ΙΣΜΕΤ ΙΝΟΝΟΥ: «Η ΘΡΑΚΗ ΜΑΣ ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ, ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΡΙΦΘΕΙ ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΣ». ΠΩΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΑΡΕΔΩΣΑΝ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΣΤΙΣ 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1922 ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΘΡΑΚΗ ΧΩΡΙΣ ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΤΟΥΦΕΚΙΑ. Ο ΔΙΕΦΘΑΡΜΕΝΟΣ ΚΟΥΛΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ ΠΑΡΕΔΩΣΕ ΧΘΕΣ ΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ KAI THN ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΣΤΟΥΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΑΛΑΓΜΑ.

 ΜΕ  ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ  ΜΑΦΙΟΖΙΚΗΣ  ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ  ΤΥΠΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ  ΘΑ  ΘΡΗΝΟΥΜΕ  ΣΥΝΕΧΩΣ  ΧΑΜΕΝΕΣ  ΠΑΤΡΙΔΕΣ.

Η Ελλάδα μετατρέπεται σε κανονική αποικία των ΗΠΑ - Οι βάσεις επιστρέφουν για...πάντα!

Η  ΕΚΚΕΝΩΣΗ  ΤΗΣ  ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ  ΘΡΑΚΗΣ.  ΟΙ  ΠΟΡΕΙΕΣ  ΘΑΝΑΤΟΥ  ΤΩΝ  ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΩΝ  ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ  ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ,  ΓΙΑ   ΤΟΥΣ  ΟΠΟΙΟΥΣ  ΔΕΝ  ΝΟΙΑΣΤΗΚΕ  ΚΑΝΕΙΣ.

 
Η Διάσκεψη των Μουδανιών (20-28/9/1922) και η ταπεινωτική εκκένωση της ανατολικής Θράκης.

Ένα  άρθρο  του  Γ.  Λιναρδή  

Η Ανατολική Θράκη από τον Ιούλιο του 1920, μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, βρισκόταν υπό ελληνική διοίκηση και είχε ενσωματωθεί στο ελληνικό κράτος από τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους. 

Η τρομερή και ασύλληπτης έκτασης εκκένωση και εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης τον Οκτώβριο του 1922 παραμένει ακόμη και σήμερα ένα ανοικτό τραύμα στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, κυρίως στο υποσυνείδητο αυτών που κατάγονται από τις σκλαβωμένες πατρίδες. Σήμερα η απώλεια της Ανατολικής Θράκης θεωρείται ότι συμπίπτει με τη Μικρασιατική Καταστροφή, στην πραγματικότητα όμως είναι αποτέλεσμα και επακόλουθο αυτής.
 


Αν η Μικρασιατική Καταστροφή οφείλεται κατά ένα όχι αμελητέο ποσοστό σε δυσμενείς αντικειμενικές συνθήκες, αυτό ουδόλως ισχύει για την αντίστοιχη καταστροφή στη Θράκη που οδήγησε στην προσφυγιά 260.000 αυτόχθονες Έλληνες οι οποίοι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την πατρώα γη. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία αν απέτυχε μια φορά στην Μικρασιατική εκστρατεία, στην περίπτωση της Ανατολικής Θράκης απέτυχε πολλαπλά, αφού το τμήμα αυτό της ελληνικής γης παραδόθηκε αμαχητί στον εχθρό.
Η ελληνική στρατιωτική πανωλεθρία και η κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου τον Αύγουστο του 1922, ο μικρόψυχος και κοντόφθαλμος ελληνικός διχασμός (κατά περίπτωση πολεμούσε η μισή Ελλάδα), οδήγησε στην παράδοση της Ανατολικής Θράκης τον Οκτώβριο του 1922 στους Τούρκους. Η απόφαση είχε ληφθεί ήδη στις 9.9. 1922 στο Παρίσι σε σύσκεψη Γαλλίας-Βρετανίας, χωρίς την συμμετοχή της Ελλάδας και χωρίς να υπάρχει αντίδραση των Αθηνών. 
Τον Σεπτέμβριο η κυβέρνηση του Βασιλέως Κωνσταντίνου κατέρρεε, ο επαναστατημένος στρατός (Πλαστήρας, Γονατάς) που μετά την Μικρασιατική υποχώρηση είχε κατευθυνθεί στην Χίο και Λέσβο, αντί να πλεύσει προς την Ανατολική Θράκη και να ενισχύσει την Στρατιά Θράκης που αποτελείτο από 70.000 περίπου στρατιώτες με διοικητή τον στρατηγό Νίδερ, έπλευσε προς την Αττική για καθαρά πολιτικούς λόγους. 
Δηλαδή αντί να σώσει την Ανατολική Θράκη, όπου εκείνη την χρονική περίοδο δεν υπήρχε ούτε ένας Τούρκος στρατιώτης, προτιμήθηκε η επαναφορά του Βενιζέλου στην εξουσία μέσω στρατιωτικής πίεσης και ο διορισμός του κατ΄ αρχήν ως διαπραγματευτή της ελληνικής κυβέρνησης στην Διάσκεψη Ανακωχής των Μουδανιών.
Θυμίζουμε παρενθετικά ότι εκείνη την χρονική περίοδο ο τουρκικός στρατός δεν ήταν σε θέση να διαπλεύσει την Προποντίδα και να επιτύχει την κατάληψη της Ανατολικής Θράκης. 
Οι Τούρκοι δεν διέθεταν ναυτική δύναμη και η δύναμη πυρός του ελληνικού στόλου ήταν σημαντική με τα δεδομένα της εποχής εκείνης. Για αυτό οι Άγγλοι είχαν ζητήσει την έξοδο του ελληνικού στόλου από την Προποντίδα πριν την Διάσκεψη Ανακωχής. Υπήρχε επίσης και μία στρατηγική συνιστώσα στο να αρνηθούν οι Έλληνες να εκκενώσουν την Ανατολική Θράκη. Μία τέτοια κατάσταση έφερνε αμέσως σε ευθεία αντιπαράθεση τους Συμμάχους με την Τουρκία και το λιγότερο που θα κέρδιζαν οι Έλληνες ήταν πολύτιμος χρόνος. Η διάβαση των Τούρκων από τον Βόσπορο ή τον Ελλήσποντο, που κατείχαν με ασθενείς δυνάμεις οι Άγγλοι, σήμαινε Αγγλο-Τουρκική αντιπαράθεση, κάτι που εξυπηρετούσε τα στρατηγικά συμφέροντα της Ελλάδας. Βρισκόταν δηλαδή η νικημένη Ελλάδα σε θέση που της έδινε τη δυνατότητα να δημιουργήσει μία «αγγλική ασπίδα» και να αποφύγει νέα σύγκρουση με τους Τούρκους. Βέβαια η Ελλάδα ως ηττημένη χώρα δεν φαινόταν να έχει τις οικονομικές δυνατότητες για να συνεχίσει τον πόλεμο. Ωστόσο η ιστορική εμπειρία μας διδάσκει ότι λαοί που είναι αποφασισμένοι και θέλουν να επιβιώσουν βρίσκουν τα μέσα για να αντισταθούν. Όμως και στην περίπτωση της Ανατολικής Θράκης ο διχασμός και η πολιτική της υποταγής στις τότε μεγάλες δυνάμεις έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξύφανση της προδοσίας.

Η Διάσκεψη των Μουδανιών που οργανώθηκε από τους Συμμάχους μεταξύ 20 και 28 Σεπτεμβρίου 1922 είχε ως σκοπό να υποχρεωθούν οι Έλληνες να αποσυρθούν από την Ανατολική Θράκη, κάτι που ο Βενιζέλος ως βουβός παρατηρητής το απεδέχθη μη προβάλλοντας αντιρρήσεις και όρους. 
Το αντάλλαγμα εκ μέρους των Τούρκων θα ήταν ο σεβασμός της ουδέτερης συμμαχικής ζώνης και των Στενών έως την τελική Διάσκεψη Ειρήνης μεταξύ των Συμμάχων και των Τούρκων. Ουσιαστικά η Ελλάδα εκλήθη στα Μουδανιά για να αποδεχθεί άνευ όρων τα σε βάρος της τετελεσμένα γεγονότα.
Η διάσκεψη άρχισε χωρίς την ελληνική αντιπροσωπεία, που δεν είχε προλάβει να φτάσει, κύριο θέμα της διάσκεψης ήταν η παραχώρηση της Ανατολικής Θράκης. 

Ο Βενιζέλος απλώς προσήλθε για να του ζητηθεί να υπογράψει ότι οι άλλοι Σύμμαχοι αποφάσισαν εις βάρος της Ελλάδας. 
Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν επέτρεψαν στους Έλληνες να παρακαθίσουν στην τράπεζα της Διάσκεψης ως ισότιμοι τους, αλλά τους καλούσαν για ενημέρωση σε κάποιο από τα συμμαχικά πλοία. 

«Η Θράκη μας παραδόθηκε χωρίς να ριφθεί ούτε ένας πυροβολισμός», σχολίαζε μετά από πενήντα χρόνια ο σφαγέας των Ελλήνων Ισμέτ Ινονού, ο περιβόητος παρακαθήμενος του Κεμάλ.

Η εκκένωση της Ανατολικής Θράκης σήμαινε την μετακίνηση των 260.000 Θρακών προς δυσμάς, όπως και την αποχώρηση δεκάδων χιλιάδων προσφύγων από τη Μικρά Ασία, οι οποίοι τον προηγούμενο μήνα μετά την κατάρρευση του μετώπου της Μικράς Ασίας είχαν καταφύγει στην περιοχή. Την μετακίνηση συμπλήρωσε η αποχώρηση 70.000 περίπου στρατιωτών της Στρατιάς Θράκης οι οποίοι εγκαταστάθηκαν δυτικά του Έβρου. 
Κατά τις είκοσι ημέρες της εκκένωσης της Θράκης μετακινήθηκαν με τραίνα, πλοία και κάρα προς τα δυτικά πάνω από 450.000 άτομα. Η εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης είχε ολοκληρωθεί το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου του 1922.

Η απόφαση για την εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης χωρίς αντίσταση, ο πανικός και η αδυναμία συνεννόησης στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας, δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο από την κόπωση και το βάρος της ήττας που πίεζε τους Έλληνες εκείνες τις ημέρες.  Η εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης που οδήγησε στην ταφική πομπή 260.000 Θρακών προς την προσφυγιά είναι ένα ασυγχώρητο σφάλμα, είναι μια προδοσία της τότε πολιτικής ηγεσίας, δυστυχώς οι επίγονοι και απόγονοι αυτής της ηγεσίας κυβερνούν σήμερα την πατρίδα μας.
Η ελληνική γεωπολιτική σκέψη δεν είχε κατορθώσει τότε να εκτιμήσει σωστά το μέγεθος και την σημασία των γεγονότων, κάτι που ούτε σήμερα φαίνεται ικανή να κάνει, έχοντας και πάλι να αντιμετωπίσει τους ίδιους «συμμάχους» και εχθρούς με ίσως κάποια διαφορετικά προσωπεία (ΝΑΤΟ, ΕΕ, Τουρκία).

Γ. Λιναρδής






 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η Ελλάδα μετατρέπεται σε κανονική αποικία των ΗΠΑ - Οι βάσεις επιστρέφουν για...πάντα!

Από  το  Pronews

Μετά τη νέα αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, η Ελλάδα επιστρέφει πολλά χρόνια πίσω (ίσως σε εποχές λίγο μετά την ανεξαρτησία της) καθώς πλέον μετατρέπεται σε αποικία κανονικά και με το νόμο και μάλιστα δίχως εγγυήσεις, αφού η συμφωνία δεν έχει ημερομηνία λήξης αλλά ανανεώνεται αυτόματα εσαεί. 

Με χρονικό ορίζοντα την 5η Οκτωβρίου, ημέρα επίσκεψης του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Mike Pompeo και με εντατικούς ρυθμούς διεξήχθησαν οι παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις Ελλάδας – ΗΠΑ με σκοπό την αναθεώρηση και επικαιροποίησης της διμερούς Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας (Mutual Defense Cooperation Agreement – MDCA).

Η Αθήνα στις διαπραγματεύσεις αυτές επεδίωκε κάποιου είδους πολιτικές εγγυήσεις/δεσμεύσεις στήριξης της χώρας έναντι μίας ιδιαίτερα διεκδικητικής Τουρκίας, αναφέρει σε δημοσίευμα κυριακάτικη εφημερίδα. Αυτή η ιδέα διακινούνταν για χρόνια από πολιτικούς και διπλωμάτες.

Αλλά φυσικά δεν πήρε τίποτα, αφού οι ΗΠΑ δεν πρόκειτα να δεσμευτούν απέναντι στην Τουρκία από την οποία σέρνονται από πίσω στην κυριολεξία. Μάλιστα δεν έδωσαν ούτε καν κάποια F-35 ή κάποιο άλλο σοβαρό οπλικό σύστημα αλλά... δανεικά drones.

Δυστυχώς δεν έχουν καταλάβει τον Ελ.Βενιζέλο πως για να κερδίσεις κάτι πρέπει να το διεκδικήσεις με αξιώσεις κι όχι με παρακάλια.

Οι διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν με τη συμμετοχή των υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας, καθώς επίσης και στελεχών της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα του State Department αλλά και της Διοίκησης των Αμερικανικών Δυνάμεων στην Ευρώπη (EUCOM), ολοκληρώθηκαν έπειτα από πέντε γύρους συνομιλιών.

Οι συνομιλίες εστιάστηκαν στις αλλαγές επί του Παραρτήματος (Annex) της διμερούς συμφωνίας και όχι επί του βασικού σώματος.

Η διαφοροποίηση αυτή είναι κρίσιμη: στο βασικό μέρος της MDCA περιλαμβάνεται η διάρκεια της συμφωνίας ενώ στο Παράρτημα εντοπίζονται οι κρίσιμες τεχνικές λεπτομέρειες για τη λειτουργία των αμερικανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων στην Ελλάδα.

Η Ουάσινγκτον πρότεινε μία κατ΄ελάχιστον 5ετή χρονική διάρκεια ισχύος με εναλλακτικές επιλογές την 8ετή ή την 10ετή διάρκεια, με δυνατότητα αυτόματων ανανεώσεων ουσιαστικά επ’ αόριστον.

Δηλαδή ουσιαστικά, η χρονική διάρκεια της νέας συμφωνίας είναι ανοικτή σε βάθος χρόνου και μπορεί να ακυρωθεί μόνο εφόσον καταγγελθεί από τη μία ή την άλλη πλευρά.

Οι αλλαγές στη MDCA αφορούν τη συμπερίληψη πέραν της αεροπορικής βάσης της Σούδας της Κρήτης άλλων τριών περιοχών στις οποίες παρατηρείται την τελευταία 4ετία έντονη αμερικανική στρατιωτική παρουσία.

Πρόκειται για τις αεροπορικές βάσεις της Λάρισας, και του Στεφανοβίκειου, του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης αλλά και της προβλήτας Μαραθίου στην Κρήτης, λόγω του Κρηπιδώματος Κ -14 που προσφέρει τη δυνατότητα φιλοξενίας αεροπλανοφόρων.

Η πλέον κομβικής σημασίας προσθήκη στο ζήτημα επικαιροποίησης της MDCA αφορά τη συμπερίληψη της προβλήτας Μαραθίου στο Παράρτημα.

Οι Αμερικανοί θέτουν επιτακτικά την τακτοποίηση του ζητήματος και οι λόγοι είναι σαφείς: η χρήση του έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και οι επισκέψεις αμερικανικών πλοίων είναι συνεχείς. Ωστόσο αξιωματούχοι του υπουργείου Εθνικής Άμυνας επεσήμαναν ότι, δεν είναι εφικτή η πλήρης συμπερίληψη των εγκαταστάσεων του Μαραθίου, (όπως το Κρηπίδωμα Κ -14 ή tο Cold Iron Facility) στη MDCA διότι αποτελεί νατοϊκή υποδομή, αν και οι ΗΠΑ χρηματοδοτούν σε συντριπτικό ποσοστό τις εγκαταστάσεις αυτές.

Τι ήθελε η Αθήνα και τι πήρε

Ένα από τα ζητήματα που απασχόλησαν έντονα την Αθήνα υπήρξε η διεκδίκηση κάποιου είδους πολιτικών δεσμεύσεων για στήριξη της Ελλάδας από τις ΗΠΑ. Αυτές οι δεσμεύσεις θα μπορούσαν να λάβουν ίσως τη μορφή μίας Κοινής Δήλωσης ή ακόμη και της ανταλλαγής επιστολών κατά τα πρότυπα του 1975.

Ωστόσο οι ΗΠΑ δεν εμφανίστηκαν διατεθειμένες για την ανταλλαγή νέων επιστολών, εκτιμώντας πως η αναβάθμιση της MDCA αποτελεί την καλύτερη εγγύηση.  Με λίγα λόγια άφησαν το ζήτημα «στον αέρα». Όμως στην διεθνή πολιτική όταν μία συμφωνία είναι «στα λόγια» ή «στον αέρα» ουσιαστικά δεν υφίσταται.

Με αυτό τον τρόπο οι Αμερικανοί άδειασαν και τον Έλληνα ΥΕΘΑ ο οποίος πριν λίγες μέρες έκανε λόγο για ταύτιση συμφερόντων και εγγύηση προστασίας από τις ΗΠΑ.

Παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών θεωρούν ότι, η Αθήνα οφείλει να επιμείνει για την έναρξη συνομιλιών με σκοπό τη συνομολόγηση μίας νέας διμερούς αμυντικής συμφωνίας που θα μπορούσε να καλύπτει και μεγαλύτερη χρονική διάρκεια.

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ   





  Υ.Γ.

   ΟΙ  ΕΛΛΗΝΕΣ  ΠΟΥ  ΞΕΡΙΖΩΝΟΝΤΑΙ  ΑΠΟ  ΤΙΣ  ΠΡΟΑΙΩΝΙΕΣ  ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ   ΤΟΥΣ.

ΚΑΝΕΝΑΣ  ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ  ΔΕΝ  ΕΚΛΑΨΕ  ΓΙ  ΑΥΤΟΥΣ.

ΣΗΜΕΡΑ,  ΟΙ  ΠΟΥΛΗΜΕΝΟΙ  ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ  ΘΑ  ΜΑΣ  ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΟΥΝ  ΟΛΟΥΣ  ΣΤΗΝ   ΑΘΗΝΑ  ΚΑΙ  ΘΑ  ΜΑΣ  ΚΑΨΟΥΝ  ΕΚΕΙ.

Ο  ΧΕΜΙΝΓΟΥΕΪ  ΚΑΙ  Η  ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ  ΘΡΑΚΗ.

Ὁ Ἔρνεστ Χέμινγουεϊ, γεννήθηκε στὶς ΗΠΑ στὶς 21 Ιουλίου 1899  καὶ μόλις 20 περίπου χρονῶν, τὸ 1920,  ἄρχισε νὰ ἐργάζεται ὡς δημοσιογράφος καὶ πολεμικὸς ἀνταποκριτὴς τῆς ἐφημερίδος Toronto Star Weekly τοῦ Τορόντο. Μέσω τῶν ἀνταποκρίσεών του, γνώρισε τὸ εὐρὺ κοινὸ τῆς ἐποχῆς, τὴν Μικρασιατικὴ Καταστροφή. Ἦταν παρῶν στὴν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν στὴ Θράκη, ποὺ ἀκολούθησε τὴ συνθήκη τῶν Μουδανιῶν τὸ 1922. Οἱ ἀνταποκρίσεις τοῦ νομπελίστα Ἔρνεστ Χέμινγουεϊ τὸ χρονικὸ διάστημα 1920 – 1922, ἔγιναν βιβλίο μὲ τίτλο «Μὲ ὑπογραφὴ Χέμινγουεϊ» καὶ ὑπότιτλο «1920 – 1922 Ἰταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατικὴ καταστροφή» (Ἐκδόσεις Καστανιώτη).

Τὸν Ὀκτώβρη τοῦ 1922, ἂν καὶ ἄρρωστος ἀπὸ ἐλονοσία, ὁ Χέμινγουεϊ παρακολουθεῖ τὴν πορεία τῶν Ἑλλήνων προσφύγων. Τὰ δημοσιογραφικά του ἄρθρα ἀναφέρονται κυρίως στὴ στρατιωτικὴ ἐκκένωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καὶ στὸ ἀντίστοιχο χρονικὸ τοῦ ἑλληνικοῦ ξεριζωμοῦ. Τὸ ἀντικειμενικὸ ρεπορτὰζ -ἡ ψυχρὴ ἀποτύπωση ἑνὸς ἱστορικοῦ γεγονότος- ἐξελίσσεται σταδιακὰ σὲ ἀπόγνωση καὶ κραυγὴ διαμαρτυρίας γιὰ τὰ δεινὰ τῶν μετακινούμενων πληθυσμῶν. Ὁ δημοσιογράφος, καταδεικνύει, μεταξὺ ἄλλων, τὰ ὀλέθρια διπλωματικὰ καὶ στρατιωτικὰ σφάλματα τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως.  Μέσα ἀπὸ εἴκοσι ἄρθρα ποὺ ξεκινοῦν μὲ τὴν περιγραφὴ τῆς Κωνσταντινουπόλεως, στὸν ἀπόηχο τῶν γεγονότων τῆς Σμύρνης, ἀναφέρεται στὴν Πόλη ποὺ οὐσιαστικὰ πολιορκεῖται ἀπὸ τὰ στρατεύματα τοῦ Κεμᾶλ. Γράφει γιὰ τὸν τρόμο τῶν κατοίκων, ποὺ ὁπλίζονται γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν ἀπειλή, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν ἐφησυχασμό τους, ὅταν ἐμφανίζεται ὁ βρετανικὸς στόλος. Γράφει γιὰ τὰ καραβάνια τῶν προσφύγων καὶ γιὰ τὴν ἀποχώρηση τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ ἀπὸ τὴ Θράκη…

ΤΡΙΑΝΤΑ  ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ  ΜΕ  ΚΑΡΑ  ΠΟΥ  ΤΑ  ΣΕΡΝΟΥΝ  ΒΟΔΙΑ.  ΜΙΑ  ΣΠΑΡΑΚΤΙΚΗ  ΚΡΑΥΓΗ:  «ΜΗΝ  ΞΕΧΝΑΤΕ  ΤΟΥΣ  ΕΛΛΗΝΕΣ».

«Τὸ κυρίως σῶμα τῆς πομπῆς, ποὺ διασχίζει τὸν ποταμὸ Ἕβρο στὴν Ἀδριανούπολη, φτάνει τὰ τριάντα χιλιόμετρα. Τριάντα χιλιόμετρα μὲ κάρα ποὺ τὰ σέρνουν βόδια, ταύροι καὶ λασπωμένα βουβάλια, μὲ ἐξουθενωμένους, κατάκοπους ἄνδρες, γυναῖκες καὶ παιδιὰ νὰ περπατοῦν στὰ τυφλά…».

«Ὁ ἄντρας σκεπάζει μὲ μία κουβέρτα τὴν ἐτοιμόγεννη γυναίκα του πάνω στὸν ἀραμπά γιὰ νὰ τὴν προφυλάξῃ ἀπὸ τὴ βροχή. Ἐκείνη εἶναι τὸ μόνο πρόσωπο ποὺ βγάζει κάποιους ἤχους [ἀπὸ τοὺς πόνους τῆς γέννας]. Ἡ μικρὴ κόρη τους, τὴν κοιτάζει μὲ τρόμο καὶ βάζει τὰ κλάματα. Καὶ ἡ πομπὴ προχωρᾶ… Δὲν ξέρω πόσο χρόνο θὰ πάρῃ αὐτὸ τὸ γράμμα νὰ φτάσῃ στὸ Τορόντο, ἀλλὰ ὅταν ἐσεῖς οἱ ἀναγνῶστες τῆς Στὰρ τὸ διαβάσετε, νὰ εἶστε σίγουροι ὅτι ἡ ἴδια τρομακτική, βάναυση πορεία ἑνὸς λαοῦ ποὺ ξεριζώθηκε ἀπὸ τὸν τόπο του, θὰ συνεχίζῃ νὰ τρεκλίζῃ, στὸν ἀτέλειωτο λασπωμένο δρόμο πρὸς τὴ Μακεδονία». (Toronto Star, 20 Ὀκτωβρίου 1922)

«Βρίσκομαι σὲ ἕνα ἄνετο τρένο, ἀλλὰ μὲ τὴ φρίκη τῆς ἐκκένωσης τῆς Θράκης, ὅλα μοῦ φαίνονται ἀπίστευτα. Ἔστειλα τηλεγράφημα στὴ «Στὰρ» ἀπὸ τὴν Ἀδριανούπολη. Δὲν χρειάζεται νὰ τὸ ἐπαναλάβῳ. Ἡ ἐκκένωση συνεχίζεται…. Ψιχάλιζε. Στὴν ἄκρη τοῦ λασπόδρομου ἔβλεπα τὴν ἀτέλειωτη πορεία τῆς ἀνθρωπότητας νὰ κινεῖται ἀργὰ στὴν Ἀδριανούπολη καὶ μετὰ νὰ χωρίζεται σ’ αὐτοὺς ποὺ πήγαιναν στὴ Δυτικὴ Θράκη καὶ τὴ Μακεδονία.  Δὲ μποροῦσα νὰ βγάλῳ ἀπὸ τὸ νοῦ μου τοὺς ἄμοιρους ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονταν στὴν πομπὴ γιατὶ εἶχα δεῖ τρομερὰ πράγματα σὲ μία μόνο μέρα. Ἡ ξενοδόχισσα προσπάθησε νὰ μὲ παρηγορήσῃ μὲ μία τρομερὴ τούρκικη παροιμία: ‘’Δὲ φταίει μόνο τὸ τσεκούρι, φταίει καὶ τὸ δέντρο’’..». (Toronto Star, 14 Νοέμβρη 1922).

«Ὅ,τι καὶ νὰ πῇ κανεῖς γιὰ τὸ πρόβλημα τῶν προσφύγων στὴν Ἑλλάδα, δὲν πρόκειται νὰ εἶναι ὑπερβολή. Ἕνα φτωχὸ κράτος, μὲ μόλις 4 ἑκατομμύρια πληθυσμὸ, πρέπει νὰ φροντίσῃ γιὰ ἄλλο ἕνα τρίτο τῶν κατοίκων. Καὶ τὰ σπίτια ποὺ ἄφησαν οἱ Μουσουλμάνοι ποὺ ἔφυγαν δὲν ἐπαρκοῦν σὲ τίποτα, χώρια ἡ διαφορὰ στὸ ἐπίπεδο κουλτούρας ποὺ εἶχαν συνηθίσει οἱ Ἕλληνες στὴν Κωνσταντινούπολη».

«Ποιός θὰ θρέψῃ τόσο πληθυσμό; Κανένας δὲν τὸ ξέρει καὶ μέσα στὰ ἐπόμενα χρόνια ὁ χριστιανικὸς κόσμος θὰ ἀκούῃ μἰα σπαρακτικὴ κραυγὴ ποὺ ἐλπίζω νὰ φτάσῃ καὶ ὡς τὸν Καναδά: «Μὴν ξεχνᾶτε τοὺς Ἕλληνες!».

Μιά σιωπηλή, τρομακτική πομπή". Ἀνταπόκριση τοῦ Ἔρνεστ Χεμινγκγουαίη
"Ἡμερήσιος Ἀστήρ τοῦ Τορόντο".
7 Ὀκτωβρίου 1922

ΑΔΡΙΑΝΟΥΠΟΛΗ – Σέ μιά ἀτέλειωτη πορεία πού συγκλονίζει ὁ χριστιανικός πληθυσμός τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης συνωστίζεται στούς δρόμους πού ὁδηγοῦν πρός τή Μακεδονία. Ἡ κύρια μάζα, πού περνᾶ τόν Ἕβρο ποταμό στήν Ἀδριανούπολη, ἁπλώνεται σέ μῆκος σαράντα χιλιομέτρων. Σαράντα χιλιόμετρα ἀπό κάρα πού σέρνουν ἀγελάδες, νεαροί ταῦροι καί λασπωμένα βουβάλια γεμᾶτα μέ ἐξαντλημένους, σαστισμένους ἄνδρες, γυναῖκες καί παιδιά. Σκεπάζονται μέ κουβέρτες πάνω στά κεφάλια τους καί προχωροῦν σάν τυφλοί κάτω ἀπ' τή βροχή δίπλα στά ἐγκόσμια ἀγαθά τους.
Αὐτός ὁ ἀπρόσωπος ποταμός στραγγίζει ὅλη τή γύρω χώρα. Δέν γνωρίζουν ποῦ πηγαίνουν. Ἐγκατέλειψαν τά χωράφια τους, τά χωριά τους, τά γεμᾶτα καρπό καφετιά χώματά τους καί ἑνώθηκαν μέ τό ποτάμι τῶν φυγάδων ἀκούγοντας γιά τόν ἐρχομό τῶν Τούρκων. Τώρα δέν μποροῦν παρά μόνο νά κρατοῦν τή σειρά τους στήν τρομακτική πομπή, καθώς τό κατάλασπωμένο ἑλληνικό ἱππικό τούς συγκρατεῖ μαζί, ὅπως οἱ ἀγελαδάρηδες τό κοπάδι τους.
Εἶναι μία σιωπηλή πομπή. Δέν ἀκούγεται οὔτε βογγητό. Ὅ,τι μποροῦν νά κάνουν εἶναι μόνο νά περπατοῦν. Οἱ φανταχτερές χωριάτικες στολές τους εἶναι μούσκεμα καί στάζουν. Κότες φτερουγίζουν πηδῶντας ἀπό τά κάρα. Μικρά μοσχάρια μουγγανίζουν προσπαθῶντας νά φτάσουν τό νερό μέσα στό συνωστισμό κοντά σέ κάποιο ρυάκι. Ἕνας γέρος βαδίζει σκυφτός κουβαλῶντας ἕνα μικρό γουρουνάκι, ἕνα ὅπλο καί ἕνα δρεπάνι, πού πάνω του ἔδεσε μία κότα. Ἕνας ἄνδρας ἁπλώνει μία κουβέρτα γιά νά προφυλάξει ἀπό τή βροχή τή γυναίκα πού κρατάει τά γκέμια στό κάρο. Εἶναι οἱ μόνοι πού κάνουν κάποιο θόρυβο. Ἡ μικρή κόρη τους τούς κοιτᾶ μέ ἀγωνία καί ἀρχίζει τά κλάματα. Ἔτσι, ἡ πομπή συνεχίζεται.
Τουλάχιστον στήν Ἀδριανούπολη, πού διασχίζει τό κύριο ρεῦμα τῶν προσφύγων, ὑπάρχει ὁ Ἐρυθρός Σταυρός. Βοηθοῦν πολύ, ἰδίως στή Ραιδεστό στήν ἀκτή, ἀλλά λίγους μποροῦν νά βοηθήσουν.
Μόνο ἀπό τήν Ἀνατολική Θράκη θά μεταφερθοῦν 250.000 πρόσφυγες. Τά βουλγαρικά σύνορα εἶναι κλειστά γι' αὐτούς. Ὑπάρχουν μόνο ἡ Μακεδονία καί ἡ Θράκη γιά νά δεχθοῦν τούς φυγᾶδες τῆς ἐπιστροφῆς τῶν Τούρκων στήν Εὐρώπη. Ἤδη στή Μακεδονία βρίσκονται μισό ἑκατομμύριο πρόσφυγες. Κανείς δέν γνωρίζει πῶς θά ἐπιβιώσουν. Τόν ἄλλο μῆνα ὁ χριστιανικός κόσμος θά ἀκούσει τήν κραυγή "Διαβάς εἰς Μακεδονίαν βοήθησον ἡμῖν."

 Στὶς 3 Νοεμβρίου τοῦ 1922 ἀπὸ τὸ Μουρατλὶ σημειώνει τὸν τραγικὸ ἐπίλογο τῆς προδοσίας: 

«Καθῶς γράφω, ὁ ἑλληνικὸς στρατὸς ξεκινάει τὴν ἐκκένωση τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης. Οἱ στρατιῶτες παρελαύνουν σκυθρωπά… Ἐγκατέλειψαν τὶς καμουφλαρισμένες θέσεις τῶν πολυβόλων, τὶς ὁχυρωμένες καὶ γεμάτες συρματόπλεγμα κορυφογραμμὲς, ἐκεῖ ὅπου εἶχαν σχεδιάσει νὰ δώσουν τὴν τελικὴ μάχη ἐναντίον τῶν Τούρκων. Αὐτό εἶναι τὸ τέλος τῆς σπουδαίας ἑλληνικῆς στρατιωτικής περιπέτειας.

Ἀκόμα καὶ στὴν ἐκκένωση, οἱ Ἕλληνες φαίνονται καλοὶ στρατιῶτες. Ἔχουν ἕναν ἀέρα θαρραλέας ἐπιμονῆς ποὺ θὰ σήμαινε δύσκολα ξεμπερδέματα γιὰ τὸν Τοῦρκο, ἂν ὁ στρατὸς τοῦ Κεμᾶλ ἔπρεπε νὰ πολεμήσῃ γιὰ τὴ Θράκη, ἀντὶ αὐτὴ νὰ τοῦ δοθῇ ὡς δῶρο στὰ Μουδανιά. Ὁ λοχαγὸς Οὐίταλ τοῦ ἰνδικοῦ ἱππικοῦ (…), μοῦ εἶπε τὴν ἐκ τῶν ἔσω ἱστορία τῆς ἴντριγκας ποὺ ὁδήγησε στὴν κατάρρευση τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ στὴ Μικρὰ Ἀσία:

»Οἱ Ἕλληνες στρατιῶτες ἦταν πολεμιστὲς πρώτης κατηγορίας. Εἶχαν καλοὺς ἀξιωματικούς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ὑπηρετήσει μὲ τοὺς Βρετανοὺς καὶ τοὺς Γάλλους στὴ Θεσσαλονίκη καὶ ὑπερτερούσαν τοῦ κεμαλικοῦ στρατοῦ. Πιστεύω ὅτι θὰ καταλάμβαναν τὴν Ἄγκυρα καὶ θὰ ἔβαζαν τέλος στὸν πόλεμο, ἂν δὲν εἶχαν προδοθεῖ. Ὅταν ὸ Κωνσταντῖνος ἀνέλαβε τὴν ἐξουσία, ἔδιωξε ὅλους τοὺς ἀξιωματικοὺς τοὺ στρατοῦ, ἀπὸ τὸ πεδίο τῆς μάχης· ἀπὸ τὸν ἀρχιστράτηγο μέχρι τοὺς διοικητὲς τῶν διμοιριῶν. Ἀντικαταστάθηκαν μὲ νέους ἀξιωματικοὺς ποὺ ἦταν ὀπαδοὶ τοῦ Τῖνο, οἱ περισσότεροι ἐκ τῶν ὁποίων, εἶχαν περάσει τὸν πόλεμο στὴν Ἐλβετία ἢ τὴ Γερμανία καὶ δὲν εἶχαν ἀκούσει οὔτε πυροβολισμό. Αὐτὸ προκάλεσε τὴν πλήρη κατάρρευση τοῦ στρατοῦ καὶ ἦταν τὸ αἴτιο, τῆς ἑλληνικῆς ἦττας» ».

 «Ὅλη μέρα περνάω ἀπὸ δίπλα τους· εἶναι βρώμικοι, κουρασμένοι, ἀξύριστοι, ἀνεμοδαρμένοι στρατιῶτες ποὺ βαδίζουν στὴν καφετιά, ἄγονη θρακικὴ ὕπαιθρο, χωρὶς μπάντες, χωρὶς ὀργανώσεις ἀρωγῆς· τίποτα, ἐκτὸς ἀπὸ ψεῖρες, βρώμικες κουβέρτες καὶ κουνούπια τὴ νύχτα. Εἶναι οἱ τελευταῖοι ἀπὸ τὴ δόξα ποὺ ἦταν κάποτε ἡ Ἑλλάδα. Αὐτό εἶναι τὸ τέλος τῆς δεύτερής τους πολιορκίας, τῆς Τροῖας.» (Toronto Star, 3 Νοεμβρίου 1922).

Στο βιβλίο του Δ.Α.Μαυρίδη "Από την Ιστορία της Θράκης 1875-1925" εξιστορείται και παρουσιάζεται η δραματική εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης τον Οκτώβριο του 1922, αμέσως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.