Η ΑΓΟΡΑ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΑΕΡΟΠΛΑΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΤΑΞΑ.

ΠΡΙΝ  ΑΠ’ ΑΥΤΟΝ  ΔΕΝ  ΥΠΗΡΧΕ  ΟΥΤΕ  ΒΙΔΑ  

ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ  ΕΝΟΠΛΕΣ  ΔΥΝΑΜΕΙΣ.

Η  ΙΣΤΟΡΙΑ  ΤΟΥ  ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ  ΤΗΣ  ΧΩΡΑΣ  

(ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ  ΤΙΣ  ΜΙΖΕΣ  ΤΩΝ  ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ).

Ο  Ιωάννης Μεταξάς, εξήλθε από την Σχολή Ευελπίδων τον Αύγουστο του 1890, σε ηλικία 19 ετών, πρώτος στην τάξη, με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού..

   

       Στις 5 Μαρτίου 1936  ο Ιωάννης Μεταξάς ορκίζεται  Υπουργός Στρατιωτικών στην  κυβέρνηση  Κωνσταντίνου  Δεμερτζή.  Στις 13 Απριλίου πεθαίνει ο Κωνσταντίνος Δεμερτζής. Στη θέση του θα ορκιστεί, αυθημερόν, πρωθυπουργός ο Ιωάννης Μεταξάς, ο οποίος σε λίγες ημέρες θα πάρει και ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Ο Μεταξάς θα μείνει κυρίαρχος ως τις 29 Ιανουαρίου του 1941, την ημέρα του θανάτου  του.

   Το  1936,  όταν  ανέλαβε  πρωθυπουργός  ο  Μεταξάς, δεν ήμασταν σε  καθόλου  καλή  οικονομική  κατάσταση. Η  χώρα 

ήταν καταχρεωμένη,  δεν  υπήρχαν  χρήματα  και  ο  στρατός  

ήταν τελείως  διαλυμένος.

Η  Πολεμική  Αεροπορία  ήταν  ανύπαρκτη. Τα κινήματα του 1933 και του 1935 την είχαν  απογυμνώσει από τα  λίγα  στελέχη  της. Όλοι οι κοινοβουλευτικοί υπουργοί Αεροπορίας  είχαν αποδειχθεί ανίκανοι, αν όχι επικίνδυνοι. Η οικονομική καχεξία  της  «δημοκρατικής»  

κοινοβουλευτικής  χώρας,   είχε αποστερήσει την Πολεμική  Αεροπορία του συγχρόνου εξοπλισμού. Η εκπαίδευση δεν ήταν ούτε καν υποτυπώδης. Αν και είχαν περάσει εφτά χρόνια από τη δημιουργία της, ως ανεξάρτητου κλάδου των Ενόπλων Δυνάμεων, εντούτοις  την  

Πολεμική Αεροπορία  την  έβλεπαν σαν  βοηθητική υπηρεσία του Στρατού ή του Ναυτικού. Τα  εξοπλιστικά προγράμματα που  

καταρτίζονταν  στα  χαρτιά  ήταν εξωπραγματικά και αλλοπρόσαλλα. Μόλις το 1934  είχαν αρχίσει στο Υπουργείο Αεροπορίας να συνειδητοποιούν ότι έπρεπε να υπάρχουν και καταδιωκτικά αεροπλάνα. Οι «κοινοβουλευτικές»  πολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν δεν άφηναν και πολλά περιθώρια στους «ιθύνοντες» να ασχοληθούν με τον εξοπλισμό της Αεροπορίας.

       28  ΗΜΕΡΕΣ  ΜΕΤΑ  ΤΗΝ  ΟΡΚΩΜΟΣΙΑ  ΤΟΥ,  

ΣΑΝ ΥΠΟΥΡΓΟΣ  ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ,   Ο  ΜΕΤΑΞΑΣ  

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ:

    Στις 2 Απριλίου του 1936  Ο  ΥΠΟΥΡΓΟΣ  ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ  ΙΩΑΝΝΗΣ  

ΜΕΤΑΞΑΣ διορίζει  μία επιτροπή  που  θα περιοδεύσει  σε χώρες της Ευρώπης προκειμένου να διαλέξει «τον καταλληλότερον τύπον Αεροπλάνου  Διώξεως και Ναυτικής Συνεργασίας» Πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο αντισμήναρχος Χρήστος Μοσχοβίνος. Μέλη της οι: Εμμανουήλ Κελαϊδής, Χαράλαμπος Ποταμιάνος, Σπύρος Γεωργίου, Γεώργιος Τζανετάκης, όλοι επισμηναγοί, και ο σμηναγός Πάτροκλος Γιάγκου.

  Τα  μέλη  της  επιτροπής  επισκέφθηκαν όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες που διέθεταν αεροπορικές βιομηχανίες. Πιο συγκεκριμένα πήγαν στις: Γαλλία, Μ. Βρετανία, Ολλανδία, Γερμανία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία και Γιουγκοσλαβία. Στην Ελλάδα επέστρεψαν ύστερα από δύο μήνες.

 Η επιτροπή υπέβαλε στο Υπουργείο Αεροπορίας τη σχετική έκθεση αξιολόγησης  

όπου συμπεριλαμβανόταν και οι προτάσεις της για το ποιο βρήκαν   καλύτερο. Ήταν το βρετανικό Gloster Gladiator. Στη σειρά αξιολόγησης  ακολουθούσαν το πολωνικό PZL P.24 και το τσεχοσλοβακικό Avia B.534. Ο πτέραρχος Ηλίας 

Καρταλαμάκης αναφέρει ότι: «Ομόφωνη  σχεδόν, υπήρξε η γνώμη υπέρ του αγγλικού  Γκλαντιέιτορ».

Ο  Ξ. Οικονόμου  γράφει: «Στο ζήτημα της αγοράς αεροπλάνων το 1936, ο Μεταξάς με άκουσε κι ακολούθησε τις εισηγήσεις μου, γιατί μ’ αγαπούσε περισσότερο από παιδί του, κι όταν  έσφαλα με κυνηγούσε περισσότερο από εχθρό του. Από το Τατόι πέρασαν για επίδειξη το πολωνικό "PZL", το γαλλικό "Dewoitine",  το τσεχοσλοβακικό "Αvia" το βρετανικό "Gladiator" κ.ά. Επηρεασμένος  απ’ τους επαίνους για τα "PZL" πήγα στο Τατόι και το πέταξα και γνώρισα "πρώτο χέρι" τις καλές επιδόσεις του. Περισσότερο εντυπωσιάστηκα απ’ τη διπλή σειρά των κυλίνδρων του αερόψυκτου κινητήρος,  που σε μια πραγματική μάχη θα χρησίμευαν σαν ακαταμάχητος θώρακας για το χειριστή. Τη δοκιμή την έκανα μπροστά σ’ όλη την ηγεσία της Αεροπορίας, που ο καθένας υποστήριζε κι από ένα διαφορετικό τύπο».

Ακολούθησαν τρεις συσκέψεις και αφού  δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν, ο Οικονόμου πήγε στον πρωθυπουργό και τον ενημέρωσε.

  «Κύριε πρόεδρε, ο καιρός χάνεται και δεν παίρνουν καμία απόφαση.  Ελάτε να προεδρεύσετε στο Συμβούλιο Αέρος για να τελειώνουμε».

Ο Μεταξάς δέχτηκε να προεδρεύσει στο "Ανώτατο Συμβούλιο Αεροπορίας", όπου ο μηχανικός Σπ. Γεωργίου, παρουσίασε τις εκθέσεις,  τονίζοντας ιδιαίτερα τα προτερήματα του PZL που εντυπωσίασαν τον  πρωθυπουργό κι’ έκλεισε τη συζήτηση λακωνικά.

  « Εντάξει κύριοι. Καταλήξαμε στο PZL… τελειώνετε».

Τελικά  ο  παράγοντας που θα  έκλινε τη ζυγαριά υπέρ των πολωνικών  

αεροπλάνων PZL P.24 για  την -όπως την είχαν καταντήσει οι  «δημοκράτες»,

  πάμπτωχη Ελλάδα -  ήταν  η  τιμή  και  ο  τρόπος  πληρωμής των αεροπλάνων, σε συνδυασμό με την κακή οικονομική κατάσταση της Ελλάδας. Το  Ελληνικό  κράτος  ήταν  το  1936 χρεωκοπημένο.  Την επιβεβαίωση την  

δίνει ο Κελαϊδής με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο: «…εκ των αγορασθέντων εκ Πολωνίας καταδιωκτικών αεροπλάνων τύπου PZL με  ανταλλαγήν καπνών…».

Δυστυχώς δε γνωρίζουμε ποια ήταν η τιμή που ζητούσε η Gloster  για  το Gladiator. Γνωρίζουμε όμως ότι οι Βρετανοί ζητούσαν η πληρωμή  να γίνει σε μετρητά και όχι με ανταλλαγή προϊόντων. Στο σημείο αυτό  ήταν ανυποχώρητοι. Είχαν απόλυτη ανάγκη χρημάτων για να «προλάβουν» το εξοπλιστικό πρόγραμμα της Γερμανίας.

Ο  Οικονόμου  προτείνει στον Μεταξά να αγοραστούν 150 PZL P.24.  Η αρχική όμως απόφαση ήταν για 12 μόνο.  Ο  Μεταξάς   προτείνει  36,  γιατί  άλλα  

καπνά  δεν υπάρχουν. Η άποψη του Οικονόμου, για την αγορά μεγάλου αριθμού  μαχητικών  είναι ορθή,  αν  και  βέβαια ο αριθμός των 150  ήταν εξωπραγματικός. Ακόμα κι αν μπορούσαμε να τα αγοράσουμε, δε θα μπορούσαν ούτε οι Πολωνοί να τα κατασκευάσουν, ούτε η Αεροπορία να τα πετά, ελλείψει χειριστών…

      ΟΙ  ΓΝΩΜΕΣ  ΓΙΑ  ΤΑ  ΠΟΛΩΝΙΚΑ  ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ

Ο  Οικονομάκος  στο βιβλίο του: «Η Ελληνική  Αεροπορία» γράφει:  «Άπαντα τ’ ανωτέρω αεροπλάνα, παραληφθέντα και μη, απετέλουν την τελευταία λέξιν της Αεροναυπηγικής τέχνης της εποχής  των.   Προκαλώ  οιονδήποτε ν’ αναφέρη έναν τύπον αεροπλάνου, συμμαχικού ή  μη, καλύτερον από οιασδήποτε πλευράς, το 1936, από το ημέτερον  διώξεως PZL…».

Η  εξαμελής επιτροπή τα είχε κατατάξει  μετά τα Gladiator.  Ο υποπτέραρχος

Ποταμιάνος, ένα από τα μέλη της και μεταπολεμικά Αρχηγός του ΓΕΑ, αναφέρει τα ελαττώματα  των  πολωνικών  αεροπλάνων: «Τα PZL είχαν "νεκρές οπτικές  

γωνίες" κατά την πτήση και όχι μόνο τους ελάττωναν την αμυντική  τους ικανότητα, σε επιθέσεις του εχθρού, αλλά περιόριζαν και τον  έλεγχο του ορίζοντα για ανεύρεση του αντιπάλου. Το μεγαλύτερο όμως ελάττωμα ήταν 

κατά την προσγείωση σε προσέγγιση "ρελαντί", όταν   χρειαζόταν μια ριπή κινητήρος σε περίπτωση που έπεφτε κανείς "κοντός", η μηχανή δεν "άκουγε" και "μπούκωνε" γιατί δεν είχε καλή  "επανάληψη", ένα χαρακτηριστικό μειονέκτημα των κινητήρων  τους.

Το  μέλος της επιτροπής, πρώτος διοικητής της «Μοίρας Καταδιωκτικών Αεροπλάνων» δηλαδή της μονάδας που παρέλαβε τα πρώτα PZL P.24, εκπαιδευτής «αέρος και εδάφους» σε αυτά, επικεφαλής της Δ.Α.Δ. (Διοίκησις Αεροπορίας Διώξεως) από την ίδρυσή της, 13.11.40 έως τις 27.4.41,

ο αντιπτέραρχος Εμμ.  Κελαϊδής, γράφει: «Εις την πραγματικότητα το αεροπλάνον τούτο δεν ανέπτυσσε ταχύτητα εις το ανωτέρω ύψος, 10.500  μέτρα,  μεγαλυτέραν των 400 χιλ. ωριαίως και εις την αρχήν της χρησιμοποιήσεώς του. Η  ωφέλιμος διάρκεια πτήσεως άνωθεν του μετώπου δεν υπερέβαινε τα 40΄, λόγω των συνθηκών, υπό τας οποίας ίπταντο εις τας 

αποστολάς ταύτας. Απητείτο μεγάλο μήκος διαδρόμου κατά την προσγείωσιν και

συνηντώντο δυσκολίαι, λόγω της περιωρισμένης ορατότητος του σκάφους. Έφερε κινητήρα Gnome Rhone αερόψυκτον ονομαστικής ιπποδυνάμεως 940 ίππων εις ωρισμένον ύψος και με ωρισμένας στροφάς ανά 1΄΄. Οι κινητήρες των αεροπλάνων PZL παρουσίαζαν συχνά βλάβας με αποτέλεσμα να ματαιώνονται πολλαί αποστολαί εις βάρος της  αποδόσεως».

Ο σμήναρχος Γρηγόριος Θεοδωρόπουλος, στις 28.10.40 ήταν επισμηναγός και διοικητής της 23ης Μοίρας Δίωξης. Είχε διατελέσει διευθυντής του «Κέντρου Εκπαιδεύσεως Εφέδρων Χειριστών», εκπαιδευτής  και επόπτης αέρος. Γνώριζε δηλαδή τα PZL P.24 όχι μόνο σε εκπαιδευτικές αλλά και σε πολεμικές αποστολές.

«Με το πέρασμα του χρόνου και μετά τη θωράκιση της θέσεως του χειρισμού οι επιδόσεις μικρύνανε αρκετά. Για  νέους άπειρους χειριστές χρειαζότανε μεγάλο μήκος διαδρόμου για  προσγείωση και τούτο επειδή είχε μικρή ορατότητα προς τα εμπρός κατά την προσγείωση. Τούτο είχε σαν αποτέλεσμα να έχουμε, λόγω  των κακών προσγειώσεων - προ παντός στα βοηθητικά και κοντά στο  Μέτωπο Αεροδρόμια – αρκετά  ατυχήματα… Με λίγα λόγια τ’ αεροπλάνα αυτά ήσαν για προστασία  στόχων του εσωτερικού, μακριά από το μέτωπο, για ν’ αντιμετωπίσουν  εχθρικές επιδρομές κοντά στους στόχους που προστάτευαν και που  κατευθυνόταν ο εχθρικός σχηματισμός. Δηλαδή ήσαν αεροπλάνα ανασχέσεως και απογειωνόντουσαν μετά από ειδοποίηση και υλοποίηση της επιδρομής».

  ΑΡΧΙΖΕΙ  Ο  ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ  ΤΗΣ  ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

 ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ  ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ  ΑΠΟ  ΤΟΝ  ΜΕΤΑΞΑ

Στις 30 Σεπτεμβρίου του 1936 υπογράφηκε η σύμβαση για την αγορά  36 PZL P.24, συνολικής αξίας 133.317.000 δραχμών. Μια διαίρεση μας

λέει ότι το καθένα κόστισε 3.703.250 δραχμές. Με την ίδια σύμβαση  

αγοράσθηκαν και 22 κινητήρες Gnome-Rhone 14 Ν7 προς 1.694.636

δραχμές ο καθένας. Την άνοιξη του 1937 άρχισαν να παραδίδονται τα  πρώτα PZL P.24. η παράδοση τους ολοκληρώθηκε μέσα σε ένα χρόνο.

Τελικά παραλήφθηκαν 30 PZL P.24F και 6 PZL P.24G. Η διαφορά ανάμεσα στους δύο τύπους ήταν ότι το μεν F έφερε 2 πολυβόλα Colt

Browning των 7,7 χιλιοστών και 2 πυροβόλα Oerlikon FF των 20 χιλιοστών. Το G έφερε 4 πολυβόλα Colt Browning των 7,7 χιλ. και είχε

τη δυνατότητα μεταφοράς σε δύο πτερυγικούς αναρτήρες δύο βόμβες  των 55 ή των 110 λιβρών.

Με την άφιξη των πρώτων PZL P.24 συγκροτήθηκε στο Σέδες η «Μοίρα Καταδιωκτικών Αεροπλάνων». Η μονάδα αυτή ανέλαβε και την εκπαίδευση όσων χειριστών προοριζόταν για τον τύπο. Όταν έφτασαν  όλα τα αεροπλάνα δε συγκροτήθηκαν άλλες μονάδες, απλώς ένας  αριθμός από αυτά μεταφέρθηκε στη Λάρισα όπου και αποθηκεύτηκαν.

Στις 7 Απριλίου του 1939 η Ιταλία εισέβαλε στην Αλβανία.

Τότε συγκροτήθηκαν τρεις Μοίρες με PZL P.24.

Ήταν η 21η «Μοίρα Διώξεως», η 22η «Μοίρα Διώξεως» και η 23η

«Μοίρα Διώξεως».

 Κάθε μια την αποτελούσαν τρία σμήνη των τριών αεροπλάνων ενώ υπήρχαν και τρία εφεδρικά. Ως προς τον τύπο των αεροπλάνων σε 

κάθε μοίρα υπήρχαν εννέα F και τρία G.

Ένα μήνα αργότερα, στις 8 Μαΐου 1939, συνέβη και το πρώτο θανατηφόρο δυστύχημα με PZL P.24. Θύμα ήταν ο ανθυποσμηναγός Γεώργιος Σχοινάς  της 23ης Μοίρας. Ο Θεοδωρόπουλος, διοικητής τότε της 23ης Μοίρας  Δίωξης, γράφει γι’ αυτό: «Κατά τη διάρκεια της Εκπαιδεύσεώς μας είχαμε και ένα δυστύχημα. Φονεύθηκε κατά την εκτέλεση αποστολής ο  ανθυποσμηναγός Σχοινάς Γ. Ο Σχοινάς είναι θύμα μάλλον του υλικού, κάνοντας ένα ρολ (βραδεία περιστροφή), ανεφλέγη στον αέρα και  κατέπεσε». Ο Καρταλαμάκης δίνει πληρέστερη περιγραφή  αναφέροντας και τα αίτια, που δεν ήσαν άλλα από μια κατασκευαστική ατέλεια του αεροπλάνου. Το φλεγόμενο αεροπλάνο του Σχοινά συνετρίβη κοντά στον Πλατύκαμπο της Λάρισας. Χάρη στις  προσπάθειες του Θεοδωρόπουλου και των μηχανικών της Μοίρας η  ατέλεια διορθώθηκε, σε όλα τα ελληνικά PZL P.24, και δεν υπήρξε άλλο τέτοιο δυστύχημα.

ΜΕ  ΤΑ  ΠΟΛΩΝΙΚΑ  ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ  ΣΤΟΝ  ΠΟΛΕΜΟ

Τα  Πολωνικά   PZL Ρ.24 της Ελληνικής  Πολεμικής  Αεροπορίας είχαν να επιτελέσουν ένα τιτάνιο έργο.  Οι περιορισμένες επιχειρησιακές δυνατότητες του ίδιου του αεροπλάνου, η ανυπαρξία αεροδρομίων και εγκαταστάσεων, οι αντίξοες καιρικές συνθήκες, ο καχεκτικός εφοδια-

σμός και η παντελής έλλειψη ανταλλακτικών, όλα ξεπεράστηκαν από  τη θέληση και τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των χειριστών και του  προσωπικού εδάφους.

Η  ΔΙΑΤΑΞΗ  ΤΩΝ  ΜΟΙΡΩΝ

Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 οι Μοίρες των PZL Ρ.24 είχαν την εξής  

διάταξη:

   Η 21η, με διοικητή τον σμηναγό Ιωάννη Κέλλα, ήταν στο πεδίο προσγείωσης της Βασιλικής  Τρικάλων. Στη δύναμή της ανήκαν 10

αεροπλάνα και 14 χειριστές. Από αυτούς οι 9 ήταν αξιωματικοί και οι  υπόλοιποι 5 υπαξιωματικοί.

      ΑΠΟΣΤΟΛΗ  ΤΗΣ  21^ΗΣ  ΜΟΙΡΑΣ

Η  κάλυψη της περιοχής Τρίκαλα – Καλαμπάκα – Μέτσοβο και η υποστήριξη των μονάδων του Στρατού στην Ήπειρο.

     Η 22α είχε έδρα το Σέδες  Θεσσαλονίκης, με  διοικητή τον  σμηναγό Ανδρέα Αντωνίου  και  είχε  11 αεροπλάνα, 6 αξιωματικούς χειριστές  και 6 υπαξιωματικούς.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ  22ΑΣ  ΜΟΙΡΑΣ

Η  κάλυψη της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης και  η  υποστήριξη των μονάδων του Γ΄ Σώματος Στρατού.

Η  23^η  Μοίρα Δίωξης, είχε  έδρα  το  πεδίο  προσγείωσης του Αμπελώνα  

Λάρισσας με  διοικητή  τον  επισμηναγό  Γρηγόριο Θεοδωρόπουλο   και  

είχε 16 χειριστές, 7 αξιωματικούς και 11 αεροπλάνα.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ  η κάλυψη της περιοχής Λάρισα – Βόλος και η υποστήριξη των μονάδων του Β΄ Σώματος Στρατού, ήταν η αποστολή της  23ης Μοίρας.

Τα υπόλοιπα  3 PZL Ρ.24  βρίσκονταν για συντήρηση στο Κρατικό Εργοστάσιο Αεροπλάνων, το γνωστό ΚΕΑ, στο Φάληρο.-

ΖΗΝΩΝ  ΠΑΠΑΖΑΧΟΣ

(συνεχίζεται).

Διαβάστε επίσης:

Ο ΜΕΣΣΗΝΙΟΣ ΠΙΛΟΤΟΣ ΜΗΤΡΑΛΕΞΗΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΜΙΚΑΖΙ

Ο ΑΡΚΑΣ ΠΙΛΟΤΟΣ ΒΑΛΚΑΝΑΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΚΑΜΙΚΑΖΙ