Ο Ερωτόκριτος του Κορνάρου: ίσος του δεν ευρίσκετο σ’ Ανατολή και Δύση

 Ν. Λυγερός


Ο Ερωτόκριτος του Κορνάρου δεν είναι απλώς ένα έμμετρο λυρικό μυθιστόρημα, είναι μια βενετοκρητική σύνθεση, εξαιρετικά πλούσια και δεν έγινε τυχαία ένας πανελλήνιος μύθος. Ο Κορνάρος έπλασε αυτόν τον μύθο χάρις στη μεγάλη του γνώση της κρητικής κοινωνίας.

Η ιδιομορφία του Κορνάρου προέρχεται όχι μόνο από τη διαχρονικότητα της Κρήτης, αλλά και από τον συνδυασμό της Ανατολής και της Δύσης. Και αυτό είναι φανερό διότι στο έργο του βρίσκουμε πολλές αναφορές στην Ανατολή και τη Δύση όπως π.χ. στους στίχους: Α64, Α1234, Α1506, Β548, Β1744, Β2129, Γ1557, Δ1621. Όμως αυτή η διπλή επίδραση είναι ακόμα πιο ενδιαφέρουσα όσον αφορά στις γκιόστρες.

Το κονταροχτύπημα του Κορνάρου αποτελεί ένα πολύπλοκο μείγμα της λογοτεχνίας της ιταλικής αναγέννησης και της βυζαντινής λαϊκής παράδοσης. Σ’ αυτό το σημείο το δυτικό έπος γίνεται μια ανατολίτικη ιστορία και η ιπποσύνη μετατρέπεται σε ρωμιοσύνη. Έτσι μ’ αυτόν τον πολύπλευρο τρόπο, ο ποιητής ερμηνεύει το παρελθόν και το πεπρωμένο της πατρίδας.

Ακόμα και ο πόλεμος του Κορνάρου είναι χαρακτηριστικός. Η αρχική σταυροφορία της Δύσης στο γαλλικό πρωτότυπο μεταβάλλεται σε πολιορκία της Ανατολής στο κρητικό κείμενο. Και είναι οι πολιορκημένοι που ενδιαφέρουν τον Κορνάρο, όχι οι κατακτητές. Από αυτήν την άποψη είναι πράγματι ενδεικτικό ότι η αποφασιστική μονομαχία του Ρωτόκριτου γίνεται μ’ έναν Φράγκο και συγγενή του βασιλιά των λατινογενών Βλάχων.

Από την άλλη πλευρά, το βλέμμα του Κορνάρου που παραμένει συμβολικό εξαιτίας της μορφής του έργου του, με τη λεπτή του ακρίβεια μάς δείχνει ότι ο ποιητής κατέχει επιστημονικές γνώσεις που δεν ανήκουν στον μεσαίωνα αλλά στην αναγέννηση και που δεν είναι γιατροσόφια της Ανατολής αλλά έρευνες της Δϋσης.

Τελικά η σημαντικότερη συμβολή του Κορνάρου είναι η απόδειξη της ύπαρξης μιας ελληνικής ταυτότητας σε μια περίοδο ταραχής και σ’ έναν τόπο μεθοριακό.

Αναφορές:
Sur les connaissances scientifiques dans Erotokritos.
Ο ΛΥΧΝΟΣ, numéro 62, janvier 1995.
Sur les chiffres 3 et 4 dans Le sacrifice d’ Abraham et Erotokritos de Kornaros
La Revue Franco-Hellénique, numéro 18, juin 1995.
Sur la présence du chiffre 4 dans Erotokritos.
Ο ΛΥΧΝΟΣ, numéro 67, avril 1996.
Erotokritos, tournois et contexte énétocrétois.
Bulletin de la Société Historique Alexandre Soutsos, no.2, juillet 1997.
Sur les difficultés de la traduction versifiée de l’ Erotokritos, roman épicolyrique crétois du XVIIème siècle.
Parterre Verbal, numéro 23, septembre 1997.
Sur l’identité du poète d’Erotokritos.
Le Bulletin Franco-Hellénique, 1998.
Commentaires sur L’ Erotokritos dans une nouvelle perspective historique d’ Egil Danielsen.
Le Bulletin Franco-Hellénique, 1998.
Sur la symbolique des devises dans le tournoi de l’ Erotokritos.
Ο ΛΥΧΝΟΣ 1998.
Le regard séférien sur l’ Erotokritos de Kornaros.
Parterre Verbal, 1998.