Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ

Ἔρχονται, ὦ μακαρία
νῆσος, ἔρχονται πάλιν·
τὸ προμηνύουσι τ᾿ ἄντρα σου
φλογώδη, ἐξ ὧν μυρίαι
μάχαιραι ἐκβαίνουν. 

Οὕτως, εἰς τὰ παράλια
ἀσιατικά, τὰ πλήθη
ἀγαρηνὰ ἀναρίθμητα
βλέπω ῾νὰ ἐπισωρεύονται,
ὅμως ματαίως. 

Νῆσος λαμπρὰ εὐδαιμόνει·
ὅτε ἡ δουλεία σὲ ἀμαύρονε,
σ᾿ εἶδον· ἄμποτε νἄλθω
῾νὰ φιλήσω τὸ ἐλεύθερον
ἱερόν σου χῶμα. 

Ἐὰν φιλοτιμούμεθα
῾νὰ τὴν ῾ξαναποκτήσωμεν
μ᾿ ἵδρωτα καὶ μὲ᾿ αἷμα,
καλὸν εἶναι τὸ καύχημα
τῆς ἀρχαίας δόξης.

Α. Κάλβος - Το Χάλκεον Χέρι του Φόβου.  (Ο  Κάλβος  εδώ  αναφέρεται  στην  Σάμο).

Την 21η Ιουλίου του 1974  αποφασίσθηκε  μυστική στρατιωτική επιχείρηση  ενίσχυσης της άμυνας του αεροδρομίου της Λευκωσίας με την κωδική ονομασία "ΝΙΚΗ". Το σχέδιο της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταφορά και απόβαση καταδρομέων με αεροσκάφη  της  Ελληνικής  Πολεμικής  Αεροπορίας.  Η αποστολή ήταν μερικώς επιτυχής και χαρακτηρίσθηκε από τον διεθνή τύπο ως «αποστολή αυτοκτονίας».

Τα Ελληνικά  αεροσκάφη θα μετέφεραν και θα αποβίβαζαν στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας την Α' Μοίρα Καταδρομών με τον πλήρη οπλισμό της, αποτελούμενη από 318  άνδρες,  δηλαδή από 12 διμοιρίες των 30 ανδρών,  η οποία θα  ενισχυόταν  από 60 άντρες της Γ' Μ.Α.Κ. (Μοίρας Αμφιβίων Καταστροφών).  Ο σχεδιασμός της επιχείρησης προέβλεπε την αερομεταφορά της Α' Μοίρας καταδρομέων κατά την διάρκεια της νύχτας - σε απόλυτη σιγή ασυρμάτου - πτήση σε χαμηλό ύψος - χωρίς συνοδεία μαχητικών - προσγείωση - αποβίβαση καταδρομέων - επιστροφή στην Σούδα.
Το  Αρχηγείο  Ενόπλων  Δυνάμεων  της  Ελλάδος  καθυστέρησε  να ενημερώσει  τo  Γενικό  Επιτελείο  Εθνικής  Φρουράς  της  Κύπρου  και τα αντιαεροπορικά στοιχεία αποτελούμενα από τις 185η και 184η Μοίρες αντιαεροπορικών πολυβόλων και τα οποία φύλαγαν την περιοχή,  δεν ενημερώθηκαν με αποτέλεσμα να θεωρήσουν ότι τα αεροσκάφη τα οποία πέταγαν ήταν εχθρικά.  Αμέσως άρχισαν έντονα αντιαεροπορικά πυρά τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα, το  αεροσκάφος   "ΝΙΚΗ 4" το οποίο βρισκόταν στο στάδιο προσγείωσης, να αρπάξει φωτιά και να συντριβεί λίγα χιλιόμετρα από τον διάδρομο προσγείωσης.

Το λάθος αυτό της αεράμυνας  της  Κύπρου  κόστισε  τελικά  την  ζωή σε 4 αεροπόρους και 28 καταδρομείς από το "ΝΙΚΗ-4"  (όπου διεσώθη ένας καταδρομέας) καθώς και τον θάνατο 2 και τον τραυματισμό 10  ακόμα καταδρομέων στο "ΝΙΚΗ 6".

Η επιχείρηση αυτή ήταν  η μοναδική αποστολή στρατευμάτων από την Ελλάδα με σκοπό την στρατιωτική ενίσχυση της Κύπρου,   κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής.

Από την  τελική  δύναμη των 318 ανδρών της  Α' Μοίρας καταδρομών 278 παρέμειναν  στην Κύπρο και πολέμησαν. Κατάφεραν να αποκρούσουν τις μαζικές τουρκικές επιθέσεις στο αεροδρόμιο και τον ελεύθερο τομέα της Λευκωσίας, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στον εχθρό, τόσο σε προσωπικό, όσο και σε τεθωρακισμένα οχήματα.

Πλήρωμα του "ΝΙΚΗ 4"  ήταν οι:

 Επισμηναγός (Ι) Βασίλειος Παναγόπουλος (Κυβερνήτης),

Επισμηναγός (Ι) Στργιος Συμεωνίδης (Συγκυβερνήτης), Επισμηνίας (Ρ) Ηλίας Άνθιμος (Ραδιοναυτίλος)  Ανθυπασπιστής Γεώργιος Δάβαρης (Ιπτάμενος Μηχανικός)

.

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ  ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ

 Α' ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ

1.   ΔΕΑ/ΚΔ Τσαμκιράνης Δημήτριος-

2.   Λοχίας ΚΔ Καβραχωριανός Νικόλαος-

3.   Λοχίας ΚΔ Τσιλιβάκης Στέφανος-

4.   Δεκ. ΚΔ Τσάκωνας Ευάγγελος-

5.   Δεκ. ΔΚ Χριστόπουλος Αθανάσιος-

6.   Στρ/της ΚΔ Αναστασόπουλος Ανδρέας-

7.   Στρ/της ΚΔ Γιαννακάκης Κοσμάς

8.   Στρ/της ΚΔ Γιαννάκος Στέφανος

9.   Στρ/της ΚΔ Γιαννόπουλος Παναγιώτης-

10.   Στρ/της ΚΔ Δαλαμάγκας Ηλίας

11.   Στρ/της ΚΔ Ζησιμόπουλος Ανδρέας


12.   Στρ/της ΚΔ Ηλίας Κωνσταντίνος-

13.   Στρ/της ΚΔ Κασιμάκης Σωτήριος-

14.   Στρ/της ΚΔ Κατερός Κωνσταντίνος-

15.   Στρ/της ΚΔ Κουρούνης Σωτήριος-

16.   Στρ/της ΚΔ Λίγδης Χρήστος-

17.   Στρ/της ΚΔ Δοϊτσίδης Χριστόδουλος-

18.   Στρ/της ΚΔ Μανιάτης Σπυρίδων-

19.   Στρ/της ΚΔ Μονιάς Αιμίλιος-

20.   Στρ/της ΚΔ Μπαρώτας Κωνσταντίνος-

21.   Στρ/της ΚΔ Νάκος Γεώργιος-

22.   Στρ/της ΚΔ Πρινιανάκης Στυλιανός-

23.   Στρ/της ΚΔ Σιορώκος Δημήτριος-

24.   Στρ/της ΚΔ Σκιαδαρέσης Νικόλαος-

25.   Στρ/της ΚΔ Τζούρας Σωτήριος-

26.   Στρ/της ΚΔ Τούλης Ηλίας-

27.   Στρ/της ΚΔ Χατζόπουλος Χρήστος

28.    Στρ/της ΚΔ  Χριστόπουλος  Αθανάσιος



ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΘΕΙΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΑΣ
29.    Στρ/της ΚΔ Ζαφειρίου Αθανάσιος

(Μοναδικός επιζήσας)

 «NIKH 6»    (NORATLAS 52-139). 

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ  ΚΑΤΑΔΡΟΜΕΙΣ 

Α' ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ

1.   Κ/Δ Νόμπελης Σπυρίδων

2.   Κ/Δ Οικονομάκης Κωνσταντίνος

Τραυματίες  Καταδρομείς

Κ/Δ Τσόγκας Παύλος

Κ/Δ Αντωνόπουλος Γεώργιος

Κ/Δ Φύσσαρης Ιωάννης

Κ/Δ Θεοδωρόπουλος Σ.

Κ/Δ Γκόγκος Κ.

Κ/Δ Τσαγκαρόπουλος Δημήτριος

Κ/Δ Λατζουράκης Γεώργιος

Κ/Δ Λοχίας (Κ/Δ) Ξεφτύλης Κωνσταντίνος

Κ/Δ Παπαευσταθίου Ευστάθιος

Κ/Δ Μαυρουδής Γεώργιος

Η  ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ  ΤΩΝ  ΟΣΤΩΝ  ΤΩΝ  ΗΡΩΩΝ

Σε ειδική τελετή που έγινε στο Τατόι, επέστρεψαν σήμερα  (4.10.2016)  τα λείψανα των 16  Ελλήνων πεσόντων, που επέβαιναν το 1974 στο αεροσκάφος της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας Νοράτλας «Νίκη 4» και κατέπεσε στο σημείο όπου βρίσκεται ο Τύμβος της Μακεδονίτισσας, το βράδυ 21ης προς τα ξημερώματα της 22ας Ιουλίου 1974. Στην εκδήλωση παρέστη ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, ενώ την ελληνική κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος.

Ο Κύπριος πρόεδρος κατά την διάρκεια της ομιλίας του έκανε λόγο για τα λάθη που έγιναν τότε, αλλά και για την ολοκλήρωση μίας τελετής που κλείνει τον κύκλο της εν λόγω τραγωδίας.

Η ομιλία του προέδρου της Κύπρου όπως την ανήρτησε στην προσωπική του σελίδα:

«Εκείνες τις γεμάτες φωτιά και αίμα ημέρες του 1974, οι Κύπριοι είχαμε μία ελπίδα: Να φανεί από τον ορίζοντα η ελληνική βοήθεια. Να δούμε τα ελληνικά φτερά στον ουρανό μας, να έρχονται για να συνδράμουν τον υπέρτατο αγώνα.

Σήμερα όλοι ξέρουμε ποια ήταν η τραγική κατάσταση. Τότε όμως ακόμη και όσοι -λίγοι- γνώριζαν, δεν είχαν άλλη επιλογή παρά την πίστη στην ελληνική συμπαράσταση.
Δύο μέρες μετά την έναρξη της εισβολής, μία αερομεταφερόμενη μοίρα αναπτέρωνε την ελπίδα. Μια μοίρα καταδρομών επιχειρούσε το ακατόρθωτο: Να φτάσει βράδυ στο νησί και με τις ελάχιστες δυνάμεις, μόλις 318 άντρες, να μεταφέρει το μήνυμα πως παιδιά της Ελλάδας ήταν μαζί μας. Παιδιά της Ελλάδας πολεμούσαν, έστω και για την τιμή, μαζί με τα αδέρφια τους, όπως εξάλλου σε κάθε αγώνα του Κυπριακού Ελληνισμού, αλλά και από πλευράς των Ελλήνων της Κύπρου στους αγώνες του Ελλαδικού Ελληνισμού.

Είναι για αυτό που μας πληγώνει τόσο βαθιά εκείνο το λάθος. Για εκείνη τη μοιραία στιγμή που μέσα στο χάος, φίλια πυρά κτύπησαν τα ελληνικά Νοράτλας και οδήγησαν στο θάνατο τους ήρωες που σήμερα τα οστά τους παραδίδουμε στους οικείους τους.
Η ανασκαφή έγινε για να δοθούν οι τεκμηριωμένες απαντήσεις στην κάθε οικογένεια και για να αποδοθούν επιτέλους οι τιμές που αξίζουν σε όσους εστάλησαν σε μία αποστολή θανάτου.

Συνιστά την υλοποίηση της δέσμευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναγνωρίσει τον αγώνα και τη θυσία έστω και ετεροχρονισμένα και να τιμήσει, όπως επιβάλλεται, αναλαμβάνοντας τις ευθύνες της ως κράτος.
Θα ήταν ασυγχώρητο λάθος αν αποδίδοντο ευθύνες σε πολεμιστές εκείνες τις ώρες. Η σύγχυση ήταν σαφέστατη και η έλλειψη συντονισμού αποδεδειγμένη.
Συγκλονίστηκα όταν ακόμη και πρόσφατα είδα σε ντοκιμαντέρ τον μόνο επιζώντα του «Νίκη 4», τον ήρωα Αθανάσιο Ζαφειρίου που έφυγε πρόσφατα, να αγκαλιάζεται με τον Κύπριο συμπολεμιστή του, που πάτησε τη σκανδάλη του αντιαεροπορικού που κατέρριψε το Νοράτλας.

«Δεν φταις εσύ αδερφέ μου», του είπε, θέλοντας έτσι να σβήσει τα όποια ίχνη ενοχής πιθανόν υπήρχαν στο μυαλό του.
Αν όμως οι άνθρωποι στο μέτωπο την ώρα του πολέμου δεν έχουν ευθύνη για την καταστροφή, δεν μπορώ να πω το ίδιο για όσους έτυχε να διαχειριστούν την τύχη των θυμάτων. Γιατί δεν ήταν μόνο τα λάθη που έγιναν την πρώτη στιγμή, δεν ήταν μόνο τα λάθη που έγιναν την ώρα της φωτιάς. Τα όσα ακολούθησαν, οι χειρισμοί που έγιναν για χρόνια πλήγωσαν πολύ περισσότερο από τον ίδιο το θάνατο.
Δεν θα επεκταθώ γιατί τα γεγονότα είναι γνωστά.

Δεν μπορώ όμως να μην υπενθυμίσω πως έγιναν τραγικοί χειρισμοί. Χειρισμοί που πλήγωσαν βαθιά, οικογένειες κτυπημένες από το θάνατο. Λάθη που έξυσαν ανοικτές πληγές ή τις κράτησαν ανοικτές. Λάθη για τα οποία η κυπριακή Πολιτεία δια εμού οφείλει και εκφράζει μία βαθιά συγνώμη προς όσους πλήγωσε

Σήμερα, με την παράδοση των 16 λειψάνων και αφού έχουμε πια διαμορφώσει μία ορθολογική και επιστημονικά τεκμηριωμένη διαδικασία διαπίστωσης της ταυτότητας των νεκρών μας, κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ στους ήρωες και παραδίδουμε τα ιερά οστά τους στους οικείους τους.
Στους ανθρώπους που ο πόλεμος στέρησε τους αγαπημένους τους, λέμε ένα μεγάλο ευχαριστώ. Αισθήματα ευγνωμοσύνης βγαίνουν από τα βάθη της ψυχής και της Ιστορίας μας, και θα αντηχούν στο μέλλον.

Ένα ευχαριστώ και μια ευγνωμοσύνη γιατί η συνδρομή των δικών σας ανθρώπων υπήρξε καθοριστική, επιβεβαιώνοντας την ιστορική συνέχεια, το βάρος του εθνικού δεσμού, την αδελφική σχέση.
Αυτό είναι που τιμούμε σήμερα με μία δέσμευση: Να μην επιτρέψουμε ποτέ ξανά σε αυτό τον τόπο να υπάρξει πόλεμος. Να μην επιτρέψουμε ποτέ να χρειαστεί άνθρωποι να σπεύσουν σε τέτοιες συνθήκες να σώσουν την πατρίδα.

Αυτή είναι και η βαθύτερη έννοια της προσπάθειας που καταβάλλουμε προς επίλυση του Κυπριακού. Θέλουμε να δημιουργήσουμε επιτέλους συνθήκες ειρήνης, ασφάλειας, προκοπής.

Αναζητούμε τον τρόπο μέσα από μία επίμονη διαπραγμάτευση να καταστήσουμε την πατρίδα μας ένα κράτος ειρήνης και ευημερίας. Ένα κράτος στο οποίο οι δημοκρατικοί θεσμοί, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το ευρωπαϊκό κεκτημένο θα εφαρμόζονται από τη μία άκρη μέχρι την άλλη.

Μία πατρίδα στην οποία οι ίδιοι οι κάτοικοι της, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, θα έχουν τον πρώτο και μόνο λόγο για τη διακυβέρνηση της, με σεβασμό ο ένας προς τον άλλο και οικοδομώντας τις προϋποθέσεις συνεργασίας και συνδημιουργίας.

Απαραίτητη προϋπόθεση για αυτό είναι η αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και η συμφωνία ενός συστήματος ασφαλείας που δεν θα εδράζεται στη δύναμη των όπλων, αλλά στην ισχύ των δημοκρατικών θεσμών και την αποτελεσματικότητα του κράτους.

Είναι συγκλονιστική η σημερινή στιγμή. Θα είναι χαραγμένη για πάντα στη μνήμη μας γιατί είναι η ώρα να αναπαυθούν τιμώμενοι όπως τους αξίζει οι ήρωες, αλλά και οι οικογένειες τους να λυτρωθούν από το ασήκωτο βάρος που έφεραν τόσα χρόνια.

Είναι η ώρα που το κυπριακό κράτος ανταποκρίνεται ως όφειλε, σε μια εκ των ουκ άνευ υποχρεώσεων του, αποδίδοντας όχι μόνο τα λείψανα, αλλά και τις δέουσες τιμές στους ήρωες και τις οικογένειες τους.
Ας παραμείνουν πάντα αθάνατοι και αιωνία τους η μνήμη».

ΤΑ  ΛΕΙΨΑΝΑ  ΤΩΝ  16  ΗΡΩΩΝ  ΠΟΥ  ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ  ΚΑΙ  ΕΠΕΣΤΡΕΨΑΝ  ΓΙΑ  ΤΑΦΗ  ΣΤΟ  ΠΑΤΡΙΚΟ  ΤΟΥΣ  ΧΩΜΑ  ΕΙΝΑΙ  ΤΩΝ:

Αεροπόρος  Άνθιμος Ηλίας

Καταδρομείς

Αναστασόπουλος Ανδρέας του Μιχαήλ, Χάβαρι Ηλείας

Γιαννακάκης Κοσμάς του Εμμανουήλ, Ζουνάκι Χανίων

Γιαννάκος Στέφανος του Θωμά, Παλαιοεκκλήσιο Καρδίτσας

Δαλαμάγκας Ηλίας του Δημητρίου, Μεσοχώρι Λάρισας

Ζησιμόπουλος Αντώνιος του Γεωργίου, Βάρκιζα Αττικής

Λιγδής Χρήστος του Λουκά, Αταλάντη Φθιώτιδας

Μανιάτης Σπυρίδων του Βασιλείου, Ζαχάρω Ηλείας

Μονιάς Αιμίλιος του Γεωργίου, Παραβόλα Αιτωλοακαρνανίας

Νάκος Κωνσταντίνος του Γεωργίου, Πλάτανος Τρικάλων

Πρινιανάκης Στυλιανός του Εμμανουήλ, Στόλοι Ηρακλείου

Σκιαδαρέσης Νικόλαος του Χαραλάμπους, Χαμόλακος Κεφαλληνίας

Τσάκωνας Ευάγγελος του Ανδρέα, Κολιάκιο Αργολίδας

Τζουράς Σωτήριος του Ιωάννη, Κορφές Καλαβρύτων

Χατζόπουλος Χρήστος του Αθανασίου Ελαφοχώρι, Διδυμότειχο Έβρου

Χριστόπουλος Αθανάσιος του Ανδρέα, Περιστέρι Αττικής

                       

                        ΑΘΑΝΑΤΟΙ

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ