ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1848. ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟΒΟ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΛΑΛΛΑΣ, Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ, ΜΑΘΗΤΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΡΙΧΑΡΔΟΥ ΒΑΓΚΝΕΡ.

Ο  Δημήτριος  Λάλλας  γεννήθηκε   τον  Οκτώβριο του   1848 στο βλαχόφωνο Μεγάροβο της Μακεδονίας.

«Ωραία, εκφραστική φυσιογνωμία, λεπτή, αριστοκρατική διάνοια, έξοχον μουσικόν τάλαντον, φλογερά, αγνή φιλοπατρία, χαρακτήρ ειλικρινής και άδολος, αλλά και σιωπηλός και παράδοξος». 

Έτσι περιέγραψε το 1911 ο Γεώργιος Σαγιαξής στην Εφημερίδα του Μοναστηρίου ‘’Το Φώς’’ τον αποβιώσαντα συνθέτη και πιανίστα Δημήτριο Λάλα που,  αν και άγνωστος σήμερα στο ευρύ ελληνικό κοινό, υπήρξε μια από τις λαμπρότερες μουσικές προσωπικότητες της εποχής του.

Ο εξαίρετος μουσικολόγος και ερευνητής Γεώργιος Λεωτσάκος σ’ ένα βιβλίο του γράφει: «Όταν γίνεται λόγος για την επίδραση του Ρίχαρντ Βάγκνερ στην ελληνική μουσική δημιουργία, ο μόνος πραγματικός μαθητής του, με την έννοια του πιστού, και συνεργάτης του, υπήρξε ένας Μακεδόνας την καταγωγή και το φρόνημα, ο Δημήτριος Στεργίου Λάλας».

Ο  Λάλλας  ακολούθησε τις εγκύκλιες σπουδές στο Μοναστήρι, τη Θεσσαλονίκη (όπου, κατά τον Στ. Βασιλειάδη, εγκαταστάθηκε το 1856) και την Αθήνα (όπου πήρε και τα πρώτα μουσικά μαθήματα). Συνέχισε τις μουσικές σπουδές του στη Γενεύη (1865), στη Βιέννη και στο Μόναχο (1868), συμπληρώνοντας την κατάρτισή του κατά την πολύχρονη διαμονή του στη Γερμανία.

Το 1874 η γνωριμία του με τον Richard Wagner και τη σύζυγό του Cosima Liszt, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην καλλιτεχνική του εξέλιξη. Όπως αναφέρει στο Ημερολόγιό της η Cosima, ο νεαρός Λάλας ερχόταν σχεδόν καθημερινά στο σπίτι τους για να μελετήσει μουσική με τον Richard και μετά να συζητήσουν και οι τρείς τους διάφορα μουσικά θέματα, ενώ συχνά τους δεχόταν κι εκείνος για καφέ στο σπίτι του, στο οποίο μάλιστα είχαν γνωρίσει και έναν από τους αδελφούς του.

Τον Αύγουστο του 1876 ο Λάλας συμμετείχε ως βοηθός διευθυντής ορχήστρας στην πρώτη σκηνική παρουσίαση της τετραλογίας "Der Ring des Nibelungen" με την οποία εγκαινιάστηκε το θέατρο του Bayreuth.  Τις πρεμιέρες αυτές, με βοηθό διευθυντή ορχήστρας  τον Μακεδόνα  Λάλλα,  παρακολούθησαν μεταξύ άλλων ο Αυτοκράτορας  Γουλιέλμος,  ο Βασιλιάς Λουδοβίκος της Βαυαρίας,  ο Αυτοκράτορας της Βραζιλίας,  οι συνθέτες Anton Bruckner, Edward Grieg,  Piotr Illich Tchaikovsky και Franz Liszt και  ο  φιλόσοφος  Φρειδερίκος  Νίτσε.  Το όνομα του Έλληνα μουσικού είναι χαραγμένο στην αναμνηστική πλάκα που βρίσκεται στο περιστύλιο του θεάτρου του Μπαϋρόιτ (εκεί όπου μνημονεύονται τα ονόματα όλων των συντελεστών του "θαύματος").

H σύνδεση του Λάλα με την οικογένεια Βάγκνερ υπήρξε στενότατη (πολλοί μιλούν για ειδύλλιό του με την γυναίκα  του  Βάγκνερ  Κόζιμα) κι όπως διηγόταν αργότερα ο Αιμίλιος Ριάδης (που υπήρξε ο αγαπημένος μαθητής του στο πιάνο), όταν κάποτε πηγαίνοντας για το Παρίσι μετέφερε στην Κόζιμα ένα γράμμα του δασκάλου του, εκείνη το παρέλαβε με δάκρυα στα μάτια...

Η Κόζιμα Βάγκνερ στα ημερολόγιά της, που πρωτοεκδόθηκαν το 1976 από τον οίκο R. Piper και co Verlag στο Μόναχο, στις 6 Απριλίου του 1877, ημέρα Παρασκευή, σημειώνει: «…Ο ξένος της ημέρας είναι ο καλός μας Λάλας, που ήρθε εδώ από το Ζάλτσμπουργκ για να μας αποχαιρετήσει. Επιστρέφει στο Μοναστήρι. Σκεφτόμαστε τις μέρες των Νιμπελούγκεν…». 

 Μετά τον θάνατο του Βάγκνερ ο Λάλας εργάστηκε  ως αρχιμουσικός στο Ζάλτσμπουργκ και την Αθήνα, στο Μοναστήρι και στη Σχολή της Χάλκης (Κων/πολις), για να εγκατασταθεί οριστικά (1881) στη Θεσ/νίκη ως καθηγητής πιάνου. Απέκτησε φήμη και ως συνθέτης παιδικών ασμάτων. Επίσης, ένα "Μακεδονικό εμβατήριο", που εκτελέστηκε το 1906 από τη Μπάντα της Φρουράς Αθηνών με μαέστρο τον Ιωσήφ Καίσαρη γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Αναφέρεται ότι συνέθεσε την όπερα "Σαλώμη" (στο κείμενο του Ουάιλντ).  Η μουσική της "Ηλέκτρας" του Σοφοκλή (που από καιρό συνέθετε) έμεινε δυστυχώς ημιτελής, γιατί στο μεταξύ εκείνος πέθανε από χολέρα  το  1911.

 Έξι χρόνια αργότερα, το 1917, η οικογένειά του απεφάσισε να εκδώσει ολόκληρο το έργο του και γι’ αυτό το έστειλε με ένα πλοίο στην Ιταλία. Όμως το πλοίο βυθίστηκε από γερμανικό υποβρύχιο κι έτσι το έργο του Λάλα φαίνεται να χάθηκε για πάντα. Δε σώζονται παρά μόνο λίγα κείμενα μουσικών του διαλέξεων και κάποια μικρά έργα (χορωδιακά τραγούδια, όπως το «Die Karthause» - «Η σκήτη», κ.λπ.) που όμως πιστοποιούν αυθεντική δημιουργική πνοή.

Η πιανίστα και καθηγήτρια πιάνου Φανή Λάλα ήταν ανιψιά του.

https://youtu.be/XiUkaPSFdp0

 

 

 

Το οκτάφωνο «Η σκήτη», σε ποίηση J.V. Voge, ιδιαίτερης αρμονικής ευαισθησίας έργο, κορύφωμα των χαρισμάτων του Λάλα ως συνθέτη. Το έργο αυτό, οκτάφωνη μεικτή χορωδία συγκαταλέγεται στο μουσικό άλμπουμ της πολιτιστικής Ολυμπιάδας 2004 με τον τίτλο «Αντίς για όνειρα», με έλληνες συνθέτες.

 

 

Βιβλιογραφία:

1.   Γιώργος Λεωτσάκος,  "Οι χαμένες ελληνικές όπερες ή ο αφανισμός του μουσικού μας πολιτισμού"[Lost Greek Operas or the Annihilation of our Musical Civilization], Επίλογος [Epilogos] [Αθήνα / Athènes, Γαλαίος], 1992, pp. 398-428. (article important faisant le catalogue de 57 opéras de compositeurs grecs)

 2.   Ο Δημήτριος Στεργίου Λάλας και το έργο αυτού» του Πέτρου Ν. Παπαγεωργίου, στο Μακεδονικό Ημερολόγιο-1913.
3.   Μια νεκρολογία του Γεωργίου Θ. Σαγιαξή στην εφημερίδα «το Φως», Μοναστήρι 4 Σεπτεμβρίου 1911.
4.   Τα ημερολόγια της Κόζιμα Βάγκνερ, εκδ. R. Piper&co Verlag, Μόναχο, 1976.

 

 

 

Μία  Σημείωση: 
    Η ιστορία  του  κρυφού  έρωτα  του  μουσικού  Λάλλα  με την  Κοζίμα,  την  γυναίκα  του  Βάγκνερ,  η  φυγή  του   από  το Μπαϋρώυτ για να μην προδώσει  τον φίλο του  Ριχάρδο, όλη του η ζωή και το  έργο  σε  εκείνο  το  κέντρο μουσικής  δημιουργίας, θα  περίμενε  κανείς  να  συγκινήσει  μερικούς  νεοέλληνες  συγγραφείς  που  θα μπορούσαν  να  γράψουν  σπουδαίες  μυθιστορηματικές  δημιουργίες.

Από  αυτές θα  μπορούσαν  να  προκύψουν  σενάρια  και  εξαιρετικές  κινηματογραφικές  ταινίες  από  ταλαντούχους  δημιουργούς.  

    Το  εβραϊκό  Χόλυγουντ παίρνει  ασήμαντες  ιστορίες  στις οποίες εμπλέκεται  κάποιος  ιουδαίος, δημιουργεί  εκατοντάδες  μύθους και θρύλους σε χιλιάδες  ταινίες  και  μας σερβίρει  κατάλληλα στο  υποσυνείδητό μας, όλα τα δήθεν μεγαλουργήματα των ιουδαίων (συνήθως ασήμαντες  καθημερινές ιστορίες ή συνωμοσίες του  Σανχενδρίν της εβραϊκής φυλής,  κατάλληλα φτιαγμένες).

   Δυστυχώς τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει. Το πνεύμα των νεοελλήνων  στέρεψε  για  πάντα  - εδώ  και  100  χρόνια - με  την προσκόλλησή  τους  στην  ιδεολογία  του  ιουδαίου  Κεσιλέ Μαρδοχαίου.  Το  ίδιο  είχε  στερέψει  μεταξύ  του  400  και  600  μ.Χ.  λόγω  της  φανατικής  τους  προσκολλήσεως  σε  ένα  άλλο  ιουδαίο,  τον  Ιησού.  Έκαναν και τότε πάνω  από  χίλια  χρόνια  για  να  πάρουν  ανάσα.-

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ