Ο Μέγας Αλέξανδρος, ο τέλειος αυτός εκπρόσωπος του μεγαλείου του Ελληνικού κόσμου, είνα ασφαλώς μια από τις προβληματικότες μορφές της ιστορίας. Πέραν της σημασίας του έργου του, που σφραγίζει το τέλος μια ιστορικής περιόδου και την απαρχή μιας άλλης, παραμένει το αίνιγμα μια προσωπικότητας που εμπνέεται και ενεργεί κάτω από τις ισχυρές παρορμήσεις δύο αντιθέτων και αλληλομαχόμενων δυνάμεων, της Ελληνικής αρετής αφενός και αφετέρου των τυφλών φυσικών ενστίκτων, των παθών και των ορμεμφύτων.
Ολυμπιάς.
Η Ολυμπιάδα, η βασίλισσα της Μακεδονίας, γέννησε τον πρωτότοκο γιό της στην Πέλλα, κατά το έτος της 106ης Ολυμπιάδος, δηλαδή, όπως το υπολογίζουν οι
χριστιανοί ιστορικοί, το 356 π.Χ. Ήταν ένα εξαιρετικό μωρό. Η Ολυμπιάς, βίαια και συναισθηματική, ήταν υπερήφανη γι’ αυτόν. Ασφαλώς ήλπιζε πως θα τη βοηθούσε να σταθεροποιήσει τη θέση της στην καρδιά του πατέρα του, του βασιλέως Φιλίππου.Η Ολυμπιάδα, η βασίλισσα της Μακεδονίας, γέννησε τον πρωτότοκο γιό της στην Πέλλα, κατά το έτος της 106ης Ολυμπιάδος, δηλαδή, όπως το υπολογίζουν οι
Φίλιππος
Εκείνον τον χρόνο ο Φίλιππος δέχθηκε τρεις καλές ειδήσεις, τη μια αμέσως μετά την άλλη. Ο στρατηγός του Παρμενίων είχε κατατροπώσει τα ορεσίβια φύλα των Ιλλυριών. Η νεαρή βασίλισσά του είχε γεννήσει αγόρι. Το άλογό του είχε νικήσει στους ολυμπιακούς αγώνες. 0 ίδιος όμως δεν βρισκόταν κοντά στον προσκέφαλο της Ολυμπιάδος. Και πραγ ματικά, σπάνια βρισκόταν. Ο Φίλιππος νε αρός, ατρόμητος, εύγλωττος, πανούργος και ακαταπόνητος είχε θέσει ως σκοπό να επεκτείνει το βασίλειο του, ήταν γοη τευτικότατος όταν γύρισε στην πατρίδα. Έδειξε το πρέπον ενδιαφέρον για τον γιό του και έμεινε ικανοποιημένος με την Ολυμπιάδα. Αλλά την επόμενη άνοιξη έφυγε πάλι. Έτσι, οι πρώτες αναμνήσεις του Αλεξάνδρου ήταν από ένα σπίτι όπου αφεντικό ήταν κυρίως η μητέρα του, μια μητέρα στοργική και νοσηρά αφοσιωμένη, ενώ ο «πατέρας» ήταν μάλλον μια αφηρημένη ιδέα, που από καιρό σε καιρό ενσαρκωνόταν σ’ ένα κουρασμένο, ισχνό αλλά πάντοτε αεικίνητο άνδρα.
Ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος τα κα τοπινά χρόνια τηρούσαν το μακεδονικό βασιλικό έθιμο να δίνουν συμπόσια και να πίνουν κατά κόρον. Ο Φίλιππος έπινε με ευχαρίστηση, ο Αλέξανδρος με κά ποιο μέτρο στα νιάτα του. Αργότερα, στην Ασία έπινε περισσότερο. Αν δεν έκαναν έτσι κι αν δεν οδηγούσαν αυτο προσώπως τους άνδρες τους στη μάχη και στις εφόδους, κερδίζοντας στη σύ ντομη ζωή τους περισσότερα τραύματα από οποιονδήποτε άλλο πολεμιστή τους, είναι αμφίβολο αν θα είχαν τόσο αποτε λεσματικά κρατήσει τη νομιμοφροσύνη του στρατού τους.
Στην αρχή του έβδομου χρόνου του, κάθε αγόρι καλής καταγωγής άφηνε πια την τροφό του, και το έβαζαν κάτω από την επίβλεψη ενός παιδαγωγού. Στην περίπτωση του Αλεξάνδρου, τα καθήκο ντα αυτά τα ανέλαβε ένας Έλληνας που τον έλεγαν Λυσίμαχο. Ο Λυσίμαχος, που καταγόταν από την Ακαρνανία, τη χώρα που συνόρευε με τη νότια Ήπειρο, ήταν από αρχοντική οικογένεια και ικανός άν θρωπος. Το γεγονός ότι σε όλη τη ζωή έμεινε πιστός στον Αλέξανδρο δείχνει πως η επιλογή ήταν σωστή.
Λένε πως ο Φίλιππος διασκέδαζε πολύ με τη συνήθεια του Λυσιμάχου να τον ονομάζει Πηλέα, να λέει τον Αλέξανδρο Αχιλλέα και τον εαυτό του Φοίνικα. Υπήρ χε ένας μύθος που έλεγε πως ο Φοίνικας είχε διωχθεί από τον πατέρα του, τον βασιλιά των Δολόπων στην Ήπειρο, εξαι τίας του δεσμού του με την ερωμένη του βασιλιά, κι είχε καταφύγει κοντά στον Πηλέα, βασιλιά των θεσσαλικών Μυρμι δόνων. Εκεί, τον έκαναν παιδαγωγό του Αχιλλέα, γιου του μονάρχη. Ο θρύλος έλεγε πως ο Αχιλλέας ήταν από τα παι δικά του χρόνια προορισμένος να γίνει πιο διάσημος από τον πατέρα του, και το ίδιο έπρεπε αναλογικά να ισχύει και για τον Αλέξανδρο.
Ο Πλούταρχος λέει πως ο Λυσίμαχος δεν είχε μεγάλα μέσα για να επιβληθεί στην αυλή, και σε λίγο η Ολυμπιάδα, όπως θα έπρεπε κανείς να το περιμένει, του επέβαλε ως ανώτερο έναν από τους δικούς της συγγενείς που τον έλεγαν Λεω νίδα, και που πήρε τη θέση του κηδεμόνα και θετού πατέρα του μικρού πρίγκιπα.
Ο Λεωνίδας δεν αντιπροσώπευε καθό λου τον τύπο του ανθρώπου που θα διά λεγε ο ίδιος ο Φίλιππος για τον κηδεμόνα του Αλεξάνδρου. Ήταν πολύ αυστηρός και προφανώς είχε κάποια επιρροή πάνω στην Ολυμπιάδα. Ο Λεωνίδας ήταν φανα τικός οπαδός της άκαμπτης πειθαρχίας. Πίστευε πως η κούραση και οι στερήσεις αποτελούν το καλύτερο φάρμακο για τη θέρμη της νεανικής ηλικίας, κι αντιπα θούσε όλες τις μορφές της πολυτέλειας και της μαλθακότητας. «Λ/α/, αυτός ο άν θρωπος -έλεγε αργότερα ο Αλέξανδρος- πήγαινε κι έψαχνε τις κασέλες, όπου είχα τα ρούχα και τα σκεπάσματά μου, και κοι τούσε για να δει μήπως η μητέρα μου είχε δώσει τίποτα που να μην το χρειαζόμουν πραγματικά και που θα μπορούσε να με σπρώξει προς τη μαλθακότητα».
Ο Λεωνίδας δεν άφηνε τον έφηβο ούτε και να τρώει τα καλά φαγητά που ετοίμαζαν οι μάγειρες του παλατιού για το βασιλικό τραπέζι, αλλά του είχε επι βάλλει την πιο απλή δίαιτα, δίνοντάς του ίσα-ίσα τα απαραίτητα. Όταν μεγάλωσε ο Αλέξανδρος διηγούταν στους φίλους του, ότι ο Λεωνίδας τον είχε εφοδιάσει με τους δυο καλύτερους μάγειρες του κόσμου για να κάνουν το φαγητό του ορεκτικό. Έναν ολονύχτιο περίπατο σαν πρόγευμα κι ένα ελαφρύ πρόγευμα σαν γεύμα. Δίδαξε στον νεαρό πρίγκιπα την οικονομία και το μέτρο σε όλα, κι ο Πλού ταρχος αναφέρει πως μια φορά που ο μι κρός Αλέξανδρος πετούσε ασυλλόγιστα μεγάλες ποσότητες λιβανωτού στη φωτιά της θυσίας, σε κάποια θρησκευτική γιορ τή, ο Λεωνίδας τον μάλωσε αυστηρά και του είπε να μην είναι σπάταλος.
Αυτό το είδος της ανατροφής είχε ασφαλώς χρήσιμο αποτέλεσμα, γιατί έβα λε κάποιο χαλινό στη φυσική τάση της σπατάλης που είχε ο έφηβος, και διόρθω σε μια υπεροπτική αδιαφορία του για την αξία των πραγμάτων, χαρακτηριστικό που το είχε κι ο Φίλιππος. Στο ζήτημα αυ τό της σπατάλης υπάρχουν ομοιότητες τόσο χτυπητές ανάμεσα στον χαρακτήρα του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου.
0 Μέγας Αλέξανδρος ήταν δεινός φι- λαναγνώστης· Τις νύχτες, η «Ιλιάδα» μαζί με το μαχαίρι του βρισκόταν πάντα κάτω από το προσκέφαλο του.
Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός ότι ο νεαρός Αλέξανδρος θεωρούσε πάντοτε τον εαυτό του σαν έναν νέο Αχιλλέα, τον ήρωα της οικογένειας της μητέρας του. Και ο πρόγονος του πατέρα του, ο Ηρακλής, είχε ταξιδέψει στην Ασία όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου που κατά καιρούς ονειρευόταν ο Αλέξανδρος. Είχε επίσης πολεμήσει και για να επιτύχει τους περίφημους άθλους του είχε χρησι μοποιήσει, τόσο την εξυπνάδα του όσο και την ωμή βία.
Στην αρχή του έβδομου χρόνου του, κάθε αγόρι καλής καταγωγής άφηνε πια την τροφό του, και το έβαζαν κάτω από την επίβλεψη ενός παιδαγωγού. Στην περίπτωση του Αλεξάνδρου, τα καθήκο ντα αυτά τα ανέλαβε ένας Έλληνας που τον έλεγαν Λυσίμαχο. Ο Λυσίμαχος, που καταγόταν από την Ακαρνανία, τη χώρα που συνόρευε με τη νότια Ήπειρο, ήταν από αρχοντική οικογένεια και ικανός άν θρωπος. Το γεγονός ότι σε όλη τη ζωή έμεινε πιστός στον Αλέξανδρο δείχνει πως η επιλογή ήταν σωστή.
Λένε πως ο Φίλιππος διασκέδαζε πολύ με τη συνήθεια του Λυσιμάχου να τον ονομάζει Πηλέα, να λέει τον Αλέξανδρο Αχιλλέα και τον εαυτό του Φοίνικα. Υπήρ χε ένας μύθος που έλεγε πως ο Φοίνικας είχε διωχθεί από τον πατέρα του, τον βασιλιά των Δολόπων στην Ήπειρο, εξαι τίας του δεσμού του με την ερωμένη του βασιλιά, κι είχε καταφύγει κοντά στον Πηλέα, βασιλιά των θεσσαλικών Μυρμι δόνων. Εκεί, τον έκαναν παιδαγωγό του Αχιλλέα, γιου του μονάρχη. Ο θρύλος έλεγε πως ο Αχιλλέας ήταν από τα παι δικά του χρόνια προορισμένος να γίνει πιο διάσημος από τον πατέρα του, και το ίδιο έπρεπε αναλογικά να ισχύει και για τον Αλέξανδρο.
Ο Πλούταρχος λέει πως ο Λυσίμαχος δεν είχε μεγάλα μέσα για να επιβληθεί στην αυλή, και σε λίγο η Ολυμπιάδα, όπως θα έπρεπε κανείς να το περιμένει, του επέβαλε ως ανώτερο έναν από τους δικούς της συγγενείς που τον έλεγαν Λεω νίδα, και που πήρε τη θέση του κηδεμόνα και θετού πατέρα του μικρού πρίγκιπα.
Ο Λεωνίδας δεν αντιπροσώπευε καθό λου τον τύπο του ανθρώπου που θα διά λεγε ο ίδιος ο Φίλιππος για τον κηδεμόνα του Αλεξάνδρου. Ήταν πολύ αυστηρός και προφανώς είχε κάποια επιρροή πάνω στην Ολυμπιάδα. Ο Λεωνίδας ήταν φανα τικός οπαδός της άκαμπτης πειθαρχίας. Πίστευε πως η κούραση και οι στερήσεις αποτελούν το καλύτερο φάρμακο για τη θέρμη της νεανικής ηλικίας, κι αντιπα θούσε όλες τις μορφές της πολυτέλειας και της μαλθακότητας. «Λ/α/, αυτός ο άν θρωπος -έλεγε αργότερα ο Αλέξανδρος- πήγαινε κι έψαχνε τις κασέλες, όπου είχα τα ρούχα και τα σκεπάσματά μου, και κοι τούσε για να δει μήπως η μητέρα μου είχε δώσει τίποτα που να μην το χρειαζόμουν πραγματικά και που θα μπορούσε να με σπρώξει προς τη μαλθακότητα».
Ο Λεωνίδας δεν άφηνε τον έφηβο ούτε και να τρώει τα καλά φαγητά που ετοίμαζαν οι μάγειρες του παλατιού για το βασιλικό τραπέζι, αλλά του είχε επι βάλλει την πιο απλή δίαιτα, δίνοντάς του ίσα-ίσα τα απαραίτητα. Όταν μεγάλωσε ο Αλέξανδρος διηγούταν στους φίλους του, ότι ο Λεωνίδας τον είχε εφοδιάσει με τους δυο καλύτερους μάγειρες του κόσμου για να κάνουν το φαγητό του ορεκτικό. Έναν ολονύχτιο περίπατο σαν πρόγευμα κι ένα ελαφρύ πρόγευμα σαν γεύμα. Δίδαξε στον νεαρό πρίγκιπα την οικονομία και το μέτρο σε όλα, κι ο Πλού ταρχος αναφέρει πως μια φορά που ο μι κρός Αλέξανδρος πετούσε ασυλλόγιστα μεγάλες ποσότητες λιβανωτού στη φωτιά της θυσίας, σε κάποια θρησκευτική γιορ τή, ο Λεωνίδας τον μάλωσε αυστηρά και του είπε να μην είναι σπάταλος.
Αυτό το είδος της ανατροφής είχε ασφαλώς χρήσιμο αποτέλεσμα, γιατί έβα λε κάποιο χαλινό στη φυσική τάση της σπατάλης που είχε ο έφηβος, και διόρθω σε μια υπεροπτική αδιαφορία του για την αξία των πραγμάτων, χαρακτηριστικό που το είχε κι ο Φίλιππος. Στο ζήτημα αυ τό της σπατάλης υπάρχουν ομοιότητες τόσο χτυπητές ανάμεσα στον χαρακτήρα του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου.
0 Μέγας Αλέξανδρος ήταν δεινός φι- λαναγνώστης· Τις νύχτες, η «Ιλιάδα» μαζί με το μαχαίρι του βρισκόταν πάντα κάτω από το προσκέφαλο του.
Είναι αποκαλυπτικό το γεγονός ότι ο νεαρός Αλέξανδρος θεωρούσε πάντοτε τον εαυτό του σαν έναν νέο Αχιλλέα, τον ήρωα της οικογένειας της μητέρας του. Και ο πρόγονος του πατέρα του, ο Ηρακλής, είχε ταξιδέψει στην Ασία όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου που κατά καιρούς ονειρευόταν ο Αλέξανδρος. Είχε επίσης πολεμήσει και για να επιτύχει τους περίφημους άθλους του είχε χρησι μοποιήσει, τόσο την εξυπνάδα του όσο και την ωμή βία.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.