 |
| Άγαλμα Σπαρτιάτη μαχητή πιθανόν του Λεωνίδα - Μουσείο Σπάρτης |
Διαβάστε επίσης : Μέρος Α Η επανάσταση του Κλεομένη Γ΄ και Μέρος Γ : Η πτώση του Κλεομένη Γ΄
Γράφει ο Χρήστος Μπαρμπαγιαννίδης
Η φήμη του Κλεομένη, μετά την επανάστασή του, έχει βγει πολύ έξω από την Πελοπόννησο, αλλά περιορίζεται μέσα στα όριά της. Ο πρώτος που κατανοεί τη σημασία της επανάστασης είναι ο Άρατος. Σ’ όλες τις πόλεις που κυβερνώνται από την Αχαϊκή Συμπολιτεία, τα καταπιεσμένα κοινωνικά στρώματα κινούνται για την ανατροπή της αριστοκρατικής διακυβέρνησης. Έτσι, ο Άρατος προσπαθεί να δημιουργήσει εξέγερση στη Λακωνία, πριν προλάβει όμως, ο Κλεομένης με τον νέο του εκπληκτικό στρατό καταλαμβάνει την περιοχή της Μεγαλόπολης, εκτός από την ίδια την πόλη με τα πανίσχυρα τείχη. Μάλιστα, έβαλε έναν θεατρικό θίασο που περιόδευε εκεί να δώσει παραστάσεις, παρακολουθώντας τον ο ίδιος μαζί με τον στρατό του και τους κατοίκους της περιοχής! Ο Άρατος δεν τόλμησε να κουνηθεί.
Ο Πλούταρχος γράφει πως, πέρα απ’ την αναγνωρισμένη ιδιοφυία του Κλεομένη, ήταν ένας απλός άνθρωπος, καλός φίλος και καλός συνομιλητής. “Όταν πήγαιναν στον Κλεομένη, που και αυτός ήταν και λεγόταν βασιλιάς, τον έβλεπαν να μη φορά πορφύρες και χλαμύδες, χωρίς φορεία και ντιβάνια για να κάθεται. Τις απαντήσεις δεν τις έπαιρναν μέσω των αγγελιαφόρων και των θυρωρών, ούτε με σημειώματα, ούτε δύσκολα και αργά, αλλά από τον ίδιο, που ντυμένος με τα πιο απλά ρούχα δεχόταν τους επισκέπτες (στη σκηνή του) και συζητούσε μαζί τους πολλές ώρες. Έμενε και συζητούσε με όσους είχαν την ανάγκη του, με τρόπο ευχάριστο και ανθρώπινο, έτσι που όλοι έφευγαν γοητευμένοι και υποχρεωμένοι, ώστε όλοι ομολογούσαν πως μόνο εκείνος καταγόταν απ’ τον Ηρακλή”. ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ 13
Η μεγάλη του αρετή ήταν η ικανότητά του να συζητά χωρίς ποτέ να οργίζεται και θεωρούσε ανήθικο πράγμα να εξαγοράζει συνειδήσεις και μεγάλη αξία να κερδίζει φίλους συνειδησιακά.
Τότε είναι που τον καλούν πρέσβεις απ’ τη Μαντίνεια να διώξει την αχαϊκή φρουρά. Με έναν εντυπωσιακό αιφνιδιασμό θα καταλάβει εύκολα τη Μαντίνεια, διώχνει τους Αχαιούς μετά από μια σύντομη μάχη και παραδίδει την πόλη στους κατοίκους της. Ο Πολύβιος γράφει πως ο Κλεομένης έσφαξε τους Αχαιούς εποίκους, πράγμα που δεν επιβεβαιώνει ο Πλούταρχος. Και να σημειώσουμε ότι ο Πλούταρχος δεν ήταν λάτρης του Κλεομένη και θαύμαζε τον Άρατο, ωστόσο ήταν αντικειμενικός συγγραφέας. Ίσως ο Πολύβιος μ’ αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να εξιλεώσει την τρομερή πράξη του Άρατου, όταν το 228π.Χ. είχε σφάξει μεγάλο μέρος αμάχων κατοίκων της πόλης, μετά την κατάληψη απ’ τους Αχαιούς. Ο Πολύβιος γίνεται επικίνδυνος, καθώς εξισώνει στο έργο του τους νεκρούς σε μια μάχη με τους σφαγμένους άμαχους κατοίκους του 228π.Χ! Γιατί όσοι στρατιώτες και έποικοι Αχαιοί παραδόθηκαν, αφέθηκαν ελεύθεροι απ’ τον Κλεομένη.
Η ουσία είναι ότι πλέον επικρατεί ένα επαναστατικό κλίμα σ’ όλη την Αχαϊκή Συμπολιτεία και οι φτωχές μάζες προσβλέπουν στον ήρωα Κλεομένη. Ο Άρατος κατανοεί πως δε μπορεί να κρατηθεί μόνος του και, επειδή οι Πτολεμαίοι δε μπορούν να του παράσχουν άμεση βοήθεια, σχεδιάζει κάτι εξωφρενικό: μια συμμαχία με τους Μακεδόνες! Οι Αχαιοί πάντα θεωρούσαν τη συμπολιτεία τους αντιμακεδονική και θα ξεσηκωνόταν θύελλα αν μαθευόταν κάτι τέτοιο. Για να το διευκρινίσουμε: η Αχαϊκή Συμπολιτεία οργανώθηκε και γαλουχήθηκε με το ιδεολόγημα της συντριβής και της εκδίωξης των Μακεδόνων απ’ την Πελοπόννησο. Αυτοί ήταν ο νούμερο ένα εχθρός τους! Αλλά ο πολύς κόσμος δεν ξέρει ότι οι Πτολεμαίοι και οι Μακεδόνες έχουν συνάψει συμμαχία και έτσι ο Άρατος δε θα έρθει σε αντίθεση με τους χρηματοδότες του Πτολεμαίους. Για να μην αντιδράσουν λοιπόν οι Αχαιοί, ο Άρατος δρα στα σκοτεινά, που ήταν και το στοιχείο του. Ο Πολύβιος γράφει πως ο Άρατος αναγκαζόταν άλλα να κάνει και άλλα να λέει. Ο μεγάλος εχθρός ήταν πλέον οι ιδέες του Κλεομένη!
Εν τω μεταξύ, ο Κλεομένης, αφού ελευθέρωσε και την Τεγέα, κάνει μια εντυπωσιακή πορεία και φτάνει στις Φάρες της Αχαΐας, μέσα στην καρδιά της συμπολιτείας, δείχνοντάς της πως δεν είναι καθόλου ασφαλείς οι πόλεις της. Με στρατηγό τον Υπερβατά οι Αχαιοί θα αντιμετωπίσουν κοντά στη Δύμη τον Κλεομένη και θα συντριβούν. Όλη η Αχαΐα είναι πια στο έλεός του, αλλά δεν καταλαμβάνει καμιά πόλη. Κρατά τους πιο εξέχοντες Αχαιούς αιχμαλώτους και τους εξηγεί το σχέδιό του και το πρόγραμμά του. Πολλοί ήταν εκείνοι που πείστηκαν και αγωνίστηκαν αργότερα γι’ αυτό.
Στο Αίγιο, την έδρα της συμπολιτείας, μέσα σ’ έντονο πανικό οι Αχαιοί συνεδριάζουν με τον Άρατο άφαντο. Ο Κλεομένης στέλνει τους εξέχοντες Αχαιούς με τις προτάσεις του: να τον αναγνωρίσουν στρατιωτικό ηγέτη, κάθε πόλη να μείνει ελεύθερη να ρυθμίζει τα εσωτερικά της και να συγκροτηθεί μια ενιαία συμπολιτεία της Πελοποννήσου. Αν γίνονταν δεκτές οι προτάσεις, παρέδιδε όλους τους αιχμαλώτους.
Οι Αχαιοί ήταν έτοιμοι να δεχτούν, ξαφνιασμένοι απ’ την επιείκεια του Κλεομένη. Αλλά τότε εμφανίζεται ο Άρατος και κατορθώνει να πείσει τη συνέλευση να δεχτούν καταρχάς τις προτάσεις του Κλεομένη, αλλά να δώσουν οριστική απάντηση στη Λέρνη κατά την ετήσια φθινοπωρινή συνέλευση των Αχαιών. Ο Κλεομένης δέχτηκε και παρέδωσε όλους τους αιχμαλώτους! Ήταν μια νίκη του Άρατου, αφού θα είχε τον χρόνο μέχρι τότε να τορπιλίσει τη συμφωνία. Ο πόλεμος σταμάτησε και ο Κλεομένης γύρισε στη Λακωνία.
Τότε είναι που ο Άρατος θα αναπτύξει μια δαιμονική παρασκηνιακή δραστηριότητα. Η πιο αντισπαρτιατική πόλη της συμπολιτείας, η αρκαδική Μεγαλόπολη, θα γίνει το πεδίο της δράσης του. Πείθει τους δυο πιο εξέχοντες Μεγαλοπολίτες, τον Νικοφάνη και τον Κερκιδά να ζητήσουν τη βοήθεια του Αντίγονου Δώσωνα, του νέου βασιλιά των Μακεδόνων. Αλλά να ζητήσουν βοήθεια ως μεμονωμένη πόλη, ως Μεγαλόπολη. Ο Άρατος εκβιάζει τους Αχαιούς πως αν δεχτούν τις προτάσεις του Κλεομένη, οι Μεγαλοπολίτες θα φέρουν τον Αντίγονο πράγμα οδυνηρό για τους Αχαιούς. Εκείνη τη στιγμή, οι Αχαιοί δεν είχαν τη δύναμη να αντιταχτούν στην πανίσχυρη Μεγαλόπολη. Έτσι οι δυο απεσταλμένοι είναι ουσιαστικά του Άρατου, ο οποίος όμως είχε ήδη έρθει από καιρό σε επαφή με τους Μακεδόνες! Με λίγα λόγια, ο Άρατος έστησε παγίδα ακόμα και στους ίδιους του τους συμπατριώτες! Παράλληλα, προσπαθεί να πείσει τις αχαϊκές πόλεις να μη δεχθούν για ηγεμόνα τον Κλεομένη που επιδίωκε “να καταστρέψει τον ωραίο κόσμο του πλούτου” (είναι λόγια του ίδιου του Άρατου) και να τους αναγκάσει να ζουν με “κριθαρόψωμο όπως οι Σπαρτιάτες”.
Ο Πλούταρχος, που επαναλαμβάνω ήταν λάτρης του Άρατου, είναι συγκλονιστικός γράφοντας γι’ αυτόν: “…επειδή δυσπιστούσε και φοβόταν τον Κλεομένη είτε επειδή τον φθονούσε που είχε τόσες επιτυχίες χωρίς να το περιμένει και επειδή νόμιζε ότι ήταν φοβερό γι’ αυτόν που ήταν αρχηγός επί τριάντα τρία χρόνια (της Αχαϊκής Συμπολιτείας) να βλέπει να του ξεφυτρώνει τώρα ένας νέος άνθρωπος και να του εξαφανίζει τη δόξα και τη δύναμη και να παίρνει όλη την εξουσία, προσπάθησε στην αρχή να εκβιάσει τους Αχαιούς και να τους εμποδίσει … επιχείρησε έργο που δεν άρμοζε σε κανέναν Έλληνα, μα που για εκείνον ιδιαίτερα ήταν αισχρότατο και τελείως ανάξιο προς όσα είχε κάνει στην μέχρι τότε πολιτική του σταδιοδρομία. Κάλεσε δηλαδή στην Ελλάδα τον Αντίγονο και γέμισε την Πελοπόννησο με Μακεδόνες που τους είχε διώξει πριν αυτός ο ίδιος … αποφεύγοντας λοιπόν ο Άρατος το κριθαρόψωμο και τον τρίβωνα και ακόμα και το πιο φοβερό από όσα κατηγορούσε τον Κλεομένη, την κατάργηση του πλούτου και την ανόρθωση της φτώχειας, έριξε μαζί με τους Αχαιούς και τον εαυτό του κάτω από το διάδημα και την πορφύρα και κάτω από τις σατραπικές Μακεδονικές διαταγές”. ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ 16
Ο Άρατος, λοιπόν, προσπάθησε να τρομοκρατήσει τους Αχαιούς αριστοκράτες πως θα έχαναν τα πλούτη τους αν ακολουθούσαν τον Κλεομένη. Οι Αχαιοί όμως λογάριαζαν πως ήταν προτιμότερος ο Κλεομένης απ’ τον Αντίγονο. Είχαν γνωρίσει τους Μακεδόνες και ήξεραν τι σήμαινε αν ξανάμπαιναν μακεδονικές φρουρές.
Ο Πλούταρχος γράφει για τις σκέψεις των Αχαιών αριστοκρατών: “ …και αν ο Κλεομένης, ας το πούμε και αυτό, ήταν παράνομος και τυραννικός, καταγόταν απ’ τους Ηρακλείδες και είχε πατρίδα τη Σπάρτη. Και ο τελευταίος Σπαρτιάτης ήταν προτιμότερος και από τον πιο μεγάλο Μακεδόνα. Αυτό έπρεπε να προτιμήσουν όσοι θεωρούσαν για κάτι αξιόλογο την ελληνική ευγένεια. Γιατί ο Κλεομένης ζητούσε απ’ τους Αχαιούς τη Στρατηγία για να προσφέρει πολλά καλά στις πόλεις, απέναντι της τιμής και του αξιώματος που θα του έδιναν. Ενώ ο Αντίγονος, όταν ανακηρύχτηκε κατά ξηράν και κατά θάλασσαν στρατηγός αυτοκράτορας, δε δέχτηκε να αναλάβει την αρχή προτού συμφωνήσουν να του δώσουν σαν μισθό για την αρχηγία του τον Ακροκόρινθο…”. ΑΡΑΤΟΣ 38.
Έτσι, ενώ ο Κλεομένης και οι Αχαιοί ετοιμάζονται για τη συνάντηση στη Λέρνη και σ’ όλη την Πελοπόννησο υπάρχει αισιοδοξία για τη συμφωνία, ο Άρατος αγωνίζεται σε δυο μέτωπα, να συνεννοηθεί με τον Αντίγονο, που έχει υπερβολικές αξιώσεις, και να ματαιώσει τη συμφωνία, χωρίς φυσικά να απομακρυνθεί απ’ την ηγεσία της Συμπολιτείας.
Μια ασθένεια του Κλεομένη, που τον άφησε για πολύ καιρό στη Λακωνία, έδωσε χρόνο στους Αχαιούς να “ξεζαλιστούν” απ’ τον πανικό των πρώτων ημερών και τον Άρατο να δουλέψει καλύτερα τις απόψεις του. Η συμφωνία με τον Αντίγονο έχει ήδη κλείσει, χωρίς να τη γνωστοποιήσει στους υπόλοιπους Αχαιούς. Ο Άρατος έπεισε τον Μακεδόνα βασιλιά, πως ο Κλεομένης, σε σύμπραξη με την Αιτωλική Συμπολιτεία, θα χτυπήσει και τη Μακεδονία και πως έχει σκοπό να επιβάλλει ηγεμονία σε όλη την Ελλάδα.
Στη Λέρνη πλήθος απλών ανθρώπων, πέρα απ’ τους Αχαιούς αντιπροσώπους, συναθροίστηκε και ευελπιστούσε στη συμφωνία. Εκεί ο Άρατος έκανε αυτό που ήξερε καλά να κάνει, να διαβάλει και να κατηγορεί τον Κλεομένη πως σκόπευε να μπει στη Λέρνη και να τους σφάξει όλους. Έτσι, άρχισε να επηρεάζει αρνητικά τη συνέλευση και να προτείνει ως μόνη λύση να καλέσουν τους Μακεδόνες. Όταν έμαθε τις διαθέσεις της συνέλευσης ο Κλεομένης, πραγματικά θύμωσε. Τους έγραψε μια επιστολή πως τον αδικούν με την έλλειψη εμπιστοσύνης (ας μη ξεχνάμε πως είχε απελευθερώσει όλους τους Αχαιούς αιχμαλώτους) και καταφέρθηκε εναντίον του Άρατου. Ο Άρατος απάντησε με μια προσβλητική επιστολή και, σε έναν πόλεμο επιστολών, έφτασαν στο σημείο να ανταλλάξουν κατηγορίες, φτάνοντας μέχρι τις γυναίκες τους και τους γάμους τους! Ο Άρατος είχε κερδίσει το παιχνίδι. Η επικείμενη συμφωνία ματαιώθηκε!
Τότε ο Κλεομένης έστειλε κήρυκα στο Αίγιο (έδρα της Συμπολιτείας) και κήρυξε τον πόλεμο, γνωρίζοντας ήδη τη συμφωνία Άρατου – Αντιγόνου. Κύριος σκοπός του ήταν να καταλάβει την Κόρινθο, αφού μόνο από εκεί μπορούν να περάσουν οι Μακεδόνες, μια που στη δυτικά οι Αιτωλοί και στα ανατολικά οι Βοιωτοί είναι εχθροί των Μακεδόνων. Τότε έρχεται σε επαφή και με αντιπροσώπους του Πτολεμαίου Γ΄ Ευεργέτη, που διέμεναν στις Κεγχρεές, λιμάνι της Κορίνθου στον Σαρωνικό. Ο Πτολεμαίος υπόσχεται να ενισχύσει τον Κλεομένη, αφού δε θέλει οι ανταγωνιστές του Μακεδόνες να ελέγξουν τον εμπορικό δρόμο του Ισθμού, παρόλο που έχουν συμμαχία, μια που θεωρεί τον Κλεομένη πιο ισχυρό απ’ τους Αχαιούς.
Το μεγάλο σχέδιο του Κλεομένη είναι η εξέγερση των λαϊκών μαζών στις πόλεις της Συμπολιτείας. ΗΠελλήνη, ο Φενεός, το Πεντέλειο ξεσηκώνονται και διώχνουν τις μισθοφορικές φρουρές των Αχαιών. Ο Πλούταρχος γράφει πως η αναταραχή έπαιρνε διαστάσεις πυρκαγιάς. Οι Αχαιοί, πανικόβλητοι, στέλνουν στρατιωτικές δυνάμεις για να ασφαλίσουν τις μεγάλες πόλεις Σικυώνα (η γενέτειρα του Άρατου) και την Κόρινθο. Ο Άρατος, που βρίσκεται στο Άργος με τους υπόλοιπους εκπροσώπους της Συμπολιτείας για τις γιορτές των Νεμέων, λαμβάνει τα ανησυχητικά νέα για τις εξεγέρσεις των πόλεων.
Ο Κλεομένης, νύκτα και χωρίς να γίνει αντιληπτός, φτάνει έξω απ’ το Άργος με τον στρατό του. Οι Αργείοι τρομοκρατήθηκαν και, αδιαφορώντας για το συμβούλιο των Αχαιών που βρισκόταν στην πόλη τους, με επικεφαλής τον Αριστόμαχο, τον παλιό τύραννο, που είχε περάσει το Άργος στη Συμπολιτεία και κάποτε ήθελε να πολεμήσει τον Κλεομένη, παραδίδουν την πόλη μαζί με είκοσι ομήρους και δέχονται σπαρτιατική φρουρά. Αμέσως ο Φλιούντας, οι Κλεωνές, η Τροιζήνα και άλλες μικρότερες αργολικές πόλεις προσχωρούν στον Κλεομένη.
Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία του που το Άργος (των 100χιλ. κατοίκων), η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου, είχε καταληφθεί. Ούτε ο σπουδαίος στρατηγός Πύρρος, σχεδόν πενήντα χρόνια πριν, τα είχε καταφέρει και μάλιστα σκοτώθηκε. Ο Κλεομένης δεν πείραξε κανέναν και μάλιστα άφησε και τους Αχαιούς να φύγουν για να σκορπίσουν τον πανικό τους και τη φήμη του Κλεομένη σε όλη την Πελοπόννησο. Ο Πτολεμαίος βλέποντας τη δύναμη του Κλεομένη αποφασίζει ανοιχτά να συνεργαστεί μαζί του. Ακολουθείται η ίδια τακτική: οι πόλεις μένουν ελεύθερες, καταργούνται τα χρέη και γίνεται αναδιανομή της γης, τουλάχιστο στις αγροτικές περιοχές. Αλλά ενώ όλα δείχνουν πως ο Κλεομένης φτάνει στα όρια της πραγματοποίησης των σκοπών της επανάστασής του, κάπου εκεί θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια πραγματικότητα που δε μπορούσε να κατανοήσει, σε ένα αδιέξοδο. Γιατί τα προβλήματα των αγροτικών περιοχών λύνονται εύκολα με μια αναδιανομή της γης, μα το Άργος είναι μια βιομηχανική, για την εποχή εκείνη, πόλη με πολλά εργαστήρια πολεμικών όπλων κυρίως. Το Άργος δεν έχει γη, έχει εργάτες και αν μείνουν κλειστά τα εργαστήρια, δε θα υπάρχει δουλειά! Έτσι, δε μπορεί να κάνει αναδιανομή γης, αφού δεν υπάρχει και μέχρι να δει τι θα κάνει, δε προχωρά σε καμιά διαγραφή χρεών, κάτι που δυστυχώς θα το πληρώσει.
Εν τω μεταξύ, ο Άρατος έπεισε, όσους ακόμα είχαν μείνει πιστοί στη Συμπολιτεία, να τον εξουσιοδοτήσουν εν λευκώ να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Έτσι, τον εκλέγουν στρατηγό αυτοκράτορα, με λίγα λόγια δικτάτορα. Και το πρώτο που πράττει είναι να σκοτώσει στη Σικυώνα, όλους όσοι είχαν συμπράξει με τον Κλεομένη! Το ίδιο σκόπευε να κάνει και στην Κόρινθο, αλλά μαθαίνοντας οι Κορίνθιοι τι έγινε στη Σικυώνα, τον καλούν να τον δικάσουν και να τον σκοτώσουν. Ο Άρατος προσποιήθηκε πως θα παρουσιαζόταν στην Κόρινθο, αλλά λίγο πριν μπει στην πόλη δραπέτευσε με ένα σχέδιο που είχε προετοιμάσει. Έπειτα, αντιπροσωπία Κορινθίων παραδίδει την πόλη στον Κλεομένη, που ξεκινά αμέσως οχυρωματικά έργα στον Ισθμό.
Εκεί ο Κλεομένης συλλαμβάνει ένα νέο σχέδιο: να συνεργαστεί με τον Άρατο για να λύσουν μαζί τα προβλήματα των μεγάλων βιομηχανικών πόλεων. Πιστεύει πως μπορεί να τον μεταπείσει, αφού ήταν για δεκαετίες ηγέτης της Συμπολιτείας, και γνωρίζει καλά τα πράγματα. Έτσι λοιπόν, μέσω φίλων του Άρατου, αφού έδωσε εντολή να μη πειραχτούν τα σπίτια και η περιουσία του, του προτείνει να δοθούν πολιτικά δικαιώματα σε όλους τους πολίτες και να υπερασπιστούν από κοινού, Αχαιοί και Κλεομένης, την Κόρινθο από τους Μακεδόνες. Επιπρόσθετα, του πρότεινε να του δίνει μισθό για τις υπηρεσίες του δώδεκα τάλαντα το έτος, διπλάσιο απ’ αυτό που του χορηγούσε ο Πτολεμαίος Γ΄, με αντάλλαγμα να δοθεί η αρχηγία στον Κλεομένη. Εδώ φαίνεται πόσο μεγάλος πολιτικός ήταν ο Κλεομένης, αφού για το καλό του λαού, δέχεται να συνεργαστεί ακόμα και με τον εχθρό του!
Αλλά φάνηκε και τι ήταν ο Άρατος. Όπως έγραψε και στα απομνημονεύματά του, αρνήθηκε γιατί “δε διευθύνω εγώ τα πράγματα, αλλά διευθύνομαι απ’ αυτά”. Ο Άρατος είχε πάρει την απόφασή του. Είχε ήδη στείλει τον γιο του και άλλους ομήρους στον Αντίγονο. Ο Άρατος είναι ο εκπρόσωπος των πλουσίων αριστοκρατών, και δε θα υποχωρήσει. Θα πουλήσει και την Αχαϊκή Συμπολιτεία και την πόλη του και το ίδιο του το σπίτι στους Μακεδόνες. Σημασία έχει γι’ αυτόν, αδιαφορώντας για κάθε ατομική ταπείνωση, να διατηρηθεί ο κόσμος της αριστοκρατίας που ζει απ’ τη δουλειά των άλλων. Θα δεχτεί όλους τους όρους των Μακεδόνων, να στείλει ομήρους, να πληρώσει όλα τα έξοδα της εκστρατείας τους, να δεχτεί μακεδονικές φρουρές στις πόλεις της Συμπολιτείας, να παραδώσει την Κόρινθο και να καθιερωθεί σ’ όλες τις πόλεις η Λατρεία του Θεού Αντίγονου Δώσωνα! Και το πιο τραγικό είναι πως παραδέχτηκε πως οι όροι του Κλεομένη ήταν σωστοί, αλλά τους απέρριψε!
Τότε, ο Κλεομένης θα εξαπολύσει επίθεση στη Σικυώνα για να αναγκάσει τον Άρατο να υποχωρήσει. Τρεις μήνες πολιορκεί την πόλη και καταστρέφει τις εσοδείες της, αλλά ο Άρατος θα δραπετεύσει και πάλι και θα βρεθεί στη συνέλευση των Αχαιών στο Αίγιο, κάτι που απευχόταν ο Κλεομένης. Εκεί ο Άρατος θα υποστηρίξει πως, αφού η Κόρινθος προσχώρησε στον Κλεομένη, είναι πια εχθρική πόλη και έτσι τους πείθει να την δώσουν στον Αντίγονο. Έτσι δικαιολόγησαν το να δωρίσουν την μεγαλύτερη ελληνική πόλη της εποχής (σχεδόν 500χιλ κάτοικοι) στους Μακεδόνες!
Ο Κλεομένης, μην έχοντας ισχυρούς συμμάχους παρά μόνο τη συμπάθεια του λαού, βαυκαλίζεται με την ελπίδα βοήθειας από τον Πτολεμαίο Γ΄ ή με την ελπίδα συμβιβασμού με τους Αχαιούς. Εν τω μεταξύ, ο μακεδονικός στρατός κατεβαίνει, είκοσι χιλιάδες πεζικό και χίλιοι τετρακόσιοι ιππείς. Μέσω Εύβοιαςμπαίνει στην Αττική και σταματάει στα Όνεια Όρη (στην Κακιά Σκάλα), όπου έχουν οχυρωθεί οι δυνάμεις του Κλεομένη. Ο Άρατος πήγε να τους υποδεχτεί και εντυπωσίασε τον Αντίγονο με τη δουλικότητά του. Οι Μακεδόνες δε μπορούν να περάσουν, ούτε δια θαλάσσης, αφού ο στόλος των Πτολεμαίων περιπολεί τον Κορινθιακό και τον Σαρωνικό, τουλάχιστον έτσι πίστευε ο Κλεομένης.
Κάπου εκεί θα σημειωθεί η εξέγερση του Αριστοτέλη στο Άργος, ενός μεγαλοϊδιοκτήτη εργαστηρίων όπλων, φίλου του Άρατου, που ξεσήκωσε τον λαό, επειδή ο Κλεομένης δεν είχε καταργήσει ακόμα τα χρέη. Ταυτόχρονα, έρχεται η είδηση ότι οι Μακεδόνες αποβιβάζονται στην Επίδαυρο. Ο Κλεομένης παίρνει τον στρατό του και σπεύδει στο Άργος, γιατί ήταν αδύνατον να κρατηθεί η Κόρινθος, αν έπεφτε το Άργος. Τη στιγμή που είναι έτοιμος να καταπνίξει την εξέγερση, φτάνει έξω από την πόλη ο Άρατος με τους Μακεδόνες. Ο Κλεομένης αναγκάζεται να αποσυρθεί. Ο στρατός του διαλύθηκε, αφού όλοι, εκτός των Σπαρτιατών, έτρεξαν να υπερασπιστούν τις πόλεις τους.
Ο Αριστοτέλης στο Άργος έπιασε τον Αριστόμαχο και τον παρέδωσε στον Άρατο που τον βασάνισε φριχτά ώσπου να πεθάνει. Και να σκεφτούμε πως ήταν από παλιά φίλοι! Αλλά ο Αριστόμαχος ήταν για τον Άρατο ένας προδότης της τάξης του. Ο Πολύβιος γράφει πως δεν τιμωρήθηκε ο Αριστόμαχος αρκετά! Αν είναι δυνατόν! Ο Άρατος σκληρός και απάνθρωπος υπερασπίζεται τον κόσμο του και επειδή δεν έχει τίποτα για να κερδίσει την εμπιστοσύνη του λαού, προσπαθεί να συντρίψει τη θέλησή του, σπέρνοντας τον τρόμο για να ανακόψει την ορμή της επανάστασης του Κλεομένη.
Ο Κλεομένης οχυρώθηκε στην Τεγέα για να ελέγξει τις κινήσεις των Μακεδόνων. Εκεί θα πάρει την είδηση για τον θάνατο της γυναίκας του, της Αγιάτιδας, τον άνθρωπο που τον μύησε στις ιδέες του Άγη Δ΄. Το πλήγμα ήταν μεγάλο, αλλά δε λύγισε. Την έθαψε και την έκλαψε με τιμές και ξαναπήρε τον δρόμο του αγώνα. Δεν είχε περιθώρια για προσωπική θλίψη με τους Μακεδόνες στην πόρτα του.
Ακόμα και μετά την προδοσία στο Άργος, δεν είχε υποψιαστεί το διπλό παιχνίδι του Πτολεμαίου. Ελπίζει ακόμα σε βοήθεια, ειδικά τώρα που ο Άρατος έδωσε την Κόρινθο στον Αντίγονο. Ο αντιπρόσωπος του Πτολεμαίου Γ΄, ο Πτολεμαίος Χρυσέρμου του θέτει όρο να παραδώσει ομήρους, για να στείλει βοήθεια, τη μάνα του και τα παιδιά του. Ο Κλεομένης για πολλές μέρες δίσταζε να μιλήσει ανοιχτά στη μάνα του, την Κρατησίκλεια, κάθε φορά που την πλησίαζε, μέχρι που αυτή υποπτεύθηκε πως κάτι ήθελε να της ζητήσει. Όταν τελικά βρήκε το θάρρος της μίλησε ανοιχτά. Ο Πλούταρχος γράφει: “Αυτό ήταν λοιπόν που ήθελες να μου πεις και δείλιαζες; Δε μας βάζεις το ταχύτερο σ’ ένα πλοίο να μας στείλεις εκεί που νομίζεις ότι αυτό το σώμα μπορεί να φανεί χρήσιμο στη Σπάρτη, προτού να καταστραφεί από τα γεράματα, μένοντας εδώ χάμω;”ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ 22
Όταν ήρθε το πλοίο του Πτολεμαίου στο Ταίναρο, όλη η Σπάρτη κατέβηκε να τους αποχαιρετήσει. Όλοι κατανοούσαν τη μεγάλη θυσία του Κλεομένη. Η ηρωική και ασύγκριτη Κρατησίκλεια είπε στον καπετάνιο να σηκώσει γρήγορα τις άγκυρες για να μη συμβεί κάτι που δε θα ταίριαζε στη Σπάρτη: να συγκινηθεί ο βασιλιάς της! Ο Κλεομένης γύρισε πονεμένος στο άδειο σπίτι, μα αποφασισμένος και με πάθος στο έργο του, περιμένοντας πια επίσημα τη βοήθεια των Πτολεμαίων.
Έναν μήνα αργότερα φτάνει ένα μήνυμα της Κρατησίκλειας από την Αλεξάνδρεια. Ο Πτολεμαίος διαπραγματευόταν επίσημα με τον Αντίγονο, αφού όλοι οι παράγοντες της πολιτικής σκηνής της ανατολικής Μεσογείου, φοβούνται την επανάσταση του Κλεομένη. Η περήφανη Κρατησίκλεια διαμηνύει στον γιο της να μη περιμένει καμιά βοήθεια, να κοιτάξει τη δουλειά του όπως συμφέρει τη Σπάρτη και να μη λάβει υπόψη του την ίδια και τα παιδιά του και ας βρίσκονται στα χέρια των εχθρών. Ο Κλεομένης θα βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο μετά την προδοσία του Πτολεμαίου. Αν το γνώριζε από πριν θα είχε προλάβει και την ήττα στο Άργος. Αλλά θα τα παίξει όλα για όλα!
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Πολύβιος: Ιστορίαι, Εκδ. Πάπυρος
- Πλούταρχος: Βίοι Παράλληλοι Άγης Δ΄ – Κλεομένης Γ΄ Εκδ. Κάκτος
- Πλούταρχος: Βίοι Παράλληλοι Άρατος – Αρταξέρξης Εκδ. Κάκτος
- Περικλής Ροδάκης: Κλεομένης Γ΄ της Σπάρτης – Η μεγάλη κοινωνική επανάσταση Εκδ. Σμυρνιώτη
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CF%85%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%A0%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B9%CF%84%CF%89%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A3%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B9%CE%BA%CF%85%CF%8E%CE%BD%CE%B1
ΠΗΓΗ : http://eranistis.net/
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σχόλια που δεν συνάδουν με το περιεχόμενο της ανάρτησης, όπως και σχόλια υβριστικά προς τους αρθρογράφους, προσβλητικά σχόλια προς άλλους αναγνώστες σχολιαστές και λεκτικές επιθέσεις προς το ιστολόγιο θα διαγράφονται.