία του πνεύματος και τα όργανα της διανοήσεώς του δεν θα ήτο δυνατόν να συντελεσθούν. Η λειτουργία των αισθήσεων θα ήτο λανθάνουσα εις την ούσίαν του πνεύματος, το οποίον δεν θα είχεν όργανον εκδηλώσεως. Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν θα εδημιουργείτο άνευ της παροχής των ενεργειών του Φωτός επί της φυτικής ουσίας.

Κατά τους αρχαίους μύστας το Φως του Ηλίου όχι μόνον συντρέχει εις την οργάνωσιν των μορφών μας, αλλά δι’ αυτού παρέχεται προς το πνεύμα μας ό,τι απαιτείται δια να εκδηλώσει τας λειτουργίας του και να δώσει προς αυτάς την έννοιαν των ιδιοτήτων με τας οποίας το διακρίνομεν. Ούτω αι ψυχικαί λειτουργίαι, ως συνήθως τας αποκαλούμεν, είναι αποτέλεσμα προερχόμενον εκ του πνεύματός μας τη συνδρομή του Φωτός του Ηλίου.

Αι ιδέαι, τα αισθήματα και τα συναισθήματα της ανθρωπίνης υπάρξεως είναι εκδηλώσεις του πνεύματος, ελθούσαι εις το είναι του εγώ μας δια της επιδράσεως του Φωτός του Ηλίου επί των οργάνων μας και δι’ αυτών επί της ουσίας του πνεύματός μας. Αν τούτο δεν είναι αληθές, ο σκοπός της θαυμασίας οργανώσεως των μορφών της Φύσεως παραμένει ακατανόητος. Διότι, εάν αι μορφαί της Φύσεως δεν επιδιώκουν να καταστήσουν ενεργόν το πνεύμα της δια να αποκτήσει οντότητα, είναι αδύνατον να κατανοήσωμεν τας σχέσεις της ουσίας της Φύσεως προς το πνεύμα της. Είναι αδύνατος η κατανόησις της συνεργασίας των.

Οι αρχαίοι μύσται και κατά παράδοσιν οι νεώτεροι, εώρταζον δι’ ειδικών τελετών όχι μόνον την συνεργασίαν του πνεύματος μετά της ουσίας της Φύσεως, αλλά και απέδιδον συγχρόνως και λατρείαν προς τον Θεόν. Διότι επίστευον, ότι το Ηλιακόν Φως είναι η ζωηροτέρα εκδήλωσις της ουσίας του Θεού, δεδομένου ότι δεν ηδύναντο να εννοήσουν πνευματικήν λειτουργίαν και μορφικόν κόσμον απουσία των ιδιοτήτων της ουσίας του Θεού.

Το Φως προκαλεί την εμφάνισιν και τας ενεργείας πάντων. Η δε διαφορετική ανά τους κόσμους έντασις των ακτίνων του διακανονίζει τους τρόπους της λειτουργίας των. Και κατά τας δοξασίας των αρχαίων μυστών εις τας διαφορετικάς αυτάς λειτουργίας οφείλεται και ο χωρισμός των ζωικών μορφικών πλασμάτων εις άρρενα και θήλεα, ίνα δι’ αυτών η ψυχή του κόσμου ανέρχεται εις υψηλότερα επίπεδα προόδου.

Το γεγονός τούτο εθεωρείτο υπό των μυστών σπουδαιότατον και βαθέως εσπουδάζετο. Ιδιαιτέρως εμελετώντο τα φαινόμενα και τα αίτια εις τα οποία οφείλομεν την υπαρξίν μας. Προς τούτοις απένεμον σεβασμόν και προς τας ιεράς πράξεις της Φύσεως, Αι οποίαι παρέχουν εις το πνεύμα το μέσον της λειτουργίας των δυνάμεών του. Δια τον ημέτερον κόσμον, με μίαν λέξιν, το Φως του Ηλίου είναι η αστείρευτος πηγή από την οποίαν αντλεί ούτος τα μέσα της ζωής και της προόδου του.

Ο ιδρυτής της αρχαίας Ελληνικής θρησκείας, ως γνωρίζω τουλάχιστον εγώ, είναι άγνωστος. Το γεγονός τούτο απομακρύνει πάντα οπαδόν της από προσωπολατρείας και την καθιστά διαφορετικήν από τας άλλας Θρησκείας παλαιοτέρων και νεωτέρων εποχών.

Η Ελληνική Θρησκεία εν τω συνόλω της αποτελεί ένα μεγαλούργημα. Απασχολείται επιμελώς όχι μόνον με το πνεύμα και με τας λειτουργίας αυτού, αλλά και με την Φύσιν και με την δημιουργίαν των κόσμων. Αι έννοιαι της αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας αι αποκαλύπτουσαι δι’ αλληγορικών παραστάσεων την ύπαρξιν, την γενεαλογίαν, το φύλον, τας ιδιότητας, τας σχέσεις και αντιθέσεις των Θεών, παρέχουν πλήρη και λεπτομερή απεικόνισιν των σταθμών της εξελισσομένης κατά τους Θείους νόμους ουσίας της Φύσεως, εκ της οποίας έρχεται εις το είναι της ενεργείας του το πνεύμα αυτής. Αποκαλύπτουν τα τελούμενα εν τω κόσμω ημών υπό της πνευματικής φύσεως των όντων. Παρουσιάζουν την προς τα πρόσω εξέλιξιν του ανθρωπίνου πνεύματος, το οποίον τείνει να ανέλθει εις θειοτέρους κόσμους.

Αι έννοιαι αυταί αναφέρονται περισσότερον εις τα θέματα της πνευματικής φύσεως, διοτι την πνευματικήν φύσιν πρέπει να γνωρίζει καλώς ο άνθρωπος. Αλλά δια να κατανοηθεί αύτη, πρέπει να μελετηθεί πρότερον η όλη Φύσις και οι λειτουργούντες νόμοι της, διότι, ως αφίνει η Ελληνική Θρησκεία να υπονοηθεί, η πνευματική ζωή εκδηλούται και ενεργεί δια των οργανικών μορφών της Φύσεως, ο δε νοητικός κόσμος είναι απόρροια του φυσικού κόσμου, και αποτέλεσμα αμφοτέρων είναι ο κόσμος των Θεών.

Η τοιαύτη συνοχή των εννοιών καταπλήσσει το πνεύμα του ειλικρινώς και ελευθέρως ερευνώντος την αρχαίαν Ελληνικήν θρησκείαν.

Αλλά περισσότερον καταπλήσσει τον νουν του ανθρώπου ο τρόπος της διατυπώσεώς της δι’ αλληγορικών εικόνων και συμβόλων. Διότι δια του τρόπου αυτού παρέμεινε και θα παραμείνει πάντοτε άθικτος από τον χρόνον, την αμάθειαν και τον εγωισμόν.

Η παράδοσις περί της γεννήσεως της Θεάς της Σοφίας, δεν διεφθάρη ποτέ. Η αλληγορική εικών των σχέσεων του Θεού Άρεως και της Αφροδίτης, η παρουσιάζουσα την γέννησιν του Έρωτος και της Αρμονίας, παρέμεινε μέχρι σήμερον αμετάβλητος, παρ’ όλην την ειρωνεϊαν την οποίαν υπέστη εκ των ανθρώπων πάσης εποχής. Aι πλήρεις μεγάλων εννοιών αλληγορίαι, αι αναφερόμεναι εις τας εκ του Ουρανού καθόδους και μεταμορφώσεις του Θεοϋ Διός, ως και εις τας σχέσεις του προς τας Νύμφας της Γης – τας αγνάς ψυχάς -διετηρήθησαν άρτιαι και εμπνέουν την επιθυμίαν εις το ελευθέρως ενεργούν ανθρώπινον πνεϋμα όπως ανέρχεται και συλλαμβάνει τους αληθείς δεσμούς της ψυχής των όντων και του Ηλιακού Φωτός. Τους δεσμούς τους συντελούντας εις την απελευθέρωσιν της ανθρωπίνης ψυχης εκ των παθών, τα οποία της εδημιούργησαν αι σκοτειναί επιδράσεις του καθαρώς υλικού κόσμου.

Πάσαι αι αλληγορικαί εικόνες της Ελληνικής Θρησκείας περικλείουν πλούτον ιδεών αι οποίοι είναι ικαναί να καταστήσουν το πνεύμα του κατανοούντος αυτάς, σοφόν. Αλλά η ερμηνεία των είναι εμπιστευμένη μόνον εις τους μεμυημένους πάσης εποχής.

Τα Ελληνικά μυστήρια απησχολούντο κυρίως με την ερμηνείαν των παραδόσεων της Ελληνικής Θρησκείας μετά της οποίας ευρίσκοντο εις στενοτότας σχέσεις, ενώ ο αμύητος κόσμος είχεν συγκεχυμένην αντίληψιν περί αυτών. Αφ’ ης όμως στιγμής τα Μυστήρια ελειτούργουν υπό την πίεσιν των μη μεμυημένων ιθυντόρων της Ελληνικής Εθνότητος, οι ιερείς των μυστηριακών σκηνωμάτων διέκοψαν τον μετά της πραγματικής αληθείας σύνδεσμόν των. Και από τότε ήρχισεν και η πτώσις του πνεύματος και του αληθούς πολιτισμοϋ της Ελληνικής Ψυχής.

Αλλά μεταξύ των πρώτων συντελεστών της παρακμής υπήρξαν και οι ερμηνευταί της ιδεολογίας της Ελληνικης Θρησκείας, οι έξω των μυστηρίων εργασθέντες. Διότι δεν ηδυνήΘησαν ούτοι να εννοήσουν τας υπερόχους πνευματικάς ιδιότητας του εξελιχθέντος πνεύματος των Θεών της Ελληνικής Θρησκείας, διότι δεν αντελήφθησαν την τελουμένην επιμιξίαν μεταξύ των φωτεινών ακτίνων του Ηλίου και των ανθρωπίνων πλασμάτων. Πρωτίστως όμως δεν ηδυνήθησαν να μάθουν, ότι εκάστη αλληγορική εικών δεν αναφέρεται μόνον εις τα πραγματικά της ανθρωπίνης υπάρξεως γεγονότα, αλλά και εις τα μορφικά καθ` όλου πλάσματα της Φύσεως και εις τας πνευματικάς ιδιότητας των Θεών. Η δε αδυναμία αύτη οδήγησεν τους παρερμηνευτάς της Ελληνικής Θρησκείας εις την διατύπωσιν σκέψεων αυτόχρημα ακολάστων.

Εσχημάτισαν μεταξύ άλλων την αντίληψιν, οτι αι σχέσεις των Θεών προς τους ανθρώπους απετέλουν αδυναμίας ψυχικάς και πνευματικάς και ούτω απέδωσαν εις τους Θεούς, ανθρώπινα ελαπώματα ανάλογα προς την ηθικήν αυτών κατάστασιν. Αλλά η ύπαρξις αδυναμιών παρεμποδίζει την νόησιν και την ηθικήν δύναμιν να λειτουργήσουν κανονικώς και να καλιερνήσουν την υλικήν υπαρξιν κατά τους Θείους νόμους, τους συντρέχοντας την πνευματικήν και ψυχικήν εξέλιξιν των όντων.

Σ. Νάγος

https://lykomidis.wordpress.com/2009/12/10/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CF%85%CF%83%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%83/