Του Στέφανου Μίλεση
Στην πίσω πλευρά του Μνημείου του Καραϊσκάκη στο Νέο Φάληρο, βρίσκεται σχεδόν αθέατη μια μαρμάρινη πλάκα, που μνημονεύει 20 μόνο οπλαρχηγούς. Πολλοί εξ αυτών είναι γνωστοί, καθώς τα ονόματά τους μνημονεύουν γνωστούς δρόμους του Πειραιά και του Νέου Φαλήρου. Οδός Λάμπρου Βεΐκου, οδός Νοταρά, οδός Δράκου....
Η αλήθεια όμως που κρύβει αυτή η λιτή μαρμάρινη επιγραφή, δυστυχώς είναι μεγάλη. Τόσο που για να απεικονίσει την πραγματικότητα, θα έπρεπε να αναγράφει τους 1.500 Έλληνες που έπεσαν άδικα στην "Μάχη του Φαλήρου" καθώς και τους 240 οπλαρχηγούς που αποκεφαλίσθηκαν αμέσως μετά! Μια μάχη, μια ήττα, μια καταστροφή για την οποία υψώθηκε ένας λιτός Τύμβος στρατιωτικού τύπου, απέναντι απο το μνήμα του μεγάλου Στρατάρχη του Καραϊσκάκη.
Μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη στο Φάληρο, αυτού του γνήσιου τέκνου του επαναστατημένου ελληνικού λαού που πολέμησε και υπέκυψε στα τραύματά του στις 23 Απριλίου 1827, ο Σέρ Ρίτσαρντ Τσώρτς που αναλαμβάνει πλέον την Διοίκηση, αποφασίζει να μεταφέρει τη βάση των ελληνικών δυνάμεων από τον Πειραιά, στο ανατολικό άκρο του Φαληρικού όρμου, θέση που καλείτο "Τρεις Πύργοι"(θέση προς το Μοσχάτο).
Τη νύχτα της 23ης Απριλίου 1827 μεταφέρει στην θέση αυτή, 3.000 άνδρες και 9 πυροβόλα με σκοπό να φθάσουν στην Ακρόπολη και να ελευθερώσουν τους πολιορκημένους Έλληνες που βρίσκονταν εκεί. Ο Τόμας Γκόρντον που παρακολουθεί την επιχείρηση αυτή από το σκάφος του "ΚΑΡΤΕΡΙΑ" την βαπτίζει με την ονομασία "Τρελό σχέδιο" καθώς διαπιστώνει ότι πρόκειται για ένα σχέδιο που είναι αδύνατον να πραγματοποιηθεί!!
Οι Έλληνες λοιπόν εφαρμόζοντας την επιχείρηση "Τρελό Σχέδιο", άρχισαν να κινούνται προς την περιοχή του σημερινού Νέου Φαλήρου, καθώς ο Τσώρτς που είχε αναγνωρίσει το έδαφος, είχε την λανθασμένη εντύπωση ότι από εκεί θα βρίσκονταν πιο κοντά στην Ακρόπολη και συγχρόνως θα απείχαν από το βεληνεκές των τούρκικων πυροβόλων. Στο μεταξύ όμως ένα ισχυρό Οθωμανικό ιππικό υπό τον Ρεσίτ Πασά, παρακολουθούσε τις κινήσεις τους, από σημείο καλά κρυμμένο. Με τον ίδιο σχεδόν τρόπο, ο Ρεσίτ Πασάς είχε ήδη νικήσει στις μάχες του Πέτα, του Χαϊδαρίου και του Καματερού.
Οι πολιορκημένοι Έλληνες της Ακρόπολης όμως, από το αρχαίο ύψωμα μπορούσαν να διακρίνουν αφενός την λάθος κίνηση των Ελλήνων, αλλά και την περίτεχνη ενέδρα των Οθωμανών, που με 800 ιππείς και 400 πεζούς στην κοίτη του Ιλισού ποταμού (όρια σημερινού Μοσχάτου), παραμόνευαν αθέατοι, τους αμέριμνους Έλληνες να πλησιάσουν.
Μάλιστα οι πολιορκούμενοι της Ακροπόλεως προσπαθούσαν με τουφεκιές και φωτεινά σήματα να ειδοποιήσουν για την ενέδρα, αλλά τα σήματά τους δεν γίνονταν αντιληπτά!
Μάλιστα οι πολιορκούμενοι της Ακροπόλεως προσπαθούσαν με τουφεκιές και φωτεινά σήματα να ειδοποιήσουν για την ενέδρα, αλλά τα σήματά τους δεν γίνονταν αντιληπτά!
Σε απόσταση μόλις εκατό μέτρων οι Τούρκοι έκαναν επέλαση κατά των αμέριμνων και αφύλακτων πεζοπόρων Ελλήνων! Επρόκειτο για κανονική σφαγή, καθώς οι Τούρκοι ένιωθαν ότι έτσι έπαιρναν την εκδίκησή τους, από την σφαγή της Τουρκικής φρουράς, που είχε γίνει στην πολιορκία του Μοναστηριού του Αγίου Σπυρίδωνα, στο Λιμάνι του Πειραιά, λίγο καιρό πριν (16 Απριλίου 1827).
Το κύριο σώμα των Ελλήνων εγκατέλειψε τα 8 από τα 9 πυροβόλα που είχε και έφυγε προς την παραλία. Αυτά τα κατέλαβε ο Ρεσίτ και τα έστρεψε κατά εκείνων που τα εγκατέλειψαν! Ο Ρίτσαρντ Τσώρτς και ο Λόρδος Κόχραν δεν είχαν ακόμα αποβιβαστεί για να αντιληφθούν την μάχη!
Ήταν η πιο ολοσχερής ήττα που υπέστησαν οι Έλληνες σε όλη την διάρκεια της πολιορκίας της Ακροπόλεως. Χίλιοι πεντακόσιοι (1.500) άνδρες χάθηκαν, διακόσιοι σαράντα (240) πιάστηκαν αιχμάλωτοι και στην συνέχεια αποκεφαλίσθηκαν, εκτός του Δημητρίου Καλλέργη που απελευθερώθηκε καταβάλλοντας ως λύτρα 5.000 γρόσια ενώ κατ΄ άλλους 5.000 ισπανικά Δίστηλα!! Αυτός ήταν ο αρχηγός των Κρητικών δυνάμεων που συμμετείχαν και που εξαιτίας της λαμπρής εμφάνισης που είχε, οι Τούρκοι πίστεψαν ότι επρόκειτο περί ενός μεγάλου αρχηγού και αντί να τον φονεύσουν επί τόπου τον έπιασαν και τον οδήγησαν μπροστά στον Κιουταχή. Εκείνος τότε όρισε λύτρα για να τον ελευθερώσει, στο μεταξύ όμως τον είχε βάλει να ετοιμάζει τα κεφάλια των νεκρών συντρόφων του, ώστε να σταλούν στον Σουλτάνο!
Αυτή η μάχη ονομάσθηκε "Μάχη του Φαλήρου" και ήταν που διέλυσε τον Ελληνικό Στρατό του Πειραιά. Έλαβε τη γενική ονομασία "Φαλήρου" καθώς μια πολεμική επιχείρηση καταλαβαίνουμε πως εκτείνεται πέρα από τα όρια μιας μόνο περιοχής. Η ορθή ονομασία της θα ήταν μάχη "Τριών Πύργων" δηλαδή η τοποθεσία που αποτελούσε και τον αντικειμενικό στόχο των επιτιθεμένων. Ωστόσο επειδή μεγάλο μέρος της μάχης επεκτάθηκε μέχρι και τη περιοχή της σημερινής Νέας Σμύρνης (Ανάλατος), ονομάστηκε και ως Μάχη του Αναλάτου.
Από τους πρώτους πεσόντες υπήρξε ο γενναίος Ιγγλέσης, ο αρχηγός του τακτικού στρατού, την στιγμή που φώναζε "φουόκο" ώστε να πυροδοτηθεί το μοναδικό κανόνι που διέθεταν και δεν εγκαταλήφθηκε στα χέρια των Τούρκων!
Το κύριο σώμα των Ελλήνων εγκατέλειψε τα 8 από τα 9 πυροβόλα που είχε και έφυγε προς την παραλία. Αυτά τα κατέλαβε ο Ρεσίτ και τα έστρεψε κατά εκείνων που τα εγκατέλειψαν! Ο Ρίτσαρντ Τσώρτς και ο Λόρδος Κόχραν δεν είχαν ακόμα αποβιβαστεί για να αντιληφθούν την μάχη!
Ήταν η πιο ολοσχερής ήττα που υπέστησαν οι Έλληνες σε όλη την διάρκεια της πολιορκίας της Ακροπόλεως. Χίλιοι πεντακόσιοι (1.500) άνδρες χάθηκαν, διακόσιοι σαράντα (240) πιάστηκαν αιχμάλωτοι και στην συνέχεια αποκεφαλίσθηκαν, εκτός του Δημητρίου Καλλέργη που απελευθερώθηκε καταβάλλοντας ως λύτρα 5.000 γρόσια ενώ κατ΄ άλλους 5.000 ισπανικά Δίστηλα!! Αυτός ήταν ο αρχηγός των Κρητικών δυνάμεων που συμμετείχαν και που εξαιτίας της λαμπρής εμφάνισης που είχε, οι Τούρκοι πίστεψαν ότι επρόκειτο περί ενός μεγάλου αρχηγού και αντί να τον φονεύσουν επί τόπου τον έπιασαν και τον οδήγησαν μπροστά στον Κιουταχή. Εκείνος τότε όρισε λύτρα για να τον ελευθερώσει, στο μεταξύ όμως τον είχε βάλει να ετοιμάζει τα κεφάλια των νεκρών συντρόφων του, ώστε να σταλούν στον Σουλτάνο!
Αυτή η μάχη ονομάσθηκε "Μάχη του Φαλήρου" και ήταν που διέλυσε τον Ελληνικό Στρατό του Πειραιά. Έλαβε τη γενική ονομασία "Φαλήρου" καθώς μια πολεμική επιχείρηση καταλαβαίνουμε πως εκτείνεται πέρα από τα όρια μιας μόνο περιοχής. Η ορθή ονομασία της θα ήταν μάχη "Τριών Πύργων" δηλαδή η τοποθεσία που αποτελούσε και τον αντικειμενικό στόχο των επιτιθεμένων. Ωστόσο επειδή μεγάλο μέρος της μάχης επεκτάθηκε μέχρι και τη περιοχή της σημερινής Νέας Σμύρνης (Ανάλατος), ονομάστηκε και ως Μάχη του Αναλάτου.
Από τους πρώτους πεσόντες υπήρξε ο γενναίος Ιγγλέσης, ο αρχηγός του τακτικού στρατού, την στιγμή που φώναζε "φουόκο" ώστε να πυροδοτηθεί το μοναδικό κανόνι που διέθεταν και δεν εγκαταλήφθηκε στα χέρια των Τούρκων!
Ο αρχηγός των Σουλιωτών Λάμπρος Βεΐκος, σκοτώθηκε στην ενέδρα και αναγνωρίσθηκε μετά από τα παράξενα τσαρούχια του! Ένας άλλος Σουλιώτης ο Τούσα Μπότσαρης μόλις είδε όλους τους συντρόφους του νεκρούς, σκότωσε έναν Τούρκο ιππέα, καβάλησε το άλογό του και έκανε μοναχική έφοδο προς το Τουρκικό στρατόπεδο, στο οποίο φυσικά ποτέ δεν έφθασε....
Στην σφαγή αυτή χάθηκε και ο Ιωάννης Νοταράς, αν και το σώμα του ουδέποτε βρέθηκε. Κατά μια εκδοχή αναγνωρίσθηκε κι αυτός ως αρχηγός και οδηγήθηκε στον Κιουταχή, όπως έγινε με τον Καλλέργη. Εκεί ο Τούρκος που τον συνόδευε λένε πως τον φόνευσε αμέσως καθώς άκουσε πως η αμοιβή από τα λύτρα θα πάει στον Κιουταχή κι όχι σε εκείνον που τον έπιασε.
Ένας άλλος οπλαρχηγός ο Γιωργάκης Δράκος βλέποντας πως σωτηρία από την ενέδρα δεν υπάρχει, τράβηξε την πιστόλα του την στήριξε στ΄ αυτί του και την πυροδότησε. Ήξερε τα μαρτύρια που τον περίμεναν αν έπεφτε ζωντανός στα χέρια των Τούρκων. Ήξερε επίσης ότι τα βασανιστήρια θα ήταν πρωτοφανή σε αγριότητα και έμπνευση, καθώς μετά το περιστατικό της Μονής του Αγίου Σπυρίδωνα, οι Οθωμανοί τους είχαν "υποσχεθεί" μαρτυρικό θάνατο.
Οι ελάχιστοι που σώθηκαν από τον χαλασμό, γύρισαν πίσω στους "Τρεις Πύργους". Εκεί ξαναοργανώθηκαν από τους Νικολή Ζέρβα και Σωτήριο Στράτο, καθώς οι τελευταίοι ήξεραν ότι οι Τούρκοι δεν θα σταματούσαν τον χαλασμό στον Ιλισό αλλά θα συνέχιζαν και στους "Τρεις Πύργους", όπως και πραγματικά έγινε.
Από την ήττα αυτή οι Έλληνες αποθαρρύνθηκαν τόσο πολύ που διέταξαν την φρουρά της Ακροπόλεως να συνθηκολογήσει! Ζήτησαν δε από τον πλοίαρχο Λεμπλάν της γαλλικής φρεγάτας "ΖΗΝΩΝ" να μεσολαβήσει για ευνοϊκούς όρους. Πρώτα όμως έγινε η εγκατάλειψη του οχυρωμένου λόφου της Μουνυχίας (Καστέλλας) που είχε παρθεί με σκληρές μάχες. Η ήττα αυτή οδήγησε επίσης και τον Ελληνικό στόλο να εγκαταλείψει την θαλάσσια κυριαρχία του και να συγκεντρωθεί στον Πόρο.
Οι Έλληνες πολιορκούμενοι της Ακρόπολης, συνθηκολόγησαν στις 25 Μαΐου. Χίλια πεντακόσια άτομα περίπου περιλαμβανομένων και 400 γυναικόπαιδων εγκατέλειψαν το κάστρο αν και εξακολουθούσε εντός αυτού να υπάρχει ποσότητα σταριού για αρκετούς μήνες και 2.000 λίτρα μπαρούτι. Μόνο το νερό σπάνιζε και αυτό που υπήρχε ήταν ελεεινό.
Όροι συνθηκολόγησης Ακρόπολης:
Άρθρο Αον: Όλα τα στρατεύματα της φρουράς θέλουν εξέλθει με τα όπλα και τα πράγματά των.
Άρθρο Βον: Αι οικογένειαι των Αθηναίων θέλουν έβγη χωρίς όπλα, με τα πράγματά των όμως,
Άρθρο Γον: Οι Μουσουλμάνοι πάσης τάξεως ηλικίας και γένους θέλουν δοθή εις χείρας του Βεζύρη των.
Άρθρο Δον: Ο τόπος όλος εκτός του Χαβελέ θέλει είναι κενός από στρατεύματα μέχρι θαλάσσης.
Άρθρο Εον: Τρεις αξιωματικοί Γεντεκλήδες Καφτάν Αγάς, Τζιαντάραγας και Σελιάμαγας να δοθώσιν όμηροι.
Άρθρο ΣΤον: Θέλουν δοθώσιν 60 ζώα προς μετακομισιν των ασθενών και πληγωμένων.
Άρθρο Ζον: Η Ακρόπολις θέλει παραδοθή ως υπάρχει με τα πολεμοφόδια και πυροβόλα
Από την ήττα αυτή οι Έλληνες αποθαρρύνθηκαν τόσο πολύ που διέταξαν την φρουρά της Ακροπόλεως να συνθηκολογήσει! Ζήτησαν δε από τον πλοίαρχο Λεμπλάν της γαλλικής φρεγάτας "ΖΗΝΩΝ" να μεσολαβήσει για ευνοϊκούς όρους. Πρώτα όμως έγινε η εγκατάλειψη του οχυρωμένου λόφου της Μουνυχίας (Καστέλλας) που είχε παρθεί με σκληρές μάχες. Η ήττα αυτή οδήγησε επίσης και τον Ελληνικό στόλο να εγκαταλείψει την θαλάσσια κυριαρχία του και να συγκεντρωθεί στον Πόρο.
Οι Έλληνες πολιορκούμενοι της Ακρόπολης, συνθηκολόγησαν στις 25 Μαΐου. Χίλια πεντακόσια άτομα περίπου περιλαμβανομένων και 400 γυναικόπαιδων εγκατέλειψαν το κάστρο αν και εξακολουθούσε εντός αυτού να υπάρχει ποσότητα σταριού για αρκετούς μήνες και 2.000 λίτρα μπαρούτι. Μόνο το νερό σπάνιζε και αυτό που υπήρχε ήταν ελεεινό.
Άρθρο Αον: Όλα τα στρατεύματα της φρουράς θέλουν εξέλθει με τα όπλα και τα πράγματά των.
Άρθρο Βον: Αι οικογένειαι των Αθηναίων θέλουν έβγη χωρίς όπλα, με τα πράγματά των όμως,
Άρθρο Γον: Οι Μουσουλμάνοι πάσης τάξεως ηλικίας και γένους θέλουν δοθή εις χείρας του Βεζύρη των.
Άρθρο Δον: Ο τόπος όλος εκτός του Χαβελέ θέλει είναι κενός από στρατεύματα μέχρι θαλάσσης.
Άρθρο Εον: Τρεις αξιωματικοί Γεντεκλήδες Καφτάν Αγάς, Τζιαντάραγας και Σελιάμαγας να δοθώσιν όμηροι.
Άρθρο ΣΤον: Θέλουν δοθώσιν 60 ζώα προς μετακομισιν των ασθενών και πληγωμένων.
Άρθρο Ζον: Η Ακρόπολις θέλει παραδοθή ως υπάρχει με τα πολεμοφόδια και πυροβόλα
Βεζύρης Μεχμέτ Ρεσίτ Πασάς
"Πληρεξούσιος, αρχιστράτηγος και τα λοιπά"
Σήμερα μερικά μόνο από τα ονόματα των παλικαριών αυτών είναι γνωστά, καθώς τα μνημονεύουν δρόμοι του Πειραιά και του Νέου Φαλήρου.
Οδός Λάμπρου Βεΐκου, οδός Νοταρά, οδός Δράκου...
Ακόμα και ο τύμβος όπου που ορθώθηκε προς ανάμνηση της θυσίας τους, είναι ένας τύμβος, απλός, λιτός, στρατιωτικού τύπου, όταν κατά τις παλιές συνήθειες της εποχής εκείνης, στοίβαζαν έναν σωρό λίθους και πάνω σε αυτούς τοποθετούσαν έναν σταυρό. Σήμερα τιμές αποδίδονται μόνο στο μνημείο του Στρατάρχη Καραϊσκάκη, ενώ ο τύμβος της "Μάχης του Φαλήρου" ακριβώς έναντι του πρώτου, είναι σχετικά παραμελημένος. Ίσως γιατί θύμιζε την ήττα!
 |
| Λάμπρος Βεΐκος, Γεώργιος Δράκος, Κώνστας Διαμαντής, Ιωάννης Κριτσίκης, Συμεών Ζαχαρίτσας, Παναγιώτης Κραβαρίτης..... Φάληρο, Πειραιεύς, Δίστομο Χαϊδάρι. Μνημονεύονται οι είκοσι νεκροί οπλαρχηγοί και ο Καραϊσκάκης αν και πρόκειται για διαφορετικές μάχες σε διαφορετικές στιγμές της ιστορίας...Ίσως γιατί ήταν τα παλικάρια του! |
Μάλιστα ακόμα και σήμερα πολλοί αγνοούν τον λόγο ύπαρξης του Τύμβου, αφού ο μεγάλος Στρατάρχης με τους άνδρες του μνημονεύονται ήδη στο διπλανό "Μνημείο Καραϊσκάκη"!
Γεωργίου Φίνλεϋ, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσης
(Ο Γεώργιος Φίνλεϋ υπήρξε μέλος της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Εταιρίας και μέλος του Αρχαιολογικού ινστιτούτου της Ρώμης. Ήταν Σκώτος στην καταγωγή γεννημένος στο Φάβερσχαμ το 1799. Θρεμένος με τις κλασικές παραδόσεις υπήρξε θερμός Φιλέλληνας. Γιαυτό σταμάτησε τις νομικές σπουδές και κατέβηκε το 1823 στην Ελλάδα.)
Δοκίμιον περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Ιωάννου Φιλήμωνος, Αθήναι 1860
Απομνημονεύματα Αγωνιστών του '21, Εμμανουήλ Πρωτοψάλτη (Εκ των Γενικών Αρχείων του Κράτους) (1956)
Γεωργίου Φίνλεϋ, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσης
(Ο Γεώργιος Φίνλεϋ υπήρξε μέλος της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Εταιρίας και μέλος του Αρχαιολογικού ινστιτούτου της Ρώμης. Ήταν Σκώτος στην καταγωγή γεννημένος στο Φάβερσχαμ το 1799. Θρεμένος με τις κλασικές παραδόσεις υπήρξε θερμός Φιλέλληνας. Γιαυτό σταμάτησε τις νομικές σπουδές και κατέβηκε το 1823 στην Ελλάδα.)
Δοκίμιον περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, Ιωάννου Φιλήμωνος, Αθήναι 1860
Απομνημονεύματα Αγωνιστών του '21, Εμμανουήλ Πρωτοψάλτη (Εκ των Γενικών Αρχείων του Κράτους) (1956)
ΠΗΓΗ : http://pireorama.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.