ΠΡΟΣΥΜΝΑ
 | |
|
Παυσανίας ΙΙ, κεφ. 17
1. Αριστερά των Μυκηνών, σε απόσταση δεκαπέντε σταδίων, βρίσκεται το Ηραίο. Στο δρόμο υπάρχει ρυάκι ονομαζόμενο Ελευθέριο. Οι ιέρειες χρησιμοποιούν το νερό για καθαρτικές τελετές και για όσες θυσίες έχουν απόρρητο χαρακτήρα. Το ίδιο το ιερό βρίσκεται χαμηλά στις υπώρειες της ΕΥΒΟΙΑΣ. Ονομαζόταν το
βουνό τούτο Εύβοια, γιατί έχουν την παράδοση πως ο ποταμός ΑΣΤΕΡΙΩΝ είχε κόρες την Εύβοια, την Πρόσυμνα και την Ακραία, οι οποίες ήταν τροφοί της ΗΡΑΣ. [Ο Αστερίων ήταν ένας από τους τρεις κριτές -Ίναχος, Αστερίων, Κηφισός - που, κατά την διαμάχη Ποσειδώνα και Ήρας, αποφάσισαν πως η περιοχή θα ανήκει στην ΗΡΑ. Ο Ποσειδώνας τότε εξαφάνισε τα νερά τους (Κορινθιακά, 15,5)].
βουνό τούτο Εύβοια, γιατί έχουν την παράδοση πως ο ποταμός ΑΣΤΕΡΙΩΝ είχε κόρες την Εύβοια, την Πρόσυμνα και την Ακραία, οι οποίες ήταν τροφοί της ΗΡΑΣ. [Ο Αστερίων ήταν ένας από τους τρεις κριτές -Ίναχος, Αστερίων, Κηφισός - που, κατά την διαμάχη Ποσειδώνα και Ήρας, αποφάσισαν πως η περιοχή θα ανήκει στην ΗΡΑ. Ο Ποσειδώνας τότε εξαφάνισε τα νερά τους (Κορινθιακά, 15,5)].
2. Το όνομα της Ακραίας το έδωσαν στο βουνό απέναντι από το Ηραίο, της Εύβοιας στα πέριξ του Ιερού και της Πρόσυμνας στην υπό το Ηραίο χώρα. Ο Αστερίων ο οποίος ρέει πέρα από το Ηραίο, πέφτει μέσα σε φαράγγι και εξαφανίζεται. Στις όχθες του φύεται ένα βότανο που το λένε κι αυτό αστερίωνα. Αυτό το προσφέρουν και το ίδιο στην Ήρα, αλλά πλέκουν γι’ αυτή και στεφάνια με τα φύλλα του. Αρχιτέκτων του ναού λένε πως ήταν ο αργείος Ευπόλεμος.
4. Το λατρευτικό άγαλμα της Ήρας την παριστάνει εξαιρετικού μεγέθους, καθιστή στο θρόνο, και είναι έργο του Πολυκλείτου χρυσελεφάντινο. Φέρει στέφανο, πάνω στον οποίο είναι σκαλισμένες Χάριτες και Ώρες. Στο ένα χέρι της κρατεί ΚΑΡΠΟ ΡΟΔΙΑΣ και στο άλλο ΣΚΗΠΤΡΟ. Την παράδοση για το ρόδι, επειδή είναι περισσότερο απόρρητη, την αποσιωπώ. Το ότι όμως ένας ΚΟΥΚΟΣ είναι καθισμένος πάνω στο σκήπτρο το εξηγούν με την παράδοση πως ο Δίας όταν ήταν ερωτευμένος με την παρθένο Ήρα, πήρε τη μορφή του πουλιού αυτού κι εκείνη, παίζοντας, τον κυνήγησε και τον έπιασε. Την παράδοση αυτή και τις παρόμοιες σχετικά με τους θεούς δεν τις παραδέχομαι, παρά τούτο όμως τις γράφω.
5. Κοντά στην Ήρα πρέπει να είχε στηθεί ένα άγαλμα της Ήβης, έργο του Ναυκύδη, χρυσελεφάντινο και αυτό. Κοντά στην Ήβη υπάρχει επί κίονος ένα παλιό άγαλμα της Ήρας. Το πιο αρχαίο από όλα είχε γίνει από ξύλο αγριαχλαδιάς και είχε ανατεθεί στην ΤΙΡΥΝΘΑ από τον Πείρασο, τον γιο του Άργου. Όταν οι Αργείοι κατάστρεψαν την Τίρυνθα, το μετέφεραν στο Ηραίο. Το άγαλμα αυτό, μικρό και καθιστό, το είδα και ο ίδιος.
6. Αναθήματα αξιιόλογα είναι : ένας βωμός ασημένιος με ανάγλυφη παράσταση του θρυλλούμενου γάμου της Ήβης και του Ηρακλή και ένα παγώνι από χρυσάφι και λαμπερούς λίθους που το αφιέρωσε ο αυτοκράτορας ΑΔΡΙΑΝΟΣ, γιατί το πουλί αυτό το θεωρούν ιερό της Ήρας. Υπάρχουν επίσης εδώ ένα χρυσό στεφάνι και πέπλος πορφύρας, αναθήματα του Νέρωνα.
7. Πάνω από το ναό αυτόν διατηρούνται από τον παλαιότερο ναό τα θεμέλια και ό,τι άλλο γλύτωσε από τη φωτιά. Η πυρκαγιά προήλθε, επειδή κατέλαβε ο ύπνος την ιέρεια της Ήρας Χρυσηίδα, ενώ ο λύχνος ήταν αναμμένος προ των στεφάνων. Η Χρυσηίς τότε είχε καταφύγει στην Τεγέα ως ικέτις της Αλέας Αθηνάς. Οι Αργείοι, αν και τους βρήκε τόσο μεγάλο κακό, δεν αφαίρεσαν την πλαστική εικόνα της Χρυσηίδας αλλά είναι ως τώρα στημένη μπροστά στον καμένο ναό.
Παυσανίας ΙΙ, 38, 2-3
Από το Τημένιο απέχει η Ναυπλία πενήντα, νομίζω, στάδια, και είναι σήμερα έρημη. Οικιστής της υπήρξε ο Ναύπλιος, γιος κατά την παράδοση, του Ποσειδώνα και της Αμυμώνης. Σώζονται ακόμα ερείπια των τειχών κι ένα ιερό του Ποσειδώνα. Έχει και λιμάνια η Ναυπλία, καθώς και μια πηγή που λέγεται Κάναθος. Σε αυτήν, λένε οι Αργείοι πως με ένα λουτρό η Ήρα κάθε χρόνο γίνεται παρθένος. Αυτό είναι από τα απόρρητα που το λένε σε μυστική τελετή που έχουν για την Ήρα.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1
Κατηφορίζοντας κανείς από τις Μυκήνες προς το Άργος έχει αριστερά το Ηραίο. Η θέση του Ηραίου και η περιοχή του ανήκαν στην προϊστορική πόλη ΠΡΟΣΥΜΝΑ. Από την ίδια την θέση του ιερού είναι γνωστά ευρήματα ελλαδικών χρόνων, αλλά υπάρχουν και νεολιθικά από την άμεση περιοχή. Ανασκάφηκε ο θολωτός τάφος καθώς και πολλοί θαλαμοειδείς [C. W. Blegen, Prosymna, 1937]. Αν υποθέσουμε πως στο κατόπιν ιερό της Ήρας ήταν η ακρόπολη της Πρόσυμνας, οι τάφοι φαίνονται διασκορπισμένοι σε σχετικά μεγάλες αποστάσεις γύρω από αυτή, όπως στις Μυκήνες.
Ένας θαλαμοειδής που ανασκάφηκε τελευταία βρισκόταν σε απόσταση 350 μέτρων προς βορράν του ιερού. Από τα άφθονα κτερίσματα φαίνεται πως ήταν σε χρήση από το β’ τμήμα της Μυκηναϊκής εποχής (γύρω στο 1450 π.Χ.) ως την αρχή της τελευταίας περιόδου του γ’ τμήματος (1180 π.Χ.).
Το ιερό βρισκόταν ανάμεσα στις Μυκήνες και το Άργος σε ισοπεδωμένα διαδοχικά επίπεδα στην πλαγιά του βουνού ΕΥΒΟΙΑ, από όπου σε μικρότερη σχετικά απόσταση βρίσκονται οι Μυκήνες [4,5 περίπου χλμ. προς βορειοδυτικά του Ηραίου]. Το ιερό αυτό θεωρείται το ΚΕΝΤΡΟ της ΛΑΤΡΕΙΑΣ της ΗΡΑΣ, η οποία στον Όμηρο έχει τοπροσωνύμιο «ΑΡΓΕΙΑ» [Δ, 8, Ε, 908]. Απ’ αυτού η λατρεία απλώθηκε στην ΑΡΓΟΛΙΔΑ, και σε ορισμένα μέρη της νότιας Ελλάδας και στη Σάμο, όπου κατά την παράδοση το ξόανο είχε μεταφερθεί από το Άργος, ενώ σε άλλα μέρη ποτέ δεν πήρε η λατρεία της Ήρας ιδιαίτερα μεγάλη έκταση [βλ. Nilsson, Gesch d.gr. Rel. 400 κ.εξ.]. Κατά τον Nilsson η θεά αυτή που το όνομά της ΗΡΗ είναι ο θηλυκός τύπος του ΗΡΩΣ είναι μυκηναϊκή ανακτορική θεά που εξακολούθησε να λατρεύεται και στους Μυκηναϊκούς χρόνους, και έχει πραγματικά βεβαιωθεί πως η θέση του Ηραίου κατοικούνταν και στους ΥΣΤΕΡΟΕΛΛΑΔΙΚΟΥΣ ή Μυκηναϊκούς χρόνους και ίσως βρίσκονταν στη θέση του ιερού μυκηναϊκή ακρόπολη και ανάκτορο.
Τον καιρό του Παυσανία ονομαζόταν Πρόσυμνα η «υπό το Ηραίο» χώρα.
Ίσως και επί Στράβωνα δεν υπήρχε πόλη ή κώμη με το προελληνικό αυτό όνομα όπως και στον Παυσανία. [βλ. Στραβωνος 8, 373. Ταύτη δε [τη Μιδέα] όμορος Πρόσυμνά εστι και αύτη ιερόν έχουσα Ήρας ηρήμωσαν δε τας πλείστας οι Αργείοι απειθούσας.].
Αφοτου το Άργος κατέστρεψε την Πρόσυμνα πήρε υπό την προστασία του το Ιερό.
Στους ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ αυτό ήταν το ΚΥΡΙΩΤΕΡΟ ιερό του Άργους και οι Αργείοι το θεωρούσαν αποκλειστικά δικό τους μη επιτρέποντας σε άλλους ιεροπραξίες μέσα σε αυτό.
Ο Ηρόδοτος [6, 81] αναφέρει πως ο βασιλιάς της Σπάρτης Κλεομένης, αφού νίκησε τους Αργείους στα 494 π.Χ., μετά την σφαγή παρά το τέμενος του Άργου, του οποίο το άλσος ενέπρησε, ίσως για να εξιλεωθεί για το ανοσιούργημα θυσίασε στον βωμό της Ήρας παρά την απαγόρευση να θυσιάζουν εκεί οι ξένοι, αφού πρώτα κακομεταχειρίστηκε τον ιερέα που δεν επέτρεπε την θυσία.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2
Το ισοπεδωμένο ύψωμα της πλαγιάς της Εύβοιας με τα ερείπια του Ηραίου έχει εκατέρωθεν ανά ένα ρυάκι, από τα οποία το προς δυσμάς που πρέπει να το περάσει όποιος πηγαίνει από τις Μυκήνες στο Ηραίο υποτίθεται πως είναι το ονομαζόμενο εδώ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΝ ΥΔΩΡ, ενώ το προς ανατολάς είναι ο ΑΣΤΕΡΙΩΝ. Από την πληροφορία του Παυσανία πως το νερό του πρώτου ρυακιού το χρησιμοποιούσαν για θρησκευτικούς καθαρμούς και απόρρητες τελετές, προκύπτει ο μυστικός χαρακτήρας της λατρείας της ΉΡΑΣ κατά την φημισμένη αργείτικη γιορτή που λέγεται ΗΡΑΙΑ. Η γιορτή αυτή συγγενεύει σε αυτό με την γιορτή των ΛΕΡΝΑΙΩΝ που είχε κι εκείνη «μυστικά λεγόμενα και δρώμενα» όπως αναφέρει παρακάτω ο Παυσανιας [κεφ. 37, 2-3] και που φαίνεται πως είχε εξαιρετική θέση και σ’ εκείνη η ΙΔΙΑ ΘΕΑ της Πρόσυμνας και του Ηραίου, όχι όμως ως Ήρα αλλά ως ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΡΟΣΥΜΝΑ {Παυσανίας, όπ.π. «Στην ακρόπολη των Μυκηνών ο ναός των ιστορικών χρόνων δεν ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά, αλλά στην Ήρα).
Σχετικά με την μεγαλύτερη γιορτή του Άργους που ήταν τα ΗΡΑΙΑ, δεν είναι σαφές αν στο κέντρο της ήταν ένας «ιερός γάμος» (συνηθισμένος στην λατρεία της Ήρας), του οποίου σκοπός είναι μια ευφορία στη βλάστηση,στα ζώα και στον άνθρωπο, [βλ. και Ιλιάδος Ραψωδία Ξ, στ. 166 κ.εξ], αλλά είναι γνωστό πως σχηματιζόταν μεγάλη πομπή από το Άργος προς το Ηραίο, στην οποία μετείχαν ιδιαίτερα γυναίκες και παρθένοι, αλλά και νέοι ένοπλοι μαζί με την άμαξα που έφερε την ιέρεια και που την έσυραν αγελάδες, τα ιερά ζώα της Ήρας. Εκατό βόδια οδηγούσαν με την επιβλητική αυτή γιορτή στο Ηραίο, θυσιάζονταν και διανεμόταν το κρέας τους στους πολίτες που μαζεύονταν στη γιορτή. Το παλιό όνομα της γιορτής «ΕΚΑΤΟΜΒΑΙΑ», η εξαιρετική θέση της αγελάδας στην λατρεία της Ήρας, το τοπωνύμιο ΕΥΒΟΙΑ, και το ομηρικό επίθετο «ΒΟΩΠΙΣ» σημαίνουν πως η φύση της θεότητας βρισκόταν σε άγνωστη, αλλά στενή σχέση προς το ζώο και ρος τον τόπο όπου βρίσκεται το ιερό.
Στα Ηραία αναφέρονται και αγώνες στους οποίους το έπαθλο ήταν μια ΑΣΠΙΔΑ και στεφάνι από κλαδί μυρτιάς.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 3
Σύμπλεγμα τριών Χαρίτων γυμνών με συμπλεγμένους τους βραχίονες σαν να χορεύουν παριστάνεται σε νόμισμα του Άργους. [Βλ. και Ιλιάδος Ραψωδία Ξ, στ. 267]
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 4
Η κλίνη θεωρήθηκε σαν ένδειξη «ιερού γάμου» στο κέντρο της γιορτής των Ηραίων και η μεγάλη πομπή από το Άργος προς το Ηραίο ως συμβολική «γαμήλια πομπή». [Βλ. και Ιλιάδος Ραψωδία Ξ, στ. 329].
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 5
Όταν ο Μενελαος είχε σκοτώσει τον Εύφορβο, του είχε πάρει τα όπλα [Ιλιάδος Ραψωδία Ρ, στ. 51 κ.εξ.]. Ο Διογ. Λαέρτιος όμως, στην βιογραφία του Πυθαγόρα λέει πως ο Εύφορβος ήταν ένα από τα πρόσωπα όπου είχε ενσαρκωθεί παλαιότερα η ψυχή του Πυθαγόρα και πως όταν ο Μενέλαος τον σκότωσε είχε αφιερώσει την ασπίδα του στο ιερό του διδυμαίου Απόλλωνα (των Βραγχιδών) παρά την Μίλητο (8,5). [Να σημειώσουμε εδώ, πως και ο Παυσανίας (2,13,2) και ο Διογ. Λαέρτιος (8,1,1) αναφέρουν πως ο Πυθαγόρας καταγόταν από την πόλη ΦΛΕΙΟΥΝΤΑ, λίγο δυτικότερα της Νεμέας, δηλαδή από την ίδια περιοχή. Όταν ο ΦΑΛΚΟΣ γιος του Τημενου, επιτέθηκε εναντίον της Φλειούντος, ο προπάππους του Πυθαγόρα, ο ΙΠΠΑΣΟΣ, διάλεξε να φύγει και να εγκατασταθεί στην ΣΑΜΟ, η οποία και αυτή είχε περίφημο ΗΡΑΙΟ. Κάποιοι λένε πως το άγαλμα της Ηρας στην Σάμο, το είχε φτιάξει ο ίδιος ο Πυθαγόρας].
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 6
Το κολοσσιαίο λατρευτικό άγαλμα του Ηραίου, έργο του αργείου Πολύκλειτου, του πιο φημισμένου πλάστη της Πελοποννήσου στο δεύτερο μισό του 5ου π.Χ. αι., αναφέρεται από τους αρχαίους πλάι στον φειδιακό χρυσελεφάντινο Δία της Ολυμπίας, ως ένα από τα θαυμαστότερα επιτεύγματα της ελληνικής πλαστικής γενικά [Πλούτ. Περικλής, 2]. Ήταν και αυτό, όπως και η Αθηνά Παρθένος, του Παρθενώνα, στην Ακρόπολη των Αθηνών, και ο Δίας Ολύμπιος της Ολυμπίας, ξύλινο, με επένδυση ελασμάτων χρυσού στο θρόνο και στα ενδύματα της θεάς, και πλακών ελεφαντοστού στο πρόσωπο, στους βραχίονες και στα χέρια της. Η θεά παριστανόταν καθιστή σε θρόνο και υποτίθεται πως το ύψος της ήταν πάνω από 5 μέτρα, μαζί με το βάθρο ως το ψηλότερο μέρος του θρόνου περίπου 8 μέτρα. Το ύψος της όρθιας χρυσελεφάντινης Αθηνάς του Φειδία υπολογίζεται σε 12 μέτρα και του Δία καθιστού σε θρόνο, 12 1/2.
Ο Πολύκλειτος είχε παραστήσει την Ήρα με μια παρθενική ομορφιά, σύμφωνα με την αργολική αντίληψη πως η πάρεδρος του υψίστου θεού είναι η ενσάρκωση της αιώνιας παρθένου (το επίθετο Παρθενία Ήρα που το αναφέρει ο Πίνδαρος, Ολ. 6,88 την παρουσιάζει ως θεότητα της παρθενικής ηλικίας, της υποσχόμενης την ευφορία, όπως και τα επίθετα : παις, νύμφη, παρθένος). Γίνεται σύζυγος του Δία, δεν γεράζει όμως ως σύζυγος, αλλά διαρκώς ανακτά την παρθενική της υπόσταση με το γνωστό λουτρό που θα το αναφέρει ο Παυσανίας παρακάτω (38, 2-3). Γι’ αυτό και ο ιερός γάμος της που είναι ένα δρώμενο για τη γενική ευφορία γίνεται κάθε χρόνο. [Βλ. και Ιλιάδος Ραψωδία Ξ, στ. 312 κ.εξ.]
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 7
Το ΡΟΔΙ με το πλήθος των σπερμάτων που περικλείει είναι ιδεώδες σύμβολο γονιμότητας και ευφορίας και γι’ αυτό συνηθίζουν να το σπάζουν στην είσοδο του σπιτιού των νεονύμφων, μόλις πρωτομπαίνοντας ως σύζυγοι πατήσουν το κατώφλι του.
Ο ΚΟΥΚΟΣ είναι το πουλί που προαναγγέλλει την άνοιξη και τη βλάστηση.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 8
Πιστεύεται πως η πηγή Κάναθος είναι η ίδια, για την οποία χτίστηκε τον μεσαίωνα [1149] η λεγόμενη Αγία Μονή και η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής σε μικρή αποσταση νοτιοανατολικά του προαστείου του ΝαυπλίουΠρόνοια. Στην αρχαιότητα κατά την ημέρα της γιορτής πιστεύεται πως θα έλουζαν το άγαλμα της θεάς στο νερό της πηγής.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ 9
Σε αυτήν την λατρεία της Ήρας λογικά πρέπει να ήταν αφιερωμένη η ΙΩ, κόρη του Ιάσου ή του Ίναχου.
Απολλόδωρος : [Β 1,2]
Ἄργος δὲ λαβὼν τὴν βασιλείαν ἀφ᾽ ἑαυτοῦ τὴν Πελοπόννησον ἐκάλεσεν Ἄργος, καὶ γήμας Εὐάδνην τὴν Στρυμόνος καὶ Νεαίρας ἐτέκνωσεν Ἔκβασον Πείραντα Ἐπίδαυρον Κρίασον, ὃς καὶ τὴν βασιλείαν παρέλαβεν.
[Β 1,3] Ἄργου δὲ καὶ Ἰσμήνης τῆς Ἀσωποῦ παῖς Ἴασος, οὗ φασιν Ἰὼ γενέσθαι. Κάστωρ δὲ ὁ συγγράψας τὰ χρονικὰ καὶ πολλοὶ τῶν τραγικῶν Ἰνάχου τὴν Ἰὼ λέγουσιν· Ἡσίοδος δὲ καὶ Ἀκουσίλαος Πειρῆνος αὐτήν φασιν εἶναι. ταύτην ἱερωσύνην τῆς Ἥρας ἔχουσαν Ζεὺς ἔφθειρε. φωραθεὶς δὲ ὑφ᾽ Ἥρας τῆς μὲν κόρης ἁψάμενος εἰς βοῦν μετεμόρφωσε λευκήν, ἀπωμόσατο δὲ ταύτῃ μὴ συνελθεῖν· διό φησιν Ἡσίοδος οὐκ ἐπισπᾶσθαι τὴν ἀπὸ τῶν θεῶν ὀργὴν τοὺς γινομένους ὅρκους ὑπὲρ ἔρωτος. Ἥρα δὲ αἰτησαμένη παρὰ Διὸς τὴν βοῦν φύλακα αὐτῆς κατέστησεν Ἄργον τὸν πανόπτην, ὃν Φερεκύδης μὲν Ἀρέστορος λέγει, Ἀσκληπιάδης δὲ Ἰνάχου, Κέρκωψ δὲ Ἄργου καὶ Ἰσμήνης τῆς Ἀσωποῦ θυγατρός·
Με αφορμή αυτά τα λόγια του Απολλόδωρου περί Αργου και Ισμήνης, αλλά και από το όνομα της πηγής ΚΑΝΑΘΟΣ, όπου η Ήρα με ένα λουτρό ξαναγινόταν παρθένα, πρέπει να αναφέρουμε και τον εξής μύθο.
Στην Βοιωτία, ζούσε η Μελία, κόρη του Ωκεανού. Αδελφός της Μελίας ήταν ο ΚΑΑΝΘΟΣ. Ο Απόλλων απήγαγε την Μελία και τον ΚΑΑΝΘΟ τον έστειλε ο πατέρας του, ΩΚΕΑΝΟΣ, να βρει την αδελφή του. Την βρήκε εκεί που την φύλαγε ο Απόλλων, αλλά επειδή δεν μπορουσε να την πάρει, έβαλε φωτιά στο ιερό του ΙΣΜΗΝΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ. Ο θεός τον σκότωσε με τόξο. Κοντά στην πηγή του Ισμηνίου είναι ο τάφος του ΚΑΑΝΘΟΥ. Διπλα είναι η πηγή του ΑΡΗ, που την φύλαγε ο ΔΡΑΚΟΝΤΑΣ. Λένε πως ο ποταμός ΙΣΜΗΝΙΟΣ παλαιότερα ονομαζόταν ΛΑΔΩΝ.
Παιδιά του Απόλλωνα και της Μελίας ήταν ο ΤΗΝΕΡΟΣ και ο ΙΣΜΗΝΙΟΣ. Ο Απόλλων στον ΤΗΝΕΡΟ χάρισε την μαντική και ο ΙΣΜΗΝΟΣ έδωσε το όνομά του στον ποταμό, τον πρώην ΛΑΔΩΝΑ.
Η ΗΡΑ ΣΤΗΝ ΙΛΙΑΔΑ
Α, 55. Η Ήρα [θεὰ λευκώλενος Ἥρη] βάζει την ιδέα στο μυαλό του Αχιλλέα να συγκαλέσει συνέλευση των Αχαιών
για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του Λοιμού.
Α, 195. Η Ήρα [θεὰ λευκώλενος Ἥρη] στέλνει την Αθηνά να σταματήσει τον Αχιλλέα από το να τραβήξει το σπαθί
του και να σκοτώσει τον Αγαμέμνονα.
Α, 208. Η Αθηνά λέει στον Αχιλλέα πως η Ηρα [θεὰ λευκώλενος Ἥρη] την έστειλε, επειδή τους αγαπά ίδια και τους
δυο.
Α, 518-523. Ο Δίας λέει στην Θέτιδα πως αν κάνει αυτό που του ζητάει, θα οργιστεί η Ήρα.
«Ἦ δὴ λοίγια ἔργ᾿ ὅ τέ μ᾿ ἐχθοδοπῆσαι ἐφήσεις
Ἥρῃ ὅτ᾿ ἄν μ᾿ ἐρέθῃσιν ὀνειδείοις ἐπέεσσιν·
ἣ δὲ καὶ αὔτως μ᾿ αἰεὶ ἐν ἀθανάτοισι θεοῖσι
νεικεῖ, καί τέ μέ φησι μάχῃ Τρώεσσιν ἀρήγειν.
ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν αὖτις ἀπόστιχε μή τι νοήσῃ
Ἥρη·
«Ω ! τι κακό ! να οργισθώ της Ήρας θα με βάλης,
όταν με λόγια υβριστικά πικρά θα με κεντήση.
Και χωρίς λόγον πάντοτε μου κλαίεται και λέγει
εμπρός εις όλους τους θεούς πως βοηθώ τους Τρώας,
αλλά συ φύγε τώρα ευθύς μη σε νοήσ’ η Ήρα
Α, 536-538. Δεν ξέφυγε της Ήρας πως η Θέτις επισκέφθηκε τον Δία.
οὐδέ μιν ῞Ηρη
ἠγνοίησεν ἰδοῦσ᾿ ὅτι οἱ συμφράσσατο βουλὰς
ἀργυρόπεζα Θέτις, θυγάτηρ ἁλίοιο γέροντος.
Και ότι πρώτα η Θέτις
η κόρ’ η αργυρόποδη του γέρου της θαλάσσης,
είχε μ’ αυτόν συνακουσθή, δεν ξέφυγε της Ήρας,
Α, 540. Αρχίζει να ρωτά τον Δία τι γύρευε η Θέτις από αυτόν.
Α, 545. Ο Δίας της λέει να μην ελπίζει πως θα μάθει όλες του τις σκέψεις, αλλά αν κάτι είναι ανακοινώσιμο, σε αυτήν
θα το πει πρώτα.
Α, 551. Η [βοῶπις πότνια ῞Ηρη] του λέει πως βλέποντας την Θέτιδα να του κρατά τα γόνατα, κατάλαβε πως ίσως
ζητά να δώσει τιμή στον Αχιλλέα και να αφανίσει τους Αχαιούς.
Α, 561. Ο Δίας εκνευρίζεται και την αποκαλεί ‘δαιμονίη’ και πως ποτέ δεν μπορεί να ξεφύγει από την παρακολούθηση
της. Και την απειλεί πως αν απλώσει πάνω της τα χέρια του κανείς από τους άλλους θεούς δεν θα μπορέσει
να την σώσει.
Α, 568. Η [βοῶπις πότνια Ἥρη] κάθισε με σφιγμένη την καρδιά και την πλησίασε ο Ήφαιστος για να την
παρηγορήσει.
Α, 595. Η [θεὰ λευκώλενος Ἥρη] χαμογέλασε όταν ο Ήφαιστος της έδωσε το κύπελλο με το κρασί.
Α, 610. Η [χρυσόθρονος Ἥρη] και ο Δίας πάνε να πλαγιάσουν.
Β, 15. Ο Δίας λέει στον Όνειρο να πει στον Αγαμέμνονα πως επειδή παρακάλεσε η Ήρα [Ἥρη λισσομένη]τους
θεούς, αποφάσισαν να δώσουν νίκη στους Αχαιούς.
Β, 33. Ο Όνειρος επαναλαμβάνει στον Αγαμέμνονα τις φράσεις του Δία. [Ἥρη λισσομένη]
Β, 69. Ο Αγαμέμνονας επαναλαμβάνει στους Αχαιούς τα λόγια που του είπε ο Όνειρος. [Ἥρη λισσομένη]
Β, 156. Η Ήρα λέει στην Αθηνά να παρακινήσει σε πόλεμο τους δυο στρατούς και να μην αφήσει τους Αχαιούς να
επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Δ, 8. Ἥρη τ᾽ Ἀργείη
Δ, 20. Ο Δίας πειράζει την Ηρα και την Αθηνά, και αυτές γογγύζουν και σκέφτονται άσχημα για τους Τρώες.
Δ, 24. Η Αθηνά δεν απαντά στον Δία αλλά Ἥρῃ δ᾽ οὐκ ἔχαδε στῆθος χόλον, ἀλλὰ προσηύδα
Δ, 50. Η βοῶπις πότνια Ἥρη λέει στον Δια πως 3 πόλεις αγαπά πιο πολύ στον κόσμο. Το Αργος, την Σπάρτη και
την εὐρυάγυια Μυκήνη.
Ε, 391. Η Διώνη αναφέρει την Ήρα, λέγοντας πως την χτύπησε στο στήθος ο Ηρακλής.
Ε, 711. Η Ήρα [θεὰ λευκώλενος Ἥρη] ετοιμάζεται να πάρει το αμάξι της και μαζί με την Αθηνά να πάνε να
εμψυχώσουν τους Αχαιούς. Για 1η φορά άνοιξαν αυτόματα οι πύλες του ουρανού, τις οποίες φυλάσσουν οι
Ωρες
Ε, 721. Ἥρη πρέσβα θεὰ θυγάτηρ μεγάλοιο Κρόνοιο·
Ε, 755. θεὰ λευκώλενος Ἥρη
Ε, 775. θεὰ λευκώλενος Ἥρη
Ε, 784.ἤϋσε θεὰ λευκώλενος Ἥρη / Στέντορι εἰσαμένη μεγαλήτορι χαλκεοφώνῳ, / ὃς τόσον
αὐδήσασχ᾽ ὅσον ἄλλοι πεντήκοντα·
Ε, 892. Ο Δίας λέει στον Άρη πως μοιάζει της μητέρας του, της Ήρας, και είναι ακράτητος στον πόλεμο.
Η, 411. Ο Δίας ο ἐρίγδουπος πόσις Ἥρης
Θ, 218. Ο Έκτωρ θα έκαιγε τα καράβια των Αχαιών
εἰ μὴ ἐπὶ φρεσὶ θῆκ᾽ Ἀγαμέμνονι πότνια Ἥρη
αὐτῷ ποιπνύσαντι θοῶς ὀτρῦναι Ἀχαιούς
Θ, 350. ἐλέησε θεὰ λευκώλενος Ἥρη
Θ, 381. θεὰ λευκώλενος Ἥρη
Θ, 383-384. Ἥρη πρέσβα θεὰ θυγάτηρ μεγάλοιο Κρόνοιο·
αὐτὰρ Ἀθηναίη κούρη Διὸς αἰγιόχοιο
Θ, 392. Ἥρη δὲ μάστιγι θοῶς ἐπεμαίετ᾽ ἄρ᾽ ἵππους·
Και για 2η φορά άνοιξαν αυτόματα οι πύλες του ουρανού, τις οποίες φυλάσσουν οι Ωρες. Ο Δίας στέλνει
την Ίριδα να τις εμποδίσει.
Θ, 444. Ήρα και Αθηνά κάθονται σιωπηλές κοντά στον Δία.
Θ, 461. Ἥρῃ δ᾽ οὐκ ἔχαδε στῆθος χόλον, ἀλλὰ προσηύδα·
Θ, 471. Ο Δίας της απαντά [βοῶπις πότνια Ἥρη] και την απειλεί πως, αν του σταθεί εμπόδιο, θα την ρίξει στον
Τάρταρο. Επειδή δεν είδε άλλο πλάσμα πιο αδιάντροπο από την Ήρα [ἐπεὶ οὐ σέο κύντερον ἄλλο]
Ι, 254. Ο Πηλέας όταν κατευόδωνε τον Αχιλλέα του είπε να είναι πράος και αν θέλει η Αθηνά και η Ήρα θα του
δώσουν νίκες.
Κ, 5. Ο Αγαμέμνων ήταν ανήσυχος με την άρνηση του Αχιλλέα στην πρεσβεία που του έστειλε και ο νους του
ταραζόταν ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἀστράπτῃ πόσις Ἥρης ἠϋκόμοιο .
Λ, 45. Όταν ο Αγαμέμνων φοράει την πανοπλία του και παίρνει το σκήπτρο:
ἐπὶ δ᾽ ἐγδούπησαν Ἀθηναίη τε καὶ Ἥρη
τιμῶσαι βασιλῆα πολυχρύσοιο Μυκήνης
Ξ, 153. Η Ἥρη χρυσόθρονος, από τον Όλυμπο είδε τον Ποσειδώνα.
Ξ, 159. Η βοῶπις πότνια Ἥρη σκέφτηκε να εξαπατήσει τον Δία.
Ξ, 194. Η Ἥρη πρέσβα θεὰ θύγατερ μεγάλοιο Κρόνοιο μιλάει με την Αφροδίτη.
Ξ, 225. Η Ήρα φεύγει από τον Όλυμπο και μέσω Πιερίας, Ημαθίας, Θράκης, Άθου, φθάνει στην Λήμνο, όπου
συναντά τον θεό Ύπνο.
Ξ, 270. Η θεὰ λευκώλενος Ἥρη δίνει τον Ορκο της Στυγός.
Ξ, 283. Η Ήρα και ο Ύπνος φτάνουν στην Ίδη, στο Λέκτον.
Ξ, 292. Η Ήρα προχωράει μόνη της προς το Γάργαρον όπου ήταν ο Δίας, και τον αποκοιμίζει.
Ο, 5. Ο Δίας ξυπνά από τον ύπνο, μετά από το τέχνασμα της χρυσοθρόνου Ἥρης
Ο, 13. Ο Δίας μαλλώνει την Ήρα και την κατηγορεί πως αυτή φταίει που κοιμήθηκε.
Ο, 34. Η βοῶπις πότνια Ἥρη του λέει πως μπορεί να ορκιστεί στην Στύγα πως δεν φταίει αυτή που ο Ποσειδών
βοηθάει τους Αχαιούς.
Ο, 49. Ο Δίας λέει στην Ήρα ‘μακάρι στο εξής να συμφωνούσες μαζί μου στα συνέδρια των θεών’.
Ο, 78. Η θεὰ λευκώλενος Ἥρη από την Ίδη πάει στον Όλυμπο.
Ο, 213. Ο Ποσειδών λέει στην Ίριδα πως η Ήρα, η Αθηνά, ο Ερμής και ο Ήφαιστος, είναι με το μέρος των
Αχαιών, και θέλουν την καταστροφή των Τρώων.
Σ, 185. Η Ίρις λέει στον Αχιλλέα πως την έστειλε κρυφά η Ήρα για να του πει να βγει ώστε να τον δουν οι Τρώες
και να φοβηθούν.
Σ, 366. Ο Δίας απευθύνεται στην Ήρα, την αδελφή και γυναίκα του.Ζεὺς δ᾽ Ἥρην προσέειπε κασιγνήτην
ἄλοχόν τε·
Υ, 70. Η Ήρα [με την πλευρά των Αχαιών] θα είναι η αντίπαλος της Άρτεμης [με την πλευρά των Τρώων].
Υ, 115. Η Ήρα θέλει να μπει στην μάχη και παροτρύνει την Αθηνά και τον Ποσειδώνα.
Υ, 133. Ο Ποσειδών της λέει πως καλύτερα να περιμένουν και αν ο Άρης με τον Φόβο κάνουν την εμφάνισή τους,
τότε θα μπουν και αυτοί στη μάχη.
Φ, 328. Η Ήρα φοβάται για τον Αχιλλέα και φωνάζει στον Ήφαιστο να βάλει φωτιά στον ποταμό Σκάμανδρο.
Φ, 377. Ο Σκάμανδρος δαμάζεται και η Ήρα λέει στον Ήφαιστο να σβήσει τη φωτιά.
Φ, 420. Η Ήρα και η Αθηνά γελούν με το πάθημα του Άρη και της Αφροδίτης.
Φ, 490. Η Ήρα η Διὸς αἰδοίη παράκοιτις με το ένα χέρι πιάνει και τα δυο χέρια της Άρτεμης, ενώ με το άλλο της
πετά το τοξο και την φαρέτρα με τα βέλη, στο πάτωμα.
Ω, 55. Η Ήρα λέει στον Απόλλωνα πως ο Αχιλλέας είναι ανώτερος από τον Έκτορα γιατί ο πρώτος είναι γόνος θεάς.
Ω, 65. Ο Δίας λέει στην Ήρα πως και ο Εκτωρ αξίζει τιμή γιατί ήταν αγαπητός στους θεούς.
http://www.mikrosapoplous.gr/iliada/ARGEIA_HRH.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.