Ο ΑΘΕΟΣ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΙΛΟΣ. Η Φιλία και η Φιλοξενία στα Ομηρικά Έπη

Η φιλοξενία έλαβε μεγάλη ανάπτυξη στους Έλληνες, από τα Ομηρικά ήδη χρόνια και εμφανίστηκε με τρείς μορφές:

1. Πρόκειται για την από ευσπλαχνία φιλοξενία των ξένων, των αγνώστων ταξειδιωτών, οι οποίοι είχαν ανάγκη περιποιήσεως, όπως η φιλοξενία του Οδυσσέως από τον βασιλέα των Φαιάκων Αλκίνοο.
2. Αποτελεί συνέπεια της πρώτης, σύμφωνα με την οποία, αυτοί που φιλοξενήθηκαν ήταν από την στιγμή εκείνη συνδεδεμένοι με τον φιλοξενήσαντα με ειδικό δεσμό και υποχρεούντο στο εξής να αλληλοβοηθούνται και να αλληλουποστηρίζονται. Η υποχρέωση αυτή μεταβιβαζόταν και στους απογόνους τους. Τέτοιας μορφής ήταν η φιλοξενία του Τηλεμάχου από τον Νέστορα και τον Μενέλαο.
   
3. Δεσμούς φιλοξενίας συνάπτονταν και με ανταλλαγή δώρων, όπως συνέβη με τον Αγαμέμνονα και τον Κινύρα, βασιλέα της Κύπρου.

Η ικεσία αποτελούσε υποχρέωση και ευκαιρία φιλοξενίας. Ο ικέτης που αναγκάστηκε να ζητήσει άσυλο σε κάποιον οίκο θεωρείτο ιερά παρακαταθήκη και τον επεριποιούντο ακόμη και άν ήταν εχθρός. Μόλις ο ξένος έμπαινε στο σπίτι, ο οικοδεσπότης έστελνε την θεραπενίδα του και του έπλενε τα πόδια για να ανακουφιστεί από την κόπωση του ταξειδίου. Άν ο φιλοξενούμενος ήταν άγνωστος,ρωτούσε το όνομά του στην διάρκεια του πρώτου γεύματος. Όταν αποχωρίζονταν αντάλλασσανδώρα ως ενθύμια.

Χαρακτηριστικό ήταν το επεισόδιο των Γλαύκου – Διομήδους στην Ζ΄ ραψωδία της Ιλιάδος, όπου όταν αναγνωρίζει ο Διομήδης τον “παλαιό πατρώο φίλο” ανταλλάσσουν όπλα “χρυσά με χάλκινα αξίας εκατό βοδιών με αξίας εννέα βοδιών”.

Έτσι δύο εχθροί στο πεδίο της μάχης πέταξαν τα όπλα και αγκαλιάστηκαν και αρνήθηκαν τη μάχη.

Τόσο ισχυρούς δεσμούς σφυρηλατούσε η μοναδική σε όλον τον κόσμο αξία της φιλοξενίας των Ελλήνων, για την οποία μάλιστα είχαν και θεούς προστάτες την Αφροδίτη, την Αθηνά, τους Διοσκούρους, τον Ξένιο Δία και τον Απόλλωνα Θεοξένιο.

Ένας άθεος λοιπόν είναι αδύνατον να ενστερνίζεται τέτοιες αξίες, καθόσον δεν αναγνωρίζει δεν λατρεύει κανέναν από τους θεούς αυτούς της φιλοξενίας.

AFAIA