.jpg) |
| Το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης |
Διαβάστε επίσης : Μέρος Α Η επανάσταση του Κλεομένη Γ΄και Μέρος Β :Η κυριαρχία του Κλεομένη Γ΄ και η κάθοδος των Μακεδόνων
Γράφει ο Χρήστος Μπαρμπαγιαννίδης
Το 223π.Χ ο Κλεομένης θα κατανοήσει τελικά πως και ο τελευταίος πιθανός σύμμαχος, οι Πτολεμαίοι, τον έχουν προδώσει. Ο Αντίγονος Δώσων λεηλατεί με την άνεση του την Πελοπόννησο, με τον Κλεομένη να είναι οχυρωμένος στα όρια της Λακωνίας. Σημαντικές πόλεις, σύμμαχοι του Κλεομένη, η Τεγέα, ο Ορχομενός, η Μαντίνεια καταλαμβάνονται. Οι Μακεδόνες λαφυραγωγούν, ενώ ο Άρατος σφάζει ανελέητα, για δεύτερη φορά τους κατοίκους της Μαντίνειας, και για δεύτερη φορά ο Πολύβιος προσπαθεί να τον δικαιολογήσει! Τον Ορχομενό και τη Μαντίνεια ο Αντίγονος τις δίνει στο Άργος. Οι Αργείοι εκλέγουν οικιστή τους τον Άρατο για να μεταφέρει αποίκους τους στη Μαντίνεια, που μετονομάζεται σε Αντιγονεία. Έτσι, το Άργος ξαλαφρώνει από τον υπερπληθυσμό του.
Στόχος του Κλεομένη, για να δώσει μια ανάταση στον καταπιεσμένο λαό της Πελοποννήσου, είναι να αποδείξει πως ο θρύλος των μακεδονικών στρατευμάτων, που είχαν κάποτε κατακτήσει τον κόσμο, δεν είναι ακλόνητος. Πρέπει να ξεσκίσει αυτόν τον θρύλο! Και πως θα το έκανε αυτό; Καταλαμβάνοντας την πιο ισχυρή πόλη των Αχαιών, τη μεγαλύτερη εχθρό της Σπάρτης, την πόλη που είχε οικιστεί για να προκαλεί τρόμο στη Λακωνία, τη Μεγαλόπολη! Γιατί όμως τη Μεγαλόπολη; Διότι πέρα από τον πολιτικό αντίκτυπο που θα γκρέμιζε τον θρύλο των Μακεδόνων, μια που αυτοί είχαν έρθει να προστατέψουν τις πόλεις από τον «κακό» Κλεομένη, η Μεγαλόπολη είχε τα πιο φημισμένα εργαστήρια κατασκευής όπλων στον ελληνικό κόσμο. Το ιδανικό αποτέλεσμα για τον Κλεομένη θα ήταν να βάλει τα εργαστήρια αυτά να δουλέψουν γι’ αυτόν.
Η Μεγαλόπολη θεωρούταν από τις πιο καλά οχυρωμένες πόλεις στον κόσμο. Δεν ήταν μια μικρή κωμόπολη, όπως είναι σήμερα, αλλά μια πόλη μεγάλη για την εποχή της, με πληθυσμό που άγγιζε τις πενήντα χιλιάδες. Ο Πλούταρχος γράφει: «και μόνη της δεν ήταν ούτε κατώτερη, ούτε και πιο αδύνατη από τη Σπάρτη». Η τοποθεσία της είχε επιλεχτεί από τον Θηβαίο Επαμεινώνδα με γνώμονα να γίνει το οχυρό της Αρκαδίαςεναντίον της Σπάρτης. Τα τείχη της ήταν τα νεότερα της Πελοποννήσου και θεωρούνταν απόρθητα. Αλλά ο Κλεομένης είχε μελετήσει καλά τα αδύνατα σημεία της οχύρωσής της, αφού τα τελευταία πέντε χρόνια περιφερόταν γύρω της. Και μόλις ο Αντίγονος επιστρέψει στο Αίγιο θα πραγματοποιήσει το μεγάλο του εγχείρημα.
Μόνο ο Σπαρτιάτης αξιωματικός Παντέας γνωρίζει την αποστολή και με δυο τάγματα ειλώτων (που τώρα ήταν πολίτες) προχωρά μπροστά, με τον Κλεομένη και τον υπόλοιπο στρατό να ακολουθεί πιστεύοντας πως προχωρά για το Άργος. Είχαμε γράψει ότι οι πορείες του Κλεομένη ήταν τόσο γρήγορες και μυστικές που κανείς εχθρός δε μπορούσε να προλάβει να κινηθεί. Το αφύλακτο κομμάτι του τείχους, που είχε επισημάνει ο Κλεομένης, καταλαμβάνεται από τον Παντέα που εξουδετέρωσε τη φρουρά και γκρεμίζει μέρος του για να ανοίξει είσοδο. Η Μεγαλόπολη δεν είχε ξυπνήσει ακόμα, όταν ο στρατός του Κλεομένη θα μπει στην πόλη!
Ο ιστορικός Πολύβιος, Μεγαλοπολίτης και ο ίδιος και φανατικός εχθρός του Κλεομένη στο έργο του, γράφει πως ο Κλεομένης ωφελήθηκε από τρία στοιχεία: πρώτον, από το ότι η πόλη είχε χάσει ένα μέρος του στρατού της πριν τέσσερα χρόνια, δεύτερον, επειδή είχαν δώσει μεγάλη εμπιστοσύνη στον Αντίγονο, και τρίτον, από την ύπαρξη μερικών Μεσσήνιων φυγάδων που βοήθησαν τον Κλεομένη.
Από την άλλη, ο Πλούταρχος δε δέχεται τίποτα απ’ αυτά και θεωρεί καλά μελετημένο το σχέδιο του Κλεομένη και άψογο τον αιφνιδιασμό του. Το πιο εντυπωσιακό όμως δεν ήταν η κατάληψη της πόλης, αλλά η πορεία για να φτάσει εκεί. Πέρασε από χώρο που κανένας δε μπορούσε να διανοηθεί. Πέρασε ανάμεσα από Μαντίνεια και Τεγέα, όπου υπήρχαν μακεδονικές φρουρές, εκμεταλλευόμενος τον θόρυβο του ποταμού Ελισσώντα και επιτέθηκε στο πιο απόκρημνο σημείο του τείχους!
Οι Μεγαλοπολίτες δεν παραδόθηκαν και μέχρι τα ξημερώματα θα αμύνονται. Ο στρατός τους θα μάχεται για να δώσει χρόνο, με ηγέτη τον Φιλοποίμενα, στους κατοίκους να φύγουν για τη Μεσσηνία. Όταν θα αποχωρήσει και αυτός, που δικό του σχέδιο ήταν να μη παραδοθούν, δε θα έχουν απομείνει πάνω από χίλιοι εγκλωβισμένοι σε σπίτια.
Ο εξέχων πολίτης της Μεγαλόπολης, Λυσανδρίδας, θα έρθει σε συνεννόηση με τον Κλεομένη, να γυρίσουν οι Μεγαλοπολίτες χωρίς να πειραχτούν, να πάρουν τη πόλη πίσω και να είναι σύμμαχοι, αφού αποσπαστούν από τους Αχαιούς. Στέλνει κήρυκα στον Φιλοποίμενα, ο οποίος απορρίπτει την πρόταση, με το σκεπτικό ότι δε μπορούσε να φυλάει ο Κλεομένης αδειανά σπίτια και τείχη αλλά ήθελε τους πολίτες! Όταν επιστρέφει η αποστολή χωρίς αποτελέσματα ο Κλεομένης εξοργίζεται σε τέτοιο βαθμό που διατάζει να ρημάξουν και να καταστρέψουν την πόλη! Είναι η μόνη πράξη οργής στη ζωή του Κλεομένη για την οποία αργότερα θα νιώθει τύψεις. Στη σκληρή απόφαση ίσως συντέλεσε και το γεγονός πως εδώ έμαθε την επίσημη απόφαση των Πτολεμαίων, ότι δε θα στείλουν βοήθεια και τον προέτρεπαν να υποταχτεί στους Αχαιούς, τους οποίους είχε διαλύσει. Ήταν ένας σωστός εμπαιγμός!
Στο Αίγιο, όπου λάμβανε χώρα το φθινοπωρινό συμβούλιο των Αχαιών με επικεφαλής τον Αντίγονο, η είδηση της κατάληψης της Μεγαλόπολης έπεσε σαν κεραυνός. Ο Άρατος ανέβηκε κλαίγοντας στο βήμα και δε μπορούσε να βρει λόγια για να αναγγείλει την καταστροφή. Το συμβούλιο διαλύεται και όλοι τρέχουν να υπερασπιστούν τις πόλεις τους. Ο Αντίγονος απλώς θα ενισχύσει τις μακεδονικές φρουρές, αφού εν μέσω χειμώνα δε προλάβαινε να συγκεντρώσει στρατεύματα. Και σαν να μη έφτανε αυτό, ο Κλεομένης την επόμενη άνοιξη θα κάνει μια εντυπωσιακή πορεία προς το Άργος, όπου βρίσκεται και ο ίδιος ο Αντίγονος οχυρωμένος, και θα λεηλατήσει όλο τον αργολικό κάμπο! Ο Αντίγονος δεν τόλμησε να βγει να αντιμετωπίσει τον Κλεομένη, παρά τις προτροπές των Αργείων που έβλεπαν τη γη τους να ρημάζεται. Ο Αντίγονος ανάμενε τα νέα μακεδονικά στρατεύματα και ο Κλεομένης ήξερε πως το επερχόμενο καλοκαίρι θα έκρινε τα πάντα.
Μόλις έφτασαν τα μακεδονικά στρατεύματα, ο Αντίγονος ξεκίνησε για να εισβάλλει στη Λακωνία, αλλά για άλλη μια φορά ο Κλεομένης βρέθηκε από πίσω του λεηλατώντας ξανά το Άργος. Ο Αντίγονος πανικοβλήθηκε μήπως εγκλωβιστεί, επέστρεψε στο Άργος και οχυρώθηκε σε στενά περάσματα, μη τολμώντας να τα βάλει με τον σπαρτιατικό στρατό. Ο Αντίγονος παραδέχτηκε πως ο Κλεομένης ήταν μεγάλος στρατηγός και άξιος για μεγάλα πράγματα και ανέμενε νέες ενισχύσεις από την πατρίδα του, ενώ ο Κλεομένης συνέχιζε να τρομοκρατεί τις Αχαϊκές πόλεις. Αλλά όσο ο Αντίγονος δε βγαίνει να αναμετρηθεί, τόσο ο Κλεομένης φθείρεται, αφού δεν έχει τους ανεξάντλητους πόρους των Μακεδόνων. Ο χρόνος δούλευε για τους Μακεδόνες. Το πιο δύσκολο για τον Κλεομένη ήταν πως δεν είχε όσο οπλισμό ήθελε και δε μπορούσε να εφοδιαστεί εύκολα. Επιπλέον, ο σπαρτιατικός στρατός διέφερε από αυτόν της κλασικής εποχής. Οι στρατιώτες ήταν και καλλιεργητές και όσο απουσίαζαν με τον στρατό, τόσο αφαιρούνταν χέρια από την παραγωγή. Και έτσι προκαλείται οικονομική ασφυξία, που πολύ σωστά επεσήμανε και ο Πλούταρχος. Και έτσι το καλοκαίρι του 222π.Χ. ο Κλεομένης επιστρέφει με τον στρατό του για να θερίσουν τα χωράφια τους, να μαζέψουν τις σοδειές τους για να έχουν να φάνε οι οικογένειές τους. Έτσι, ο Αντίγονος, αφού μαζέψει τις νέες δυνάμεις κατηφορίζει σιγά – σιγά για τη Λακωνία.
Φτάνουμε λοιπόν στη κρίσιμη στιγμή, στην επικείμενη μεγάλη σύγκρουση που θα έκρινε το μέλλον του ελληνικού κόσμου και που, ίσως χωρίς να το αντιλαμβάνονται οι αντίπαλοι, θα έμπαινε η ταφόπλακα για τον αρχαίο κλασσικό ελληνισμό.
Από την μια πλευρά, ο Αντίγονος Δώσων, βασιλιάς των Μακεδόνων, ένας επαγγελματίας στρατιωτικός που ο πόλεμος είναι το στοιχείο της ζωής του. Οι χαρές και οι απολαύσεις του είναι δεμένες με το όπλο. Δοκιμασμένος στρατηγός που βλέπει τον στρατό του σαν πιόνια στη σκακιέρα, που πληρώνει και απαιτεί να εκτελούνται οι εντολές του. Ενός ανθρώπου που πιστεύει πως το αξίωμά του είναι υπερφυσικό και ανεβαίνει στη θέση των θεών και γι’ αυτό απαιτεί να τον λατρεύουν ως θεό!
Από την άλλη μεριά, ο Κλεομένης Γ΄, βασιλιάς των Λακεδαιμονίων, ο πιο ικανός του πολιτισμένου κόσμου της εποχής του, με μεγάλη φήμη παντού στρατιωτικού ηγέτη, αλλά ταυτόχρονα και ηγέτης μιας κοινωνικής επανάστασης. Δε πιστεύει στον μισθοφορικό στρατό, αλλά στον στρατό από ελεύθερους πολίτες. Δε κάνει κατακτήσεις, αλλά προσπαθεί να προωθήσει την κοινωνική επανάσταση. Δεν έχει σχέση με τους ηγεμόνες του ελληνιστικού κόσμου. Είναι ο ηγέτης που θέλει όλοι οι άνθρωποι να είναι ελεύθεροι και με ίσα δικαιώματα. Είναι ο άνθρωπος που έχει τρομοκρατήσει το κατεστημένο της εποχής του, είναι εκείνος ο ενοχλητικός για την πλούσια αριστοκρατική δουλοκτητική τάξη, είναι το απόστημα στο μάτι των ηγεμόνων που ζουν από τον κόπο και τον μόχθο χιλιάδων φτωχών καταπιεσμένων ανθρώπων. Είναι το τραγικό πρότυπο ανθρώπου τη στιγμή που ο κλασικός κόσμος καταρρέει. Αυτός που προσπαθεί να δώσει μια διέξοδο που θα διασωθεί σε μια νέα σύνθεση, ένας κόσμος πολιτικών ανθρώπων.
Ο Αντίγονος θα φτάσει στη Σελλασία, στη βόρεια Λακωνία, με τριάντα χιλιάδες στρατό, χωρίς να υπολογίζουμε τους βοηθητικούς, σε αντίθεση με τον Κλεομένη που διαθέτει είκοσι χιλιάδες, που όμως είναι αναγκασμένοι να κάνουν και τη δουλειά των βοηθητικών που δε διαθέτει. Η ανάλυση του μακεδονικού στρατού έχει ως εξής: δέκα χιλιάδες Μακεδόνες της φάλαγγας. Τρεις χιλιάδες πελταστές και τριακόσιοι ιππείς Γαλάτες και Αγριάνες, τρεις χιλιάδες και τριακόσιοι ιππείς Αχαιοί, χίλιοι Μεγαλοπολίτες. Ακολουθούν Βοιωτοί, Ακαρνάνες και Ιλλυριοί με επικεφαλής τον περίφημο τυχοδιώκτη – πειρατή Δημήτριο Φάριο, που από σύμμαχος των Ρωμαίων, πέρασε στους Μακεδόνες και είχε ρημάξει το Ιόνιο με τις λεηλασίες του. (Θα τον “τακτοποιούσαν” οι Ρωμαίοι σε λίγα χρόνια, με τον δικό τους τρόπο).
Ο Κλεομένης είχε το πλεονέκτημα της επιλογής του χώρου και διάλεξε το πιο κατάλληλο μέρος. Η Σελλασίαήταν ένα οχυρό μέρος στην είσοδο της κοιλάδας του Ευρώτα. Οι δυο δρόμοι προς τη Λακωνία, από Άργος και Αρκαδία σμίγουν σε εκείνο το σημείο, αφού από τη μια μεριά υψώνεται ο Πάρνωνας και από την άλλη ο Ταΰγετος και ήταν απόφαση του Κλεομένη να δοθεί η μάχη εκεί. Από κάθε άποψη η θέση του Κλεομένη είναι πλεονεκτική.
Οι ιστορικοί αρχαίοι και νεότεροι λένε πως αν η μάχη είχε αναβληθεί δυο μέρες δε θα είχε γίνει ποτέ. Ο Αντίγονος θα έπρεπε να φύγει εσπευσμένα για τη Μακεδονία, όπως και έγινε, μετά από τις ειδήσεις για εισβολή Ιλλυρικών φύλων, που πράγματι ίσχυε. Αυτή είναι και η άποψη του Πλουτάρχου και ως ένα σημείο του μεροληπτικού Πολύβιου. Αλλά ο Αντίγονος έφυγε με ένα μικρό μέρος του στρατού του, αφήνοντας το υπόλοιπο στον Άρατο που θα συνέχιζε τον πόλεμο μέχρι τελικής πτώσεως και η τελική μάχη ίσως να δινόταν κάπου αλλού κάποια άλλη στιγμή. Αλλά με τα αν και ίσως δε μπορούμε να μιλάμε για ιστορία, γιατί πρέπει να μελετήσουμε ό,τι τελικά έγινε και όχι τι θα γινόταν.
Η πραγματικότητα είναι πως η μάχη της Σελλασίας έβαλε τη σφραγίδα της στην ιστορία του κόσμου του Αιγαίου. Και επειδή το Αιγαίο έπαιζε αποφασιστικό ρόλο στην αίσθηση για την παγκοσμιότητα της εποχής εκείνης, η Σελλασία ήταν μια αποφασιστική στιγμή σε παγκόσμια κλίμακα, που έμμεσα, αλλά ξεκάθαρα, οδήγησε στην υποταγή του ελληνισμού στους Ρωμαίους. Λογικό είναι οι αντίπαλοι να μην είχαν τη συνείδηση της σημασίας της συγκεκριμένης σύγκρουσης για το μέλλον, όπως και το 338π.Χ. με τη μάχη της Χαιρώνειαςδε μπορούσαν να προβλέψουν τη σημασία της. Γιατί μετά τη μάχη της Χαιρώνειας είχαμε έναν εκφυλισμό του κλασικού κόσμου, ενώ με τη Σελλασία φτάνουμε στο τέλος του! Η ουσία είναι ότι ο Κλεομένης επιδίωξε τη μάχη, γιατί δεν είχε τη πολυτέλεια χρόνου, αφού τον πίεζε η έλλειψη συμμάχων, υλικού και πλούτου. Αντίθετα, ο Αντίγονος προσπάθησε να φθείρει τις λιγότερες δυνάμεις του Κλεομένη, με μια στρατηγική υπομονής, μια και ο πλούτος του ήταν τεράστιος και είχε και την συνεισφορά περισσοτέρων συμμάχων.
Ο Πολύβιος “αναγκάστηκε” να γράψει πως ο Αντίγονος θαύμασε τη στρατηγική και την οχύρωση του Κλεομένη. Και συνεχίζει πως για μέρες ο Αντίγονος δε μπορούσε να βρει κενό και αδύνατο σημείο για να εκμεταλλευτεί. Η βάση της νίκης του Αντίγονου, σύμφωνα με τον Φύλαρχο όπως γράφει ο Πλούταρχος, ήταν η τοποθέτηση ενός τμήματος του στρατού του μέσα στη βαθειά χαράδρα του χείμαρρου Γοργύλου που χυνόταν στον ποταμό Οινούντα. Σφηνωμένο αυτό το τμήμα, μέσα στη νύχτα, περίμενε το σύνθημα, εκεί ανάμεσα στη διάταξη των Σπαρτιατών, που είχαν χωριστεί σε δυο τμήματα, ένα στον λόφο Εύα με αρχηγό τον Ευκλείδα τον αδελφό του Κλεομένη και το δεύτερο στον λόφο Όλυμπο με επικεφαλής τον ίδιο τον Κλεομένη. Ο Πλούταρχος, στηριζόμενος στον Φύλαρχο, λέει πως ο Δαμοτέλης, ο επικεφαλής των ενεδρών, δηλαδή του ανθρώπου που είχε την επίβλεψη των κινήσεων του εχθρού, πρόδωσε τον Κλεομένη. Ο Κλεομένης σε μια στιγμή έχασε από τα μάτια του τους Ιλλυριούς και τους Ακαρνάνες και φώναξε τον Δαμοτέλη να τον ρωτήσει αν έκανε έλεγχο σε όλα τα σημεία. Ο Δαμοτέλης τον βεβαίωσε ότι όλα ήταν εντάξει και ο Κλεομένης δεν έδειξε να αμφιβάλει, μια που κανείς δεν τον είχε προδώσει ποτέ μέχρι τότε. Αλλά ο Δαμοτέλης είχε πληρωθεί από ανθρώπους του Αντίγονου για να καλύψει την διείσδυση των Μακεδόνων, τουλάχιστον αυτή είναι η άποψη Φύλαρχου – Πλούταρχου. Ο Πολύβιος συμφωνεί πως αυτό το τμήμα έδωσε τη νίκη, αλλά δεν αναφέρει καμιά προδοσία.
Ο Κλεομένης, σίγουρος για τα νώτα του, επιτέθηκε, αναγκάζοντας τον Αντίγονο να οπισθοχωρήσει περίπου ένα χιλιόμετρο. Μετά κόπων και βασάνων, ο Αντίγονος ύψωσε ένα σεντόνι, που ήταν το σύνθημα, και οι Ιλλυριοί εμφανίστηκαν ξαφνικά και άρχισαν να πλευροκοπούν τον Ευκλείδα. Αυτός τότε στέλνει ένα τμήμα να χτυπήσει τους Ιλλυριούς. Οι Ιλλυριοί πιέστηκαν αρκετά, γιατί το ιππικό των Μακεδόνων δίσταζε να επιτεθεί χωρίς εντολές. Την κατάσταση τη σώζει ο Φιλοποίμην, που πήρε την πρωτοβουλία και με τους δικούς του άντρες χτυπά τον Ευκλείδα. Τότε, η μακεδονική φάλαγγα δημιουργεί ρήγμα στις γραμμές του μετώπου και απομονώνει τους δυο λόφους. Ο Κλεομένης, που συνεχίζει να πολεμά, δε μπορεί να βοηθήσει τον αδελφό του και τον βλέπει να χάνεται. Ο Πλούταρχος γράφει πως είπε: «Χάθηκες αγαπημένε μου αδελφέ, χάθηκες εσύ ο γενναίος, ο ζηλευτός στα παιδιά των Σπαρτιατών, ο αλησμόνητος στις γυναίκες».
Ο Κλεομένης τότε βρέθηκε πάνω στον λόφο, κυκλωμένος από παντού. Ο Πολύβιος γράφει πως παρά τη σφαγή του Ευκλείδα και του τμήματός του, η μάχη είχε για ώρες πολλές εναλλαγές. Η μάχη κράτησε μέχρι που νύχτωσε. Όλος ο στρατός του Κλεομένη είχε πέσει στο πεδίο της μάχης! Ο ίδιος με λίγους ιππείς κατάφερε να διαφύγει και έφτασε στη Σπάρτη. Ο Πολύβιος γράφει πως από τους είκοσι χιλιάδες του Κλεομένη επέζησαν μερικές εκατοντάδες και μάλλον έχει δίκιο. Η επανάσταση, το όραμα του Κλεομένη είχε σβήσει!
Ο Κλεομένης έφτασε στη Σπάρτη που είχε μάθει τα γεγονότα και εξήγησε πως δεν υπήρχε τρόπος να πολεμήσουν και μια σφαγή θα ήταν ανώφελη. Εξηγεί πως κυνηγούν αυτόν και τις ιδέες του και όχι τη Σπάρτη. Και πράγματι, λίγο αργότερα, ο Αντίγονος όταν μπήκε στη Σπάρτη, δεν πείραξε τίποτα και κανέναν, πάρα όρισε μια φιλική προς αυτόν διοίκηση, προς απογοήτευση του Άρατου. Φυγάς ο Κλεομένης, μαζί με τους στενούς συντρόφους του, έφτασε στο Γύθειο και μπαίνοντας στο πλοίο αναχώρησε για την Αλεξάνδρεια, όπου και φονεύτηκε μετά από τρία χρόνια από τους Πτολεμαίους. (Σε ένα άλλο άρθρο θα περιγράψουμε την παραμονή του στην Αίγυπτο και τα εκεί γεγονότα).
Στο στενό της Σελλασίας, στα βόρεια της Λακωνίας, τα άψυχα κορμιά των γενναίων της επανάστασης σκέπασαν το έδαφος. Θριαμβευτής ο παλιάτσος της ξεπεσμένης δουλοκτητικής αριστοκρατίας Άρατος. Η ιστορία καταγράφει το τέλος του κλασσικού κόσμου με τους νεκρούς της Σελλασίας. Πέθαναν υπερασπιζόμενοι τα δικαιώματα του πολιτικού ανθρώπου στο πνεύμα μιας κοινωνικής επανάστασης που θα έσωζε τον τραγικό άνθρωπο, τον δημιουργό του κλασσικού ελληνικού πολιτισμού. Ο ελληνικός κόσμος που θα έβρισκε μια διέξοδο στις ιδέες του Κλεομένη, πνίγηκε στο αίμα των ηρωικών μαχητών της Σελλασίας. Αργότερα, ο ελληνισμός έγινε εύκολη λεία στους Ρωμαίους και δεν υπήρχε πλέον ένας ηγέτης να εμπνεύσει, να ηγηθεί και να αντισταθεί στους εισβολείς. Οι ίδιοι οι Έλληνες (ή, εν πάση περιπτώσει, αρκετοί από αυτούς) εξαφάνισαν την τελευταία ελπίδα του Ελληνισμού για απελευθέρωση από το πολιτιστικό τέλμα στο οποίο είχαν περιέλθει: τον Μέγα Κλεομένη Γ’ της Σπάρτης!
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Πολύβιος: Ιστορίαι, Εκδ. Πάπυρος
- Πλούταρχος: Βίοι Παράλληλοι Άγης Δ΄ – Κλεομένης Γ΄ Εκδ. Κάκτος
- Πλούταρχος: Βίοι Παράλληλοι Άρατος – Αρταξέρξης Εκδ. Κάκτος
- https://el.wikipedia.org/wiki/
- https://el.wikipedia.org/wiki/
- https://el.wikipedia.org/wiki/
- https://el.wikipedia.org/wiki/
- https://www.bhmpics.com/view-300_spartans-1920×1080.html
ΠΗΓΗ : http://eranistis.net/
Εξαιρετικη εξιστόρηση. Ο Κλεομενης ήταν από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της αρχαίας Ελλάδας
ΑπάντησηΔιαγραφή