Ο Κολοσσός των Ναξίων στη Δήλο.

Εξωτερικά της ΒΔ γωνίας του κτιρίου του Οίκου των Ναξίων στην Δήλο σώζεται η πελώρια μαρμάρινη βάση, βάρους περίπου 32 τόνων, πάνω στην οποία υψωνόταν ο Κολοσσός των Ναξίων, ένα τεράστιο άγαλμα του Απόλλωνα, ύψους 9,5 περίπου μέτρων, των αρχών του 6ου αι. π.Χ. Ο θεός παριστανόταν στον τύπο των κούρων, γυμνός, κατ' ενώπιον, με μακριά μαλλιά, στιβαρούς ώμους, και το αριστερό πόδι λίγο πιο μπροστά από το δεξί. Πιθανόν στα χέρια του κρατούσε τόξο και βέλη, ή τις τρεις Χάριτες. Στα κομμάτια που σώζονται διατηρούνται οι τρύπες για τη στερέωση των χάλκινων μαλλιών και της χάλκινης ζώνης.
Τα λαμπερά μαλλιά του θεού ήταν ορατά από το πέλαγος, στη βάση του κατέληγε η πλατιά λεωφόρος των Λεόντων κι εδώ ολοκληρωνόταν το μακρύ ταξίδι των προσκυνητών. Ακόμα κι όταν το Ιερό κατακλύστηκε από κτίρια το κεφάλι του Απόλλωνα ήταν ορατό από παντού.

Σχέδιο του νότιου τμήματος του Οίκου των Ναξίων, με τον Κολοσσό. Σχέδιο : Π. Ι. Χατζηδάκης, Αρχαιολόγος

Στην ανατολική πλευρά της πελώριας βάσης υπάρχει μία από τις αρχαιότερες ελληνικές επιγραφές: "ΤΟ ΑΥΤΟ ΛΙΘΟ ΕΜΙ ΑΝΔΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΦΕΛΑΣ", δηλαδή "είμαι από τον ίδιο λίθο άγαλμα και βάση".Με αυτό τον τρόπο εκφράζεται η περηφάνια των κατασκευαστών, που κατάφεραν να αποσπάσουν από το λατομείο, να μεταφέρουν και να κατεργαστούν με εξαιρετικό τρόπο έναν τέτοιο τεράστιο όγκο μαρμάρου. 
Το 499 π.Χ. ή το 478 π.Χ. μετά από νικηφόρα αντίσταση στη πρώτη περσική εκστρατεία ή μετά τη νικηφόρα μάχη των Πλαταιών, οι Νάξιοι χαράσσουν μια δεύτερη επιγραφή (ΝΑΞΙΟΙ ΑΠΟΛΛΩΝΙ), δηλαδή οι Νάξιοι στον Απόλλωνα, στην οπίσθια μεριά του βάθρου.

Τμήμα της γιγάντιας βάσης του Κολοσσού.

Το 426 π.Χ. ο Νικίας που οι Αθηναίοι έστειλαν ως θεωρό στο νησί, για να κατευνάσει την οργή του Απόλλωνα και να σώσει τους Αθηναίους από τον λοιμό, μετά τις θυσίες, τους αγώνες και τα συμπόσια, έστησε χάλκινο υπερμεγέθη Φοίνικα ύψους 15 μετρων . Ο Φοίνικας αυτός κατέπεσε αργότερα από δυνατούς ανέμους συμπαρασύροντας τον κολοσσικό Απόλλων των Ναξίων .
Το 1422 μ.Χ. ο Ιταλός περιηγητής Bondelmonti λέει ότι επιχείρησαν να σηκώσουν το πεσμένο κολοσσιαίο άγαλμα του Απόλλωνα αλλά δεν το κατάφεραν.
 Το 1445 ο Ιταλός αρχαιοδίφης Κυριακός ο Ανκωνίτης ,η Ciriaco de Pizzicolli όπως είναι το πραγματικό του όνομα σχεδίασε τα σωζόμενα τμήματα του Κολοσσού, ο οποίος, σύμφωνα με το σχέδιο του , ήταν στραμμένος προς το βορρά, αντικρίζοντας τους προσκυνητές που κατέβαιναν στο λιμάνι του Σκαρδανά και διέσχιζαν τη λεωφόρο των Λεόντων για να καταλήξουν στην βάση του και τον Κερατώνα.

Σχέδιο των τμημάτων του Κολοσσού των Ναξίων όπως τα είδε ο Κυριακός Ανκωνίτης το 1445.

Το 1658 μ.Χ. είδε τον κολοσσό των Ναξίων ο Ιταλός ζωγράφος και χαράκτης Marco Boschini αλλά ήταν ήδη συντρίμμια.
Το 1673 ο Ολλανδός περιηγητής Seger de Vries αναφέρει ότι το άγαλμα ήταν σπασμένο σε δύο μεγάλα κομμάτια: το κεφάλι με τον κορμό και τη λεκάνη . Τα υπόλοιπα κομμάτια δεν στέκονταν στο αρχικό βάθρο του αγάλματος, αλλά λίγα μέτρα μακριά κοντά στη θάλασσα.

Το σχέδιο του Seger de Vries το 1673 με τα ερείπια του κολοσσού .

 Το 1675 μ.Χ. ο Γάλλος γιατρός και αρχαιολόγος Jacob Spon είδε τα συντρίμμια του αγάλματος και οι ντόπιοι του αφηγήθηκαν ότι λίγο καιρό πριν ο Ενετός διοικητής της Τήνου πριόνισε το πρόσωπο του αγάλματος, γιατί δεν μπορούσε λόγω του βάρους να μεταφέρει όλη την κεφαλή στο πλοίο του. Κάποτε προσπάθησαν να μεταφέρουν τα υπόλοιπα τμήματα χωρίς να τα καταφέρουν εξαιτίας του βάρους και τα εγκατέλειψαν μπροστά στο Αρτεμίσιο. Εκεί βρίσκονται σήμερα ο κορμός και η λεκάνη του αγάλματος.
Έπειτα από χρόνια ο Γάλλος βοτανολόγος Joseph Pitton de Tournefort βρήκε τον κολοσσό […]ακέφαλον, άποδα, και άχειρα[…]

Σήμερα σώζονται στη Δήλο μέρος του αριστερού χεριού του Κολοσσού , τμήμα του κορμού , η λεκάνη του αγάλματος η ενεπίγραφη βάση στήριξης. Η μεν βάση στο ακριβές σημείο που την τοποθέτησαν το 600 π.Χ. ενώ ο κορμός και η λεκάνη του αγάλματος μπροστά στο Αρτεμίσιο. Το χέρι βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Δήλου.

Τέλος στο Βρετανικό Μουσείο βρίσκεται ένα τμήμα του αριστερού ποδιού που κλάπηκε.

Τμήμα του ποδιού και της βάσης του Κολοσσού. Βρετανικό Μουσείο.

Το αριστερό άκρο χέρι του Κολοσσού των Ναξίων.

Ο Κορμός του Κολοσσού όπως σώζεται σήμερα.

Η λεκάνη του Κολοσσού όπως σώζεται σήμερα.

ΠΗΓΕΣ : http://www.windmillstravel.com/ - http://christos-sideris.blogspot.gr/

Επιμέλεια φωτογραφίας Διόνυσος.

http://autochthonesellhnes.blogspot.gr/