ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΜΟΙΡΟΛΟΪ

Εσύ, παιδί μ’ εκίνησες να πας στον κάτου κόσμο,
κι αφήνεις τη μανούλα σου πικρή, χαροκαμένη·
παιδάκι μου, τον πόνο σου, που να τον απιθώσω,
που κι αν τον ρίξω τρίστρατα, τον παίρνουν οι διαβάτες,
κι αν τον αφήσω στα κλαριά, τον παίρνουν οι διαβάτες,
κι αν τον αφήσω στα κλαριά, τον παίρνουν τα πουλάκια·
που να βαλθούν τα δάκρυα  για τον ξεχωρισμό σου;
Αν πέσουνε στη μαύρη γης, χορτάρι δεν φυτρώνει,
αν πέσουνε  στον ποταμό, ο ποταμός θα στύψει,
αν πέσουνε στη θάλασσα, πνίγονται τα καράβια,
κι αν τα σφαλίσω στην καρδιά γλήγορα σ’ ανταμώνω.


Η λέξη Μοιρολόι βγαίνει από τις λέξεις μοιρώ και λόγος. Περιγράφει την παραδοσιακή θρηνητική εκδήλωση ταφής για τους νεκρούς. Ο λαός χαίρεται και τραγουδάει για τη ζωή, τις χαρές, τις λύπες, τις αγωνίες και τους πόθους του. Τραγουδάει για τη πατρίδα του, τους ήρωες του και τη φύση. Τραγουδάει για οτιδήποτε κεντρίσει το ενδιαφέρον του. Τραγουδάει όμως και για το θάνατο, τον Χάρο, τον αποχωρισμό αγαπημένων προσώπων, είτε για τον Κάτω Κόσμο είτε για τόπους ξένους και μακρινούς.
Με το πέρασμα του χρόνου όμως, το μοιρολόι στην Ήπειρο, έχει γίνει κομμάτι της κάθε εκδήλωσής του. Το Ηπειρώτικο γλέντι, όσο και να φαίνεται παράξενο στους μη Ηπειρώτες, είτε γάμος είναι, είτε βάπτιση, είτε πανηγύρι, αρχίζει πάντα με μοιρολόι. Είναι η τιμή για τους νεκρούς μας που δε βρίσκονται στο τραπέζι αυτό. Είναι και το μοιρολόι για τους ξενιτεμένους που τα παλιά χρόνια φεύγανε και δε μπορούσαν να γυρίσουν στην πατρίδα. Σε πολλές περιπτώσεις στα γλέντια αυτά ένα τραπέζι έμενε άδειο για όσους λείπουν.
Το μοιρολόι αποτελεί το όνομα μιας μουσικής εκδήλωσης, η οποία πηγάζει μεν από τους γυναικείους θρήνους για τους νεκρούς και αποτελεί τις αρχαιότερες ποιητικές εκφράσεις τραγούδι θρήνου και το πρωτοσυναντάμε και στα έργα του Ομήρου. Είναι οι θρηνωδοί των αρχαίων χρόνων που στο πέρασμα του χρόνου έγιναν οι μοιρολογίστρες όπου τις συναντάμε σε κάποια μέρη της Ελλάδας ακόμα και στις μέρες μας. 

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ