ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ

Ο όρος Φιλέλληνας
(Αρχαία Ελληνική: "Φιλέλλην", σύνθετη φίλος + Έλλην), αποτελεί χαρακτηρισμό εκείνου που τρέφει ιδιαίτερη αγάπη προς τους Έλληνες και κάθε τι ελληνικό που την εκδηλώνει όμως δια λόγου ή έργου. Στη νεοελληνική καθιερώθηκε να λέγεται για ξένους υπηκόους που εκδήλωσαν φίλια αισθήματα προς την Ελλάδα, κυρίως κατά τον Αγώνα της ανεξαρτησίας του 1821.

Ως ιδεολογικό και πολιτικό κίνημα και ως λογοτεχνικό ρεύμα, αυτή η αγάπη των ξένων αλλά και η δηλούμενη εύνοια και ενδιαφέρον υπέρ των ελληνικών θέσεων, ιδιαίτερα κατά την περίοδο πριν και κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 με ηθική και υλική συμπαράσταση, καθιερώθηκε να λέγεται Φιλελληνισμός.

Στην αρχαιότητα ο όρος "Φιλέλλην" σήμαινε και "πατριώτης".

Πρώτος ο Ηρόδοτος χρησιμοποίησε τον όρο για τον βασιλιά των Αιγυπτίων Άμασι. O Άμασις υπήρξε γενναιόδωρος προς τις Ελληνικές πόλεις: προσέφερε αφιερώματα στην Κυρήνη, τη Ρόδο, (Λίνδο), τη Σάμο, στην Σπάρτη ένα λινό θώρακα και με την Κυρήνη συνάπτοντας γάμο με μια ντόπια πριγκίπισσα.
Τέλος συνέβαλε  στο χτίσιμο του ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς.

Με τον όρο Φιλέλληνες έμειναν γνωστοί ξένοι υπήκοοι, κυρίως από την  Γερμανία,  την  Γαλλία, την Αγγλία και την Ιταλία που βοήθησαν την Ελληνική Επανάσταση του 1821 είτε μέσω της συμμετοχής τους στις πολεμικές επιχειρήσεις, είτε με χρήματα, είτε δημιουργώντας γραπτά και έργα τέχνης που σκοπό τους είχαν να προβάλλουν την ελληνική προσπάθεια στο εξωτερικό.

 Ο όρος φιλελληνισμός μαρτυρείται για πρώτη φορά στο βιβλίο του Ιώσηπου Μοισίοδακα Θεωρία της Γωγραφίας το οποίο εκδόθηκε στην Βιέννη το 1781.

ΚΑΤΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΙ  ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ:  940. 

ΓΕΡΜΑΝΟΙ  342, 
ΓΑΛΛΟΙ  196, 
ΙΤΑΛΟΙ  137, 
ΑΓΓΛΟΙ  99.

Οι καταγεγραμμένοι φιλέλληνες αγγίζουν τους 940 και προηγούνται όσοι προέρχονται από γερμανικές χώρες (342) και ακολουθούν οι γάλλοι (196), οι Ιταλοί (137),οι άγγλοι (99) και στη συνέχεια οι ελβετοί (35), πολωνοί (30), ολλανδοί και βέλγοι (17), ούγροι (9), σουηδοί (9),ισπανοί (9), δανοί (8) και 33 άγνωστης εθνικότητας.

ΑΠΟ  ΤΟΥΣ  ΦΙΛΕΛΛΗΝΕΣ  ΕΝΑΣ  ΣΤΟΥΣ  ΤΡΕΙΣ  ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ  ΣΤΗΝ  ΜΑΧΗ

Ένας στους τρεις σκοτώθηκε σε μάχη ή πέθανε από κακουχίες ή τραυματισμούς  (313 από τους 940).

 Μεταξύ 1821-1822 φτάνουν στην Ελλάδα 489 και πέφτουν στους 64 μεταξύ 1823-1825. Από το 1825 και μετά οι αφιχθέντες φτάνουν τους 318. Οι Γάλλοι είναι δεύτεροι σε αριθμό αφίξεων (71) την πρώτη περίοδο και δεύτεροι πριν το τέλος στην δεύτερη περίοδο. Οι Αγγλοι είναι τέταρτοι σε αριθμό αφίξεων την πρώτη περίοδο (12) έρχονται πρώτοι την δεύτερη περίοδο. Η αύξησης της προσέλευσης των Άγγλων εθελοντών συνδέεται με την υπεροχή του αγγλικού κόμματος και την ενεργότερη συμμετοχή της Αγγλίας στα ελληνικά πράγματα.

Ως αίτια του φιλελληνισμού θα μπορούσαν να απαριθμηθούν: α) ο κλασικισμός και ο θαυμασμός προς την αρχαία Ελλάδα. Οι φιλόσοφοι και αισθητικοί Χέρντερ και Λέσσινγκ, αλλά και ο ιδρυτής της αρχαιολογίας Βίνκελμαν, οι Σατωμπριάν και Χέλντερλιν οι ποιητές Γκαίτε και Σίλερ είχαν ανανεώσει το ενδιαφέρον για τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό. Ενώ ο Βολταίρος αποστρέφεται τους Τούρκους κατακτητές της κλασικής γης. Σειρά πνευματικών κινημάτων, Ουμανισμός, Αναγέννηση, Διαφωτισμός έχουν ως ιδεώδες τους την κλασική αρχαιότητα. β) το ομόθρησκο των Ελλήνων όχι μόνο με τους ορθόδοξους Ρώσους, μα και τους καθολικούς και τον προτεσταντικό κόσμο της Δύσης. γ) ο πολιτικός φιλελευθερισμός, ό,τι απέμεινε από τη Γαλλική Επανάσταση, και η αντίσταση προς κάθε αντιδραστική κίνηση (Παλινόρθωση στη Γαλλία, Ιερή Συμμαχία), δ) ο Ρομαντισμός ε) η διεθνής φιλανθρωπία, στ) η ζωτικότητα και τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του νέου Ελληνισμού: γνωστά στους δυτικούς από τις Ελληνικές κοινότητες της διασποράς, αλλά και από Έλληνες λογίους που δρουν στη Δύση, ζ) ο περιηγητισμός προσφέρει μια επίκαιρη εικόνα της νεοελληνικής ζωής και των προβλημάτων της, η) οι προσωπικές φιλοδοξίες μεμονωμένων ατόμων που δεν είναι πάντα εύκολο να διαχωριστούν από τον θαυμασμό για τον αρχαίο πολιτισμό ή το ενδιαφέρον για τον αγώνα των Ελλήνων, θ) οι πολιτικές επιδιώξεις και οι ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου.

ΟΙ  ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ  ΠΑΙΡΝΟΥΝ  ΑΣΧΗΜΑ  ΞΕΝΑ  ΟΝΟΜΑΤΑ  ΚΑΙ  ΟΙ  ΞΕΝΟΙ  ΑΛΛΑΖΟΥΝ  ΤΑ  ΔΙΚΑ  ΤΟΥΣ  ΜΕ  ΕΛΛΗΝΙΚΑ 

Κάποτε  οι  Φιλέλληνες  άλλαζαν  τα  ονόματά  τους  για  να  μοιάζουν  σαν  Ελληνικά. 

Δεν  μπορούσαν  να  ακούν  να  τους  αποκαλούν  με  τα  άσχημα  δικά  τους  ονόματα,  τα  απεχθάνονταν.

Σήμερα  οι  Έλληνες  και  οι  Ελληνίδες  δίνουν  ξένα  ονόματα  στα  παιδιά  τους.

ΔΥΟ  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ  ΑΠΟ  ΔΙΑΣΗΜΟΥΣ  ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ.

Α.  Ο  ΙΔΡΥΤΗΣ  ΤΟΥ  ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟΥ 

Λούθηρος

Τα πραγματικά επώνυμα τα οποία χρησιμοποιούσε  η οικογένεια  του Λούθηρου ήταν : Lueder, Luder, Loder, Ludher, Lotter, Lutter και Lauthe .

 Ο Λούθηρος άλλαξε το επώνυμο του

 το 1512 με  το  ΕΛΛΗΝΙΚΟ  Ελευθέριος

 (καθώς σχετίζεται με την ελευθερία).

Καθώς  όμως  οι Γερμανοί είχαν πρόβλημα με την προφορά του νέου επωνύμου τον φώναζαν LUTHER (Λούθηρος είναι παραφθορά του ελληνικού ονόματος Ελευθέριος)
βλέπε:

Bernd Moeller, K.Stackmann: Luder - Luther - Eleutherius. Erwaegungen zu Luthers Namen. Nachrichten der Akademie der Wissenschaften in Goettingen. Phil.-Hist. Klasse 1981, Nr. 7

Ο Μελάγχθων δίδασκε αρχαία  ελληνικά στον Λούθηρο

Ο πρώτος συνεργάτης του, Φίλιππος Μελάγχθων, είχε σπουδάσει φιλοσοφία στη Χαϊδελβέργη και στο Τίμπιγκεν και ήταν καθηγητής των ελληνικών στη Βιτεμβέργη. To 1518 εξέδωσε το έργο Περί της Γραμματικής της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας.

Β.  Ο  ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ  ΤΗΣ  ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ  ΣΤΗΝ  ΓΕΡΜΑΝΙΑ

ΜΕΛΑΓΧΘΩΝ  Ή  ΜΕΛΑΝΧΘΩΝ

Ο Φίλιππος Σβάρτσερντ (Schwarzerdt) γεννήθηκε στις  16 Φεβρουαρίου 1497 στην μικρή πόλη Bretten του Μεγάλου Δουκάτου της  Βάδης, περίπου 40 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Στουτγάρδης, ως ο μεγαλύτερος  από πέντε αδέλφια, οι υπόλοιποι ήταν η Anna (1499), ο Georg (1500  ή 1501), η Margarete (1506), και η Barbara (1508). Ο μεγάλος Ουμανιστής  Ρώυχλιν ο οποίος, όπως προαναφέραμε, ήταν θείος του,  του έδωσε λίγα  χρόνια αργότερα το όνομα "Μελάγχθων" ("Μαύρη γη", στα γερμανικά :  Σβάρτσερντ) το οποίο ο Φίλιππος διετήρησε και με το οποίο έγινε παγκοσμίως  γνωστός. Όπως αναφέρει ο βιογράφος του Μελάγχθoνος Georg Urban (Georg  Urban, Philipp Melanchthon, 1497-1560, Sein Leben, 1991, Melanchthonverein,  Bretten), ο Ρώυχλιν είχε δηλώσει χαρακτηριστικά :

«Το όνομά σου είναι Σβάρτσερντ,

είσαι ένας Έλληνας, και έτσι το όνομά σου θα είναι ελληνικό. Συνεπώς θα σε φωνάζω Μελάγχθων, που σημαίνει μαύρη γη».

Γιόχαν Ρώυχλιν, 5 Μαρτίου 1509

Ο Φίλιππος Μελάγχθων (1497-1560) υπήρξε ο πνευματικός ηγέτης του Προτεσταντισμού και αναμφισβήτως θερμός φιλέλλην. Θαύμαζε κάθε τι το Ελληνικό όπως οι ανθρωπιστές, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο Λούθηρος.

To 1518 εξέδωσε το έργο «Περί της Γραμματτικής της  Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας», το οποίο αποτέλεσε τη βάση της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών για περισσότερο από τρεις αιώνες.
Στις διαλέξεις του μαζεύονταν πλήθη ακροατών από όλη την Ευρώπη και η διδασκαλία του θεωρείτο πρότυπo. Η προσφορά του ήταν τεράστια στη μεταρρύθμιση του γερμανικού εκπαιδευτικού συστήματος και η συμβολή του μεγάλη στην άνθηση των ελληνικών γραμμάτων, της επιστήμης και της φιλοσοφίας στη Γερμανία. Ο Μελάγχθων συνδέθηκε με αρκετούς Έλληνες λόγιους και ο Λούθηρος τον αποκαλούσε δώρο Θεού, για τη μεγάλη του μόρφωση και την προσφορά του στη διάδοση του προτεσταντισμού.

ΚΑΙ  ΕΝΑΣ  ΟΛΛΑΝΔΟΣ

Erasmus, Desiderius

Ο Ντεζιντέριους Έρασμους Ροτεροντάμους (Desiderius Erasmus Roterodamus, 28 Οκτωβρίου  1466 – 12 Ιουλίου 1536),  γνωστός ως Έρασμος ή Έρασμος του Ρότερνταμ.

Θεολόγος και φιλόσοφος της Αναγέννησης και του ουμανισμού (1466-1536).  Το οικογενειακό του όνομα ήταν Gerrit Gerritszoon. Ετυμολογία Έρασμος < εράσμιος (αξιαγάπητος) Σε  άλλες Γλώσσες  Αγγλικά  Έλμο (Elmo), Εράσμους (Erasmus)  Γερμανικά       Έλμο (Elmo)  Δανικά    Ράσμους (Rasmus)  Ισπανικά Εράσμο (Erasmo)  Ιταλικά    Ελμο (Elmo), Έρασμο (Erasmo)  Νορβηγικά      Ράσμους (Rasmus)  Σουηδικά         Ράσμους (Rasmus) Ομόρριζα Ονόματα Εράσμιος, Ερασμία Ερατοσθένης Ερατώ O  Έρασμος ήταν ανθρωπιστής και αγωνιζόταν για την  Αναζωπύρηση των Ελληνικών γραμμάτων.  Χαρακτηριστικό και αθάνατο παραμένει το κομμάτι  του Εράσμου στο Εγχειρίδιο του Χριστιανού Στρατιώτη (1504)  που χρειάζεται να το διαβάζουμε κι εμείς καθημερινά. Γράφει: «Παρακαλώ τους συκοφάντες μου να καταλάβουν  πως αφιέρωσα τα νειάτα μου μελετώντας με πάθος  τ' αρχαία γράμματα και με πολλά ξενύχτια μπόρεσα  ν' αποκτήσω μια μέτρια γνώση της λατινικής  και της ελληνικής γλώσσας.-

 ZΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ