"Η Αθήνα ανέτειλε μια πόλη όπως τ` όνειρο τη χτίζει από βράχους πορφυρούς και πύργους ασημένιους, από επάλξεις με σύννεφα πλασμένες, θαρρείς περιγελώντας των βασιλέων τα παλάτια:
λιθόστρωτο σου ειν` ο ωκεανός του δειλινού ο ουρανός καμάρα στις θύρες σου άνεμοι φυσούν, της ζώνης του κεραυνού αγέρηδες
Κάθε κεφάλι μέσα στα συννεφένια του φτερά στολίζετε με του ήλιου τη φωτιά.
Έργο θεϊκό! Η Αθήνα, θεϊκότερη ακόμα,
λάμπει με των κιόνων της την κορυφογραμμή
στο λογικό τ` ανθρώπου
όπως σε δαχτυλίδι ένα διαμάντι.
Γιατί εσύ κι η δική σου η τέχνη
έδωσε ζωή, με σχήματα που τον αιώνιο θάνατο χλευάζουν σμιλεύοντας το μάρμαρο, στο λόφο
που ήταν ο πρώτος σου ο θρόνος κι ο τελευταίος ο χρησμός."
Π.Μπ. Σέλλεϋ, Ode to Liberty [ Ωδή στην Ελευθερία ]
Τον Ιούνιο του 1456 η Αθήνα καταλαμβάνεται από τους Τούρκους, οι οποίοι το 1453 είχαν καταλάβει την Κωνσταντινούπολη.
Έτσι αρχίζει η τουρκοκρατία και η Αθήνα πέρασε στην περίοδο του σκοταδισμού και της καταπτώσεως που κράτησε μέχρι την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Για την περίοδο αυτή έχουν γραφεί κι έχουν εξιστορηθεί πέρα πολλά από Έλληνες και ξένους ιστορικούς, χρονικογράφους, περιηγητές και ποιητές ενώ η λαϊκή παράδοση κράτησε ζωντανές στη μνήμη των Ελλήνων τις μαύρες και φρικτές μέρες της δουλείας τους από τους Τούρκους. Η αναφορά και μόνον όλων αυτών θα κάλυπτε ένα ολόκληρο βιβλίο.
Τον Αύγουστο του 1458 ήρθε κι έμεινε για τέσσερις μέρες στην Αθήνα ο Μωάμεθ Β ο Πορθητής, ο οποίος επισκέφτηκε την Ακρόπολη και τα μνημεία της και επηρεάστηκε τόσο πολύ από το κάλλος τους και την αρχαία δόξα της πόλεως, ώστε παραχώρησε προνόμια στην Αθήνα και εφέρθη <<φιλάνθρωπος>> προς τους κατοίκους και "εδωρήσατο πολυτρόπως και πάντων ών ήτησαν έτυχον παρ` αυτού" όπως αναφέρει ο Μιχαήλ Κριτόβουλος, βυζαντινός ιστορικός της Αλώσεως του 15ου αιώνα ενώ ο ιστορικός Γεώργιος Φρατζής αναφέρει ότι ο Μωάμεθ ο Β΄ ήταν μορφωμένος και " ωμιλεί ορθώς πέντε διαλέκτους, χωρίς της αυτού, την Ελληνικήν, Λατινικήν, Αραβικήν, Χαλδαϊκήν και Περσικήν " οπότε ήταν φυσικό να δείξει ενδιαφέρον για τα μνημεία των Αθηνών και να εκτιμήσει την ιστορική δόξα της πόλεως αυτής. Τα προνόμια που παραχώρησε στους Αθηναίους ήταν κάποια κοινοτική αυτοδιοίκηση και θρησκευτική ελευθερία. Η σημαντικότερη όμως προσφορά του Μωάμεθ ήταν να κηρύξει όλα τ` αρχαία μνημεία της Ελλάδας σουλτανικό κτήμα αναπαλλοτρίωτο και Ιερό και να τα προφυλάξει από κάθε κίνδυνο καταστροφής ή αρπαγής, όπως έκανε και για την Κωνσταντινούπολη.
Μετά από αυτά, ο Παρθενών μετατρέπεται σε τζαμί κι αφιερώνεται στην τρίτη κατά σειρά θρησκεία.
Τέλος, ένας κοσμογυρισμένος θαυμαστής των μνημείων της Αθήνας ήταν και ο μουσουλμάνος Εβλία Τσελεμπής, ο οποίος στο οδοιπορικό του έγραψε για την Αθήνα που επισκέφτηκε το 1667: "Πράγματι η πόλη της Αθήνας, με τα λαμπρά μνημεία της και τους ευγενικούς και αριστοκρατικούς κατοίκους της, είναι όμορφη κι αξιαγάπητη.
Στη θαυμάσια αυτή πόλη είναι μαζεμένα τα πιο περίτεχνα και αξιοθαύμαστα έργα της παγκόσμιας τέχνης. Υπάρχουν χιλιάδες γλυπτά και ανάγλυφα έργα, σκαλισμένα πάνω σε φυσικό μάρμαρο που παριστάνουν παράδοξα όντα και παράξενες σκηνές - όλα με απαράμιλλη τέχνη δουλεμένα....
Στη μέση του κάμπου πάνω σ` ένα στρογγυλό και κατακόκκινο βράχο, είναι θεμελιωμένο το φρούριο. Πρόκειται για ένα αρχαίο και απλό κτίσμα, που εκτείνεται από την ανατολή στη δύση. Όμοιο κάστρο δεν ματάγινε στον κόσμο, μιάς και το ύψος του - από τη γη - ξεπερνάει τις εκατό πήχες.....
Μέσα στο φρούριο υπάρχουν τριακόσια πέτρινα σπίτια με στέγες από κεραμίδι - γερά σαν κάστρα -, ιδιοκτησίες αρχοντάδων της πόλης. Δεν έχουν, βέβαια, δικούς τους μπαχτσέδες, αλλά έχουν τούτο το καλό: απ` τα παραθύρια τους και τα σαχνίσια τους μπορείς ν` απολαύσεις την υπέροχη θέα από τους μπαχτσέδες, τα μποστάνια και τους κατάσπαρτους αγρούς της περιοχής........
Στη μέση του φρουρίου βρίσκεται ένα τζαμί, που το μήκος του είναι διακόσια πενήντα πόδια και το πλάτος του ογδόντα. Πρόκειται για αρχαίο λαμπρό οικοδόμημα, που θεωρείται πρότυπο στο είδος του κι είναι φημισμένο ανάμεσα στους ταξιδιώτες και τους περιηγητές του κόσμου. Στηρίζεται σε εξήντα συνολικά μαρμάρινους κίονες από λευκό φυσικό μάρμαρο, τοποθετημένους διαδοχικά σε διπλή σειρά, με απόλυτη συμμετρία και τάξη. Οι κίονες αυτοί καταλήγουν σε περίτεχνα κιονόκρανα. Εξωτερικά έχουν χτίσει σοφάδες, ώστε να φαίνεται σαν ένα κανονικό διώροφο τζαμί.
Εσωτερικά, ανάμεσα στο τέμπλο και τον άμβωνα, υπάρχουν άλλες τέσσερις κολόνες από κόκκινο - σαν ρουμπίνι - μάρμαρο (σομακί), στολισμένες και γυαλισμένες με μεγάλη τέχνη, που μπορούν να συγκριθούν μόνο με τη "φιλοσοφική λίθο". Στην καλογυαλισμένη επιφάνεια τους, αντικατοπτρίζεται ακόμα και το χρώμα του προσώπου. Υπολογίζουν πως η αξία κάθεμιάς απ΄ αυτές, είναι ίση με τους φόρους μιάς χώρας. Πάνω στις κολόνες είναι τοποθετημένος ένας επίχρυσος τρούλος, σαν σπιτάκι. Όποιος τον αντικρίσει μένει εκστατικός και χάνει το μυαλό του. Τόσο περίτεχνος είναι ......."
Όμως είκοσι χρόνια αργότερα τ` αριστουργήματα αυτά τα περίμενε η θανατική εκτέλεση. Ήταν από τα κανόνια του Μοροζίνη και την αγραμματοσύνη. Το κακό έγινε το απόγευμα της Παρασκευής 16/26 Σεπτεμβρίου 1687, όταν μια βόμβα από τα κανόνια του Φιλοπάππου έπεσε μέσα στον Παρθενώνα και πήρε φωτιά η αποθήκη μπαρούτης. Η έκρηξη ήταν τρομακτική. Τίναξε των Παρθενώνα σε κομμάτια, πήραν φωτιά τα γύρω σπίτια της φρουράς και των τουρκικών οικογενειών, σκοτώθηκαν εκατοντάδες και μαζί μ` αυτούς και ο φρούραρχος με το γιό του.
Αργότερα φθάνει στην Ελλάδα ο Αββάς Μ. Φούρμοντ ( Michel Fourmont 1690 - 1796 ), απεσταλμένος του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΕ΄ για να μαζέψει αρχαιότητες κι αρχαία χειρόγραφα κι επιγραφές. Αυτός αφού αντέγραψε επιγραφές από τις μαρμάρινες πλάκες, μετά τις κατέστρεφε για να έχει, ίσως, το μονοπώλιο στη δημοσίευση ή για να μην μπορεί κανείς νε ελέγξει τη γνησιότητα των δημοσιευμάτων του. Είχε μαζέψει 1500 περίπου επιγραφές. Όταν δε έγινε γνωστή η συμπεριφορά του, ανεκλήθη στη Γαλλία κι ευτυχώς διεκόπη το καταστροφικό του έργο, που κυρίως το εκτελούσε στην Αθήνα το 1726. Όταν έγινε στην Πελοπόννησο η επανάσταση του Ορλώφ, οι Τούρκοι για να τρομοκρατήσουν τους Αθηναίους δολοφόνησαν και κρέμασαν πολλούς με διάφορες προφάσεις και κάθε βράδυ μάζευαν και έκλειναν στην Ακρόπολη όλους τους άνδρες που θα μπορούσαν να κρατήσουν όπλα. Το 1801 εμφανίζεται ο πρέσβης της Αγγλίας στην Κωνσταντινούπολη Τόμας Μπρούς (Thomas Bruce), έβδομος κόμης του Έλγιν, ο γνωστός Ελγίνος, ο οποίος για δύο χρόνια, με το συνεργείο του, λεηλατούσε τον Παρθενώνα. Πέραν δε αυτού, ήθελε να πάρει όλες τις Καρυάτιδες, κι ολόκληρα τα μνημεία του Λυσικράτους και το Ωρολόγιο του Κυρρήστου. Το μνημείο του Λυσικράτους το έσωσαν οι Καπουτσίνοι και το Ωρολόγιο του Κυρρήστου οι Δερβήσιδες, που το χρησιμοποιούσαν ως τεκέ (προσευχητήριο).
Βέβαια η Aγγλική κυβέρνηση αποδοκίμασε την πράξη του πρέσβη της και το 1803 τον ανακάλεσε από την Κωνσταντινούπολη.
Κανείς δεν γνωρίζει εάν η αποδοκιμασία αυτή ήταν συνειδητή πράξη ή προήλθε από την παγκόσμια αγανάκτηση, αλλά και από πολλούς Άγγλους, όπως ο Λόρδος Βύρων που τη στιγμάτισε με τα ποιήματα του "Τσάιλντ Χάρολντ" και "Κατάρα της Αθήνας". Πάντως, λίγα χρόνια αργότερα, το 1816, η αγγλική κυβέρνηση αγόρασε τη συλλογή του Ελγίνου αντί του ποσού των 35000 λιρών, που βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο και διεκδικείται από την Ελλάδα η επιστροφή της στην πατρώα γη.
Οι Έλληνες και οι Αθηναίοι έκαναν πολλούς αγώνες για να απελευθερωθούν από τον Τουρκικό Ζυγό.
Ο Χριστόφορος Νέεζερ και η Ακρόπολη.
Ο Χριστόφορος Νέεζερ έζησε στην Ελλάδα την εποχή που ιδρύθηκε το μικρό βασίλειο της ως αξιωματικός του Βαυαρικού στρατού. Αγάπησε με πάθος την Ελλάδα και ήταν ο απελευθερωτής της Ακρόπολης και ο πρώτος Χριστιανός φρούραρχος που την παρέλαβε από τους Τούρκους το 1833. Στα απομνημονεύματα του, που φέρουν τον τίτλο ``Τα πρώτα έτη της ιδρύσεως του Ελληνικού κράτους`` που εξέδωσε ο εγγονός του Στέφανος Νέεζερ στην Αθήνα το 1963, γράφει στον πρόλογο του:
``Με τους Έλληνες συνεδέθην δια φιλίας και συγγένειας, επί τόσα έτη συνεχώς τους συναναστρέφομαι πολλά καλά απήλαυσα παρ` αυτών και αναλαμβάνω και δια τούτο, αν και έμεινα και μένω αδιάσειστος Γερμανός, ζω όμως πλησίον των Ελλήνων μετ` ευχαριστήσεως και χαράς και εάν αι συνθήκαι με επέτρεπον, είς τας Αθήνας να μετέβαινον, την Ακρόπολην, διά να ζήσω εκεί τας τελευταίας ημέρας του βίου μου, εκεί να αποθάνω και εκεί να ταφώ.
Ολ` αυτά όμως είναι πόθοι, όπως και τόσοι άλλοι τόσων ανθρώπων και θ` απομείνουν βεβαίος απλοί πόθοι``.
Ο φρούραρχος Νέεζερ μόλις παρέλαβε την Ακρόπολη από τους Τούρκους, αφού τοποθέτησε τους άνδρες του σε διάφορα σημεία της Ακρόπολης, αποσύρθηκε μόνος και ανέβηκε στον Παρθενώνα.
Αυτή η στιγμή έμεινε για πάντα χαραγμένη στη μνήμη του μεγάλου φιλέλληνα και την περιγράφει ως εξής:
``Ο ήλιος έδυε πίσω από τα βουνά της Πελοποννήσου ή δε πανσέληνος ανέτηλλεν επάνω από τον Λυκαβητόν και εφώτιζε με το γλυκό της φώς τα ολόγυρα μου γιγαντιαία ερείπια. Έστησα το κρεβάτι μου μέσα εις τον Παρθενώνα. Διά στρώμα μου εξάπλωσα μιάν ψάθα και ως προσκέφαλον έβαλα ένα σπασμένο κομμάτι μαρμάρου. Ευθύς άρχισα να ονειρεύομαι με ανοικτά μάτια.
Σε λίγο έκλεισαν τα κατακουρασμένα βλέφαρα μου και μόνον οι στεναγμοί των ερημικών πτηνών της Παλλάδος μου επανελάμβαναν την ευτυχία μου, ότι κοιμούμαι επί της κλασσικής γης``.
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ
1453. Άλωση της Κωνσταντινούπολης.
1456. Κατάκτηση της Αθήνας από τους Τούρκους
1458. Κατάληψη της Ακροπόλεως από τους Τούρκους και μετατροπή του Παρθενώνος σε μουσουλμανικό τέμενος.
1645 - 1669. Α` Τουρκοενετικός πόλεμος
1685. Έναρξη του Β` Τουρκοενετικού πολέμου
1687. Ενετική πολιορκία Ακροπόλεως και ανατίναξη του Παρθενώνος.
1688. Ενετική εγκατάλειψη του κάστρου και επιστροφή των Τούρκων
1821 - 1822. Ελληνική πολιορκία και ανακατάληψη της Ακροπόλεως
1826 - 1827. Τουρκική πολιορκία και ανακατάληψη της Ακροπόλεως
1833. Παράδοση της Ακροπόλεως από τους Τούρκους στον Ελληνικό στρατό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Bartholdy J.L.S. Αθήνα 1993. Ταξιδιωτικές Εντυπώσεις απο την Ελλάδα. Εκδ. Εκάτη
Ηλιόπουλος Διονύσιος. Αθήνα 2000. Εν Αθήναις, Κάποτε... Εκδ. Ελληνικά Γράμματα
Πουκεβίλ Φ. Αθήνα 1995. Ταξίδι στην Ελλάδα. Εκδ. Αφών. Τολίδη
Stoneman R. Αθήνα 1998. Φιλολογικές Διαδρομές στην Ελλάδα Εκδ. Πατάκη
Τσελεμπή Εβλία Αθήνα 1991. Ταξίδι στην Ελλάδα. Εκδ. Εκάτη
Τσούνης Γρηγόρης Αθήνα 2004. Γύρω από την Ακρόπολη. Εκδ. Explorer
| Τσούνης Λάμπρος http://www.greenapple.gr |
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.