Τι φέρνει η νίκη του Φρανσουά Ολάντ

Με ένα μεγάλο πανηγύρι στην πλατεία της Βαστίλης γιόρτασαν οι Γάλλοι Σοσιαλιστές τη νίκη του Φρανσουά Ολάντ, που με μικρή διαφορά μόλις δύο ποσοστιαίων μονάδων πέτυχε  μεγάλη παρά ταύτα νίκη σε βάρος του απερχόμενου προέδρου Νικολά Σαρκοζί.

Σύμφωνα με τα τελικά αποτελέσματα, ο Φρανσουά Ολάντ συγκέντρωσε το 51,7% των ψήφων έναντι 48,3% του Σαρκοζί, σπάζοντας έτσι 17 χρόνια κυριαρχίας της δεξιάς στην προεδρία της γαλλικής δημοκρατίας. Ο Νικολά Σαρκοζί από την πλευρά του αναγνώρισε την ήττα του και ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει την πολιτική. Ενδιαφέρον έχει το ότι ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης  που έσπευσε να συγχαρεί τον Ολάντ ήταν ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, που έκανε παράλληλα λόγο για κοινό στόχο επανεκκίνησης της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι τι σημαίνει η νίκη του Ολάντ για τη Γαλλία, την Ευρώπη, την Ελλάδα και τις αγορές; Με άλλα λόγια, ο νέος σοσιαλιστής πρόεδρος της Γαλλίας θα επαναφέρει την εμπιστοσύνη και θα ανοικοδομήσει την εύθραυστη γαλλική οικονομία με το μεγάλο δημόσιο χρέος, τη μηδενική ανάπτυξη και την αυξανόμενη ανεργία; Θα μπορέσει να φέρει την αλλαγή σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς όφελος των κρατών της ευρωπαϊκής περιφέρειας εν γένει, άρα και της Ελλάδας;  Ή μήπως, αντίθετα, θα φέρει τη  μετατροπή της Γαλλίας σε κάτι ανάλογο με το … αδιέξοδο της Ελλάδας και της Ισπανίας, όπως ισχυρίζονταν μέχρι χτες ο ηττημένος πλέον Σαρκοζί;

Παρατήρηση πρώτη: καταρχήν πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η μέχρι και πριν λίγους μήνες πορεία του Ολάντ δεν περιλάμβανε τίποτα το εντυπωσιακό. Ο Φρανσουά Ολάντ υπήρξε για δεκαετίες κορυφαίο στέλεχος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, γενικός γραμματέας του σε μια μεγάλη περίοδο εσωτερικών συγκρούσεων και πρόεδρός του σε δύο μεγάλες εκλογικές ήττες. Κι αν σήμερα βρίσκεται στη θέση του προέδρου της Γαλλίας, το οφείλει αποκλειστικά στην περιπέτεια του Ντομινίκ Στρος Καν με τη καμαριέρα του Σόφιτελ στη Νέα Υόρκη που τον έβγαλε εκτός εκλογικής αναμέτρησης.

Δεύτερη παρατήρηση: σε αντίθεση με τον τελευταίο πρόεδρο που κατάφεραν να εκλέξουν οι Σοσιαλιστές, τον Φρανσουά Μιτεράν, ο Ολάντ δεν έχει καμιά σπουδαία ιδεολογική σκευή. Ο Μιτεράν εξελέγη το 1981, προχώρησε στην κρατικοποίηση των γαλλικών τραπεζών και πειραματίστηκε με μια μεγάλη δημοσιονομική στήριξη της οικονομίας αλλά στο τέλος υποχρεώθηκε σε στροφή 180 μοιρών όταν κατέρρευσε το γαλλικό φράγκο. Ο Φρανσουά Ολάντ έχει δηλώσει θαυμαστής του Μιτεράν αλλά αυτό που έζησε ήταν η μεταστροφή του. Ο Ολάντ έχει επίσης δηλώσει ότι εχθρός του είναι το χρηματοπιστωτικό σύστημα αλλά οι προτάσεις του έχουν περισσότερα κοινά με τον αμερικάνικο νόμο Γκλας-Στίγκαλ για τη ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού κλάδου παρά με τον Λένιν. Η βασική του πρόταση για τις γαλλικές τράπεζες  ζητά διαχωρισμό ανάμεσα στις επενδυτικές και τις εμπορικές δραστηριότητες. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο Ολάντ ζητά να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη, αλλά οι λύσεις που προτείνει είναι επιεικώς περιορισμένης εμβέλειας: συγκεκριμένα προτείνει την αύξηση των επενδύσεων από μια γαλλική κρατική αναπτυξιακή τράπεζα και δεσμεύεται ότι θα πείσει τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες να εκδοθεί ευρωομόλογο – κόκκινο πανί για τη Μέρκελ. Το ευρωομόλογο όμως  που προβλέπουν οι προτάσεις Ολάντ  δεν χρηματοδοτεί το δημόσιο χρέος των κρατών μελών της Ευρωζώνης, όπως θα ήθελαν και ελπίζουν οι Έλληνες, αλλά έργα υποδομών. Άρα, παρά τα όσα ελπιδοφόρα γράφονταν τις προηγούμενες βδομάδες στον ελληνικό Τύπο, η αξία της νίκης Ολάντ για την Ελλάδα είναι πρακτικά πολύ περιορισμένη.

Παρατήρηση τρίτη: το πρόγραμμα Ολάντ είναι ένα κλασικό σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα υψηλής φορολογίας και υψηλών δαπανών. Περιλαμβάνει δεσμεύσεις για ανατροπή της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του Σαρκοζί, για προσλήψεις χιλιάδων νέων δασκάλων και καθηγητών και για αύξηση του κατώτατου μισθού. Η Γαλλία είναι μια από τις ευρωπαϊκές χώρες με τις μεγαλύτερες δημόσιες δαπάνες σε σχέση με το ΑΕΠ, που φτάνουν το 55% και που θα χρηματοδοτηθούν με μεγάλη αύξηση των φόρων που θα φτάσει στα 44 δις ευρώ. Η αύξηση των φόρων περιλαμβάνει αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων και ένα νέο φορολογικό συντελεστή της τάξης του 45% για όσους έχουν εισοδήματα πάνω από 150.000 ευρώ. Αυτά και άλλα μέτρα αναμένεται να αυξήσουν τους φόρους και τις άλλες κοινωνικές εισφορές στο 47% του ΑΕΠ – δηλαδή σε επίπεδα 10 ποσοστιαίων μονάδων υψηλότερα της Γερμανίας και της Βρετανίας και 20 μονάδων πάνω από των ΗΠΑ.

Παρατήρηση τέταρτη: αναγνωρίζοντας το ότι βρισκόμαστε στο 2012 και υπάρχει σοβαρή κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, το πρόγραμμα Ολάντ προβλέπει και τη μείωση του ελλείμματος. Ο Ολάντ υπόσχεται ότι θα μηδενίσει το ύψους 90 δις ευρώ δημόσιο έλλειμμα της Γαλλίας που βρίσκεται στο 5.2% του ΑΕΠ της ως το 2017. Αν πάντως δούμε το πρόγραμμα του νικητή των γαλλικών εκλογών από λίγο πιο κοντά, παρατηρούμε ότι οι προβλέψεις του βασίζονται σε μια υπόθεση για ανάπτυξη περί το 2%-2.5% για τα 3 χρόνια της επόμενης 5ετίας. Αλλά με βάση τη μέχρι τώρα πορεία της γαλλικής οικονομίας, τα νούμερα αυτά δεν είναι ρεαλιστικά. Η Γαλλία έχει να δει τέτοια ποσοστά ανάπτυξης από τα τέλη της δεκαετίας του 1990.

Το κρίσιμο ερώτημα βεβαίως είναι τι θα κάνει ο Ολάντ σε περίπτωση που έχουμε νέα έξαρση της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης; Η Σεσίλ Αντονίν, του Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας OFCE, θεωρεί ότι οι αγορές είναι μια ‘δαμόκλειος σπάθη’ που επικρέμεται πάνω από το κεφάλι του Σοσιαλιστή προέδρου. Κρίσιμης σημασίας, κατά την ίδια, θα είναι η επιλογή των ανθρώπων που θα αναλάβουν τους βασικούς ρόλους. Ως ηγέτης του Σοσιαλιστών ο Φρανσουά Ολάντ δεν συνήθιζε να επιβάλει τη δική του βούληση, αλλά άφηνε τις διαφορετικές ομάδες να διεξάγουν γύρω του τις μάχες τους. Όλες αυτές οι ομάδες στήριξαν  την υποψηφιότητά του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και παράλληλα μάχονταν μεταξύ τους στο παρασκήνιο.

Σε όρους οικονομικής πολιτικής υπάρχει μια σκληρή αριστερά, συσπειρωμένη γύρω από την Μαρτίν Ομπρί, αντίπαλο του Ολάντ για την υποψηφιότητα της γαλλικής προεδρίας και αρχιτέκτονα του 35ώρου.

Υπάρχει όμως και μια μεταρρυθμιστική αριστερά, κινούμενη γύρω από τον Στρος Καν. Δύο από τα βασικά στελέχη της καμπάνιας Ολάντ, ο Πιερ Μοσκοβίτσι, διαχειριστής της καμπάνιας και ο Μανουέλ Βαλς, εκπρόσωπος Τύπου του Ολάντ, είναι άνθρωποι του Στρος Καν.  Αν αυτοί οι δύο αναλάβουν κορυφαία αξιώματα, θα δούμε επιδέξιους χειρισμούς στην κρίση χρέους και μια διάθεση για δημοσιονομική αυστηρότητα. Αλλά ο Ολάντ που δεσμεύθηκε ότι θα δώσει τα μισά υπουργεία σε γυναίκες, μπορεί να μπει στον πειρασμό να δώσει την πρωθυπουργία στη Μαρτίν Ομπρί. Τυχόν ανάληψη της πρωθυπουργίας από τη  Ομπρί θα σηματοδοτήσει μεγάλες πιέσεις για αύξηση κοινωνικών δαπανών και για  ανταγωνιστική στάση απέναντι στις αγορές.

Μια αναπάντητη ερώτηση είναι αν υπάρχει περίπτωση ο νέος Γάλλος πρόεδρος να κάνει την έκπληξη και να προωθήσει μεγάλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Όπως ανακάλυψε η Γερμανία όταν καγκελάριος ήταν ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ένας κεντροαριστερός ηγέτης μπορεί μερικές φορές να αλλάξει την κοινωνική πολιτική και να χαλαρώσει την εργατική  νομοθεσία καλύτερα από έναν δεξιό. Παρά ταύτα, χαρακτηριστικό σημάδι του γαλλικού ‘πνεύματος των καιρών’ είναι το ότι ήταν ο Σαρκοζί και όχι ο Ολάντ που ανέφερε τον Σρέντερ ως πρότυπό του. Και πως ήταν ο ηττημένος Σαρκοζί που είχε δηλώσει σε τηλεοπτική συζήτηση την περασμένη βδομάδα ότι ο Σρέντερ υποστήριζε την εκστρατεία του.

http://www.sofokleous10.gr