Η κρίση είναι όχημα για την οικοδόμηση της Ευρωαυτοκρατορίας

• Οι εξελίξεις στην Ελλάδα και την Ισπανία, ως παράδειγμα, αντιπροσωπεύουν ένα ευρύτερο μοντέλο διακυβέρνησης και πολιτεύματος, το οποίο συνεπάγεται τη διάβρωση της εθνικής κυριαρχίας των ευρωπαϊκών χωρών.

• Η προσεκτικά σχεδιασμένη, υποδαυλιζόμενη και τροφοδοτούμενη κρίση του χρέους, σε συνδυασμό με τις πολιτικές αυτονόμησης περιφερειών, τις οποίες μεθοδικά προωθούν οι Βρυξέλλες, δεν προκαλεί μόνο την κατάρρευση των εθνών-κρατών στην Ευρώπη, αλλά, αν τη δει κανείς από μια ευρύτερη προοπτική, υπονομεύει την εθνική κυριαρχία και κρατική υπόσταση των χωρών, ως γενικές αρχές.

Των Andrei Ganzha και Sergei Klimovski 

Ίδρυμα γεωπολιτικών ερευνών Strategic Culture Foundation 
26 Οκτωβρίου 2012

Απόδοση: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους 

Η τέταρτη επέτειος της κατάρρευσης της Lehman Brothers - το κομβικό σημείο που σηματοδότησε την κλιμάκωση των διογκούμενων τοπικών προβλημάτων μετατρέποντάς την σε παγκόσμια κρίση ευρείας κλίμακας - πέρασε σχεδόν απαρατήρητη στις 15 Σεπτεμβρίου. Οι ξεπερασμένες προβλέψεις που κάποτε φάνταζαν δυσοίωνες - όπως αυτή που έλεγε ότι σε ένα δύο χρόνια θα φαινόταν φως στο τέλος του τούνελ - τώρα αποδείχθηκαν γελοία αισιόδοξες. Σήμερα, η ανάκαμψη αναμένεται να ξεκινήσει τουλάχιστον μια δεκαετία από τώρα, ενώ κάποιοι ακόμη πιο απαισιόδοξοι προβλέπουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, ανάμεσα στα οποία θα είναι μια στρατιωτική σύγκρουση παγκοσμίων διαστάσεων.

Η κοινή γνώμη έμαθε να βλέπει την κρίση ως φυσικό περιβάλλον στη ζωή μας. Οι εικασίες σχετικά με τα αίτια της κατάρρευσης εξακολουθούν να μην οδηγούν σε κάποιο βέβαιο συμπέρασμα, αλλά η συνταγή - αλλεπάλληλες δέσμες περικοπών στις δημόσιες δαπάνες- μοιάζει να είναι καθολική, χωρίς να προτείνονται κάποιες εναλλακτικές λύσεις, ούτε καν υποθετικά. Πάλι καλά που οι συμβουλές που προσέφερε ο πρίγκιπας Κάρολος - να κάνουμε γρήγορα ντους για να μην επιβαρύνουμε το περιβάλλον - δεν έχουν αποκτήσει νομική ισχύ. Αλλά τα προγράμματα λιτότητας που συντάχθηκαν από Ευρωπαίους γραφειοκράτες και επικυρώθηκαν από τα εθνικά κοινοβούλια δεν είναι εύκολο να αγνοηθούν, ανεξάρτητα από τη γνώμη των λαών. Αυτό το φθινόπωρο έγιναν συστάσεις για περισσότερο σφίξιμο της ζώνης στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν μαζικές διαμαρτυρίες σε διάφορες πρωτεύουσες. Το μεγάλο συλλαλητήριο που οργάνωσε το λεγόμενο "Κίνημα της 15ης Μαΐου" γύρω από το κτίριο του ισπανικού κοινοβουλίου ήταν το αποκορύφωμα αυτών των εκδηλώσεων, ήταν απολύτως ειρηνικό, αλλά ο πρωθυπουργός της Ισπανίας Mariano Rajoy το χαρακτήρισε ως απόπειρα πραξικοπήματος. Στην πραγματικότητα, η Plaza de Neptuno στη Μαδρίτη βίωσε μια επανάληψη αυτού που συνέβη πριν από ένα χρόνο στην Αθήνα, στην Πλατεία Συντάγματος.Οι εξελίξεις στην Ελλάδα και την Ισπανία, ως παράδειγμα, αντιπροσωπεύουν ένα ευρύτερο μοντέλο διακυβέρνησης και πολιτεύματος, το οποίο συνεπάγεται τη διάβρωση της εθνικής κυριαρχίας των ευρωπαϊκών χωρών. Θα πρέπει να τονιστεί ότι σύμφωνα με το μοντέλο αυτό, την ηγετική θέση σε αυτή τη διαδικασία δεν θα την έχουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αλλά θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι την κυριαρχία επί της αναδιαμορφωμένης αυτής Ευρώπης θα την έχει η μελλοντική Ευρωαυτοκρατορία.

Οι αυτοδιοικούμενες περιφέρειες της Ισπανίας εξεγείρονται

Εκατοντάδες καταλανικές σημαίες κρέμονταν από μπαλκόνια στη Βαρκελώνη την περασμένη άνοιξη, και μόλις μπήκε το φθινόπωρο η γενική εκτίμηση στη Ισπανία ήταν ότι, εάν υπάρξει και άλλη δόση με μέτρα λιτότητας, η χώρα θα καταρρεύσει και θα συρρικνωθεί, με το κέντρο της Μαδρίτης να απομείνει μόνο του, οπότε θα επωμιστεί την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Από το 1983, η πρώην ενιαία Ισπανία αποτελείται από 17 αυτοδιοικούμενες περιφέρειες και 2 αυτόνομες πόλεις, η κάθε μία με τη δική της κυβέρνηση και κοινοβούλιο. Αρκετές από αυτές τις περιφέρειες έχουν μεγάλη και ένδοξη ιστορία και κάποιες έχουν ιστορικό με σοβαρές ενδείξεις τάσεων ανεξαρτητοποίησης. 

Για παράδειγμα, υπήρχαν δύο κρατίδια στην περιοχή που είναι σήμερα γνωστή ως "αυτόνομη κοινότητα της Καστίγια και του Λεόν", και τα δύο από τα οποία έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην μακραίωνη (718 - 1492 μ.Χ.) διαδικασία της Reconquista (επανάκτησης από τους χριστιανούς των κατακτημένων από τους Άραβες εδαφών της Ισπανίας). 

Επιπλέον, οι αυτοδιοικούμενες περιφέρειες της Ισπανίας έχουν δικά τους πολιτικά κόμματα, τα οποία είναι από οικονομική άποψη σχεδόν ανεξάρτητα. Η ανεξαρτησία αυτή απειλήθηκε όταν η κυβέρνηση Rajoy περιέκοψε τους προϋπολογισμούς των περιφερειών,με αποτέλεσμα να υπάρξει άμεση και σφοδρή αντίδραση. Η κυβέρνηση της Καταλονίας έθεσε τελεσίγραφο στη Μαδρίτη, ζητώντας είτε να της επιτραπεί να μην καταβάλει κανένα φόρο ή να της δοθεί δάνειο 5 δισ. ευρώ. Ο Rajoy επέλεξε τη δεύτερη λύση, αλλά, στην Καταλονία, το κοινοβούλιο εξακολούθησε να είναι δυσαρεστημένο, με αποτέλεσμα η τοπική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Artur Mas να προκηρύξει έκτακτες περιφερειακές εκλογές για τις 25 Νοεμβρίου.

Όσοι αντιτίθενται στη διατήρηση της ένωσης με τη Μαδρίτη ξεκίνησαν την προεκλογική εκστρατεία τους στις 30 Ιουνίου οργανώνοντας τη μεγάλη "Πορεία για την Ανεξαρτησία". Η διαδήλωση που έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη με το σύνθημα "Καταλονία, ένα νέο κράτος στην Ευρώπη" ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή, καθώς συμμετείχαν πάνω από ένα εκατομμύριο Καταλανοί. Σύμφωνα με την εκτίμηση της Μαδρίτης διαδήλωσαν 600.000 πολίτες περίπου, ενώ η Βαρκελώνη τους υπολόγισε σε 2 εκατομμύρια. Ωστόσο, αν λάβει κανείς υπ' όψιν ότι ο συνολικός πληθυσμός της Καταλονίας είναι 7,2 εκατομμύρια, ακόμη και η πρώτη εκτίμηση - των 600.000 - δεν παύει να είναι εντυπωσιακή.

Η Μαδρίτη θεωρεί την Καταλονία υπεύθυνη για ένα χρέος της τάξεως των 40 δισ. ευρώ, αλλά η καταλανική κοινότητα απορρίπτει την κατηγορία αυτή, υπενθυμίζοντας ότι συμβάλλει στο ΑΕΠ της Ισπανίας κατά 20% και εάν αυτονομηθεί, είναι πιθανό να αναδειχθεί μεταξύ των χωρών με τις μεγαλύτερες εξαγωγές στην Ευρώπη. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν σταθερά ότι το 90% των Καταλανών επιθυμεί την απόσχιση, πράγμα που δικαιολογείται από το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί ότι καταβάλλει περισσότερα ποσά σε φόρους από όσα λαμβάνει από την κεντρική κυβέρνηση. Το σκεπτικό είναι ότι η ανεξαρτησία της περιφέρειας θα επέτρεπε την διακοπή της τροφοδότησης της Μαδρίτης με ποσά από τους Καταλανούς φορολογούμενους και, το σημαντικότερο, θα θωρακίσει την Καταλονία εναντίον των μέτρων λιτότητας, π.χ. της αύξησης του ΦΠΑ από 18% σε 21% ή των μεγάλων περικοπών του προϋπολογισμού που προορίζεται για την τοπική αυτοδιοίκηση. Είναι σαφές ότι, εάν οι υπέρμαχοι της απόσχισης πάρουν τη νίκη στις 25 Νοεμβρίου, το πρώτο τους βήμα θα είναι να ορίσουν ημερομηνία για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία. Στη συνέχεια θα υπάρξουν έντονες διαπραγματεύσεις μεταξύ Καταλονίας και Μαδρίτης,αλλά με τις Βρυξέλλες σε ρόλο διαιτητή.

Η Καταλονία είναι η πρώτη υποψήφιος για απόσχιση από την Ισπανία, αλλά υπάρχουν και άλλες περιφέρειες που ενδέχεται να δραστηριοποιηθούν προς την ίδια κατεύθυνση και μάλιστα να πάρουν το προβάδισμα. Στον απόηχο των μαζικών απεργιών των ανθρακωρύχων του περασμένου καλοκαιριού και τις συγκρούσεις με την αστυνομία, τα κοινοβούλια της Γαλικίας και της Χώρας των Βάσκων προέβησαν στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών για τις 21 Οκτωβρίου, πριν δηλαδή από της Καταλονίας. Η Μαδρίτη αναγνωρίζει τους Καταλανούς ως αυτόνομη περιφέρεια, αλλά υπάρχουν ιστορικά και γλωσσικά δεδομένα σύμφωνα με τα οποία η Γαλικία και η Χώρα των Βάσκων ανήκουν κανονικά στην ίδια κατηγορία με την Καταλονία.

Αλλά και σε μερικές από τις περιοχές της Ισπανίας όπου οι πληθυσμοί δεν διαθέτουν χαρακτηριστικά μιας ξεχωριστής εθνότητας παρατηρούνται τελευταία έντονες αποσχιστικές τάσεις. Όπως η Καταλονία, το ίδιο και η Βαλένθια - μια περιφέρεια όπου το ΑΕΠ είναι περίπου το ίδιο με του συνολικού ισπανικού ΑΕΠ - πιέζει τη Μαδρίτη να της χορηγήσει 5,5 δισ. ευρώ. Το ίδιο ισχύει για την Μούρθια και την Ανδαλουσία, οι οποίες ζητούν 700 εκατ. και 1 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Ακόμη και η κυβέρνηση της μικρής περιφέρειας Καστίγια-Λα Μάντσα, η οποία συνεισφέρει μόνο στο 3,4% του συνολικού ΑΕΠ της Ισπανίας ζήτησε 800 εκατ. ευρώ τον Σεπτέμβριο. Η κεντρική κυβέρνηση ίδρυσε ένα ταμείο σταθεροποίησης με κεφάλαιο 18 δισ. ευρώ, προκειμένου να στηριχθούν οι αυτοδιοικούμενες περιφέρειες, αλλά αν συνυπολογίσουμε τις "ορέξεις" και των πέντε αυτών περιφερειών που αναφέραμε, διαπιστώνουμε ότι είναι αρκετές για να τιναχθεί το ταμείο αυτό στον αέρα, αφού στα τέλη Σεπτεμβρίου η απαίτηση της Ανδαλουσίας εκτινάχθηκε στα 5 δισ. ευρώ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι και άλλες 12 περιφέρειες - μεταξύ των οποίων η ιδιαίτερη πατρίδα του Rajoy, η Γαλικία, και η εδώ και δεκαετίες αγέρωχη Χώρα των Βάσκων - ενδέχεται να πιέσουν και αυτές για περισσότερα ποσά, προκειμένου να είναι σε θέση να καλύψουν τις ανάγκες τους.

Χωρίς ουσιαστική επιλογή

Η κεντρική ισπανική κυβέρνηση με επικεφαλής τον Rajoy αντιμετωπίζει το δίλημμα της επιλογής μεταξύ των αυτονομιών που θα εξαπλωθούν σαν επιδημία, εάν οι αιτήσεις τους για δάνεια απορριφθούν, και μιας πολιτικής κατευνασμού, η οποία μπορεί να είναι βιώσιμη μόνο εάν η Μαδρίτη δανείζεται συνεχώς υπέρογκα ποσά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η έγκριση της ΕΕ θα πρέπει να δοθεί, σύμφωνα με το δεύτερο αυτό σενάριο, αλλά αυτή τη στιγμή η ΕΕ καταστρώνει το σχέδιο με  τις διαδικασίες στις οποίες θα υπόκεινται οι υπερχρεωμένες χώρες. Και ο,τιδήποτε καταστρώνει και προγραμματίζει η ΕΕ έχει γίνει διαβόητο, αφού κατά κανόνα πυροδοτεί μαζικές διαμαρτυρίες στις χώρες-στόχους. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Βρυξέλλες θα εγκρίνουν τη διάσωση του ισπανικού τραπεζικού συστήματος, αλλά στη συνέχεια, η Ισπανία, όπως ακριβώς και η Ελλάδα, θα πρέπει να αποχωριστεί κάποια από τα λατρεμένα τμήματα της επικράτειάς της, όπως τα Κανάρια Νησιά ή ακόμη και τις Βαλεαρίδες. Αξιόπιστες εκτιμήσεις δείχνουν ότι το ισπανικό δημόσιο χρέος θα αγγίξει το 90% του ΑΕΠ της χώρας το 2013.

Παίρνοντας συνεχώς νέα δάνεια από την ΕΕ, η κυβέρνηση Rajoy γίνεται ένας de facto μεσάζων, στον οποίο έχει ανατεθεί η αποστολή της διανομής ποσών μεταξύ των περιφερειών. Εκείνες, ωστόσο, μπορεί τελικά να αποφασίσουν ότι ο μεσάζων στη διαδικασία αυτή είναι εντελώς περιττός. Αν το αποφασίσουν αυτό, η τάση για ανεξαρτησία που παρατηρούμε σήμερα στις ημιαυτόνομες περιφέρειες της Ισπανίας θα χρησιμεύσει για να φυτευθούν νέα αστέρια στη σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή είναι η επιλογή από την οποία ο Rajoy επιχειρεί να αποτρέψει την μέχρι στιγμής ενιαία Ισπανία. Για τον σκοπό αυτό, πρότεινε στην ΕΕ να εκδώσει συλλογικά ευρωπαϊκά ομόλογα που θα διατεθούν σε διάφορες αγορές του κόσμου. Ωστόσο οι Βρυξέλλες δεν φαίνονται να συμφωνούν με το σχέδιο αυτό. 

 

Σαφώς, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται, και αυτό που απεύχεται η αναδυόμενη Ευρωαυτοκρατορία είναι η σταθεροποίηση των εθνών-κρατών που την απαρτίζουν.Απομονωμένη σήμερα η Μαδρίτη, έχει κυκλοφορήσει κρατικά ομόλογα αξίας 186 δισ. ευρώ, ελπίζοντας ότι θα πουληθούν, σε αντάλλαγμα για δολάριο, γιουαν, ρούβλια, και οποιοδήποτε άλλο νόμισμα, σε μια προσπάθεια να σταματήσει τον εθισμό της σε δάνεια από την ΕΕ. Και νέα ισπανικά ομόλογα αξίας 200 δισ. ευρώ, διετούς και τριετούς πνοής, αναμένεται να κυκλοφορήσουν το 2013. Αλλά η προφανής αλήθεια είναι ότι, αφού η παγκόσμια κρίση δεν δείχνει σημάδια εξασθένησης, τα σχέδια αυτά είναι θνησιγενή.

Συνεπώς, το μέλλον διαφαίνεται ότι θα κρύβει για την Ισπανία μία από τις ακόλουθες δυνατότητες: 

1) Το ελληνικό σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η Ισπανία θα διαπραγματευθεί τα νησιά της για να εξασφαλίσει τα ποσά που χρειάζεται. Αυτό θα είναι το πρώτο βήμα, που θα οδηγήσει σε περαιτέρω εξελίξεις, ανάλογα με την έκβαση των διαπραγματεύσεων.

2) Το σενάριο της Αργεντινής, σύμφωνα με το οποίο η Ισπανία θα αποχαιρετίσει την Ευρωζώνη, θα κηρύξει χρεοκοπία και να θεσπίσει δικό της εθνικό νόμισμα.

3) Το σενάριο των Βρυξελλών, σύμφωνα με το οποίο τα χρέη της Ισπανίας θα τα αγοράσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Το σχέδιο που αποσκοπεί σε μια ενίσχυση του ρόλου των Βρυξελλών, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας, είναι το πιο σκοτεινό από όλα. 

Εάν υλοποιηθεί, η Ισπανία θα πάψει να είναι εθνικά κυρίαρχη χώρα και, ακριβώς όπως η Ελλάδα, θα υπαχθεί σε έλεγχο μέσω "τηλεχειριστηρίου", τον οποίο θα ασκούν οι υπερεθνικοί φορείς της ΕΕ.

Η προσεκτικά σχεδιασμένη, υποδαυλιζόμενη και τροφοδοτούμενη κρίση του χρέους, σε συνδυασμό με τις πολιτικές αυτονόμησης περιφερειών, τις οποίες μεθοδικά προωθούν οι Βρυξέλλες, δεν προκαλεί μόνο την κατάρρευση των εθνών-κρατών στην Ευρώπη, αλλά, αν τη δει κανείς από μια ευρύτερη προοπτική, υπονομεύει την εθνική κυριαρχία και κρατική υπόσταση των χωρών, ως γενικές αρχές.

Πηγή: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους