Ο ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ, ΜΕ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΦΛΩΡΙΝΑ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ

Ο Μακεδόνας  Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872) ήταν από τους σημαντικότερους αγωνιστές, καθώς και ιστορικός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821  

Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1795 και πέθανε το 1872. Από τα νεανικά του χρόνια έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και πήρε μέρος σε πολλές μάχες του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Πολέμησε στα Ψαρά, στην Ύδρα , στους Μύλους, στο Μεσολόγγι. Πρωτοστάτησε στη Έξοδο και περιέγραψε κατόπιν με αφηγηματική δύναμη τη γενναιότητα των πολιορκημένων. Πολέμησε επίσης στην Αττική και στην Κόρινθο.

Κωνσταντίνος  Κασομούλης,

ο πατέρας του  Νικολάου 

Κασομούλη

Ο  δυτικομακεδόνας  Κωνσταντίνος  Κασομούλης  μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και εργάστηκε για την προπαρασκευή του Αγώνα. Ήταν από τους πρωτεργάτες του Μακεδονικού επαναστατικού κινήματος, μαζί με τους γιους του Γεώργιο, Δημήτριο, Ιωάννη και Νικόλαο. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες και διακρίθηκε στη μάχη της Γάστρας και της μονής Δόβρας. Στην πολιορκία της Νάουσας πολέμησε με τον Καρατάσο, όπου και πολιορκήθηκε στενά μέσα σ’ ένα μικρό σπίτι και σκοτώθηκε μετά από ηρωική αντίσταση. Η περιουσία του στη Σιάτιστα λεηλατήθηκε από τους Τούρκους, που συλλάβανε τη σύζυγό του και τις δύο κόρες του και τις πούλησαν στα σκλαβοπάζαρα. Οι τρεις γυναίκες απελευθερωθήκαν το 1829 μετά από την εξαγορά τους από συγγενείς τους.

ΓΕΝΕΑ  ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ  ΑΠΟ  ΤΗΝ  ΦΛΩΡΙΝΑ

Η  γενεά  του  Κασομούλη  κρατούσε  από ιστορική οικογένεια του  Πισοδερίου Φλώρινας.

Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1795 και μεγάλωσε στη Σιάτιστα  Κοζάνης.

 Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Κασομούλης ήταν έμπορος. Σε  νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στις Σέρρες για να επεκτείνει την οικογενειακή επιχείρηση. Εκεί στα 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία..

Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Ολύμπου και της Χαλκιδικής, όπου συνεργάστηκε με τον οπλαρχηγό Διαμαντή Νικολάου. Ο πατέρας του, που είχε μετεγκατασταθεί εν τω μεταξύ στη Νάουσα, σκοτώθηκε το 1822 κατά την καταστροφή της Νάουσας από τους Τούρκους.

Μετά την αποτυχία στη Μακεδονία, μετέβη στη Θεσσαλία με σώμα Σιατιστινών, και συνεργάστηκε με τους οπλαρχηγούς Νικόλαο Στουρνάρη και Γεώργιο Καραϊσκάκη. Το 1826 βρίσκεται μεταξύ των πολιορκημένων στο Μεσολόγγι, μαζί με τους αδερφούς του, Δημήτριο και Γεώργιο. Συνέταξε την απόφαση της εξόδου καθ' υπαγόρευση του Επισκόπου Ρωγών Ιωσήφ, και επιφορτίστηκε με την αποστολή να συντονίσει τις ενέργειες όλων των τμημάτων, ώστε να επιτύχει η Έξοδος. Κατά την έξοδο τραυματίστηκε θανάσιμα ο αδερφός του, Δημήτριος. Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους κατέλαβε διάφορα στρατιωτικά αξιώματα, τόσο επί Καποδίστρια, όσο και επί Όθωνα. Συμμετείχε στην καταστολή των εξεγέρσεων του 1836, όπου σκοτώθηκε ο αδερφός του, Γεώργιος, που υπηρετούσε ως ανθυπολοχαγός. Τελικά εξελίχθηκε μέχρι το βαθμό του συνταγματάρχη της Βασιλικής Φάλαγγας, που όμως έμεινε στην ιστορία ως στρατηγός.
Σε μεγάλη ηλικία εγκαταστάθηκε στη Στυλίδα Φθιώτιδας.

Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872)

Ο  Αγωνιστής του 1821 και συγγραφέας απομνημονευμάτων του Αγώνα  Νικόλαος Κασομούλης, γεννήθηκε στην Κοζάνη.  Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1820. Υπήρξε ένας από τους κύριους οργανωτές της επανάστασης του Ολύμπου. Μετά την αποτυχία της, κατέφυγε στην περιοχή του Ασπροπόταμου και έγινε γραμματικός του καπετάνιου Στουρνάρη, τον οποίο και ακολούθησε σε όλες τις μάχες.

 Υπήρξε συνεργάτης του Καραϊσκάκη.

Το 1826 βρίσκεται μεταξύ των πολιορκημένων στο Μεσολόγγι, μαζί με τους αδερφούς του, Δημήτριο και Γεώργιο. Συνέταξε την απόφαση της εξόδου καθ’ υπαγόρευση του Επισκόπου Ρωγών, Ιωσήφ και επιφορτίστηκε την αποστολή να συντονίσει τις ενέργειες όλων των τμημάτων, ώστε να επιτύχει η Έξοδος. Κατά την έξοδο τραυματίστηκε θανάσιμα ο αδερφός του Δημήτριος.

Μετά την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους κατέλαβε διάφορα στρατιωτικά αξιώματα, τόσο επί Καποδίστρια, όσο και επί Όθωνα. Έγινε φρούραρχος Αθηνών και Πειραιώς, καθώς και φρούραρχος στη Λαμία και το Μπούρτζι. Συμμετείχε στην καταστολή των εξεγέρσεων το 1836, για την οποία δίνει πολύτιμες πληροφορίες στο Ημερολόγιο.

 Έγραψε τα απομνημονεύματα του Αγώνα με τίτλο «Ενθυμήματα στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων», έργο σημαντικό για την Επανάσταση, αλλά και για την κοινωνία της εποχής.

Συγγραφικό  έργο   του  Μακεδόνα  Κασομούλη

Οι χρονογραφικές του σημειώσεις για την Ελληνική Επανάσταση του 1821 παραμένουν από τις σημαντικότερες πηγές-μια από τις σημαντικότερες μαζί με εκείνες του Μακρυγιάννη, της περιόδου και αποτελούν μνημείο της ελληνικής ιστορίας.

 Ιδιαίτερης σημασίας των έργων του είναι

• "Ενθυμήματα" όπως επιγράφονται "του στρατηγού Κασομούλη", που πρόκειται για τα απομνημονεύματά του που καταλαμβάνουν 2701 χειρόγραφες σελίδες που εκδόθηκαν σε τρεις τόμους υπό την επιμέλεια του Γ. Βλαχογιάννη υπό τον τίτλο "Αρχεία της νεωτέρας ελληνικής ιστορίας, Νικολάου Κ. Κασομούλη αγωνιστού του 1821, Μακεδόνος. Ενθυμήματα στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων 1821 -1833". Στο έργο αυτό προτάσσεται ιστορία του αρματολισμού καθώς και σημειώσεις του επιμελητή Γ. Βλαχογιάννη. Το έργο τυπώθηκε στο τυπογραφείο του Α. Ι Βάρσου ο Α΄ τόμος το 1940, ο Β΄ το 1941 και ο Γ΄ το 1942.

Τα "Ενθυμήματα" αυτά γράφτηκαν στα 1832 όταν ήταν αξιωματικός πια σε καθεστώς αναγκαστικής αργίας και το ολοκληρώνει με κάποιες διακοπές στα 1842. Στα 1861 επανέρχεται, αυτή τη φορά για να γράψει την ιστορία του αρματολισμού, ως συμπλήρωμα των αναμνήσεών τουκαι που είναι η πρώτη απόπειρα συνθετικής παρουσίασής της. Ως άνθρωπος ανεπαρκώς γραμματισμένος, στην προσπάθειά του να μιλήσει μια γλώσσα πιο λόγια συγκόβει τις  φράσεις  του, παραλείπει μόρια και ρήματα  και κύρια ονόματα και κώλα κάτι που που  επιτείνει τη δυσκολία κατανόησής του.

Παρ’ όλα αυτά  καταφέρνει  να αποτυπώσει ανάγλυφα την καθημερινότητα των αγωνιστών του 1821 και την ατμόσφαιρα εντός της οποίας κινήθηκαν.

Στο έργο του Κασομούλη, εκτός των άλλων, βρίσκουμε και πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την καθημερινότητα κατά το 19ο αιώνα, αλλά και σχετικά με τις συμπεριφορές και τις νοοτροπίες των αγωνιστών του ΄21, τον τρόπο ενδυμασίας και γενικά τον τρόπο ζωής κατά την περίοδο αυτή. Οι πληροφορίες αυτές είναι σημαντικές για την ανάλυση και την περιγραφή των κωδικών επικοινωνίας, τόσο των κυρίαρχων όσο και των επιμέρους περιθωριακών συμπεριφορών, οι οποίες χαρακτηρίζουν την εποχή του 19ου αιώνα στα Βαλκάνια και ειδικότερα στις ελληνικές περιοχές.-



ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ